húng tôi còn chưa dọn xong phòng thì một cơn gió nhẹ thổi từ hướng đông bắc tới, đẩy lùi cơn mưa và để mặt trời hiện ra.

Ở đây tôi muốn giải thích kỹ hơn một chút và bạn đọc sẽ hiểu rõ hơn khi nghiên cứu bản đồ. Trong lúc sương mù, đụng phải thuyền của Alan, chúng tôi đã đi qua đảo Minch nhỏ. Một ngày sau cuộc chiến trên tàu, chúng tôi nằm trong vùng đứng gió phía đông đảo Canna, hoặc chính xác hơn, giữa đảo đó và đảo Eriske trong quần đảo Long Island. Để đi từ đó đến Loch Linnhe, con đường đi trực tiếp qua eo biển Mull Sund. Nhưng viên thuyền trưởng không có bản đồ và sợ sẽ đưa con tàu quá sâu vào mạng lưới đảo này. Vì gió thuận nên ông ta cho thuyền chạy qua đảo Tiree về phía tây và ra khỏi bờ biển nam của Mull lớn.

Suốt cả ngày gió thổi cùng một hướng và thổi liên tục, đáng ra đã phải ngừng lại. Vào buổi chiều, sóng lớn tràn tới. Để tránh những nhóm đảo phía trong, chúng tôi chọn hải trình tây-nam, vì thế ban đâu chúng tôi bị ngược chiều sóng, quay tròn và đứng tại chỗ. Khi trời tối, trong lúc chạy qua Tiree, sóng đẩy chúng tôi trực tiếp từ phía sau. Vì thế, trước khi sóng yên, chuyến đi rất thuận lợi, chúng tôi căng buồm trong ánh mặt trời chói chang chạy dọc theo cái đảo đá ở hai bên.

Alan đã mở rộng hai cửa phòng và chúng tôi ngồi hút bằng tẩu một loại thuốc lá ngon của viên thuyền trưởng. Chúng tôi kể cho nhau nghe về cuộc đời mình, có nhiều điều bổ ích với tôi vì qua đó tôi đã hiểu đôi chút về miền cao nguyên hoang dã, nơi tôi sắp đến.

Thời gian này, sau cuộc nổi dậy của dân Scot, nếu người ta muốn vào rừng thì phải biết điều đó có nghĩa gì.

Tôi bắt đầu câu chuyện bằng cách kể cho Alan nghe nỗi bất hạnh của mình. Anh nghe chăm chú, chỉ khi tôi nhắc đến mục sư Campbell người bạn thủy chung coi như cha, Alan đứng bật dậy và hét lên. Với anh ta tất cả người mang tên này đều đáng căm ghét.

— Tại sao? – Tôi hỏi – Anh phải cảm thấy tự hào khi chìa tay bắt tay một người như ngài Campbell.

— Cho một Campbell tôi không có gì hơn ngoài một viên đạn – Alan nói – Tôi có thể dò theo vết mỗi người mang tên đó như dò con thú ăn thịt và ngay cả trên giường hấp hối, tôi cũng sẽ dùng hết sức mình bò ra cửa sổ để bắn chết một tên Campbell.

— Alan, – Tôi nói – Những người Campbell đã làm gì anh vậy?

— Thế này. – Anh ta đáp – Cậu cũng biết tôi là một người họ Stuart ở Appin, nhưng từ lâu rồi tụi Campbell đã săn đuổi những người mang họ tôi và tiêu diệt. Với sự phản trắc, họ đã chiếm đoạt của cải chúng tôi, chứ chưa bao giờ bằng thanh gươm cả.

Anh hét rất to và đấm mạnh vào bàn. Tôi không suy diễn nhiều bởi tôi đã biết những người phải dùng ngôn ngữ không giới hạn như vậy thường là những người thua cuộc.

— Nhưng đó chưa phải tất cả. – Alan tiếp tục – Với bọn Campbell thì luôn luôn như thế này: mỗi lời họ nói, mỗi từ họ viết đều là dối trá và lừa đảo. Họ là một bọn lừa đảo. Tất cả đều có vẻ hợp pháp, nhưng đó là thứ làm tôi chống lại họ.

— Anh dùng những chiếc khuy bạc khá là lãng phí làm tôi không tin anh hiểu biết lắm về chuyện làm ăn.

