hông thể nói gì nhiều về việc ngủ nghê, nhưng vào mùa này trong năm và ở đây, nơi thôn dã này - cả vào độ tuổi này nữa - thì cần gì ngủ chứ. Phòng nằm trong góc cuối cùng của ngôi nhà nơi bà chủ già ở được dọn dẹp làm nơi ngủ cho khách, anh Arvid. Một phòng khách trống trải thơm mùi lò sưởi bằng sứ lành lạnh, tường gỗ mộc không sơn đã ngăn cách phòng góc này với nơi ở của bà chủ già, trong đó có phòng ngủ của Helka.

Đã quá nửa đêm nhưng người khách vẫn khẽ khàng đi lại trong phòng. Đó là căn phòng rộng, với hai cửa sổ ở mỗi bức tường bên của phòng. Cũng như những cửa sổ khác ở ngôi nhà này, từ tuần này sang tuần khác bốn cửa sổ được che bằng những tấm ren được hồ bột, trắng tinh và thuần khiết. Ở cả hai tường cuối của phòng đều có cửa ra vào. Một trong hai cửa mở ra hành lang rộng, từ đó đến hiên có mái che được ghép bằng các tấm ván kêu cót két vui tai. Trong hàng chục ô nhỏ của các cánh cửa sổ hiên nhà, ở những nơi nhất định, đây đó lại có một ô được sơn màu đỏ sậm hay màu xanh dương. Sau một lúc đi lại trong phòng, khách muốn bước ra sân cũng được, vì nếu như trong nhà mọi người đã ngủ cả thì không ai có thể nhìn thấy.

Cánh cửa từ phòng khách dẫn ra hành lang khe khẽ mở hé, ai đó mờ mờ hiện ra nơi khung cửa mở. Bóng tối nhập nhoạng khiến người trong phòng phải gắng nhìn lắm mới nhận ra.

- Anh không ngủ được ư?

- Tôi vẫn chưa muốn ngủ.

Người hỏi đứng lại bên cửa và cũng từ đó hỏi vọng vào. Cô tựa người vào mép cửa, mảnh dẻ, dịu dàng. Trong ánh sáng mờ mờ và với dáng người như thế trông cô hoàn toàn mới lạ. Số phận của hai thanh niên dịch chuyển đến gần nhau bằng sự nhẹ nhàng, sức quyến rũ, những điều đặc trưng của sức mạnh cao quý. Sự gặp gỡ này xảy ra từng bước, từng bước và ngày càng mạnh mẽ hơn. Thiếu nữ đứng trên bậc cửa, trong ánh sáng mờ ảo, nhưng cánh cửa mở hé đã ở phía sau cô. Bởi vì cửa mở ra phía mà cô đi đến.

Chàng thanh niên trả lời bằng giọng nghiêm túc đến kỳ lạ: “Tôi vẫn chưa muốn ngủ.” Anh xê dịch một chút về phía thiếu nữ đang đứng, nhưng với động thái giống như điều anh lưu tâm nhất bây giờ là hơi thở của đêm hè. Anh nhìn, lúc thì phía này, lúc lại phía kia của phòng khách, cứ như chỉ muốn tiếp nhận tất cả những gì mà bầu trời phía nam và phía bắc cho anh.

- Ai có thể ngủ được cơ chứ, khi một thực thể như thế, ánh hoàng hôn lấp lánh như thế, bóng ma đầy quyến rũ cứ thức trực xung quanh nơi ngủ, chơi giai điệu thật thấp và thật cao, đến mức đôi tai không thể cảm nhận được.

- Thế làm sao anh biết được là giai điệu đang vang lên?

- Tôi nhìn thấy từ trong mắt em, không phải một lần em đã đệm cho tôi đấy ư!

Cuối cùng thiếu nữ đã như lơ đãng bước qua ngưỡng cửa cô đang đứng. Cô khẽ khàng khép cánh cửa lại phía sau mình.

