hù vân… chỉ là phù vân

Yêu thì yêu cũng có ngần ấy thôi…

Tất cả những cuộc tình của Thúy Kiều đều dang dở, đứt đoạn, đau khổ nhiều hơn sung sướng; tai họa, oan khiên nhiều hơn hạnh phúc, hoan lạc. Và tất cả những lời thề thốt sống chết mí nhau, không bao giờ bỏ nhau, chờ nhau mãi mãi đều chỉ là những lời thề thốt vẩn vương mà những người thề nguyền vẫn nhớ nhưng không giữ được.

Tóc tơ căn dặn tấc lòng

Trăm năm tạc một chữ đồng đến xương.

Gìn vàng giữ ngọc cho hay

Cho đành lòng kẻ chân mây, cuối trời.

Cùng nhau trót đã nặng lời

Dẫu thay mái tóc dám rời lòng tơ.

Đã nguyền hai chữ đồng tâm

Trăm năm thề chẳng ôm cầm thuyền ai…

Mái tóc không thay, mái tóc em còn nguyên mái tóc ngây thơ ngày ấy, chỉ có cái khác là giờ đây mái tóc phu nhân mượt mà hơn, ta gặp lại nhau giữa phố đông “Em đi ríu rít bên chồng bên con” … Anh cũng chẳng khá gì hơn em. Anh cũng…

Tuyệt đại đa số những cuộc tình đầu đều không đi đến nơi đến chốn. Rất hiếm thấy những người yêu nhau tình đầu trở thành tình vợ chồng chung sống, yêu thương, gắn bó mí nhau suốt đời. Cũng có. Nhưng thật ít…

Nâu sòng từ trở màu thiền

Sân thu trăng đã vài phen đứng đầu.

Ngày em bận áo cà sa đóng vai ni cô tị nạn ái tình ở Quan Âm Các, trăng thu đến trên sân chùa những hai ba lần, tức là hai ba mùa thu, hai ba niên. Khi em đi trăng thu vẫn trở lại sân chùa nhưng không còn em ở đấy nữa… Trên sàn xi măng phòng mười khu ED Lầu Bát Giác Chí Hòa, anh tưởng tượng anh đến sân chùa đứng cô đơn dưới ánh trăng thu…

Anh tưởng nhớ hình ảnh ni cô đa tình mắt sáng, môi hồng nay không biết đang cho tên đàn ông đẻ bọc điều, tu mười kiếp nào hưởng vòng tay ấm. Anh nhớ em và anh mần thơ:

Em bỏ chùa này

Vàng trăng trăng nhuộm vàng ngâu

Vàng hoa hoa ở trên lầu Quan Âm

Vàng tâm tâm nguyện hương tâm

Vàng mây mây gửi nghìn tầm gió bay.

Mấy thu trăng đến chùa này

Mấy thu em ở, một ngày em đi.

Tình đi, người cũng từ ly

Vàng phai, đá nát còn gì nữa đâu.

Mấy thu trăng đứng trên đầu

Mấy thu tơ đã phai màu vàng tơ.

Trăm năm thề đến bao giờ

Mấy thu người đã hững hờ chia tay.

Vàng hây thì cả gió may

Ái ân em có ngần này mà thôi.

Vàng trôi, vàng ngược, vàng xuôi

Còn bao giờ nữa nối lời nước non.

Vàng tan, sông cạn, đá mòn

Con tằm chưa thác có còn vương tơ?

Vàng sương, vàng nắng, vàng mưa

Vàng son phấn cũ, hương thừa ở đâu?

Vàng hương hương tắt trên lầu

Vàng kinh trang giấy nhuộm màu thời gian.

Vàng phong thu nhuốm quan san

Vàng lan lan ở trong màn chờ ai?

Vàng anh anh tiếc em hoài

Vàng ngàn sao nỡ em ngoài mấy trăm?

Vàng rơi ngọc lấm, cát lầm

Vàng e gió bắt, mưa cầm, vàng bay…

Vàng gìn, ngọc giữ cho hay

Vàng sông rồi cũng một ngày vàng gieo.

Vàng trăng trời đất vàng theo

Vàng hoa vàng cả cánh bèo truân chuyên.

Vàng nung, ngọc nấu trần duyên.

Vàng sôi vàng đến Trạc Tuyền vàng đi.

