ó không phải chuột nhắt cũng không phải chuột cống. Nó là con chuột choai choai, to bằng cái cán dao, tai thính đuôi dài, chạy nhảy thoăn thoắt. Đặc biệt nó rất ranh ma, láu lỉnh, nên có tên là Láu.

LỄ ĐẶT TÊN

Một hôm, tại bãi cỏ rộng đầu làng, bác Ngỗng đứng ra tổ chức cho Ngựa, Bò, Trâu, Chó chạy thi. Chuột từ bụi tre đi ra, xin được dự cuộc. Chó sủa:

- Gâu, gâu! Mày là loài chuột bé oắt xà lai, thi với chúng tao thế nào được! Xéo đi!

Chuột đứng nhón cao người trên hai chân sau, rung rung bộ ria, nói từ tốn:

- Xin bác Ngỗng xét cho. Các bác này bốn chân, tôi cũng bốn chân. Các bác có đuôi, tôi cũng có đuôi. Tại sao lại không thể cùng các bác thi tài?

Bác Ngỗng ngớ ra một lúc, nhìn kĩ thấy Chó, Trâu, Bò, Ngựa đều bốn chân và có đuôi giống in như Chuột, bèn gật đầu đồng ý. Bác nói:

- Nào, xếp hàng ngang! Khi nào tôi thổi còi thì chạy. Ai đến bờ ruộng đằng kia trước thì thắng. Ở đó đã có ông Lợn làm trọng tài.

Chuột xin có ý kiến:

- Chạy đua có khi về đích hơn nhau chỉ mỗi cái đầu mũi. Các bác đây đều cao hơn cả, tôi thấp bé nên bị thiệt thòi. Xin bác Ngỗng cho tôi được đứng xếp hàng trên đầu bác Ngựa, để mũi tôi ngang với mũi bác Ngựa, thì cuộc đua mới thật công bằng.

Ngỗng nghĩ một lát rồi ề à:

- Ừ, phải!

Nhoáng một cái, Chuột leo thoắt lên chân, rồi lên bờm Ngựa, rồi lên mũi Ngựa, cong đuôi đợi lệnh. Ngỗng vừa kêu “Oác!” ra hiệu xuất phát thì Chuột thò đuôi vào mũi Ngựa ngoáy liên hồi. Ngựa ngửa cổ hắt hơi thật mạnh, thổi bắn Chuột tít xa về phía trước. Trong nháy mắt Chuột đã về tới đích đầu tiên, được bác Lợn bắt tay khen ngợi.

Từ hôm đó. Chuột có tên là Láu. Hay nói cách khác, cuộc chạy thi hiếm có ấy chính là lễ đặt tên cho Chuột. Và cũng từ hôm đó cậu Chó đen (tên là Mực) rất căm ghét Láu. Vì Láu đã nói vỗ vào mặt Mực: “Này, bác Chó ơi, xem ra bác cũng chẳng… ra chó gì”.

NHÀ LÁU Ở ĐÂU?

Ta cần biết là Láu và Mực cùng ở chung nhà chủ với một chú mèo tên là Mướp.

Từ khi Láu tỏ ra coi thường Mực trong cuộc chạy đua, Chó đen làm bộ thân mật với Mèo:

- Bạn Mướp thân mến ơi, thằng Láu nó mách với bà chủ là bạn ăn vụng tóp mỡ với cá rán đấy!

- Ôi, bạn Mướp yêu quý! Bạn oai hùng thế này mà thằng Láu nó thách bạn vuốt râu nó đấy! Nó còn chê bạn sợ rét, ở bẩn, không chịu tắm bao giờ! Chẳng lẽ bạn sợ nó à? Phải nhai xương nó đi chứ!

Mướp đang lim dim mắt nằm sưởi nắng, nghe Mực nói vừa tức vừa đắn đo. Tức vì nếu thực như vậy thì thằng Láu lếu láo quá. Đắn đo vì cái lão Mực này cũng không phải tay vừa, khó mà tin được.

