gười đời quen bốc thơm, nâng bi Vương Thúy Kiều. Đây là thói quen a dua của đám đông. Nhưng yêu thương Kiều là một chuyện, đề cao những cái hay thì cũng phải xét đến những cái dở của Thúy Kiều. Đừng có nhắm mắt hếch mũi hít lấy hít để: Bất cứ ký gì của em cũng thơm ơi là thơm!

Những anh văn nô Xã hội Chủ nghĩa Việt Nam nồng nhiệt đề cao Thúy Kiều, nhắm mắt ca tụng Thúy Kiều hăng tiết vịt hơn những anh dzăng sỡi tư bản rất nhiều. Những năm u ám ở thành Hồ tôi từng đọc những dòng văn Xuân Diệu viết: “Với hành động nửa đêm sang nhà Kim Trọng tự tình, Thúy Kiều đã hiên ngang dẫm đạp lên lễ giáo phong kiến…” Đại ý cái câu ca tụng hăng say dì sư cụ ấy là vậy. Tất nhiên câu tôi vừa kể đây không nhất thiết là nguyên văn trong bài ca tụng Thúy Kiều của Xuân Diệu. Dường như đương sự còn tưởng tượng: “… Gót sen thoăn thoắt dạo ngay mé tường… trong đêm trăng ấy là những bước chân đạp lên mặt bọn đạo đức phong kiến…”

Tôi không thấy bực bội mà chỉ thấy buồn cười. Khỉ nắm! Nâng thì cũng nâng vừa phải thôi. Nâng quá người được nâng cũng khó chịu đấy. Ca tụng Thúy Kiều ký gì cũng được nhưng việc em nửa đêm chui lỗ chó sang nhà con trai tự tình thì hổng có thể nào ca ngợi được. Lễ giáo đời nào cũng vậy thôi. Lễ giáo thì không thể chia lễ giáo phong kiến, lễ giáo tư sản, lễ giáo vô sản. Lời khuyên, luật cấm con gái còn trinh cho thằng đàn ông - dù có yêu thằng ấy đến đâu chăng nữa - làm tình vung xích chó trên thân xác mình chính là để bảo vệ quyền lợi của người con gái. Bảo vệ quyền lợi chứ sao lại không? Giữ cho người con gái khỏi khổ sở, khỏi làm hại chính mình… có chi là xấu? “Nó chơi no nó bỏ tro vào“, đấy là lời vàng ngọc của các bà mẹ Bắc kỳ ngày xưa vẫn ra rả nói ngày đêm sáng tối vào lỗ tai những cô con gái.

Đúng vậy, thưa quí vị. Năm nay mái tóc không còn xanh nữa, tôi thấy lời khuyên ấy chí lý. Dù hung hăng con bọ xít đến mấy đi nữa, ta cũng không thể tán thành được việc Thúy Kiều nửa đêm mò sang nhà Kim Trọng. Đọc những lời ngớ ngẩn ca tụng việc làm này của Thúy Kiều, tôi vẫn cười tủm tỉm thầm hỏi những anh nâng bi:

- Anh tán thành việc vợ người ta, con gái người ta nửa đêm trèo tường, chui lỗ chó sang nhà đàn ông tự tình? Đây là vợ người, con người. Nhưng nếu vợ anh, con anh nửa đêm cũng trèo tường, chui lỗ chó sang nhà thằng phong tình bên cạnh, anh nghĩ sao?

Tất nhiên là anh sẽ thượng thổ, hạ tả, anh tối tăm mặt mũi, anh hộc ra mấy búng máu tươi, anh lăn đùng, ngã ngửa, anh giẫy đành đạch là cái chắc!

Người con gái khi về nhà chồng - chẳng còn ký gì sất - chỉ còn mối tình mang theo. Miệng chồng em gắn trên môi, Hình anh mắt ấy sáng ngời còn ghi… thơ mộng ra rít. Nhưng “người con gái mang theo mối tình về nhà chồng” ấy là vợ người ta, hổng phải vợ tui. Vợ tui về mí tui mà mang theo hình ảnh thằng đàn ông khác, khi nàng để tui hun mà nàng tưởng thằng khốn nạn đó hun nàng thì tui buồn lắm, tui hổng có chịu đâu!

Nam đáo nữ phòng năm tắc đạo

Nữ đáo nam phòng nữ tắc dâm.