— Ôi chao, – Alan nói và mỉm cười lại – sự phung phí này tôi cũng thừa kế được của chính người để lại cho tôi những chiếc khuy bạc và đó chính là người cha đáng thương của tôi Duncan Stuart. Chúa hãy phù hộ cho ông! Với chúng tôi, ông là người đẹp nhất, ngoài ra ông là tay kiếm giỏi nhất toàn cao nguyên, tức là toàn thế giới. Tôi đánh giá được điều này bởi vì, David ạ, ông đã dạy tôi đấu kiếm. Ông là đội viên của “Đồi gác đen” khi vừa mới thành lập. Và cũng như mỗi người lính xuất phát từ tầng lớp quý tộc, ông có một người hầu bên mình để mang vác súng đạn trên đường hành quân. Nhà vua chắc được biết những người cao nguyên đấu kiếm ra sao. Cha tôi cùng ba kỵ binh khác được chọn và cử đến thành phố London để biểu diễn cho vua xem tài nghệ của mình. Họ được dẫn vào cung diện và trong hai giờ liền đã trình diễn cho vua Ceorg, hoàng hậu Caroline và đao phủ Cumberland – còn ai đó nữa tôi không biết – xem người cao nguyên sử dụng thanh kiếm thành thạo như thế nào. Khi họ trình diễn xong, Nhà vua – thực ra ông ta là kẻ chiếm ngôi – đã cảm ơn họ bằng những lời tốt đẹp và ba đồng tiền vàng.

Khi rời lâu dài, họ phải đi qua phòng thường trực. Lúc đó cha tôi nảy ra ý kiến: chắc chắn ông là người lính và nhà quý tộc đầu tiên của cao nguyên đi qua cổng này, chẳng lẽ lại không cho người gác biết vinh dự của mình hay sao? Và ông đã cho người gác ba bảng vừa được vua tặng, và hai người lính cùng đi cùng làm như vậy. Thế là sau đó họ đứng trên phố, mệt mỏi và không còn một cắc nào trong túi. Sau này người ta kể rằng người này, người khác là người đầu tiên cho người gác cổng cung vua Puộc-boa, nhưng sự thật người đó là Duncan Stuart và tôi sẵn sàng dùng kiếm và súng lục để bảo vệ ý kiến ấy. Cha tôi là một người như vậy. Mong ông yên nghỉ trong thanh bình!

— Thế thì ông không phải là người để lại cho anh nhiều của cải.

— Đúng vậy. – Alan nói. – Ông để lại cho tôi những chiếc quần để che đôi chân trần của tôi. Ngoài ra thì không có gì: Vì thế mà tôi đăng lính, đó là một vết nhơ cho danh dự của tôi và có thể còn gây hậu quả nghiêm trọng cho tôi nếu tôi rơi vào tay bọn Áo đỏ.

— Cái gì? – Tôi kêu lên. – Anh phục vụ trong quân đội Anh?

— Đúng vậy. – Alan đáp – Nhưng tại Preston Pans tôi đã chạy sang phía chân chính, đó là điều an ủi cho tôi.

Tôi không thể chia sẻ quan điểm với Alan, vì với tôi, việc chạy trốn khỏi quân đội đang chiến đấu là một trong những hành động không thể tha thứ và đáng hổ thẹn nhất. Nhưng mặc dù còn trẻ, tôi cũng đã tránh không nói cho Alan điều tôi nghĩ. Tôi chỉ kêu to:

— Ô, trời ạ, vì việc đó có thể bị tội chết.

— Tất nhiên nếu chúng bắt được tôi, chúng sẽ xử cấp tốc, một đoạn dây treo cổ cho Alan Breck đã sẵn sàng. Nhưng tôi luôn có sự ủy thác của hoàng đế Pháp ở bên mình, có lẽ nó sẽ phù hộ tôi.

— Tôi nghi ngờ điều đó lắm.

— Bản thân tôi cũng nghi ngờ. – Alan nói khô khốc.

— Trời ạ! – Tôi kêu lên – Anh là một kẻ nổi loạn bị kết án, một người đào ngũ, ngoài ra còn là lính của hoàng đế Pháp. Cái gì làm anh quay lại đất nước này? Chẳng lẽ anh thách thức số mệnh?

