rong cái thị trấn xinh đẹp nhất mọi thị trấn ấy, nơi những ngôi nhà đều trắng đều cao và những cây đu đều xanh đều cao hơn những ngôi nhà; nơi những khoảnh sân trước đều rộng đều dễ chịu và những khoảnh sân sau đều rậm rạp đều đáng mày mò; nơi những con đường đổ cả về con suối và con suối lặng lờ chảy dưới cây cầu; nơi những bãi cỏ kéo tít tận những vườn ăn trái và những vườn ăn trái kéo tận những cánh đồng, rồi những cánh đồng kéo tận những đồng cỏ và những đồng cỏ leo tít tận lên đồi, xong biến mất nơi đỉnh đồi hướng về bầu trời cao rộng tuyệt vời; trong cái thị trấn đẹp nhất mọi thị trấn này Stuart dừng lại để uống một chai nước thổ phục linh.

Đậu xe trước cửa hàng tạp hóa, nó bước ra và nắng đẹp tới mức nó ngồi ngay xuống hè nhà một lúc để thưởng thức cảm giác được ở một nơi mới mẻ vào một ngày đẹp trời. Đây là nơi yên bình nhất và đẹp nhất mà nó tìm thấy trong suốt chuyến du hành.

Có vẻ như đó là nơi mà nó sẵn sàng dành cả phần đời còn lại để sinh sống, phải như không có chuyện một ngày kia nó có thể nhớ nhung khung cảnh New York và nhớ gia đình mình, ông bà Frederick C.Little và George, và phải như bỏ qua cái việc là sâu xa trong lòng nó, có một thứ gì đó thôi thúc nó phải đi tìm cho ra Margalo.

Một lát sau, người chủ tiệm bước ra ngoài làm một điếu thuốc, và ông ngồi xuống cùng Stuart trên bậc cấp trước nhà. Ông vừa mới định mời nó một điếu thì nhận ra nó mới bé làm sao, liền đổi ý.

“Ông có chai thổ phục linh nào trong cửa hàng không?” Stuart hỏi. “Cháu khát thảm hại luôn.”

“Có chứ,” chủ tiệm nói. “Cả đống. Thổ phục linh, nước xá xị, nước vỏ bạch dương, nước gừng, Moxie, xô đa chanh, Coca Cola, Pepsi Cola, Dipsi Cola, Pipsi Cola, Popsi Cola, và nước tăng lực vị kem mâm xôi. Muốn gì cũng có.”

“Cho cháu một chai thổ phục linh.” Stuart nói, “ và một cái ly giấy.”

Chủ tiệm đi vào trong và quay ra với chai nước. Ông mở chai, rót ra ly, đặt cái ly trên bậc cấp bên dưới Stuart; Stuart cởi mũ ra, nằm bò toài, dung cái mũ như một cái muôi và múc vài ngụm nước mát lành.

“Tỉnh cả người,” Stuart nhận xét. “Đi du hành, không gì bằng đang nóng nực mà được làm một hơi nước mát.”

“Cậu đang đi xa à?” Chủ tiệm hỏi.

“Có lẽ rất xa,” Stuart đáp. “Cháu đang tìm một cô chim nhỏ tên Margalo. Chắc ông chưa bao giờ thấy cô ấy đâu nhỉ?”

“Chắc là chưa…” chủ tiệm nói. “Trông cô ấy như thế nào?”

“Đẹp tuyệt vời,” Stuart đáp, dung mép tay áo quệt nước thổ phục linh bám trên môi. “Cô ấy là một cô chim đặc biệt. Cô ấy đến từ một nơi có nhiều cây kế.”

Ông chủ tiệm nhìn Stuart chăm chú.

“Cậu cao bao nhiêu?” Ông hỏi.

“Ý ông là không kể giày?” Stuart hỏi lại.

“Ừ.”

