uối giờ học hôm nay, cô giáo nói với chúng tôi rằng nhà trường

đang tổ chức một cuộc xổ số trúng đồ, và cô giải thích cho

thằng Clotaire rằng một cuộc xổ số trúng đồ thì cũng giống như

một trò chơi xổ số bình thường: mọi người có các tấm vé trên đó có

số, và các số sẽ được quay ngẫu nhiên, và giống như trong xổ số, số

nào lọt ra sẽ đoạt giải thưởng, và giải thưởng lần này sẽ là một cái

xe đạp máy.

Cô giáo cũng nói rằng tiền bán vé số thu được sẽ được dùng để

xây một sân bãi cho lũ trẻ trong khu phố chơi thể thao. Việc này thì

chúng tôi lại thấy hơi khó hiểu, bởi vì chúng tôi đã có một bãi đất

hoang rất khủng, ở đấy chúng tôi chơi hàng đống thứ thể thao, và

hơn nữa chỗ ấy còn có một cái ô tô cũ hay cực, không còn bánh nữa,

nhưng mà chúng tôi chơi vẫn rất là vui, và tôi tự hỏi không hiểu

người ta có để một cái ô tô ở cái sân bãi mới hay không. Nhưng mà

cuộc xổ số trúng đồ này có một thứ rất là hết sảy, đấy là cô giáo lấy từ bàn cô ra hàng đống những tập nhỏ, và cô bảo chúng tôi:

- Các em à, chính các em sẽ đi bán vé số cho cuộc xổ số trúng đồ

này. Cô sẽ đưa cho mỗi em một tập, cả thảy trong đó có năm mươi

vé. Mỗi vé giá một franc. Các em sẽ bán vé số cho bố mẹ, cho bạn

bè, và thậm chí, tại sao lại không nhỉ, cho cả những người mà các

em gặp trên phố và cho hàng xóm. Các em sẽ không chỉ vui sướng

bởi đã lao động vì lợi ích chung mà các em còn sẽ chứng tỏ được

lòng dũng cảm bằng cách vượt qua mọi rụt rè của bản thân.

Rồi cô giáo giải thích cho thằng Clotaire lợi ích chung là thế nào,

thế rồi cô đưa cho mỗi đứa chúng tôi một tập vé số trúng đồ. Chúng

tôi thấy thích lắm.

Tan học về, cả lũ trúng tôi ở trên vỉa hè, mỗi đứa một tập đầy vé

số, và thằng Geoffroy bảo chúng tôi rằng, nó ấy à, nó sẽ bán một

phát tất cả vé số cho bố nó, một người rất là giàu.

- Ờ phải, thằng Rufus nói, nhưng mà như thế thì còn ra gì nữa.

Phải bán vé số cho những người mình không quen biết cơ. Như thế

mới gọi là hết sảy.

- Còn tao, thằng Alceste nói, tao sẽ bán vé số cho ông hàng thịt,

nhà tao là khách rất sộp của ông ấy, và ông ấy không thể từ chối

được.

Nhưng cả lũ chúng tôi đều khá là nhất trí với thằng Geoffroy,

rằng tốt hơn cả là cứ bán vé số cho bố. Thằng Rufus nói rằng chúng

tôi nhầm đấy, và nó tiến lại gần một ông đang đi ngang qua, nó đưa

vé số cho ông kia, nhưng ông kia thậm chí không cả dừng lại, còn

80

DRAFT

tất cả chúng tôi thì đi về nhà, trừ thằng Clotaire đã phải quay lại

trường vì nó để quên tập vé số trong ngăn bàn.

Tôi chạy vào nhà với tập vé số trong tay.

- Mẹ ơi! Mẹ ơi! tôi gào lên, bố đã về chưa?

- Bảo con về nhà phải từ tốn sao khó thế nhỉ? mẹ hỏi tôi. Chưa,

bố chưa về. Con muốn gì ở bố mới được? Con lại nghịch dại cái gì

à?