— Ô la la! – Alan nói – Từ năm 1746 năm nào tôi cũng quay về.

— Và cái gì là nguyên cớ?

— David ạ, tôi nhớ các bạn tôi, nhớ quê hương tôi. Tất nhiên nước Pháp là một đất nước tươi đẹp, nhưng tôi muốn về với những cánh rừng, những con lợn nòi. Và còn có việc này, việc kia cần phải giải quyết. Hiện tại tôi đang tuyển một vài người phục vụ cho hoàng đế Pháp. Lính mới? Cậu thấy không? Việc đó đem lại chút tiền. Nhưng điều quan trọng nhất, điều tôi tâm niệm nhất là việc làm ăn của thủ lĩnh Ardshiel của tôi.

— Tôi nghĩ rằng người giao nhiệm vụ cho anh tên là Appin? – Tôi thắc mắc.

— Đúng, nhưng Ardshiel là thủ lĩnh tối cao. – Anh ta giải thích nhưng tôi cũng không hiểu gì hơn – David ạ, suốt cuộc đời, Ardshiel là một người chỉ huy lớn, xuất thân từ hoàng tộc và mang tên một hoàng đế, bây giờ nghèo đến mức phải sống như một người không của cải ở một thành phố Pháp. Người chỉ huy vĩ đại đó trước đây chỉ huýt sáo một cái là có bốn trăm tay kiếm tuân lệnh ông ta, người chỉ huy vĩ đại đó, như tôi đã tận mắt nhìn thấy, phải mua bơ ở chợ và gói trong một chiếc lá rau cải đem vô nhà. Với chúng tôi, những người ruột thịt của ông, nhưng việc như vậy không chỉ đau lòng mà còn là một vết nhục. Con cái của ông, niềm hy vọng của Appin, đang học ở nơi xa lạ không chỉ đọc, viết mà còn học đấu kiếm. Nhưng những tá điền của Appin lại phải nộp địa tô cho tên cướp ngôi tự gọi mình là vua George. Những người này tập hợp nhanh chóng, vì tình yêu với sự nghiệp và cũng bị ép buộc một chút, và từ đó đã thu được một lượng địa tô thứ hai cho Ardshiel. Và David, cậu nên biết rằng người thu thập những món tiền đó và đem sang Pháp chính là tôi.

Trong lúc nói, anh đập tay vào đai lưng làm cho những đồng tiền kêu loảng xoảng.

— Những người này nộp tô cho cả hai phía? – Tôi hỏi.

— Đúng, David ạ. Họ làm vậy cho cả hai phía.

— Hai lần nộp tô? – Tôi hỏi lại.

— Đúng, David ạ. Hai lần nộp tô. – Anh ta xác nhận – Tôi đã trình bày cho viên thuyền trưởng sự việc hơi khác một chút, nhưng những gì tôi kể với cậu thì là sự thật: điều ngạc nhiên ở đây chỉ là không cần ép buộc nhiều đâu. Nhưng đó là công của người họ hàng can đảm của tôi – bạn của cha tôi – James of Glens, hoặc nói đúng hơn là James Stuart. Ông gần như là anh em của Ardshiel, nhận tiền và quan tâm đến mọi thứ.

Đó là lần đầu tiên tôi nghe đến James Stuart xứ này rất nổi tiếng khi ông bị treo cổ. Lúc đó tôi không quan tâm đến chuyện đó, và ý nghĩ của tôi hoàn toàn quan tâm đến tính tự nguyện của người cao nguyên.

— Tôi gọi điều đó là có tâm huyết. – Tôi nói lớn – Tôi thuộc Đảng Whig hoặc tương tự vậy, nhưng tôi gọi đó là tâm huyết.

— Đúng, David ạ. – Alan nói – Cậu là người của Đảng nhưng không có một suy nghĩ lành mạnh và điều đó là quan trọng. Nhưng nếu cậu thuộc họ hàng Campbell đáng nguyền rủa, chắc cậu đã nghiến răng giận dữ khi nghe những điều tôi vừa kể. Còn nếu cậu là cáo đỏ…

Khi nói đến cái tên này, Alan ngừng lại và im lặng ngay. Tôi đã chứng kiến những con người giận dữ đáng sợ, nhưng chưa bao giờ nhìn thấy một bộ mặt giận như điên dại hơn mặt người bạn mới của tôi, khi anh nhắc đến cáo đỏ.

