húng tôi được để yên cả ngày hôm đó. Buổi tối, sau khi cho chúng tôi ăn, bọn khỉ đột tắt đèn kéo nhau ra ngoài. Đêm đó, tuy lớp rơm lót khá dày tạo thành một chiếc đệm khá tiện nghi, tôi vẫn nằm trằn trọc không ngủ được vì trong óc không lúc nào ngừng hình dung ra những kế hoạch để giao tiếp với bọn khỉ.

Tôi tự nhủ là sẽ không nổi giận và sẽ kiên nhẫn tìm mọi cơ hội để chứng tỏ mình có suy nghĩ. Hai tên gác có lẽ chỉ là những nhân viên trình độ hạn chế không hiểu được ý tứ của tôi, nhất định phải có những con khỉ khác có học thức hơn.

Sáng hôm sau, tôi thấy hy vọng đó không phải không có cơ sở. Tôi thức dậy đã được một giờ. Đa số những người trong cũi đi tới đi lui liên tục theo kiểu thú bị nhốt. Tự nhiên thấy mình làm theo họ như vậy khá lâu mà không biết, tôi thấy bực với chính mình. Thế là tôi ngồi bên song với thái độ suy tư rất người. Chính lúc đó cửa phòng mở và tôi thấy một con vượn đi vào có hai con bảo vệ đi theo. Đó là một con vượn cái. Theo cung cách khép nép của những con khỉ đột trước mặt nó, chắc nó phải giữ một chức vụ quan trọng trong cơ sở này. Nhất định trường hợp của tôi đã được báo cáo vì tôi thấy con vượn cái vào phòng là hỏi ngay một trong hai con gác và con này chỉ về phía tôi.

Tôi chú ý quan sát con vượn cái khi nó lại gần tôi. Con này cũng mặc một cái áo choàng trắng như những con khỉ đột. Chiếc áo bó sát vào thân bằng một chiếc thắt lưng, tay áo ngắn để lộ ra đôi cánh tay dài mảnh. Điều đập mạnh vào tôi trước tiên là ánh mắt của nó đặc biệt sinh động và thông minh. Tôi đoán trong ánh mắt đó có nhiều điềm tốt cho quan hệ của tôi với nó trong tương lai. Nó có vẻ rất trẻ mặc dù có những nếp nhăn vốn có của giống khỉ bao quanh chiếc mõm trắng. Nó xách một chiếc cặp da.

Nó dừng lại trước cũi của tôi, vừa quan sát vừa rút từ cặp ra một quyển sổ. Tôi nghiêng mình nói bằng giọng dịu dàng nhất.

- Xin chào bà vượn.

Nét mặt con vượn cái biểu lộ sự ngạc nhiên tột độ nhưng vẫn giữ vẻ nghiêm trang. Nó ra hiệu cho bọn khỉ đột im lặng khi bọn này bắt đầu cười.

Được khuyến khích, tôi tiếp tục nói:

- Thưa bà hoặc thưa cô, tôi lấy làm tiếc phải ra mắt bà trong những điều kiện như thế này. Xin bà hãy tin rằng tôi không có thói quen...

Tôi còn nói nhiều điều ngu xuẩn, cố gắng làm cho lời lẽ hài hòa với giọng cố giữ cho nhã nhặn. Khi tôi ngừng nói và điểm vào bài diễn văn một nụ cười đáng yêu nhất thì sự ngạc nhiên của con khỉ cái chuyển thành kinh hoàng. Mắt nó nháy liên tục và các nếp nhăn càng nhăn hơn. Rõ ràng nó đang tìm cách giải quyết một vấn đề khó khăn với sự thích thú. Nó mỉm cười với tôi và tôi cảm thấy nó bắt đầu nghi ngờ bản chất của tôi.

Trước cảnh tượng trên, lần này, đám người trong các cũi chỉ đứng quan sát mà không gây rắc rối cho tôi mỗi khi tôi nói. Họ làm những cử chỉ tỏ ra tò mò. Hết người này tới người nọ, họ lần lượt tới dán mặt vào song cũi để nhìn tôi rõ hơn. Chỉ có Nova có vẻ nổi giận và quậy phá không ngừng.

Con vượn cái rút từ trong túi ra một chiếc bút máy và ghi chép liên tục vào cuốn sổ. Khi ngẩng lên gặp ánh mắt bồn chồn của tôi, nó mỉm cười với tôi. Cử chỉ đó khuyến khích tôi làm một hành động thân thiện nữa: tôi thò tay qua song, mở rộng bàn tay hướng về phía nó. Bọn khỉ đột giật nẩy người và đứng chen ngay trước mặt tôi nhưng con vượn cái, thoạt đầu theo phản xạ cũng lùi lại, ra lệnh cho chúng ngừng lại và vừa chăm chú nhìn tôi vừa chìa cánh tay lông lá hơi run run về phía tôi. Tôi vẫn đứng yên làm con vượn cái phải tiến lại gần hơn. Những ngón tay quá cỡ của nó đặt vào cổ tay tôi. Tôi rùng mình nhưng cố không làm một hành động nào để nó sợ. Con khỉ cái vỗ vỗ vào bàn tay tôi và vuốt ve cánh tay tôi, sau đó, quay về phía những con khỉ đột đang chứng kiến với vẻ đắc thắng.

Tôi tràn ngập hy vọng, càng lúc càng tin rằng con khỉ cái sắp công nhận bản chất cao quý của mình. Khi nó hách dịch ra lệnh cho một con khỉ đột, tôi như phát điên lên vì hy vọng cửa cũi sắp mở kèm theo những lời xin lỗi. Than ôi, làm gì có chuyện đó! Con khỉ đột tìm trong túi và lấy ra một vật trăng trắng nho nhỏ đưa cho chủ. Con vượn cái tự tay đặt vật đó vào tay tôi kèm theo một nụ cười dịu dàng. Đó là một miếng đường.

Một miếng đường! Tôi như rơi từ trên trời xuống, cảm thấy rã rời trước sự sỉ nhục của món quà thưởng mà suýt nữa thì tôi ném thẳng vào mặt con vượn cái. May là tôi kịp nhớ lại những quyết định đúng đắn của mình, do đó cố kìm để giữ bình tĩnh. Tôi cầm miếng đường, nghiêng mình và nhai với dáng điệu thông minh nhất.

Cuộc tiếp xúc đầu tiên của tôi với con Zira đã diễn ra như thế đó. Zira là tên con vượn cái như tôi biết ngay sau đó. Nó là thủ trưởng cơ sở này. Mặc dù bị thất vọng nhưng cách cư xử của nó cho tôi nhiều hy vọng và tôi có dự cảm là sẽ giao tiếp được với nó. Nó trao đổi rất lâu với những con khỉ gác và tôi đoán nó đang ra những chỉ thị liên quan tới tôi. Sau đó, nó tiếp tục đi thanh tra các cũi khác.

Nó quan sát cẩn thận từng người mới tới và ghi chép nhưng ngắn gọn hơn so với trường hợp tôi. Không bao giờ nó liều chạm vào một người. Có lẽ tôi sẽ ghen tức nếu nó làm như vậy. Tôi bắt đầu hãnh diện thấy mình được là đối tượng đặc biệt, duy nhất được biệt đãi. Khi nhìn thấy con vượn cái dừng lại trước bọn trẻ con và ném những viên đường cho chúng, tôi rất bực mình. Tuy nhiên sự bực tức của tôi vẫn không bằng sự bực tức của Nova. Sau khi nhe răng ra với con khỉ cái, cô lăn ra ngủ quay lưng lại phía tôi.