rong nhà của gia đình Phe-phai-e-vec, cả cô dâu lẫn các cầu thủ bóng đá, bạn bè của cô, thậm chí cả khách khứa - tất cả đều coi việc diễu cợt chú rể là nghĩa vụ của mình. Xa-ít kiên nhẫn chịu đựng những lời nhạo báng, làm như không thấy gì cả. Tóm lại là anh đang yêu và đãng trí một cách điềm tĩnh. Hằng ngày anh đều xuất hiện ở nhà người vợ chưa cưới với những món quà quí giá cho Xê-vim và cha mẹ của cô. Tuy vậy, những món quà tặng cũng không làm thay đổi được chút nào hoàn cảnh của anh. Xê-vim vẫn tỏ thái độ coi thường chú rể và chế nhạo anh. Còn anh, như vẫn thường xảy ra trong những trường hợp thế này, lại càng yêu cô ta nhiều hơn nữa.

Đó là một thứ tình yêu say đắm, mù quáng và thầm lặng. Về nhà, anh thề là sẽ không bao giờ đến nữa, nếu Xêvim không gọi anh. Nhưng đến ngày hôm sau anh lại vẫn mua quà tặng và ngoan ngoãn đi đến nhà người vợ chưa cưới, như một chú thỏ bị thôi miên đi vào mồm con trăn...

Nhưng một lần Xa-ít thoáng nghĩ ra một ý kiến rất hay: tại sao lại không mời gia đình Phe-phai-e-vec đến nhà của anh nhỉ. Anh vội vàng trao đổi ngay với người cô Bê-rin ý nghĩ của mình.

- Cô ơi, cho đến nay chúng ta chưa bao giờ mời gia đình cô ấy đến chơi cả. Chỉ có thượng đế mới biết là họ sẽ nghĩ gì về chúng ta.

- Con nói phải đấy, con ạ,- người cô đồng ý.- Lẽ ra phải mời từ lâu rồi mới phải...

- Cô làm việc đó tốt hơn, cô ạ, cháu sợ là cháu không làm nổi.

Cô Bê-rin gửi lời mời trân trọng cho những người họ hàng tương lai của bà, mời họ tới dự bữa ăn tối. Bà cũng đã định mời tất cả mọi người trong dòng họ Rư-gi-xưn, nhưng Xa-ít cương quyết phản đối điều đó: số lượng đông đảo cô, dì, chú, bác của anh sẽ không chịu được cha mẹ Xê-vim, và sẽ chẳng hay ho gì nếu họ còn nói bóng nói gió về cha của người vợ chưa cưới, rằng đó là một kẻ vô học và man rợ, và gọi bà mẹ vợ tương lai của anh là một kẻ buôn bán dốt nát... Còn Xê-vim thế nào cũng nói một điều gì đó dù không đúng chỗ...

Không, tốt hơn hết là sẽ ăn tối chỉ trong phạm vi gia đình. Ngày hôm ấy, từ sáng tinh mơ, Xa-ít đứng ngồi không yên, đi đi lại lại không biết phải làm gì. Và càng gần đến giờ khách tới, anh lại càng nóng ruột. Nhưng thời gian trôi qua mà khách vẫn chưa thấy đâu cả, Xa-ít đáng thương trở nên tuyệt vọng. Người cô đã bực tức lẩm bẩm: ''Lạy thánh A-la, thật là thiếu tôn trọng...''

Mãi chín giờ tối gia đình Phe-phai-e-vec mới đến.

Xa-ít vô cùng kinh ngạc vì không thấy người con gái cùng đến với cha mẹ. Khi tất cả đã ngồi trong phòng khách, cô Bê-rin nhân thể hỏi:

- Không lẽ cháu Xê-vim không tới?

Bà Me-khơ-du-re không chút lúng túng trả lời:

- Chúng tôi nghĩ rằng cháu đã ở đây vậy thì, chắc là có việc gì gấp làm cháu đến chậm... Mọi người chưa ngồi vào bàn, chờ đợi Xê-vim. Bà Me-khơ-du-re lấy ra từ túi xách một gói đưa cho người cô:

- Bà có thích không?

Trong gói là một chiếc coóc-xê. Cô Bê-rin tái mặt đi vì bị xúc phạm. ''Lạy thánh A-la! Quà tặng gì mà như thế''? Thật là xấu hổ!'',- Bà ngẩng đầu kiêu hãnh, chuẩn bị từ chối không nhận. Nhưng bà Me-khơ-du-re đã nói không một chút ngượng ngùng.