Giật mình nhưng tò mò, tôi hỏi:

— Cáo đỏ là ai vậy?

— Ai à? – Alan kêu lên – Tôi muốn nói cho cậu điều đó. Khi những người trong phe bị đánh bại ở Culloden và sự nghiệp tốt đẹp chịu một thất bại, khi ở phía bắc, những con ngựa lội đến cổ chân trong máu những người ưu tú nhất của đất nươc, thì Ardshiel phái trốn trên vùng núi như một con thú bị săn đuổi. Ông và vợ con ông. Chúng tôi phải làm việc vất vả cho đến khi đưa được ông lên tàu một cách may mắn và ngay khi ông còn phải ẩn nấp trong lau sậy, vì không bắt sống được ông, bọn Anh đã tước hết quyền lợi của ông. Chúng cướp của ông lực lượng và của cải. Chúng nó tước vũ khí của phe đảng, vũ khí mà những con người dũng cảm này đã mang trong danh dự từ ba ngàn năm nay, họ và tổ tiên họ. Chúng lột quần áo khỏi thân thể người nghèo. Ngày nay, một người bị coi là phạm tội nếu mang trên người vải Scotland. Vì vậy mà đã có một người bị đưa vào nhà tù chỉ vì anh ta mặc chiếc áo Scot, mà ngoài nó ra anh ta không có cái áo nào khác. Nhưng dù làm gì, một điều chúng tôi không thể thủ tiêu được đó là tình yêu của những người trong phe đối với thủ lĩnh của họ. Những đồng bảng trong đai lưng là một bằng chứng hùng hồn. Bây giờ tôi nói đến tên Campbell, tên Colin of Glenure tóc đỏ…

— Đó là người mà anh gọi là cáo đỏ à? – Tôi hỏi.

— Đúng, hắn là cáo đỏ. Hắn cầm đầu. Hắn xin được ở vua George chứng chỉ, và được phong là Phó thủ lĩnh của những địa hạt Appin. Đầu tiên hắn làm việc đó rất khéo léo và hắn nhanh chóng thành bạn thân của Shenius, tức là James of the Clens, người liên lạc của thủ lĩnh tôi. Nhưng dần dần hắn nghe thấy những điều tôi vừa kể với cậu là những nông dân và nông dân nghèo, những tá điền khốn khổ ở Appin, phải quằn quại, đau đớn để nộp hai khoản địa tô, họ đã phải rũ sạch túi và thu nhặt tất cả để gửi cho Ardshiel và những đứa trẻ nghèo. Vừa rồi cậu gọi đó là gì nhỉ?

— Tôi nói đó là sự tâm huyết, Alan a. – Tôi nói lớn.

— Cậu đã nói điều đó mà cậu lại là một người của Đảng Whig – Alan đáp – Khi Colin Rey biết câu chuyện địa tô thứ hai này, hắn tức điên lên. Hắn ngồi uống rượu và nghiến răng ken két. Như thế đó: một thằng Stuart đã nhận được một miếng bánh mì, còn hắn, Colin, thì không ngăn cản được. A, cáo đỏ, – Alan kết thúc – Nếu có ngày nào đó mày phải đứng trước mũi súng của tao thì Chúa sẽ an ủi mày.

Alan ngừng lại một chút để nuốt sự uất hận bất lực vào trong lòng.

— Bây giờ, David ạ. – Anh nói tiếp – Cậu nghĩ bây giờ hắn làm gì? Hắn hủy bỏ tất cả hợp đồng với tá điền và bộ óc đen tối của hắn nghĩ sẽ tìm được những tá điền giao nộp nhiều hơn, trả giá cao hơn là những tên Stuart Maccol và Macrob, tất cả là những nghĩa sĩ, David ạ. Hắn nghĩ lúc đó Ardshiel cùng đám đệ tử của mình ở bên Pháp sẽ đứng ăn xin bên vỉa hè.

Tôi tò mò kêu lên:

— Cái gì đã xảy ra sau đó?

Alan đặt cái tẩu đã cháy hết từ lâu xuống và đập hai nắm tay vào trong đầu gối.