Quân tử Tàu đã có nhận xét ấy từ ngàn xưa, ít nhất là hai ngàn năm nay rồi. Nhưng cho đến bi giờ, thời gian chúng sinh hí hửng và sầu buồn lê gót vào cái gọi là “đệ tam thiên niên kỷ”, đã có ai chứng minh được nhận xét đó là sai?

Gã con trai mò vào phòng ngủ người con gái không phải là “dzô coi chơi cho biết” mà chỉ là với mục đích lấy cắp, lấy trộm. Có thể lấy trộm nhiều thứ. Cứ gì cứ phải lấy tiền, nữ trang mới là lấy trộm! Còn chị con gái tự ý dấn thân vào phòng thằng đàn ông thì… y thị mò dzô làm chi trẻ con lên ba nó cũng dư biết.

Thúy Kiều lẳng lơ quá chời. Vừa gặp Kim Trọng ở nghĩa trang Bắc Việt, nàng đã mơ tưởng ái tình đến nơi đến chốn. Khi vờ vẫn để cho cành kim thoa mắc trên cành cây cho Cộng Tử Bột chuyên ve gái nghĩa địa vớ được và đi tìm, khi Công Tử Bột thò đầu lên ở bên kia tường đất, Thúy Kiều đã đứng lại tiếp chuyện ngay thay vì hổ thẹn quay về như tuyệt đại đa số những nàng trinh nữ khác. Vào thời Công Tử Hà Đông còn bé, mới lớn - đích xác là những năm 1940 của thế kỷ này - kể cả những năm 50, những nàng thiếu nữ Việt Nam chính cống vẫn đỏ mặt, líu lưỡi không nói năng gì được khi bất ngờ có thanh niên chặn lại thả lời ong bướm giữa đường. Thiếu nữ Việt Nam ta đàng hoàng như vậy chứ, đâu có…

Không những chỉ ái tình qua tường đất mà thôi, Thúy Kiều còn hung hãn chui rào sang nhà Kim Trọng. Đã sang buổi chiều, chưa đã; chín giờ tối khi trăng lên nửa trời nàng lại bổn cũ soạn lại, phăng phăng sang với Kim Trọng lần thứ hai. Lần này thì nàng mần nhiều trò với Kim Trọng: thề thốt, ký hợp đồng, cắt tóc, uống rượu, đàn địch…

Công Tử Bột Kim Trọng đêm ấy làm nhiều việc có làm cũng được mà không làm cũng chẳng sao. Nhưng cậu lại không làm cái việc cần làm nhất mí Kiều. Như Công Tử Hà Đông lỡ chuyến xe đò bay USIS ngày ba mươi tháng tư 1975, phải cầm vé chờ standby đến hai mươi năm trời; Công Tử Bắc Kinh không mau tay mần cái việc cần mần ngay đó đã phải chờ đến mười lăm năm sau mới được lên chuyến tàu vét.

Vì sự cay đắng ấy, Công Tử Hà Đông rút từ bài học “Kim Trọng lần khân” công thức luân lý giáo khoa thư lớp Đồng Ấu:

Trời cho thì phải vồ ngay

Để dành, để sọt có ngày xót xa.

Cuộc tự tình Thúy Kiều - Kim Trọng ở trong vườn Lãm Thúy có nhiều chi tiết mâu thuẫn, không hợp lý. Thúy Kiều dấn thân đến, làm đủ thứ việc nhưng đến việc chính thì nàng lại ẹo ẹo: “Em chã… em chã…” Ngược đời và lố bịch nhất là chính nàng lại đi nói những lời lễ nghi quân cách khuyên Kim Trọng không nên mần tới. Kỳ dzậy! Bất cứ người đàn bà, con gái nào trên cõi đời này cũng có thể nói ra những lời như lời ông Khổng Tử và của ông Khổng Tử, nhưng Thúy Kiều trong đêm hôm đó thì không thể. Chính nàng khêu gợi Kim Trọng, nàng tự ý đưa đến tận mồm Kim Trọng rồi cũng chính nàng lại duỗi ra: “Đừng… Hổng nên làm tới… Đến đây thôi… Hổng tiếc đâu, nhưng mà… để dành…”

Những đêm tại ngục ở thành Hồ, Công Tử Hà Đông nằm tình tang mần thơ hỏi Thúy Kiều:

Tấm yêu

Hoa thương càng tỏ thức hồng

Đầu mày, cuối mắt càng nồng tấm yêu…

Tấm yêu là tấm yêu kiều

Tấm yêu em phủ lụa điều, em mang

Tấm yêu em giá ngàn vàng

Sao em lại để bày hàng coi không?

