uổi sáng, khi Remi và Lee Ann còn đang ngủ, tôi lặng lẽ thu xếp hành lý và lại vọt qua lối cửa sổ như khi mới tới, rời Mill City với cái túi vải. Và thế là không bao giờ được ngủ qua đêm trong con tàu ma già nua - tàu Đô đốc Freebee - tên của nó, và thế là Remi và tôi, chúng tôi đã mất nhau.

Đến Oakland, tôi làm một vại bia giữa bọn bụi đời trong một quán rượu có cái xe bò trước cửa, và một lần nữa tôi lại ở trên đường. Tôi phải cuốc bộ qua Oakland để tới đường đi Fresno và đi nhờ xe hai chặng tới Bakersfield, xuôi về phương Nam bốn trăm dặm. Chặng thứ nhất thật điên khùng với một thằng lực lưỡng tóc vàng đi xe đua. “Thấy ngón chân cái này không?” Hắn vừa nói vừa cho xe phóng nhanh hết tốc độ, vượt mọi xe khác trên đường. “Nhìn ngón chân cái của tôi này!” Ngón chân quấn băng chằng chịt. “Tôi vừa cắt nó sáng nay. Bọn khốn ấy muốn giữ tôi ở lại nhà thương. Tôi thu xếp hành lý phắn liền. Một ngón chân cái là cái đinh gì chứ?” Phải, đúng thế đấy, tôi tự nói với mình, giờ thì hãy cẩn thận và bám chặt vào. Thật không thể kiếm nổi một tay tài xế nào điên hơn cha này. Gã chạy vèo một cái đã đến Tracy. Tracy là một thành phố đường sắt; mấy tay làm nghề hãm phanh tàu đang ăn tối ngay cạnh đường ray, những món tệ hại. Tiếng còi tàu hú dài xuyên qua thung lũng. Mặt trời đỏ ối từ từ lặn xuống. Những cái tên thung lũng quái quỷ hiện ra: Manteca, Madera, kiểu như thế. Chả mấy lúc trời sập tối, một bóng tối tím thẫm phủ lên những cánh đồng nho, những đồn điền quýt và cánh đồng dưa hấu; mặt trời lúc này có màu nho chín với những dải đỏ tía xiên ngang, cánh đồng nhuốm màu tình yêu và những truyền thuyết Tây Ban Nha huyền bí. Tôi thò đầu qua cửa kính, hít thật sâu vào phổi bầu không khí ngát hương. Đây là khoảnh khắc huyền ảo nhất. Gã tài điên này người vùng Fresno; bố gã cũng làm nghề hãm phanh tàu như gã. Gã bị nghiến mất một ngón chân cái ở Oakland, khi đang phanh gấp, tôi cũng không hiểu sao lại thế. Gã cho tôi đi nhờ đến Fresno, thả tôi xuống phía Nam thành phố. Tôi làm một lon Coca ở quán sát đường tàu, bỗng thấy một anh bạn người Armenia u sầu đi dọc các toa hàng màu đỏ, và đúng lúc đó đầu tàu hú còi. Tôi nghĩ bụng, Đúng, đúng, đây là thành phố của Saroyan*.

Phải đi về phía Nam; tôi lên đường. Một gã lái chiếc xe tải mới toanh cho tôi đi nhờ tiếp. Gã người Lubbock, Texas, làm nghề buôn bán rơ moóc. “Chú có muốn mua một cái rơ moóc không? Khi nào cần, cứ gọi anh.” Gã kể tôi nghe chuyện về bố gã ở Lubbock. “Một buổi tối, ông già anh để khoản tiền thu nhập được trong ngày lên nóc két sắt rồi quên béng. Chuyện gì xảy ra sau đó? Đêm đến, một tên trộm mò vào, mang theo cả máy hàn xì, phá được két sắt, khoắng sạch mọi thứ giấy tờ, đá đổ mấy cái ghế rồi chuồn. Số tiền một ngàn đô vẫn còn nguyên trên nóc két, chú thấy vụ này sao?”

Đến Nam Bakersfield thì gã thả tôi xuống và tới đây chuyến phiêu lưu của tôi mới thực sự bắt đầu. Trời trở lạnh. Tôi mặc cái áo mưa nhà binh mỏng dính mua ở Oakland với giá ba đô và cứ thế rét run trên đường. Tôi đến trước một khách sạn kiểu Tây Ban Nha sáng trưng như một món đồ trang sức. Từng đoàn xe nối đuôi nhau phóng qua, hướng về phía Los Angeles. Tôi vẫy xe như điên. Trời rét cắt da cắt thịt. Tôi phải chôn chân ở đó đến nửa đêm, hai tiếng liền, chửi thề liên tục. Hệt như khi ở Stuart, Iowa vậy. Không có giải pháp nào khác là phải bỏ ra khoảng hơn hai đô mua vé xe khách để vượt qua chặng đường còn lại đến Los Angeles. Tôi cuốc bộ ngược đường cao tốc đến Bakersfield, ra bến xe, rồi ngồi xuống một cái ghế dài.