“Hai inch một phần tư đúng,” Stuart đáp. “Nhưng gần đây cháu không đo. Có thể từ đó đến giờ cháu cao thêm một tẹo.”

“Cậu biết đấy,” chủ tiệm nói, vẻ suy tư, “trong thị trấn này có một người mà cậu thực sự cần phải gặp.”

“Ai thế ạ?” Stuart vừa hỏi vừa ngáp.

“Harriet Ames,” chủ tiệm nói, “ Cô ấy cỡ bằng cậu thôi, nếu có thấp hơn thì cũng chỉ một tẹo.”

“Trông cô ấy thế nào ạ?” Stuart hỏi. “Đẹp, béo và khoảng bốn mươi?”

“Không, Harriet trẻ và khá xinh đẹp. Cô ấy còn được coi là một trong những cô giá ăn vận đẹp nhất thị trấn này. Tất cả quần áo của cô ấy đều được may đặc biệt riêng cho cô ấy.”

“Thế cơ á?” Stuart kêu lên.

“Ừ. Hariet là một cô gái rất tuyệt. Gia đình cô, nhà Ames ấy, khá là nổi trong thị trấn này. Tổ tiên của cô ấy trước đây từng có người chở phà trong thời Cách mạng. Ai muốn qua dòng là ông ấy đưa tất, chẳng quan tâm đó là lính Anh hay lính Mỹ, cứ trả tiền phà là đưa thôi. Tôi đoán là ông ấy kiếm bộn. Kiểu gì thì nhà Ames thời nào cũng lắm tiền. Họ sống trong một căn nhà to với bao nhiêu kẻ hầu người hạ. Tôi tin Harriet sẽ rất thích khi được gặp cậu.”

“Ông tử tế quá,” Stuart đáp, “nhưng dạo này cháu không giao tiếp nhiều. Di chuyển quá mà. Chẳng ở đâu lâu được - cứ vù vào một thị trấn rồi lại vù ra ngay, nay đây, mai đó, quá như ma trơi. Muốn tìm cháu thì chỉ có ra đường, đường chính, đường phụ, lúc nào cũng đi tìm Margalo. Thỉnh thoảng cháu có cảm giác rất gần cô ấy, như quẹo khỏi khúc quanh là gặp được ngay. Lại có lúc cháu có cảm giác như sẽ không bao giờ tìm thấy cô ấy nữa, không bao giờ nghe được giọng cô ấy nữa. Nói chuyện này lại nhớ ra, đến giờ cháu lên đường rồi.”

Stuart trả tiền nước, chào tạm biệt ông chủ tiệm, và lái xe đi.

Nhưng Ames’ Crossing có vẻ là thị trấn đẹp nhất từ trước tới nay với Stuart, và trước khi đến được đầu mút của con đường chính, nó thình lình quẹo trái, rẽ vào một con đường bụi bặm, và lái xuống một nơi yên tĩnh bên bờ suối. Buổi chiều đó Stuart bơi và nằm ngửa trên bờ rêu, hai tay bắt chéo đặt dưới gáy, ý nghĩ quay về cuộc đối thoại với ông chỉ tiệm.

“Harriet Ames,” nó thầm thì.

Trời đổ tối mà Stuart vẫn còn luẩn quẩn bên dòng nước. Nó ăn tối nhẹ nhàng với bánh mì kẹp pho mát mà uống một cốc nước, ngủ qua đêm trong cỏ mềm với tiếng suối bên tai.

Sáng ra, mặt trời mọc ấm áp và sáng bừng, và Stuart lại bò xuống sông lần nữa để làm một trận tắm sớm. Sau bữa điểm tâm, nó giấu xe bên dưới một lá bắp cải dại rồi đi bộ ngược về bưu điện. Trong lúc đang bơm mực cho cái bút máy từ bình mực công, nó vô tình liếc về phía cửa, và điều nó thấy làm nó giật mình đến nỗi suýt mất thăng bằng mà rơi vào lọ mực.