Vàng sen nương náu qua thì

Vàng phai, đá nát còn gì trao tay…

Ngàn năm trăng vẽ nét mày

Ngàn năm em bỏ chùa này em đi.

Em ơi… Suốt một đời anh, anh vưỡn nhiều lần đặt câu hỏi: “Tại sao đá nát mà vàng lại phai? Tại sao cõi đời này lại có những cuộc tình tan vỡ, những người thề nguyền ra rít không giữ, hay không giữ được, lời thề? Tại sao những người yêu nhau ra rít lại nhiều người – rất nhiều người – không sống chung vợ chồng được mí nhau đã đời trí mạng?” Nhiều đêm theo thức trên căn gác nhỏ ở cư xá Tự Do, Ngã Ba Ông Tạ, thành Hồ xã hội chủ nghĩa, anh nhớ em, anh buồn, anh sầu muộn hỏi Người Hai Trăm Năm Trước:

- Tại sao đá nát mà vàng lại phai? Tại sao những người đàn bà đẹp lại thường gặp những chuyện đời không ra gì? Tại sao chúng ta lại cứ đợi khi những người đàn bà đẹp đã hai năm mươi, xuôi sáu tấm, đi một đường tàu suốt ra nghĩa địa khiêu vũ với Bá tước Dracula rồi ta mới yêu thương, ca tụng, hôn hít tàn y, nâng niu di vật các nàng để lại, mới công kênh các nàng lên bàn thờ? Tại sao ta không yêu thương, hôn hít các nàng ngay khi các nàng còn sống?

Nhiều lắm. Anh hỏi nhiều câu và chẳng có ai thèm trả lời anh. Nhưng hôm nay ngồi yên bình ở vùng đất Virginia Có Cây Trăn Thức Có Hoa Bốn Mùa Có Cổ Thụ Có Sơn Hồ – Virginia đất của những người yêu – viết lại những bài thơ Anh Vịnh Em những đêm anh trả nợ tù đày trong Khám Lớn Chí Hòa bảy tám năm trước, anh tin, anh biết trong số những người đọc những dòng này có em. Anh biết em sẽ cảm động, em nhìn thấy tình yêu của anh chan hòa, bàng bạc, man mác trên những trang này…

Anh có chỉ trích em vài chuyện. Như việc nửa đêm em phom phom chui rào sang nhà Kim Trọng, như việc em lả lơi khêu gợi rồi em lại đẩy ra, em nói cứ như ông Khổng Tử, như việc em có cái tật cứ đưa cái trinh của em dí vào mặt mọi người, như việc em chi vàng, chi đô cho mụ Giác Duyên mà em quên không đền ơn anh tri phủ Lâm Tri, như việc em cứ ẹo ẹo đòi đi tu phí phạm của trời…

Đó là tại vì anh yêu em quá, anh muốn em thật mười phân vẹn mười, muốn em toàn bích. Anh nhấn mạnh, anh nhắc lại lần nữa: anh chỉ trích em, anh bực dọc em chính là vì anh quá yêu em…

Tim anh đau nhói như có mũi dùi nhọn xuyên qua khi anh thấy em phải bán mình…

Dáng buồn như liễu, điệu gầy mai

Đắn đo cân sắc lại cân tài

Ép cung cầm nguyệt dăm ba bản

Quạt thơ đòi vận bốn năm bài.

Mua ngọc Lan Kiều, thương ngọc mãi

Bán người kim ốc, tiếc người hoài.

Cò kè bớt một hêm hai lại

Thương ơi… em có bốn trăm ngoài.

Tóc thề em chấm ngang vai

Em vẫn Kiều Thu tròn tuổi nguyệt

Trần ai nào lấm được thơ ngây…

Trên những trang Kiều em hiển linh, em sống, em trẻ, em đẹp mãi. Chuyện ly kỳ tuyệt vời là ngàn năm món tóc thề chấm ngang vai em sẽ cứ chấm ngang vai em mãi mãi…

Mai sau dầu có bao giờ…

Mai sau – trăm năm, hai trăm năm, một nghìn năm – sẽ có những người đến cõi đời này sau anh yêu em, thấy em hiển linh, thấy em vẫn trẻ, tóc thề em vẫn chấm ngang vai… Trong khi đó thì anh đã đi khỏi cõi đời này xa lắm. Hôm nay còn nói với em được, anh nói với em:

Ngày xuân em hãy còn dài

Tóct hề đã chấm ngang vai

Nào lời non nước, nào lời sắt son…

Tóc thề em chấm vai thon

Đời còn non nước em còn tóc tơ.