- Cái này tôi mua cho tôi đấy. Của tôi đã hỏng hết mất rồi...

Ngài Kha-xip tham gia vào câu chuyện:

- Thưa bà, chắc bà biết rằng trong nhân dân thường nói: con gà của hàng xóm ta tưởng là con ngỗng. Vợ tôi bao giờ cũng mua coóc-xê ở cửa hàng các đối thủ của tôi mặc dù tất cả đều biết rằng ở Xtăm-bun những coóc-xê tốt nhất được bán ở hãng Kha-xip Phe-phai-e-vec. Nếu bà có gì cần, tôi sẽ rất lấy làm hân hạnh...

Có tiếng chuông vang lên ở cửa ra vào. Thế là cuối cùng Xê-vim cũng đã tới. Và ngay lập tức trong phòng khách vang lên giọng nói oang oang, tiếng cười the thé.

- Con đi đâu mà lâu vậy?- Ngài Kha-xip dịu dàng hỏi con gái.

- Con hy vọng rằng không ai bị đói vì vắng con.- Xê-vim nói một cách vô lễ.- Trên đường con gặp các cậu bé ở đội bóng B.L. - Có lẽ đến nghìn năm trời con chưa gặp họ! Chúng con dừng lại tán gẫu một lúc.

Người cô Bê-rin mời tất cả mọi người vào phòng ăn. Nhân dịp có khách quí, bàn ăn được bày biện đặc biệt sang trọng. Chiếc khăn giải bàn được dệt bằng tay quí giá, những chiếc khăn choàng thêu kim tuyến, bệ đồ ăn cổ của dòng họ, nến cắm trên những chiếc đế bằng bạc...

Sau khi ngồi vào bàn, Xê-vim nhìn khắp một lượt như bà chủ và hỏi:

- Chúng ta sẽ uống gì nhỉ?

Không thấy ai trả lời cả, cô ta quay lại phía Xa-ít:

- Tôi hỏi, chúng ta sẽ uống gì nhỉ? Hình như anh không nghe thấy tôi nói gì hay sao...

Từ ''tôi'' nói với Xa-ít làm chối tai người cô. ''Có giáo dục gì mà như thế,- cô Bê-rin thầm nghĩ,- những người phụ nữ của dòng họ Sa-phơ-ran không khi nào cho phép mình xưng ''tôi'' với đàn ông, ngay cả khi chỉ có hai người...''.

Người ta chưa kịp trả lời cô dâu, thì ngài Kha-xip đã nói:

- Tôi đề nghị uống Ra-kư[1]... Uống loại này không bị đau đầu.

Xa-ít không nghiện rượu, nên đối với anh uống gì cũng được. Anh chỉ khẽ chạm môi vào cốc, trong khi tất cả gia đình Phe-phai-e-vec đều uống cạn một hơi, họ không kịp chạm cốc, uống hết cốc này đến cốc khác...

- Không thể chịu nổi những bữa ăn kiểu cách. Ở Châu Âu đã từ lâu người ta sống thật đơn giản,- Xê-vim đỏng đảnh nói.

Còn cháu thì thích thế nào, người đẹp của cô?- Cô Bê-rin hỏi, không hiểu cô dâu không hài lòng điều gì.

- Thích tất cả thật là đơn giản: mỗi người tự gắp những gì mình thích, và uống gì tùy ý, thế mới là hiện đại! Không ai phải mời ai cả...

- Điều đó không phải là do cuộc sống hiện đại đâu, người đẹp của cô ạ,- cô Bê-rin châm chọc nhận xét,- mà là do mọi người sống quá chật hẹp. Ngày nay cháu biết đấy người ta không còn xây những ngôi nhà rộng rãi nữa... Còn phòng khách thì không lớn hơn nhà kho của chúng tôi... ở đó đến ngồi cũng còn khó, vì thế mọi người phải cố gắng tự thu xếp sao cho ổn thỏa...

- Có thể ở Châu Âu người ta sống chật chội thật, nhưng sống trong một cái kho như nhà cô đây thì cũng thích thú gì?- Xê-vim nổi nóng.

Bà Bê-rin suýt nghẹn vì bị xúc phạm tới ngôi nhà của dòng họ. Lạy thánh A-la, may mà vừa lúc đó bà An-giê-la tham gia vào câu chuyện:

- Còn cô, chắc bà cô sẽ xây cho mình một ngôi nhà rộng rãi và hết sức hiện đại?