Một cô gái cao chừng hai inch vừa mới bước vào và đang băng qua sàn hướng về dãy hộp thư. Cô mặc quần áo thể thao và bước đi với mái đầu ngẩng cao. Và cô giắt một nhị hoa trên tóc.

Stuart bắt đầu run rẩy vì phấn khích.

“Chắc là cô gái nhà Ames rồi,” Stuart tự nhủ. Và nó núp sau bình mực, quan sát cô gái mở hộp thư, chỉ rộng khoảng một phần tư inch, và lôi mớ thư ra. Ông chủ tiệm đã nói đúng: Harriet đẹp. Và dĩ nhiên cô là cô gái duy nhất Stuart từng gặp từ trước tới giờ mà không cao hơn nó cả dặm. Stuart hình dung ra nếu hai đứa nó sóng bước bên nhau, cái đầu cô gái sẽ chỉ cao hơn vai nó tí xíu. Ý nghĩ này làm nó ứ tràn thích thú. Nó muốn trượt xuống sàn và nói chuyện với cô, nhưng nó không dám. Bao nhiêu can trường bỏ nó mà đi hết, và nó cứ thế giấu mình sau bình mực cho đến khi Harriet đi rồi. Khi chắc chắn rằng cô đã khuất dạng, nó chuồn ra khỏi bưu điện và lượn xuống con đường dẫn đến cửa tiệm tạp hóa, vừa hy vọng rằng sẽ gặp được cô gái nhỏ xinh đẹp, vừa sợ sẽ gặp phải cô.

“Ông có giấy viết thư dập chữ nổi nào không?” Nó hỏi ông chủ tiệm. “Cháu không kịp viết thư rồi.”

Ông chủ tiệm giúp Stuart leo lên quầy và kiếm cho nó tờ giấy viết thư - một tờ giấy nhỏ, có in chữ Y. Stuart rút cái bút mực ra và ngồi xuống, dựa vào một thanh kẹo năm xu rồi bắt đầu một lá thư cho Harriet:

“CÔ AMES THÂN MẾN,” nó viết. “Tôi là một thanh niên tầm vóc khiêm tốn. Sinh ra tôi là người New York, nhưng lúc này tôi đang chu du vì một việc bí mật. Những cuộc chu du đã mang tôi tới thị trấn của cô. Hôm qua, ông chủ cửa tiệm tạp hóa nơi cô ở - một người có gương mặt lương thiện và tác phong cởi mở - đã cho tôi một bản mô tả có ích nhất về tính cách cũng như diện mạo cô.”

Đến đúng đoạn thư này thì bút của Stuart hết mực vì viết dài, và Stuart phải nhờ ông chủ tiệm nhúng ngược đầu nó vào trong bình mực để nó có thể bơm mực vào bút. Rồi nó viết tiếp lá thư…

“Làm ơn tha lỗi cho tôi, cô Ames,” Stuart tiếp tục, “ vì đã mạo muội làm quen dựa trên một cái cớ rất không thích hợp là sự tương đồng về hình thể của cô; nhưng dĩ nhiên, như chính cô hẳn cũng biết, có rất ít người cao chỉ có hai inch. Tôi nói hai inch nhưng thực ra tôi cao hơn thế một chút. Điểm hạn chế duy nhất là tôi ít nhiều trông giống một con chuột nhắt. Tuy nhiên tôi cân đối. So với tuổi thì tôi cũng nở nang hơn. Cho phép tôi nói thẳng ra luôn: mục đích tôi viết thư ngắn này là để đề nghị chúng ta gặp nhau. Tôi hiểu rằng cha mẹ cô có thể phản đối trước sự đường đột và thẳng tuột trong lời đề nghị của tôi, cũng như vẻ ngoài có hơi giống chuột của tôi, cho nên tôi nghĩ có lẽ sẽ là một ý hay nếu cô đừng đề cập vấn đề này với họ. Điều mà họ không biết cũng sẽ chẳng làm hại gì họ. Tuy nhiên, có lẽ cô biết cách xử lý với cha mẹ cô hơn tôi, thế nên tôi sẽ không cố chỉ dẫn cô mà để mọi việc cho sự phán xét sáng suốt của cô.