Tóc hề em tự ngàn xưa

Ngang vai cho đến bây giờ ngang vai.

Ngày xuân em hãy còn dài

Trăm năm giấc ngủ u hoài là ta.

Ngàn năm em vẫn như hoa,

Vàng son em vẫn nguyên là vàng son.

Trăm năm trọn cuộc vuông tròn

Xương mòn đáy mộ ta còn xót xa.

Ngàn sau ai đọc thơ ta

Thương em biết có như là ta thương?

Đẹp thay chút nghĩa âm dương

Chẳng lìa ngó ý cũng vương tơ lòng.

Duyên ta ta kết thơ hồng

Trăm năm tạc một chữ Đồng là ta.

Tài hoa ta gặp tài hoa

Yêu em sau nữa biết là những ai?

Ngày xuân em hãy còn dài.

Tóc thề em chấm ngang vai

Này lời non nước, này lời sắt son.

Dẫu rằng sông cạn, đá mòn

Con tằm đến thác vẫn còn vương tơ.

Yêu em biết đến bao giờ!

Ngó ý, tơ lòng

Xót thay chút nghĩa cũ càng

Dẫu lìa ngó ý còn vương tơ lòng…

Đừng nói gì đến trăm năm sau, chỉ năm chục năm nữa thôi nếu trên cái cõi đời này còn lâu lâu có buổi học tiếng Việt hiếm hoi, èo uột, gầy ốm, vàng vọt, xương xẩu, u ám nào đó, giả như có em nữ sinh nào đó thơm hơn múi mít hỏi: “Thưa thầy, Dẫu lìa ngó ý còn vương tơ lòng nghĩa là gì?” Dám chắc một triệu anh thầy bị hỏi câu đó thì có đủ một triệu anh dùng miệng lưỡi trả lời quanh co, lấp liếm, đánh lạc đề, những anh sử dụng miệng lưỡi không khéo thì tịt mít.

Mùa hè những năm 1940 cuộc sống của gia đình tôi nói riêng, cuộc sống của nhân dân Bắc kỳ nói chung, chưa bị điêu tàn, bị ảnh hưởng nhiều vì trận Thế chiến thứ hai, mẹ tôi thường mua hoa sen về nhà ướp trà cho thầy tôi.

Ông bố tôi chỉ là một thư lại chứ chưa được là quan lại, dù là tiểu quan lại. Ông là Thông phán dinh Tổng đốc Hà Đông. Ông không có những thú chơi văn minh Tây phương như nhảy đầm, uống sâm-banh, cà phê, đánh te-nít, chơi cá ngựa, mà-chược, ông chỉ có mấy cái thú rất chân chỉ hạt bột như uống trà tàu mỗi buổi trưa trước giờ đi làm, thỉnh thoảng vác cây súng săn đi bắn chim gáy mùa lúa chín ở cánh đồng những làng quanh thị xã.

Mẹ tôi mua hoa sen về lấy nhị ướp một ít trà tàu cho bố tôi. Không nhiều. Mỗi mùa chỉ chừng hai gánh hoa sen. Trời nóng, nhà sạch, những cánh hoa sen đầy trên sàn. Buổi trưa tôi ở trần nằm ngủ trên những cánh sen…

Anh em tôi lấy những gương sen cuộc chỉ vào cuống, giơ cao thả cho rơi xuống. Thời tôi còn trẻ, đồ chơi trẻ con thật ít có. Những cành sen xanh được anh em tôi bẻ ra, trong lòng những cành sen này có những sợi tơ trắng. Tuy cành đã bị bẻ đứt ra từng đoạn nhưng những đoạn này vẫn còn dính vào nhau nhờ những sợi tơ…

Đấy là “dẫu lìa ngó ý còn vương tơ lòng…” Hình tượng diễn tả tuyệt vời. Đôi người yêu nhau đã xa nhau, cuộc tình của họ đã đứt ngang rồi nhưng họ vẫn thương nhớ nhau…

Đấy là “ngó ý…”

Mai sau dù có bao giờ…

Em vẫn ở đây…

Hạc vàng bay mất từ xưa

Kiều em em vẫn bây giờ ở đây

Ở đây trang giấy thơm này

Tìm em thì vẫn đêm ngày có em.