Tôi vừa mua vé đi LA thì bỗng thấy một em Mexico nhỏ nhắn xinh xắn mặc quần đi vào đường ngắm của mình. Nàng bước xuống từ một chiếc xe, thở hổn hển. Xe đang cho khách xuống giải lao. Ngực nàng nhô căng ra, hàng thật; cái eo nhỏ trông thật ngon lành, mái tóc dài đen nhánh, mắt nàng xanh mênh mông pha chút rụt rè. Tôi ước gì được ở cùng một chuyên xe với nàng. Tôi thấy đau nhói ở tim, như mỗi lần nhìn thấy cô gái mình yêu lại đi ngược chiều trên thế giới quá rộng này. Loa phóng thanh nhắc nhở xe đi LA đã đến giờ khỏi hành. Tôi nhấc túi lên, chui vào xe và chợt nhìn thấy ai đó đang ngồi một mình ở góc kia. Người đẹp Mexico bé nhỏ. Tôi ngồi đối diện nàng và bắt đầu lên kế hoạch trong đầu. Tôi đang cô đơn, buồn bã, tan nát, mệt mỏi, run rẩy, thảm hại, cho nên phải huy động hết dũng khí để tiếp cận một em lạ hoắc. Và tôi bắt tay vào hành động. Trong năm phút đồng hồ xe bắt đầu lên đường, tôi vẫn chưa biết mình phải làm gì.

Phải xốc tới, phải ra tay ngay đi thôi, không thì hỏng bét. Mở miệng ra, nói đi chứ, đồ cù lần. Mày làm sao thế? Tự chán mình đến tận mang tai rồi à? Và chả hiểu sao tự nhiên tôi lại nghiêng về phía nàng (nàng sắp chợp mắt đi ở trên ghế) mà nói, “Thưa cô, cô có muốn lấy cái áo mưa của tôi làm gối không?”

Nàng ngước mắt lên, mỉm cười và nói, “Không, cảm ơn anh rất nhiều.”

Tôi tựa lưng ra sau, run rẩy; đốt một điếu thuốc. Tôi đợi cho đến khi nàng nhìn lại, một ánh mắt buồn mang chút dấu hiệu yêu thương. Tôi lại đứng thẳng lên, nghiêng đầu về phía nàng.

“Tôi có thể sang ngồi cạnh cô được không, thưa cô?”

“Tùy anh thôi.”

Thế là tôi ngồi xuống cạnh nàng.

“Cô đi đâu?”

“Đi LA.” Tôi thích cái cách nàng nói LA; tôi thích cái cách mọi người vùng này gọi Los Angeles là “LA”; đây là thành phố vàng độc nhất vô nhị của họ, không thể nào khác được.

“Thế thì tôi cũng đến đó!” tôi reo lên. “Tôi rất sung sướng khi được cô cho phép ngồi cạnh, tôi rất cô đơn và đã phải bôn ba rất nhiều nơi.” Và chúng tôi bắt đầu kể chuyện đời mình cho nhau nghe. Chuyện của nàng thế này: nàng đã có chồng và một con. Thằng chồng đánh vợ, vậy là nàng bỏ hắn để trở về Sabinal ở phía Nam Fresno, và giờ thì đi LA để sống tạm một thời gian với cô em gái. Nàng để lại đứa con trai nhỏ cho gia đình nuôi, toàn là những người trồng nho, làm căn nhà gỗ lụp xụp sống ngay giữa đồng nho của mình. Nàng chẳng biết làm gì ngoài nghĩ ngợi đến phát điên lên được. Tôi những muốn dang tay ôm chầm lấy nàng ngay. Chúng tôi cứ chuyện suốt. Nàng bảo nàng rất thích tâm sự với tôi. Lát sau nàng lại bảo cũng rất thích được đi New York. “Có thể chúng ta sẽ cùng đi!” tôi cười. Xe khách rồ máy ì ạch trèo lên đèo Grapevine rồi đổ dốc xuống cả một không gian chan hòa ánh sáng. Không hẹn mà nên, tay chúng tôi tìm đến nhau và cũng tình cờ như thế bọn tôi ngầm thỏa thuận rằng khi đến LA, nàng sẽ cùng nghỉ lại trong phòng khách sạn với tôi. Nàng khiến tôi thèm muốn đến phát đau. Tôi ngả đầu lên mái tóc óng ả của nàng. Bờ vai mảnh của nàng khiến tôi phát điên; tôi ôm chặt lấy nàng. Và nàng thích tôi làm như vậy.