Tất cả mọi người vui vẻ chuyển sang chuyện khác, bắt đầu bàn về ngôi nhà tương lai của đôi vợ chồng sắp cưới. Trong khi chú rể đưa tiễn khách về, cô Bê-rin và người hầu gái già ở lại nhà còn than vãn hồi lâu: ''Cháu Xa-ít đáng thương! Rồi đây cháu sẽ ra sao? Đúng là ma quỉ đã làm cháu mê cái con bé đồng bóng vô giáo dục này, con bé lại còn đang có chửa nữa chứ...''.

Ngày hôm sau Xa-ít đến nhà người vợ chưa cưới, trong tay cầm một bó hoa hồng đỏ thắm. Ở nhà của gia đình Phe-phai-e-vec anh gặp rất nhiều người không quen biết, ai cũng cảm thấy như ở nhà mình: người thì uống uyt-xki, người thì ăn ngấu nghiến, người thì nằm dài trên đi-văng ngáy khò khò. Hình như ở đây khách khứa bao giờ cung cư xử vô cùng thoải mái như vậy. Chỉ có Xa-ít, đang bận nghĩ về người vợ chưa cưới thân yêu của mình, là không thấy gì xung quanh cả. Anh tặng người vợ chưa cưới bó hoa. Vẻ mặt chú rể vẫn như thường lệ, lúng túng và đau khổ.

- Hãy tự cắm nó vào một cái lọ nào đó,- Xê-vim nói, thậm chí cũng không thèm nhìn đến bó hoa.

Xa-ít vụng về rờ rẫm khắp mọi góc nhà để tìm lọ hoa.

- Thôi được rồi, không cần nữa,- Xê-vim cản anh lại

- Đừng tìm nữa, không thì thế nào anh cũng đánh đổ hoặc làm vỡ cái gì mất. Hãy đặt bó hoa lên cửa sổ, rồi sau mẹ sẽ cắm nó...

Ít được chú ý đến nên chú rể vui sướng thực hiện mệnh lệnh của bà chủ trái tim mình bởi vì nhiều khi cô dâu hầu như không thèm để ý đến sự xuất hiện của anh và cũng chẳng thèm nói chuyện với anh. Xa-ít đi khắp phòng, tìm một chỗ kín đáo cạnh tủ buýp-phê và ngồi xuống ghế... Bỗng anh sửng sốt và thấy Xê-vim xuất hiện và ngồi ở ghế đối diện.

- Có gì mới không? Cô ta hỏi.

Xa-ít đã biết rằng, chỉ cần anh kể một câu chuyện buồn cười nào đó về mình là Xê-vim sẽ trở nên vui vẻ sảng khoái. Cô ta đã cười vui vẻ biết bao khi nghe anh kể về cái lần anh đến sân vận động!...

- Tôi muốn nói, nhưng... và Xa-ít ấp úng.

- Cái gì?

- Nhưng... tôi ngại... Đó là điều bí mật...

- Ngay cả với em?

- Không, đối với cô tôi không có điều gì bí mật...

- Nhưng cô có hiểu không...

- Hiểu cái gì mới được chứ? Xê-vim bắt đầu bực bội.

- Tôi muốn chinh phục trái tim cô, và vì điều đó tôi sẽ làm tất cả. Nếu cần, thậm chí tôi sẽ thành một cầu thủ bóng đá!- Chú rể nói bằng một giọng cương quyết.

Xê-vim kinh ngạc giương to mắt:

- Cái gì? Cầu thú bóng đá? Cách đây không lâu anh còn hỏi, anh phải cổ vũ cho đội nào cơ mà?...

- Đúng, tôi nhất định sẽ trở thành một cầu thủ bóng đá!- Lần đầu tiên anh nói khá tự tin.- Nói đúng hơn là tôi muốn điều đó bằng tất cả trái tim mình!- Xa-ít bày tỏ ước mơ tha thiết của anh.

- Ôi, thật là nực cười?... Thôi, anh im đi, không tôi chết cười bây giờ...

Xa-ít đã đạt được điều anh muốn - làm cho người vợ chưa cưới bật cười vui vẻ. Có tiếng chuông ngoài cửa, và A-khơ-met Xte-na bước vào. Xê-vim đứng phắt dậy, lao tới và đu lên cổ anh ta. A-khơ-met hôn nàng tiên nhân hậu của đội bóng một cái rõ kêu.