Như tơ em mướt, em mềm

Như hoa em nổi, em chìm nước mây.

Sầu em lửa đốt Mái Tây

Thương em Ngưng Bích những ngày khóa xuân.

Quê em em dõi Mây Tần

Tình em em rọi trắng ngần xưa sau.

Tội em em tụng kinh cầu

Nghiệp em em đến Hàng Châu một mình!

Lửa hương em lỡ ba sinh

Nhân duyên em lỡ cuộc tình nhân gian.

Oan em nước mất, nhà tan

Oán em dạ yến cung đàn tử qui.

Hạc vàng Lầu Hạc vàng đi

Thương em khăn gấm, quạt quì ở đây.

Ở đây trang giấy thơm này

Tìm em thì vẫn đêm ngày có em.

Có em da mịn, tóc mềm

Tiếng em tha thiết, mắt em mơ màng…

Bởi lòng tạc đá, ghi vàng

Yêu nàng nên vẫn có nàng ở đây.

Đêm trong ngục nghe Kiều đàn

Một cung gió thảm, mưa sầu

Đàn em rỏ máu mười đầu ngón tay.

Em ơi… bạc mệnh khúc này

Phổ vào đàn ấy những ngày còn thơ.

Cung cầm em lựa ngày xưa

Vỡ tim người đến bao giờ, em ơi?

Lệ ai chan chứa hơn người?

Máu ai hòa tiếng đàn rơi trên mồ?

Em đàn dây vũ, dây vô

Lệ ta chìm một thành Hồ thương nhau.

Đàn em gió thảm, mưa sầu

Hồn ta rỏ máu từ đầu đến chân.

Mày em trăng vẫn in ngần

Phấn thừa, hương cũ bội phần xót xa.

Em ơi… những lứa tài hoa

Thác là thể phách, còn là tinh anh.

Đôi ta tình lại gặp tình

Nên em ngục tối hiển linh em đàn.

Vàng phai, đá nát nhân gian

Tỉnh mê nghe tiếng em đàn càng đau.

Hồn ta gió thảm, mưa sầu

Đàn em rỏ máu mười đầu ngón tay.

Em ơi… tuyệt diệu khúc này

Phổ vào đàn ấy những ngày còn thơ

Cung cầm em lựa ngày xưa

Vì ta cho đến bao giờ vì ta?

Đàn em gió táp mưa sa

Thiên sơn đá lở, Hằng hà cát rơi.

Đàn em xao động đất trời

Cung thương, cung nhớ, cung người, cung ta.

Đàn em rung chuyển ta bà

Tiếng gần gang tấc, tiếng xa ngàn trùng.

Em đàn từ thủy sang chung

Tiếng tan, tiếng hợp, tiếng cùng, tiếng chia.

Nghe đàn ta tỉnh, ta mê?

Như đi, như ở, như về, như ra.

Đàn em quằn quại hồn ta

Yêu mà lệ rớt, thương mà máu rây.

Ta nghe đàn ở kiếp này

Hay từ muôn kiếp những ngày xa khơi?

Kiếp nào ta, kiếp nào người?

Sao nhiều tiếng khóc, tiếng cười lắm thay?

Kiếp nào dở, kiếp nào hay?

Kiếp nào ta đã, kiếp này lại ta?

Kiếp nào bướm, kiếp nào hoa

Ta là hồ điệp, ta là Trang Châu?

Kiếp nào vui, kiếp nào sầu?

Ta là Tư Mã phượng cầu Văn Quân.

Kiếp nào xa, kiếp nào gần?

Thang lan em tẩm thơm ngần thiên nhiên.

Kiếp nào nhớ, kiếp nào quên?

Đào Nguyên em nguyện, ta nguyền Thiên Thai.

Kiếp nào đúng, kiếp nào sai?

Mái Tây ta lỡ em hoài ngàn năm.

Kiếp nào oán, kiếp nào căm?

Cỏ xanh dưới mộ em nằm tuyết sương.

Kiếp nào tiếc, kiếp nào thương?

Nhớ nhau dạ vũ Nghê Thường tìm nhau.

Kiếp nào trước, kiếp nào sau?

Kiếp nào tử biệt, kiếp nào sinh ly.

Kiếp nào đến, kiếp nào đi?

Kiếp nào khăn gấm, quạt quì trao tay.

Kiếp nào trả, kiếp nào vay?

Kiếp nào yêu để kiếp này nhớ thương.