Hoa hương em tỏ thức hồng

Đầu mày, cuối mắt em nồng tấm yêu

Sóng tình em đã xiêu xiêu

Em trong âu yếm có chiều lả lơi

Chính em, em lấy làm chơi

Gài cho em nói những lời ba hoa

Ấy là ngôn ngữ người ta

Thầy Nhan, cụ Khổng phải là em đâu?

Đang xi-nê, giở tuồng Tàu

Ngang ngang tức muốn phát rầu Tố Như!

Lả Lơi

Sóng tình dường đã xiêu xiêu

Xem trong âu yếm có chiều lả lơi…

Lả lơi thì lả cả đôi

Cả đôi cùng lả, cùng lơi mới là

Lả lơi, lơi lả đôi ta

Đôi ta cùng lả mới là lả lơi.

Lả lơi đang lả cả đôi

Bỗng dưng em nói những lời linh tinh:

“Đã cho vào bực bố kinh

Đạo tòng phu lấy chữ trinh làm đầu”

Vẩn vương toàn chuyện đâu đâu

Đem ông Khổng Tử chặn cầu ái ân.

Xét tình lý, thấy phân vân

Nghe sao nằng nặng, tần ngần chẳng ra.

Đang âu yếm, nói ba hoa

Ấy là Kiều Thúy hay là Khổng Khâu?

Nam Mô Bồ Tát Thị Mầu…

Vương Quan làm tri huyện, Kim Trọng tri phủ - những chức vụ tri huyện, tri phủ này về tay hai cậu này thì, chẳng cần là thầy bói, ta cũng biết cái gọi là hậu vận của năm Gia Tĩnh triều Minh ấy nó đen hơn mõm con chó mực. Khi hai cậu đưa vợ con, ông già bà lão đi đến địa phương trị nhậm qua sông Tiền Đường ghé lại lập đàn giải oan cho Thúy Kiều, tình cờ gặp vãi Giác Duyên bánh xe lãnh tử đi qua tò mò ghé vào…

Do đó mà Kim Trọng gặp lại Thúy Kiều: chuyện đó biết rồi… khổ lắm… nói mãi… Khi cho Mercedes đến chùa tạm bên sông đón Thúy Kiều về phủ đường, Kim Trọng được thành hôn với Thúy Kiều. Cô dâu chú rể cùng nhau làm tất cả những nghi thức hôn nhân chuẩn bị tốt đẹp cho việc làm tối hậu của vợ chồng: giao bái, tức là chàng và nàng mặc áo thụng vái lẫn nhau, mời nhau uống rượu, bâng khuâng, ngậm ngùi, duyên mới, tình xưa, sen ngó, đào tơ, mười lăm năm ấy bi giờ đêm nay, tình duyên, hợp tan, bi hoan, trăng sao, đèn nến, má đào, môi thắm, tình nhân lại gặp tình nhân, hoa xưa, ong cũ, tình chung… hằm bà lằng xíu oắt đủ thứ. Gia vị: hành, tiêu, ớt, mắm, chanh linh tinh không món nào thiếu…

Vô lý và phi lý, bất hợp lý, phản lý, loạn lý, bí lý, nhảm lý nhất là đến lúc đưa nhau vào đến giường rồi, đã ngả đâu lên gối rồi, cô dâu đa tình, khêu gợi quá chời quá đất lại nói: “Giẽ ra cho thiếp, bi giờ thiếp tu…”

Tôi dám nói quyết, tôi dám cá một đô ăn một triệu đô trên cái cõi đời này không có cô dâu nào đến cái lúc ấy còn nói một câu như thế. Cũng trên cái cõi đời này nhất định không có chú rể nào đến cái lúc ấy còn chịu nghe cô dâu nói như thế là xoay chiều đổi sang chủ nghĩa khác, có lập tràng khác hẳn. Thế rồi đôi vợ chông chay tịnh, không hề chung chăn chung gối mí nhau - nói gần nói xa chẳng qua nói thật - đôi vợ chồng có cưới hỏi, động phòng đàng hoàng nhưng đêm đêm không hề mần tình mí nhau, cứ chung sống một nhà, cứ rượu chè, đàn địch, cứ ngày xem hoa nở, đêm chờ trăng lên, cứ ra vô đụng chạm nhau mà vẫn hổng có gì mí nhau sao?