- Em làm sao thế? - Anh ta hỏi.- Em khóc đấy à?

- Không, anh yêu của em đó là vì em buồn cười quá!

Họ ngồi xuống bên nhau trên đi văng gần cạnh tủ buýp-phê, ôm chặt nhau thì thầm trò chuyện, không thèm để ý gì đến Xa-ít đang vô tình lắng nghe câu chuyện của hai người. ''Thế đấy, nếu mình trở thành cầu thủ bóng đá thì cô ta bao giờ cũng lao tới hôn mình, như hôn A-khơ-met'',- anh thầm nghĩ.

- Ôi anh yêu của em,- Xê-vim phàn nàn với A-khơ-mét,- đám cưới cứ bị trì hoãn, trì hoãn mãi mà anh hiểu đấy, phải rất vội.

Xa-ít đỏ mặt vì hạnh phúc: nếu cô ta buồn phiền về việc đám cưới bị trì hoãn, thế nghĩa là cô ta vẫn yêu anh.

- Cái gì xảy ra thế em? Tại sao không thấy em đến câu lạc bộ nữa?

- Tất cả chỉ tại cha em. Anh biết đấy, đối với em, tự do quí hơn tất cả, mà cha mẹ thì cứ khăng khăng: ''Khi chưa lấy chồng thì không có tự do gì hết''. Thậm chí em không thể đi xem cả những trận có anh thi đấu. Em không được đến câu lạc bộ... Có lẽ, cần phải như thế... Nhưng sau đám cưới tự do lại đến với em và lúc đó chúng mình sẽ không bao giờ xa nhau nữa... Nếu anh biết được là em buồn nhớ anh đến thế nào...

Và họ lại hôn nhau, như hai anh em, còn Xa-ít vẫn lắng nghe và suy nghĩ: trở thành cầu thủ bóng đá – đó là lối thoát duy nhất của anh.

A-khơ-met nắm chặt tay Xê-vim:

- Sao đám cưới cứ dây dưa mãi thế? Em hãy quyết định ngay ngày mai đi. Chúng mình chỉ chờ đợi có điều đó mà thôi...

- Em không thể, anh thân yêu ạ. Mẹ em nhắc đi nhắc lại rằng: ''Tôi gả cô con gái đẹp như một bông hoa hồng, nên tôi không thể để cho con bé phải sống trong một cái nhà kho cũ kỹ, dù người ta có gọi đó là biệt thự gì đi nữa...''. Mẹ yêu cầu phải mua một ngôi nhà mới.

- Tất nhiên rồi, cứ để cho hắn mua!- A-khơ-met nói.- Hắn có hàng đống tiền... Và phải mua nhà thật to... Để có chỗ chè chén, nhậu nhẹt khi cả đội đến chơi với em.

- Cho đến nay hắn đã thuê một căn nhà tuyệt đẹp... Ngay cả anh cũng có thể ngủ lại đó...

- Thế tại sao còn chưa cưới đi?

- Em thì đồng ý, nhưng cứ mỗi ngày mẹ lại nghĩ ra thêm một việc mới: nào là phòng ngủ nhất thiết phải bày biện theo phong cách của trường phái lập thể, nào là phòng ăn phải thật là mô-đéc. Mà bàn ghế của họ thì toàn là đồ cổ, vì ông tổ hắn nghe đâu là quan lớn, hay là hoàng đế gì đó, mà cũng có thể chỉ là một tên quan lừa đảo, bịp bợm. Trong biệt thự toàn đồ cũ kỹ, đã từ lâu không còn hợp thời trang nữa. Mẹ em bảo: ''Tôi không thể để cho con gái của tôi sống giữa những hiện vật bảo tàng được''.

Hãy bảo thằng cha vô lại mua cho đủ những thứ đó! A-khơ-met nói, rung rung bàn chân trái.

- Hắn đã mua, anh thân yêu ạ, hắn đã mua tất cả.

- Em ạ, em đã làm hắn ta mất trí rồi đấy! Hắn đã thuê nhà, đã mua bàn, ghế, giường tủ, vậy thì lỗi tại ai?...

- Tại mẹ... mẹ bảo: ''Hãy để cho chàng rể tương lai biết giá trị con gái của tôi''.

