rong làng tổ tôm ở nước Nam dễ không mấy ai tránh hẳn được sự phàn nàn. Tôi kể cả một ông vua, vua Tự Đức. Còn dân tổ tôm nào không nghe kể đi kể lại ít ra vài chục lần câu chuyện ngài phàn nàn: "Thiên hạ bất như tứ vạn" khi bị ông Cao Bá Quát phỗng mất cây bài ăn tốt?

Tôi có một bà bạn, tính nết rất nhu mì, hiền lành, vui vẻ, khéo léo, nhanh nhẹn vân vân... không còn một tính tốt gì mà bà không có... khi nào bà không đánh tổ tôm.

Vì vào bàn tổ tôm bà ấy đổi khác hẳn, trở nên một người cảu nhảu, gắt gỏng, nhất là hay phàn nàn. Tôi vẫn nói đùa với bạn rằng, giải quán quân về cái đức tính phàn nàn đã bị bà ta chiếm mất, khó lòng sau này sẽ có người phá được cái kỷ lục rất cao mà bà hiện còn đương giữ.

Bị phỗng, mở hụt cây bài ăn tốt, mất ù, đánh lầm, đánh thấp, gặp người ăn đánh hơi chậm, thì phàn nàn, cũng còn tha thứ được. Bà bạn tôi có nhiều dịp phàn nàn khác thường hơn. Nào ngồi phải chỗ đen, nào bị hãm cánh trên bị hãm cánh dưới, nào bị người đứng xem bài, vía chẳng ra quái gì.

Nhiều lần vừa lên xong phần mình, bà ném phịch hai mươi cây bài vô tội xuống sập mà làu nhàu than thở: "Thế thì có ác không, trắng toát xen mỗi một cây thang thang". Rồi bà đặt cây bài đó xuống chiếu, lấy ngón tay trỏ miệt mãi vào mặt nó mà mắng: "Séo đâu không séo hử, dẫn đến nhà tao làm gì?"

May mà mình đã biết tính bà bạn rồi, nếu không, mình đã ngờ vực rằng bà đuổi mình. Sự rủi ro đó không phải đã không xảy ra: một ông hết hội, đứng dậy xin về, mời thế nào cũng không chịu đánh nữa. Ông khách mếch lòng vì câu nói vô tình của bà chủ nhà.

Ấy thế mà hễ ai có can đảm, hơi đụng chạm đến cái tính khó chịu của bà bạn tôi là bà giận liền và cãi cho bằng được rằng bà không phàn nàn bao giờ.

Biết vậy một lần vừa bắt đầu vào cuộc, tôi liền đặt ra một lệ rất mới lạ trong làng tổ tôm: là người nào phàn nàn một câu bất cứ có lý, vô lý đều phải bỏ vào chỗ tiền góp hội của làng một hào. Ai nấy bằng lòng ngay, vì ai cũng cho rằng mình không có cái đức tính khó chịu kia. Hội đầu, tiền làng gần gấp rưỡi và tuy góp có một đồng mà bà bạn tôi phải bỏ ra đến đồng tám.

Sang hội thứ hai, mọi người đã biết giữ gìn, nên ít ai vấp phải sự phàn nàn. Bà bạn tôi mặt mày khó đăm đăm, có vẻ tức tối, buồn bực lắm. Chẳng khác người say sưa ngồi trước chai rượu mà không được uống, người nghiện thuốc phiện đến cơn nghiền mà bị cấm không cho hút.

Bỗng xong một ván, trong khi một người hạ ù bà bạn tôi vất một hào vào chỗ tiền góp, rồi mới bày bài xuống sập và nói lớn:

- Bài thế này mà không cho người ta phàn nàn thì thà cứ giết ngay người ta đi thôi. Mở đúng cây xuyên tư ăn thập thành, bạch định, bị phỗng!

Chừng bà nghĩ đã mất một hào thì nói cho bõ, nên cứ một câu, bà phàn nàn đi phàn nàn lại mãi.