“Em yêu tình yêu,” nàng nói, nhắm mắt lại. Tôi hứa sẽ mang lại cho nàng một tình yêu đẹp và nhìn nàng đăm đăm như muốn nuốt chửng. Chuyện trò đã cạn, chúng tôi chìm trong im lặng và viễn ảnh ngọt ngào. Chỉ đơn giản vậy thôi. Người ta có thể có mọi cô Peach, cô Betty, cô Marylou, Rita, Camille và Inez; còn đây là cô gái của tôi, là tri kỷ của tôi và tôi đã nói với nàng như vậy. Nàng thú thật là đã biết tôi nhìn nàng ngay từ lúc ở bến xe. “Em cứ tưởng anh là một sinh viên đáng yêu.”

“Ôi, anh đúng là sinh viên!” Tôi trấn an nàng. Xe đến Hollywood. Trong buổi bình minh xám xịt, bẩn thỉu như buổi bình minh khi Joel McCrea gặp Veronica Lake trong phim Những chuyến du ngoạn của Sullivan, nàng gối đầu lên đùi tôi say ngủ. Tôi háo hức ngắm nhìn phong cảnh qua cửa kính ô tô: những ngôi nhà trát vữa stucco với hàng cọ và các bãi chiếu phim nơi khán giả có thể ngồi ngay trên ô tô thưởng thức, tất cả những cảnh điên rồ này, miền đất hứa gập ghềnh, điểm tận cùng diệu kỳ của nước Mỹ. Chúng tôi xuống xe ở khu phố Chính, cũng chẳng khác là bao khi xuống xe ở Kansas City, Chicago, hay Boston... cũng một màu gạch đỏ, cũng bẩn thỉu, cũng những bóng người lướt qua, xe điện nghiến bánh ken két trên đường ray trong rạng đông tuyệt vọng, vẫn cái mùi quen thuộc của một thành phố lớn.

Và cũng lúc đó tôi thấy mình hoang mang cực độ, chẳng hiểu tại sao. Tôi tưởng tượng một cách bệnh hoạn rằng Teresa, hay Terry - tên nàng, chỉ là một con bụi đời làm tiền đàn ông trên xe khách bằng cách hẹn hò như cuộc hẹn của chúng tôi đến LA, nơi thoạt tiên nàng rủ con mồi đi ăn sáng ở chỗ có đồng bọn chờ sẵn, rồi tới khách sạn, và bấy giờ tay đồng bọn sẽ xông vào với một khẩu súng trên tay - hoặc đại loại như vậy. Tôi không dám thổ lộ với nàng ý nghĩ đen tối ấy. Chúng tôi đi ăn sáng và có một thằng cha cứ theo dõi chúng tôi; tôi tưởng tượng ra là Terry đang bí mật ra hiệu với hắn. Tôi mệt rã rời, thấy xa lạ và lạc lối ở một nơi xa xôi kinh tởm. Cảm giác hoảng hốt ngu ngốc chiếm lĩnh tâm trí tôi, khiến tôi trở nên nhỏ nhen và ti tiện. “Em biết thằng cha ấy à?”

“Anh nói thằng cha nào kia, anh yêu?” Cho qua đi, chuyện vặt. Lúc nào nàng cũng có những động tác chậm chạp và cân nhắc; nhai rất chậm và nhìn vào khoảng hư vô, hút thuốc và nói chuyện, bữa sáng kéo dài rất lâu và tôi thì giống như một bóng ma thảm hại, nghi ngờ mọi cử chỉ của nàng, cứ tưởng đâu nàng sắp sửa giở trò hại tôi. Thật là bệnh hoạn. Tôi toát cả mồ hôi khi chúng tôi xuống phố, tay nắm tay. Chúng tôi ngã luôn vào cái khách sạn đầu tiên, vừa vào tới phòng, tôi khóa trái luôn cửa lại. Nàng đã ngồi lên giường, tháo giày ra. Tôi âu yếm ôm hôn nàng. Tốt hơn là không để nàng biết tôi nghĩ gì hết. Để thư giãn thần kinh, tôi biết là chúng tôi phải cần đến whisky, đặc biệt là tôi. Tôi bèn hộc tốc chạy ra phố, mãi mới kiếm được một chai whisky trong một quầy bán báo. Ba chân bốn cẳng chạy về. Terry đang ở trong buồng tắm, đang làm đẹp. Tôi rót đầy một cốc uống nước lớn rồi tọp từng ngụm. Ôi, rượu thật ngon ngọt, đáng cả chuyến lãng du buồn thảm này! Tôi vào phòng tắm, nàng đang đứng trước gương, tôi đến sau nàng, vòng tay ngang eo và cứ thế chúng tôi cùng khiêu vũ. Tôi bắt đầu nói về những người bạn ở miền Đông.