Là người thích ở ngoài trời, tôi cắm trại bên bờ sông, tại một địa điểm hấp dẫn ngay dưới chân đường Tracy. Cô có muốn chèo xuống với tôi một chuyến không? Chiều mai, lúc mặt trời lặn, có được không? Khi những phiền phức vụn vặt của ban ngày đã lùi lại phía sau và dòng sông dường như chảy lặng lờ hơn trong bóng đổ dài của rặng liễu? Những buổi chiều mùa xuân yên tĩnh này đã được những kiến trúc sư đặc biệt thiết kế cho niềm vui của những kẻ chèo thuyền. Tôi yêu làn nước, cô Ames à, và chiếc xuồng của tôi giống như một người bạn già và đáng tin cậy.”

Hăm hở viết thư cho Harriet, Stuart quên khuấy mất, rằng nó không hề có cái xuồng nào.

“Nếu cô vui lòng chấp nhận lời mời của tôi, xin hãy đến bờ sông chiều mai khoảng năm giờ. Tôi sẽ hết sức háo hức chờ cô. Và giờ tôi phải khép lại bức thư làm phiền cô đây và làm cho xong những việc của mình.

Chân thành,

Stuart Little.”

Sau khi đã dán bức thư lại trong một cái phong bì, Stuart quay sang ông chủ tiệm.

“Tôi có thể kiếm đâu một cái xuồng đây?” Nó hỏi.

“Ngay đây,” chủ tiệm đáp. Ông đi tới quầy đồ lưu niệm và lấy xuống một cái xuồng nhỏ bằng vỏ cây bạch dương với dòng chữ KỶ NIỆM MÙA HÈ đóng dấu bên hông. Stuart săm soi kỹ lưỡng.

“Có rò không đấy?” Stuart hỏi.

“Cái xuồng đẹp đấy,” chủ tiệm đáp, những ngón tay nhẹ nhàng uốn lại hình thù cho chiếc xuồng. “Cậu sẽ phải trả bảy mươi lăm xu và một xu thuế.”

Stuart rút tiền ra và trả cho người đàn ông. Rồi nó nhìn vào bên trong chiếc xuồng, nhận ra không có mái chèo nào cả.

“Còn mái chèo thì sao?” Nó nói, làm giọng đúng vẻ làm ăn. Chủ tiệm ngó quanh trong đám đồ lưu niệm nhưng không tìm được cái mái chèo nào, thế là ông đi tới quầy kem và quay lại với hai thìa nhỏ bằng bìa cứng – loại thìa người ta vẫn dùng để ăn kem khi đi cắm trại.

“Mấy cái này dùng làm mái chèo cũng được,” ông nói.

Stuart nhận mấy cái thìa, nhưng trông chúng thật gớm guốc.

“Chúng dùng cũng được” Stuart nói, “nhưng cháu sẽ rất ghét nếu bất chợt gặp một cô gái Mỹ Da đỏ mà lại đang cầm mấy cái này trên tay.”

Ông chủ tiệm mang chiếc xuồng và mấy mái chèo ra trước cửa tiệm và đặt chúng xuống mặt đường. Ông tự hỏi người chèo xuồng tí ti kia sẽ làm gì tiếp theo, nhưng Stuart không hề nao núng. Lôi một mẩu dây từ trong túi ra, nó cột mấy mái chèo vào thanh ván ngang, nhẹ nhàng lẳng cái xuồng lên trên đầu, và cứ thế cuốc bộ bình thản như thể một anh hướng dẫn viên người Canada. Nó rất tự hào về khả năng chèo xuồng của mình và rất thích được chứng tỏ khả năng ấy.