- Không phải, mà là bởi vì bố sẽ mua vé số cho con để người ta

xây một sân bãi làm chỗ chơi thể thao cho bọn con, tất cả những

đứa ở trong khu phố, và có thể người ta sẽ để ở đấy một cái ô tô còn

giải thưởng là một cái xe đạp điện và đấy chính là một cuộc xổ số

trúng đồ, tôi giải thích cho mẹ.

Mẹ nhìn tôi mà hai mắt cứ trợn tròn ra, thế rồi mẹ bảo tôi:

- Chuyện của con mẹ chẳng hiểu đầu cua tai nheo thế nào cả,

Nicolas à. Khi nào bố về thì con cứ đi trình bày với bố. Còn bây giờ

thì lên làm bài tập đi.

Tôi đi lên phòng ngay, bởi vì tôi thích nghe lời mẹ, và tôi biết

rằng những khi mà tôi không sinh sự thì mẹ vui lắm. Thế rồi, tôi

nghe tiếng bố bước vào trong nhà, và tôi chạy ngay xuống, cùng với

tập vé số.

- Bố ơi! Bố ơi! Bố cần phải mua vé số cho con, đây là cuộc xổ số

trúng đồ và người ta sẽ để một cái ô tô ở trong sân bãi, và bọn con

sẽ chơi thể thao!

81

DRAFT

- Em chẳng hiểu nó bị làm sao, mẹ nói với bố. Khi bố còn đi học,

người ta cũng tổ chức nhiều cuộc như thế. Có cả những cuộc thi

xem ai bán nhiều vé số hơn và bố lúc nào cũng thắng ngon ơ. Công

nhận là hồi đó bố đã chẳng hề rụt rè, và ai từ chối thế nào bố cũng

không bao giờ chịu đầu hàng. Thế nào, cậu chàng, giá vé của con là

bao nhiêu?

- Một franc, tôi nói. Mà có năm mươi vé nên con tính tổng cộng

thì sẽ là năm mưới franc.

Và tôi chìa tập vé ra cho bố, nhưng bố không hề cầm.

- Rẻ hơn hồi xưa đấy nhỉ, bố nói. Thôi được rồi, cho bố một vé.

- Không được, tôi nói, một vé không được, mà phải cả tập. Thằng

Geoffroy bảo bọn con rằng bố nó sẽ mua cho nó cả tập, và bọn con

đều nhất trí là sẽ cùng làm như vậy.

- Bố thằng bạn Geoffroy của con làm gì không hề liên quan đến

bố! bố trả lời tôi. Bố chỉ mua cho con một vé thôi, nếu con không

muốn thì bố còn không mua gì cho con hết! Thế thôi.

- Ứ đâu, thật là bất công! tôi gào lên. Nếu tất cả bố của bọn nó

đều mua cả tập, thì tại sao bố lại không mua?

Thế rồi tôi bắt đầu khóc lóc, bố thì bực mình kinh lên được, và

mẹ đã chạy từ tròn bếp ra.

- Vẫn còn chuyện gì nữa vậy? mẹ hỏi.

- Còn chuyện là, bố nói, anh không hiểu tại sao họ bắt bọn nhãi

ranh đi làm cái trò này! Tôi không cho con đi học để rồi họ biến

82

DRAFT

nó thành tên bán hàng rong hay là thằng ăn mày! Thế với cả mình

cũng chẳng hiểu mấy cái trò xổ số trúng đồ này có hợp pháp hay

không nữa! Tôi có khi phải gọi điện ngay cho cái ông hiệu trưởng

mới được!

- Sao không yên tĩnh nhà cửa một tí cho tôi nhờ, mẹ nói.

- Nhưng bố, tôi vừa khóc vừa bảo bố, chính bố đã bảo con là bố

đã từng bán vé số trúng đồ, và bố bán giỏi kinh khủng! Tại sao con

lại không có quyền làm nhưng gì người khác vẫn làm.

Bố lấy tay quệt ngang trán, bố ngồi xuống, bố đỡ tôi ngồi lên

đầu gối, thế rồi bố bảo tôi:

- Ừ, dĩ nhiên rồi Nicolas, nhưng đấy là hai chuyện khác nhau.