Thế rồi Mèo quyết định đi tìm Chuột để hỏi cho ra nhẽ. Nhưng biết nó ở đâu mà tìm? Khi thì nó sa vào chĩnh gạo. Khi thì nó trèo thoăn thoắt trên mái nhà. Rồi lại thấy nó ở chân đống rơm, ở trong chuồng lợn. Nhưng hình như nó hay ở trên ngọn cau nhất. Có thể nó làm tổ ở đấy cũng nên.

Sáng hôm ấy, Chuột ở trên ngọn cau, để ý thấy Mèo cứ đánh hơi lần theo dấu vết mình. Chuột nghĩ bụng: “Chà, cái lão Mướp định ăn sống nuốt tươi mình đây!” Chuột bò ra đầu tàu cau nói gì đó với bác Sẻ già, rồi nhảy tót xuống đất chạy trốn.

Mèo Mướp cuối cùng đã tới gốc cau. Nó giương móng ra sức trèo lên ngọn cây. Tới nơi, chỉ thấy mấy sợi rơm rạ và bác Sẻ già đang rỉa lông ở cây bên cạnh. Mướp hỏi:

- Có phải nhà Chuột Láu đây không?

- Chẹc, chẹc, thưa phải.

- Thế sao nó lại đi đâu vắng nhà?

- Chẹc, chẹc, chú Láu đi chợ mua cá để góp giỗ cha ông đấy ạ.

Mướp gào lên:

- Giỗ cha ông nào?

- Chẹc, chẹc, dạ thưa, chú Láu bảo giỗ cha ông Mướp ạ!

Mèo nhe răng giận dữ:

- Tao sẽ ăn thịt thằng Láu! Ăn thịt cả mày nữa! Bố tao đã chết đâu mà dám nói là giỗ bố tao!

Bác Sẻ già cười khành khạch bay đi.

CỤNG ĐẦU

Xét cho cùng thì cả Mướp, Láu và Mực đối với nhà chủ đều là kẻ ăn nhờ ở đậu. Nhưng khác nhau ở chỗ Mực và Mướp được nuôi ăn đàng hoàng, lại được sắp xếp chỗ ngủ ở gậm giường, xó bếp; còn Láu thì luôn luôn phải thay đổi chỗ ở và lén lút kiếm ăn. Mướp và Mực tự cho phép mình được ăn vụng của chủ và đổ vấy cho nhau, trong khi Láu phải len lén nhặt từng hạt cơm thừa.

Thù ghét nhau “như chó với mèo” nhưng Mực và Mướp đều coi Láu là kẻ thù, cùng ra sức săn lùng Láu.

Hôm ấy, Láu đang gặm dở mẩu khoai lang, bất ngờ bị Mực và Mướp ập tới bắt. Bí quá, Láu vọt lên cây sào nhà chủ thường dùng phơi quần áo. Cây sào nằm ngang trên hai cột gỗ, trơ trọi giữa sân. Mướp đứng bên chân cột này, Mực bên chân cột kia, gầm gừ chờ để bắt sống Láu.

Chuột Láu cuống quýt chạy ra đầu sào bên này rồi lại chạy sang đầu sào bên kia. Thật khó có lối thoát! Dưới kia, Mèo quẫy đuôi liếm mép, còn Chó thì lè lưỡi nhe răng. Láu bò đến quãng giữa sào, chợt sững lại. Mướp, Mực đều nhỏm dậy sẵn sàng. Vèo một cái, Chuột Láu nhảy vút xuống sân. Chó, Mèo nhanh như chớp từ hai phía đâm bổ vào giữa, cụng đầu nhau đánh cốp.

Khi Mực và Mướp hết đom đóm mắt thì Láu đã biến mất rồi!

Có lần, chủ nhà nướng con ốc nhồi để làm mồi bẫy chuột. Nhưng vì con Láu ranh quá, mà Mướp ta thì tham ăn quá, nên đêm ấy Mèo bị sập cạm, cụt mất một mẩu đuôi! Láu cứ đứng trong bóng tối mà cười mãi. Từ đó trở đi, Chó, Mèo, và Chuột chẳng khi nào làm lành với nhau được, tuy chúng vẫn ở chung một nhà.

12-1983