- Mẹ nói đúng đấy, giá thách càng cao thì hàng hình như càng quí... Nhưng này, cô bé của anh ạ, nếu sau đám cưới anh chàng thanh niên này bắt đầu làm phiền chúng ta thì sao?...

- Xin lỗi các vị,- Xa-ít không kìm mình được nữa,- là đã ngắt lời, nhưng tôi muốn nói rằng, ngôi nhà của chúng tôi bao giờ cũng sẽ rộng mở đối với anh. Xin mời anh đến vào bất cứ lúc nào!... Ở đó bao giờ cũng có chỗ dành cho anh!...

Xê-vim đã quên sự có mặt của Xa-ít, nên những lời của anh đối với cô ta giống như tiếng sấm giữa bầu trời quang đãng.

- A-a-a? Hóa ra là anh ở đây!... Anh đã nghe thấy tất cả!

- Cô Xê-vim, tôi vẫn luôn luôn ngồi ở đây...

- Nghĩa là, anh đã nghe trộm chúng tôi? Thật là nhục nhã!...

- Hãy tha lỗi cho tôi, tôi không biết đó là chuyện riêng,- Xa-ít ấp úng,- nếu không tôi đã chuyển sang chỗ khác... Hãy tha lỗi cho tôi.

Những lời xin lỗi của chú rể chỉ càng đổ thêm dầu vào lửa. Xê-vim hét lên:

- Tôi không muốn!... Tôi không cần... Không bao giờ... Tôi không thèm lấy hắn.- Và, tháo chiếc nhẫn cưới trên tay, cô ta ném vào mặt chú rể.- Này cầm lấy! chiếc nhẫn trúng vào mắt kính Xa-ít đang đeo bật văng ra và lăn trên sàn nhà...

Đây không phải là lần đầu tiên Xê-vim Gri-phôn ném nhẫn vào mặt Xa-ít. Đã hai lần mọi người phải giảng hòa cô dâu với chú rể - lần đầu là cha mẹ cô dâu, còn lần sau là người cô chú rể. Và sau mỗi lần Xa-ít đều phải dốc túi ra, lần thì mua đồng hồ ba nghìn lia, lần thì mua chuỗi ngọc mười nghìn lia...

- Cô Xê-vim, nhưng tôi... tôi có nói gì đâu... Ông A-khơ-met, xin ông... không lẽ tôi đã nói điều gì xúc phạm thật sao?

Trong khí đó Xê-vim vẫn hét lên:

- Tôi không muốn... Không bao giờ... Muốn ra sao cũng được!... Miễn là đừng để mắt tôi trông thấy!...

Nghe thấy tiếng kêu la gào thét của cô con gái bà Me-khơ-du-re chạy vào.

- Cái gì thế?

- Không có cưới xin gì hết! Con không cần một người chồng thế này!...

Nhưng cháu có muốn nghe trộm họ đâu.- Xa-ít tiếp tục ấp úng.

Bà Me-khơ-du-re cầm tay Xa-ít, dẫn anh ra khỏi phòng khuyên nhủ:

- Thôi con ạ, con thấy đấy, Xê-vim rất hay xúc động... - Mẹ không biết vì sao con bé lại giận dữ đến thế... Nhưng thôi, tốt hơn hết là hãy để nó ở lại một mình...

- Thưa bác, vâng ạ.- Xa-ít trả lời ngoan ngoãn. Bỗng nhiên A-khơ-met chen vào:

- Đứng lại, đồ đê tiện, mày đã làm nhục Xê-vim!

Xa-ít đứng sững lại:

- Tôi có làm gì đến thế đâu, thưa ông?

- Có phải là tôi đã nói với anh,- Xê-vim lại bước đến hét lên,- Có phải là tôi đã báo trước với anh rằng, anh không được can thiệp vào công việc của tôi? Không được nghe trộm! Không được dò xét!... Có phải thế không?

Trong cuộc sống, Xa-ít chưa bao giờ nghe trộm và hoàn toàn không có thói quen ấy, nhưng vì quá hoảng sợ những lời la hét nên bỗng buột miệng nhận lỗi về mình:

- Vâng, cô Xê-vim, cô đã báo trước...

- Đã bao nhiêu lần tôi vứt nhẫn cưới của anh?

- Hai lần!...

- Lần cuối cùng tôi đã nói gì với anh?- Xê-vim hỏi.

- Cô đã nói gì nhỉ?- Xa-ít hỏi lại.