— Điều đó cậu không đoán ra đâu. Vẫn những Stuart, Maccol, Macrob ấy, những người phải nộp tô hai lần – bị ép buộc cho vua George và tự nguyện cho Ardshiel – đã nộp cho ông một khoản tốt hơn bất kỳ một tên Campbell nào trên toàn cõi Scotland. Ông gửi người của mình đi khắp nơi tới tận bờ sông Clyde, đến tận giao điểm Edinbourgh. Ông đã cầu trời cho họ trở lại vì nếu không thì có nghĩa là chúng đã bắt một anh Stuart quì gối và làm vừa lòng một con chó khát máu, một tên Campbell.

— Alan ạ, đó là một câu chuyện đáng ghi nhớ, một câu chuyện tuyệt vời. Mặc dù tôi có thể cho rằng mình thuộc Đảng Whig, tôi cũng rất sung sướng nếu tên này bị thua.

— Hắn bị thua? – Cậu không hiểu tụi Campbell rồi, và hoàn toàn không hiểu con cáo đỏ. Hắn chịu thua? Không! Điều đó chỉ xảy ra khi máu của chúng nhuộm đỏ núi rừng. Nếu cái ngày tôi có thời gian và cơ hội gặp con thú này tới, thì toàn cao nguyên không đủ cỏ để che lấp sự báo thù của tôi.

— Alan, con của loài người! Anh đã không xử sự thông minh cũng không như đạo thiên chúa khi anh giận dữ như vậy. Những lời giận dữ đó không làm đau cái người mà anh gọi là cáo đỏ mà làm hại chính anh. Tốt nhất là kể tiếp đi! Ông ta đã làm gì sau đó?

— Cậu vừa nói một lời đúng đắn, David ạ. – Alan nói – Bạn thân mến, đúng là lời nói của tôi không làm đau hắn, đáng tiếc là như vậy; không kể đến sự xử sự không phải đạo thiên chúa – về việc này có quan điểm khác vì nếu không tôi sẽ là một giáo dân tồi – còn thì tôi hoàn toàn đồng ý với cậu.

— Ý kiến nọ, ý kiến kia. – Tôi đáp – nhưng một thực tế được công nhận là đạo thiên chúa loại trừ sự trả thù.

— Thế đấy – Alan đáp – Người ta thấy ngay là cậu đã được một lão Campbell nuôi dạy. Loại người như họ chỉ mong và cảm thấy dễ chịu nếu trong đám cỏ trong rừng không có ai chĩa súng vào họ. Nhưng đấy không phải là chuyện đó. Cậu sẽ thấy ngay sau đó hắn làm gì.

— Được rồi, kế tiếp đi! – Tôi nói.

— Cậu thấy không, David. Khi không dọn được những cao nguyên trung thủy bằng cách đó, hắn thề sẽ săn đuổi họ một cách hèn mạt. Một điều hắn quyết làm bằng được là Ardshiel phải chết đói. Đó là mục đích điên rồ của hắn. Và bởi vì những người đã nuôi sống thủ lĩnh trong lúc bị đày ải đã không tự nguyện rời ruộng đất, nên hắn quyết dùng bạo lực. Hắn cho gọi luật sư đến, định ra luật lệ và lo lắng sao cho luôn có đủ lính Áo đỏ bảo vệ hắn. Vì vậy những con người tốt bụng đã phải gói ghém tài sản và ra đi, con cái phải ra khỏi nhà của cha mẹ, nơi họ đã sinh ra và lớn lên, nơi họ đã chơi những con búp bê nhỏ. Và ai đến chỗ của họ? Một đội quân ăn xin, nghèo đói, chân đất. Vua George bây giờ có thể thấy ông ta nhận được bao nhiêu địa tô, ông ta thu thập ít đi, phải phết ít bơ hơn vào bánh mì. Tên Colin đỏ quan tâm đến chuyện gì? Mong muốn độc nhất của hắn là làm hại Ardshiel. Khi hắn cướp miếng thịt khỏi bàn thủ lĩnh, khi hắn có thể lấy được đồ chơi khỏi tay trẻ con, thì hắn và đám đệ tử quay về vừa đi vừa ca hát.