Người ta yêu cầu bọn bố phải phát huy sáng kiến, phải tự thân

vận động kia. Đấy là cách rèn luyện rất tốt để bọn bố chuẩn bị cho

những tranh đấu dữ dội trong cuộc sống. Chứ người ta không hề

bảo bọn bố: "Đi bán tất cả vé số cho bố em", một cách ngu ngốc...

- Nhưng thằng Rufus đã thử bán vé cho một ông mà nó không

quen, và cái ông đó thậm chí còn không thèm đứng lại! tôi nói.

- Nhưng có ai bảo con phải gặp cả những người con không quen

đâu? bố bảo tôi. Tại sao con không đi hỏi bác Blédurt hàng xóm nhà

mình?

- Thôi, con không dám, tôi nói.

- Thế thì bố sẽ đi cùng với con, bố vừa cười tủm vừa bảo tôi. Bố

sẽ cho con xem người ta buôn bán thì phải thế nào. Đừng quên tập

83

DRAFT

vé số của con đấy.

- Nhưng đừng có về muộn đấy, mẹ nói. Bữa tối sắp xong rồi.

Chúng tôi bấm chuông nhà ông Blédurt, và ông Blédurt ra mở

cửa.

- Ồ! ông Blédurt nói. Chính là Nicolas và ông anh này đây mà!

- Cháu đến bán cho bác một tập vé số, đấy là vì cuộc xổ số trúng

đồ để xây một cái sân bãi để bọn cháu tập thể thao và giá là năm

mươi franc, tôi nói rất nhanh với ông Blédurt.

- Làm gì có chuyện đấy nhỉ? ông Blédurt hỏi.

- Sao thế hả anh Blédurt? bố hỏi ông Blédurt. Có phải tính bủn

xỉn cố hữu của anh đang lên tiếng thay cho anh, hay là anh khánh

kiệt rồi?

- Vậy, thưa ông anh, ông Blédurt đáp lời, đi ăn mày ở nhà người

khác chắc đang là mốt mới hử?

- Đúng là chỉ có loại người cõ Blédurt thôi mới có thể từ chối

niềm vui của một đứa trẻ con! bố kêu lên.

- Tôi không hề từ chối niềm vui của trẻ con, ông Blédurt nói.

Tôi chỉ đơn giản từ chối việc khuyến khích nó đi theo cái lối làm ăn

nguy hiểm mà những kẻ làm cha mẹ vô trách nhiệm đang cổ vũ mà

thôi. Thế với cả tại sao chính anh không mua cho nó tập vé số đi?

- Giáo dục con tôi thế nào là việc của riêng tôi, bố nói, và không

ai cho anh cái quyền phán xét này nọ về những thứ mà anh hoàn

toàn mù tịt! Với lại, ý kiến của một kẻ bủn xỉn thì tôi...

84

DRAFT

- Bủn xỉn? ông Blédurt nói, thế ai vẫn cho anh mượn máy xén cỏ

mỗi khi anh cần đấy?

- Anh cứ việc giữ lấy cái máy xén cỏ bẩn thỉu của anh! bố kêu

lên. Và bọn họ bắt đầu xô đẩy nhau, thế rồi bà Blédurt - chính là vợ

của ông Blédurt - chạy đến.

- Có chuyện gì ở đây vậy? bà ấy hỏi.

Thế là tôi bắt đầu khóc òa lên, thế rồi tôi giải thích cho bà ấy cái

vụ xổ số trúng đồ và sân bãi thể thao, rằng không một ai muốn mua

vé số cho tôi, rằng thật là bất công, và rằng tôi sẽ tự sát.

- Đừng khóc nữa, thỏ con của bác, bà Blédurt bảo tôi. Để bác

mua tập vé số cho cháu.

Bà Blédurt ôm hôn tôi, bà ấy lấy túi ra, bà ấy trả tiền cho tôi, tôi

thì đưa cho bà ấy tập vé số và tôi quay về nhà, rất là sung sướng.

Bây giờ thì những người bực bội lại là bố và ông Blédurt, bởi

vì bà Blédurt đã cất cái xe đạp máy vào tầng hầm, và bà ấy không

muốn cho bọn họ mượn.