- Các người có thích thế không? Anh ta lại còn hỏi nữa chứ!... Nghĩa là, anh không nhớ, tôi đã nói gì với anh?!...

- Kìa cô, làm sao lại có thể thế được!

Có lẽ tốt hơn hết là nên chui xuống đất để khỏi phải nghe những tiếng kêu la, những lời nhục mạ như thế này. Nhưng Xa-ít vẫn đứng yên chịu đựng. Ngay cả ở đây sự lịch thiệp là thừa, anh vẫn nén mình, đưa mắt nhìn A-khơ-met và bà Me-khơ-du-re, hy vọng sự đồng tình của họ:

- Cho phép cháu được trình bày,- Xa-ít nói, quay về phía bà mẹ vợ tương lai.- Cháu cho rằng trong ngôi nhà này, ở một mức độ nào đó, cháu có thể coi mình không phải là người lạ, vì thế cháu nghĩ rằng câu chuyện giữa cô Xê-vim với ông A-khơ-met khi có mặt cháu là hoàn toàn bình thường. Có phải thế không, bác? Nhưng nếu cháu biết rằng họ có chuyện riêng gì đó, thì cháu đã không ngồi ở chỗ ấy, nơi mà chúng cháu vừa nói chuyện với cô Xê-vim.

Ngay cả A-khơ-met cũng bắt đầu thấy áy náy.

- Thôi đủ rồi! - Anh ta quát Xê-vim.- Em cũng quá lắm...

Trong giây lát Xê-vim nín lặng.

- Cám ơn ông, quả thật chính tôi cũng hoàn toàn không muốn...- Xa-ít vui mừng nói.

- Hắn chỉ hiểu có một cách đối xử như thế này thôi,- cô dâu nói thầm với A-khơ-met.- Càng quát mắng hắn nhiều bao nhiêu, hắn càng quí trọng anh bấy nhiêu.

- Xa-ít ạ, còn anh cũng có lỗi,- A-khơ-met nói giọng khuyên nhủ.- Anh thấy đấy, bây giờ cô ấy đang bị xúc động quá. Lẽ ra anh không nên nghe trộm câu chuyện của cô ấy. Mà anh lại là người cao thượng nữa chứ!... Sau đó, khoác vai Xa-ít, kéo anh sang một bên.- Này, người anh em cũng bị mất trí đấy. Chẳng lẽ lại có thể đối xử với một thiếu nữ đang có mang như thế hay sao. Anh hãy đến gặp và xin lỗi cô ấy đi... Anh có nhớ lời thỏa thuận giữa chúng ta không? Anh đã hứa là sẽ không bỏ rơi người thiếu nữ trong lúc cô ấy có mang...

Xa-ít đỏ mặt.

- Thôi được rời, thế là tốt! Còn bây giờ hãy làm lành với nhau đi,- đẩy chú rể về phía cô dâu, người họ hàng gần gũi nhất nói,- Xê-vim, em thấy đấy, anh ta đang hổ thẹn. Anh ta xin em thứ lỗi.

Xa-ít đã sẵn sàng nghe theo lời khuyên của A-khơ-mét, nhưng Xê-vim vẫn không chịu yên.

- Tôi không muốn... Hãy mặc hắn cút về dinh thự của hắn... Để mắt tôi không bao giờ phải nhìn thấy hắn nữa!...

Chú rể hốt hoảng, khẽ thì thào: ''Thôi được, tôi về!...'' và đi ra cửa. Cánh cửa nhẹ nhàng mở ra, như nuốt lấy Xa-ít, rồi được đóng sầm lại một cách khủng khiếp, đến nỗi các cửa kính trong nhà đều rung lên.

Xa-ít đờ đẫn nhìn cánh cửa đã đóng kín. ''Cần phải quay lại, giải thích rằng mình hoàn toàn không có lỗi. Tất cả chỉ tại luồng gió lùa chết tiệt ấy''.- Xa-ít thầm nghĩ, nhưng cánh tay không vâng lời anh, và anh cũng không đủ can đảm ấn nút chuông. Anh bất giác quay lại và chậm rãi bước xuống thang. Xa-ít không nhớ, anh đã về đến nhà bằng cách nào, đã tìm thấy giường và vật mình lên đó ra sao... Anh nằm và khóc. Nỗi đau đớn vì bị xúc phạm tràn ngập tâm hồn anh. Trong trái tim anh thoáng hiện lên ý muốn trả thù, một ý muốn chưa bao giờ có ở anh. Nhưng liệu anh có thể làm gì, khi anh không có khả năng gì cả, lại còn gầy gò, ốm yếu và tiều tụy... Và khi đó chỉ có các giấc mơ ngông cuồng, viễn vông là có thể đến cứu giúp... ''Ôi, nếu bỗng nhiên mà mình trở thành một cầu thủ bóng đá nổi tiếng!'', khi đó anh sẽ cho họ biết tay!