Khi chén rượu, khi cuộc cờ

Khi xem hoa nở, khi chờ trăng lên.

Ba sinh đã phỉ mười nguyền

Duyên đôi lứa cũng là duyên bạn bầy.

Xin lỗi. Liên hệ đàn ông, đàn bà mật thiết chẳng bao giờ là tình bạn cả. Nhưng thôi. Ta trở lại với cái gọi là “mười nguyền” được gán cho Kim Trọng. Kim Trọng được hưởng đủ “mười nguyền” ư? Chín thôi. Cái “nguyền” nặng ký nhất, quí nhất, cần được nhât thì Kim Trọng lại phèo.

Vì vậy nên có thơ rằng:

Mười nguyền

Mặt nào ăn bớt nhau đây

Mười nguyền mà có ngần này thôi ư?

Đã cho chén rượu, cuộc cờ

Cho xem hoa nở, cho chờ trăng lên.

Mười nguyền cho đã chín nguyền

Thúy Kiều nào phải Trạc Tuyền mà không!

Xá gì một chiếc gối bông

Xá gì nửa mảnh khăn hồng chẳng cho?

Sao em khéo vẽ bày trò

Cái trinh em cứ mần to tày đình.

Ráng trinh… ờ cũng rằng trinh

Cái trinh đã vậy, cái tình thì sao?`

Thôi em đừng nói tào lao

Đào nguyên có chịu cho vào hay không?

Là vông thì hẳn là vông

Nửa vông nửa lá ngô đồng… ngứa tay.

Cầm, kỳ, thi, tửu kiểu này

Lửa rơm anh đố cô mày chẳng cho.

Nam-mô Bồ-tát Thị Mầu

Sao em trong ngọc, trắng ngà

Dày dày em đúc một tòa thiên nhiên

Đào hoa trong bấy nhiêu niên

Mà em ăn nói nghe phiền lắm thay

Mới ba mươi tuổi trao tay

Tu gì được cái tuổi này mà tu?

Em đòi em khép phòng thu

Đêm thu gió lạnh nó cù em mở ngay.

Hay gì chuyện đó mà hay

Em tu không khéo có ngày em hỏang chưa.

Tu mà uống rượu, đánh cờ

Tu xem hoa nở, tu chờ trăng lên.

Em tu cho phỉ mười nguyền

Cho tình em đượm, cho duyên em nồng.

Tu mà làm lễ tơ hồng

Tu mà hoa chúc, động phòng sánh đôi.

Tu mà dìu dặt chén mồi

Bâng khuâng kinh cũ, bồi hồi kệ xưa.

Em tu từ sen ngó, đào tơ

Mười lăm năm em tu đã bi giờ em lại tu…

ầu… ơ… ví dầu…

Cá lóc thì nầu canh chua

Em đi ở chùa, ai đẻ con anh?

Em tu em độ chúng sanh

Em ăn thịt mỡ, dưa hành ở đâu?

Em tu mà tóc đầy đầu

Nam Mô Bồ Tát Thị Mầu… em tu!

Tu vào, tu ra…

Trồng trầu thì phải khai mương

Tu sao cho vẹn mọi đường thì tu.

Tu thì khóa cửa phòng thu

Lằng nhằng nửa tục, nửa tu thêm phiền.

Lửa lòng em đốt nhân duyên

Thì thôi đừng có Trạc Tuyền sang ngang.

Tu hành cấm kỵ hở hang

Sắc không em cứ bày hàng em chơi.

Màu thiền cho má em tươi

Mùi thiền cho miệng em cười thêm xinh.

Nam mô khóe mắt em tình

A di đá Phật… cô mình như hoa.

Trăm năm trong cõi người ta

Tu là cội phúc, tình là dây oan.

Dây oan em giữ cho ngoan,

Đào hoa em chớ phàn nàn làm chi.

Dở dang nào có hay gì

Đã yêu yêu trót qua thì thì thôi.

Dở yêu tội chỉ một đời

Dở tu tội mấy đời người đó em.

Kệ kinh em thuộc lem nhem

Lam nham lá bối, lèm nhèm phướn mây.

Yêu nhà em tội đã đầy

Yêu chùa em mắc tội này bằng ba…

Chém cha cái số đào hoa

Tu vào thì ít, tu ra thì nhiều.