— Liệu tôi có được nói một chút về chuyện này không? – Tôi yêu cầu – Chắc chắn là chính phủ đã thò tay vào chuyện này. Nếu chính phủ nhận được ít địa tô hơn thì đó không phải lỗi của con người này. Chắc chắn Campbell đã làm theo lệnh. Và nếu mà ngày mai anh giết được tay Colin này thì được lợi gì? Một tay khác sẽ thay thế như trở bàn tay.

— David, cậu đánh tốt, có khả năng chiến đấu. Còn thì cậu là một tay hết hy vọng của Đảng Whig.

Tuy lời nói rất thân mật, nhưng trộn lẫn trong đó rất nhiều vẻ cay đắng và khinh miệt làm cho tôi thấy tốt nhất nên đổi đề tài đi. Tôi nói rằng tôi rất ngạc nhiên là trong điều kiện như vậy mà anh có thể ra vào tự do như vậy, mặc dù trên cao nguyên đầy lính Anh và toàn vùng được phòng vệ như một thành phố bị vây hãm.

— Chuyện này đơn giản hơn là cậu nghĩ. – Alan nói – Vùng núi khô cằn không cây cối, có thể nhìn bao quát như một đường quê. Nếu nhìn thấy ở đâu đó có một chòi canh thì cậu sẽ chọn đường khác. Những bụi thạch thảo cũng giúp cậu, thậm chí giúp nhiều là khác. Đồng thời, tôi có bạn bè ở khắp nơi, và ở khắp nơi có những chuồng trại và những đồng cỏ khô. Ngoài ra ở đâu có lính tráng thì ở đó ồn ào. Và một người lính không làm gì trên đất là để lại dấu giầy. Tôi đã có lần cùng câu với tụi nó bên một dòng suối và đã câu được một con cá hồi to, chỉ có điều là tụi Áo đỏ ở phía bên kia đồi. Một lần tôi ngồi trong một bụi thạch thảo chỉ cách trạm gác nhiều nhất là 6 foot nghe được tên lính hát khẽ một bài hát. Tình hình đại loại như vậy – Alan nói và lại bắt đầu huýt sáo giai điệu của mình. Rồi anh nói tiếp:

— Ngoài ra, ngày nay không trầm trọng như những năm 46 nữa. Ngày nay có thể nói là cao nguyên “bình yên”. Không có gì ngạc nhiên là từ Canture đến dãy núi Wrath người ta không dắt kiếm nữa trừ một số người cẩn thận còn giấu trên mái rạ. Nhưng mà tôi muốn biết chuyện này còn kéo dài bao lâu nữa! Tôi nghĩ là không lâu nữa với những con người như Ardshiel bị đày đọa và với những tên đồ tể như Cáo đỏ, bọn chỉ muốn có rượu và đàn áp dân chúng nghèo khổ. Nhưng đó không phải chuyện vui đùa khi nói trước rằng con người có thể chịu đựng bao nhiêu tên như vậy và làm sao mà tên Cáo đỏ có thể cưỡi ngựa đi khắp vùng Appin mà không gặp một chàng trai dũng cảm cho hắn một viên đạn vào đầu.

Sau đó Alan trở nên trầm tư, ngồi yên lặng rất lâu ở đó.

Tôi còn muốn kể những chuyện khác về bạn tôi. Anh ta chơi tất cả các loại nhạc cụ nhưng chủ yếu là kèn túi. Anh ta là một nhà thơ quen biết, viết bằng tiếng mẹ đẻ. Anh đọc nhiều sách tiếng Anh, tiếng Pháp, là một xạ thủ tuyệt vời, một người ham mê câu cá, một người đấu kiếm lớn đặc biệt với những thanh đoản kiếm nhưng với cả gươm dài của riêng anh. Những yếu điểm của anh ta có thể đọc ngay trên nét mặt, tôi cũng nhận ra chúng rất nhanh – Nghiêm trọng nhất là cách xử sự ngây thơ của anh rất dễ cảm thấy bị xúc phạm và nổi giận lên mặc dù ở bên tôi anh đã kiềm chế nhiều. Tôi không hiểu đó là vì bản thân tôi đã được thử thách hoặc vì tôi đã chứng kiến nhiều hành động dũng cảm hơn của anh. Mặc dù anh đặc biệt khâm phục lòng dũng cảm của người khác, nhưng vẫn đánh giá lòng dũng cảm của mình – Alan Breck – là cao nhất.