Và Xa-ít đã thấy mình ở trên sân vận động: anh lừa qua một, hai, ba cầu thủ và bằng một cú sút mạnh như trái phá đưa bóng vào lưới. Toàn đội lao đến ôm hôn anh, cả sân vận động gào thét: ''Xa-ít! Giỏi lắm, xa-ít?''.

Anh mãi mơ mộng, nên không nghe thấy ngay tiếng chuông điện thoại. Ngài Di-un-da Bôn-tun muốn hẹn gặp Xa-ít.

- Vâng, vâng, tôi sẽ chờ ngài... Rất hân hạnh... Ngài có thể đến vào bất cứ lúc nào, khi nào ngài thấy tiện...

Xa-it quay về phòng và để cho khuây khỏa, anh ngồi giải các bài toán của mình...

Sau khi cánh cửa ở nhả gia đình Phe-phai-e-vec bị đóng sầm lại, sự phẫn nộ của cô dâu và bà mẹ tưởng chừng như không bao giờ dứt. Còn A-khơ-met hút thuốc, cáu kỉnh nhìn Xê-vim và hỏi một cách châm chọc:

- Thế nào, bây giờ thì em hài lòng rồi chứ?

Những lời của anh ta chỉ càng đổ thêm dầu vào lửa.

- Em đã làm gì nào?- Xê-vim hậm hực trả lời và thầm nghĩ: ''Ngay cả mẹ cũng vẫn thường nói với cha rằng: ''Đồ khốn nạn, ông cút đi đâu thì cút, tôi không thể nào sống chung một nhà với ông được nữa...'' mà có làm sao đâu? Khi bị quát mắng, cha bao giờ cũng trở nên hiền lành, ngoan ngoãn và quì xuống van xin: "Em yêu quí hãy tha thứ cho anh... Đừng đuổi anh như thế...''- Không có sao cả, hắn nhất định sẽ phải quay lại một cách ngoan ngoãn, em biết chắc điều đó?- Cô dâu nói thêm một cách tin tưởng.

- Con gái của mẹ, con nói quá lời đấy! Cần phải hiểu, khi nào có thể nói được, còn khi nào thì không nên... Ôi, cái lũ thanh niên bây giờ...- Bà Me-khơ-du-re vừa nói vừa đi ra khỏi phòng.

- Bây giờ rồi sẽ kêu ca suốt cả tuần cho mà xem,- Xêvim nhìn theo mẹ cằn nhằn.

A-khơ-met vừa bực với Xa-ít, nhưng đồng thời cũng thấy thương hại anh ta.

- Xê-vim, em biết không, em đối với hắn ta cũng hơi quá đấy!- Anh nói một cách nghiêm khắc.

- Làm sao mà em biết được là thằng cha tâm thần ấy lại đóng sầm cửa lại như thế?... Hắn nhất định sẽ quay lai, không trốn đi đâu được hết... Những bài học như thế này đối với những kẻ như hắn bao giờ cũng có ích. Đâu phải em đuổi hắn lần đầu?... Hắn nhất định sẽ quay lại, và sẽ quì xuống van xin cho mà xem... Xa-ít và cha em cùng một giuộc cả thôi.

- Chà, nếu em gặp phải người khác.- A-khơ-met nói,- thì người ta sẽ cho em biết tay... Người ta sẽ không cho em thở đâu... Làm sao mà em phải phát khùng lên như thế? Hắn như cục sáp, em muốn nặn thế nào tùy thích… Hắn sẽ là một người chồng tuyệt vời... Có phải thế không... Vậy thì em còn cần gì nữa nào? Liệu có người đàn ông bình thường nào trước khi cưới lại hứa cho người vợ tương lai của mình tự do không?...

Xê-vim hiểu rằng A-khơ-met nói đúng, nhưng liệu có thể sống tẻ ngắt cả đời với một người như thế được không? Nhưng dù thế nào đi nữa... Nhưng dù thế nào đi nữa thì cô cũng không muốn mất anh ta...