ũng như phần lớn các cuộc đại cách mạng khác, cách mạng Nga đã được tiếp diễn trên một lịch trình dài non một thế kỷ, và gồm nhiều đợt tấn công. Mỗi đợt tấn công đều có những đặc tính của nó, về thành phần cơ cấu, về chiến lược chiến thuật hoặc mục tiêu cách mạng. Đồng thời, có sự chuẩn bị lâu dài trên tổ chức thực tế, cũng như về những trào lưu tư tưởng.

Cuộc tấn công đầu tiên là sự khởi loạn của một phong trào, sau được mệnh danh là bọn Décabristes. Phong trào này được chuẩn bị từ 1820, và khởi loạn vào tháng 12-1825. Họ võ trang khởi loạn. Phong trào gồm một số quý tộc và sĩ quan. Người cầm đầu tên là Pestel. Không có dân chúng. Phong trào được phôi thai một phần do cuộc xâm lăng của Napoléon vào những năm 1809-1810: mùa đông giá lạnh của xứ Nga cùng tài ba của tướng Kutuzov đã đánh tan đạo quân bách chiến bách thẳng của Napoléon. Vì đẩy lui được Napoléon, nên binh sĩ cùng sĩ quan Nga chợt nhận thấy rằng họ cũng là những tay anh hùng. Nhưng khi giặc yên rồi, họ trở về quê, lại thấy mình bị bóc lột. Nhất là trong khi tranh chiến, đi đánh nhau ở nước, họ đã được ra khỏi khung khổ của chế độ Nga hoàng, và nhận thấy tại các nước khác, người dân không đến nỗi bị bóc lột như tại nước họ. Đồng thời, binh sĩ của Napoléon, khi xâm nhập lãnh thổ Nga, cũng gieo rắc những tư tưởng tự do bình đẳng trong óc người Nga. Do đó, một số sĩ quan đã muốn ra tay lay đổ chế độ. Về phía quý tộc, có một số quý tộc có lý tưởng nhân đạo, muốn thực sự giải phóng cho dân Nga. Họ cũng tương tự như Mirabeau, hoặc những quý tộc Pháp đã liên minh với thứ dân, và trong đêm 4-8-1790, đã khước từ những quyền của quý tộc... Cho nên, phong trào Décabristes là một phong trào rất lý tưởng, lý tưởng đến nỗi ngây thơ. Họ nói trước khi khởi loạn: "Có lẽ chúng mình sẽ chết, nhưng chết đẹp đẽ". Đó là quan niệm "không thành công thì thành nhân" của những con người cách mạng trong buổi đầu có quá nhiều lý tưởng. Họ cùng đưa ra một chương trình cách mạng: truất bỏ quyền hành của quý tộc, tổ chức nền tảng quốc gia theo một kiễu mẫu dân chủ toàn diện, bỏ đế chế, tổ chức một Liên bang gồm các chủng tộc trong đó, các địa phương đều có quyền tự trị rộng rãi v.v... Họ đã khởi nghĩa ở kinh đô Saint-Pétersbourg, nhưng bị thảm bại. Tháng chạp 1825, những khẩu thần công của Nga hoàng đã làm tan tác đám quân khởi nghĩa. Những kẻ sống sót đều bị đi Siberie, có 5 người bị treo cổ!