Lời nói của chàng trai làm thiếu nữ xúc động… tiếng đàn đệm… nhạc không âm thanh đã ngân vang. Thiếu nữ cảm thấy cô lại bị giai điệu đó làm mê hoặc, giống như lần giữa mùa đông ấy - khi cô đệm đàn. Vào giây phút này cô lại vô cùng xấu hổ khi nhớ đến lần chơi nhạc chung ấy. Cây violon của anh giống như của nhạc công di gan đã réo rắt vào tai cô những điều mà nếu như được nói lên bằng lời bình thường - hay bằng hành động - thì… Lúc ấy cô đã cố gắng, đánh các hợp âm với nỗi thất vọng vô bờ, nhưng rồi khi bản nhạc kết thúc - bản nhạc chấm dứt bằng hợp âm đệm thì thầm mềm mại - cô lại cảm thấy mình đã đổi thay khi đứng lên rời khỏi cây đàn piano. Rồi trong phòng sách, cô vẫn nhớ như in những đồ vật trong đó nhìn thế nào.

Và bây giờ chàng trai lại như vậy, vẫn con người ấy, vẫn dáng vẻ đàn ông ấy, vẫn hợp âm ấy trong bản nhạc của anh, cho dù âm rung ở thật sâu và điều tuyệt vời nhất: không có người lạ nào. Cả ngày vừa trôi qua là gì chứ? Có thể là gì khác hơn sự chuẩn bị cho điều này. Liệu có duy nhất một điều gì không, dù là bé nhỏ nhất, một ý nghĩ vô tình, một từ hay một hành động nào mà không chuẩn bị cho điều chẳng thể thay đổi này? Liệu trong cả cuộc đời có suy nghĩ gì, lời nói, hành động nào khác không ngoài những việc đã dẫn đến kết cục này - trong cả cuộc đời? Phải, bởi vì đó là, đã là… người ấy. Bàn tay trái của thiếu nữ nhẹ nhàng đặt lên vai phải của người ấy khi họ đứng bên nhau nhìn ra ngoài sân… Khuôn mặt cô sát bên khuôn mặt người ấy, tựa một bức tranh đôi được khắc nổi nguyên và sáng, với ánh hoàng hôn lấp lánh, “bóng ma đầy quyến rũ”, cái đêm hè phương bắc không biết nói này làm nền… Anh đứng đó… người yêu dấu… người đàn ông… người ban ngày đã có một cái tên nhưng bây giờ thì không… người ở ngoài đời “đã có một nghề”, người mà cô đã luyện tập giai điệu tuyệt nhất dành cho anh… ồ, không, không gì cả… chỉ là tâm trạng này. Chỉ là trạng thái kỳ diệu, gần như mê mẩn này…

Mặt trời lại lên, có thể làm gì được với điều đó cơ chứ. Sân nhà trở nên đỏ hồng huyền bí, điều kỳ quặc nhất vẫn là những nơi thường được chiếu sáng bây giờ lại chìm trong bóng râm, còn những nơi khuất nẻo lại bắt đầu ngày càng sáng rực lên. Buổi tối ngày qua, chỗ chúng ta ngồi, đâu cả rồi? Lẽ nào ở khuôn viên này ư? Sao tôi lại đến được nơi này? Trên những con đường nào vậy? Nhờ những tình cảm gì? Chúng mình vẫn còn thức và không ai khác biết điều đó.

- Em ngủ ngon nhé, - người kia nói.

Nhưng anh nói trong tư thế khiến cô thiếu nữ chẳng thể đáp lại bằng lời. Một sự tĩnh lặng hoàn toàn kéo dài trong gian phòng ngập tràn mùi hương tinh khiết của gỗ và quần áo sạch, nơi không biết bao nhiêu thiếu nữ đã được khoác lên người bộ váy áo cô dâu ngày cưới. Rồi tiếng chân bước khẽ khàng rón rén vang lên, hai cánh cửa từ hai phía được khép lại. Ngày đang trừng phạt đấy - trừng phạt bằng cách để họ - những người không chịu ngủ phải nhớ họ là ai: nhớ tên nhau và nhớ tất cả…

Nhưng rồi giấc ngủ cũng đã kịp kéo rèm che để ngày mai lại mở cửa đón chào những sự tình mới, khẳng định những việc xảy ra đêm nay.