Tôi nói, “Nhất định em phải gặp Dorie, một cô bạn của anh, cao mét tám, tóc đỏ. Nếu em đến New York, cô ấy sẽ kiếm được việc làm cho em.”

“Cái cô mét tám tóc đỏ là cô nào vậy?” nàng nghi ngờ hỏi. “Tại sao anh lại nói với em về cô ấy?”

Tâm hồn nàng đơn giản quá, hiểu sao được kiểu nói chuyện vừa mừng vui vừa căng thẳng của tôi. Thôi cho qua. Nàng bắt đầu nốc rượu trong phòng tắm.

“Ra ngoài giường đi em,” tôi nhắc luôn mồm.

“Một ả mét tám tóc đỏ, hả? Thế mà tôi cứ tưởng anh là một gã sinh viên đáng yêu, tôi thấy anh mặc cái áo len dễ thương đó và tự nói với mình rằng, ôi anh ấy sao mà đáng yêu thế? Ngờ đâu anh chỉ là một thằng dắt gái như mọi thằng khác!”

“Em nói cái quái gì vậy?”

“Thôi, đừng có đứng ì ra đấy, sao không huỵch toẹt ra là con mụ mét tám tóc đỏ ấy là một tú bà, vì nghe qua là tôi biết ngay, còn anh, anh chỉ là một thằng dắt gái như mọi thằng khác tôi từng gặp, thằng nào cũng là ma cô hết.”

“Nghe anh này, Terry, anh không phải là thằng dắt gái, xin thề độc trên Kinh Thánh. Sao anh phải làm dắt gái cơ chứ? Anh chỉ yêu em mà thôi.”

“Thế mà suốt từ đó đến giờ tôi cứ nghĩ anh là một chàng trai lương thiện đáng yêu. Tôi đã sung sướng biết bao, muốn tự mình tặng hoa cho mình và cứ đinh ninh trong bụng đây là một chàng trai hào hiệp, đáng mến chứ không phải một thằng dắt gái.”

“Terry,” tôi phải hết lời van xin nàng, “xin em nghe anh và hiểu anh, anh không phải là dắt gái.” Chỉ mới trước đây một giờ, tôi vẫn nghĩ thầm nàng mới là một con điếm. Thật buồn. Tâm trí chúng tôi, với sự điên khùng sẵn có, đã chẳng còn điểm chung nữa. Ôi, cuộc đời chó chết, tôi đã rên rỉ van xin bao nhiêu, để rồi phát điên lên, nhận ra rằng mình đang quỵ lụy một ả Mexico ngớ ngẩn. Tôi nói với nàng thế; và trước khi kịp ngăn mình lại, tôi nhấc đôi giày đỏ của nàng lên quăng vào cửa nhà tắm và bảo nàng biến đi cho khuất mắt. “Đi vào và cút đi!” Tôi muốn ngủ và quên đi tất cả; tôi có cuộc đời của tôi, cuộc đời buồn thảm không yên bình mãi mãi. Im lặng chết chóc trong phòng tắm. Tôi trút quần áo và trèo lên giường.

Terry bước ra, nước mắt ngắn dài vì hối hận. Cái đầu đơn giản và khôi hài của nàng vừa nhận thức được thực tế rằng một gã dắt gái sẽ không ném giày của phụ nữ vào cánh cửa và bảo họ biến đi. Trong sự im lặng kính cẩn và ngọt ngào, nàng cởi bỏ hết quần áo rồi đặt cơ thể bé bỏng của mình cạnh tôi. Da nàng màu nho. Bụng nàng có một vết sẹo; xương chậu nàng quá hẹp nên khi sinh con nàng phải mổ. Hai chân nàng như hai que tăm. Nàng còn chưa được mét rưỡi. Tôi làm tình với nàng trong cái dịu dàng của buổi sáng rã rời. Rồi như hai thiên thần kiệt sức mắc cạn một cách tuyệt vọng ở LA rồi cùng nhau tìm thấy điều gần gũi và ngọt ngào nhất trong đời, chúng tôi buông mình vào giấc ngủ suốt đến tận chiều muộn.