ây là một khu rừng nguyên thuỷ, còn rậm rạp um tùm, hầu như chưa có vết chân người qua lại. Có những cây đại thụ cao vút ngàn, và những tán là che kín cả bầu trời, hầu như không có một ánh nắng nào lọt qua. Họ cứ mò mẫm mà đi, không bản đồ, không địa bàn, họ chỉ đi theo hướng mặt trời, nhưng nhiều chỗ không nhìn thấy trời, những vòm cây che lấp làm cho những thân cây nhẵn nhụi như nhau không phân biệt bên nào sần sùi là hướng Đông bên nào nhẵn là hướng Tây theo kinh nghiệm đời xưa mà Đen đã học được trong sách vở nữa. Anh phải trèo lên những mỏm núi cao nếu có hoặc trèo lên cây cao, rồi quan sát định hướng mà đi, anh không dám đi qua những thung lũng và sông suối vì ở đó hay có cá sấu, mà cứ đi men theo trên sườn và những mỏm cao. Mỗi người cầm một con dao vừa đi vừa phát cây lấy lối và đánh dấu đường, để nếu có bị lạc đường quay trở lại thì biết và để đề phòng thú dữ.

Đi trong rừng trời nắng ráo, thật là vui, lúc nào cũng nghe thấy chim kêu vượn hót, thỉnh thoảng gặp những con nai con hoẵng ngơ ngác nhìn toán người đi ngay bên sát chúng. Nam định rút súng bắn một con gần nhất. Nhưng Đen gạt đi:

- Đừng bắn, làm chúng kinh sợ bỏ chạy. Hãy cứ để cho chúng là bạn với người, ở đây chỉ nên bắn loài dã thú ăn thịt người và đừng để lộ bí mật. Biết đâu gần đây lại chả có một hang ổ bọn cướp nào đó trú ẩn, bọn mình sẽ bị vạ lây đấy.

Cả những con trăn, con rắn to và dài cũng cuộn mình nằm im chỉ ngóc đầu lên nhìn toán người một cách ngơ ngác rồi lại gục xuống ngủ hoặc bỏ đi mà chẳng có phản ứng gì. ở đây, mãng xà, dã thú cũng hiền lành với con người!

- Mình không hại nó, thì nó cũng chẳng hại mình - Loài nào cũng thế, cả con người cũng thế đấy!

Họ cứ men theo dọc bờ biển và đi về hướng Đông. Trèo đèo, lội suối băng rừng, Đen đã từng trải trên núi rừng Hoà Bình, trên núi rừng Việt Bắc, và biên giới Việt Trung. Nhưng lần đầu tiên anh như lạc vào khu rừng nguyên thuỷ. Phía biên giới Tây Nam này, và cảm thấy thích thú vô cùng làm anh đi không biết mệt mỏi. Phải chăng vì niềm phấn khởi khi sắp về đến đất nước, hay niềm vui thú bởi cảnh sắc lạ lùng của thiên nhiên.

Khi ta đi vào giữa rừng nguyên thuỷ, những cánh rừng còn giữ nguyên màu sắc của thiên nhiên, những núi đồi cây cỏ còn giữ nguyên cảnh hoang sơ và hùng vĩ. Những hình thù nguyên dạng của tự nhiên vẫn còn chưa bị con người tàn phá, sao cảm thấy đẹp đẽ và kỳ vĩ vô cùng. Và anh cảm thấy mình như đang đi lạc vào chốn hồng hoang, trở lại với cội nguồn nguyên sinh. Anh cảm thấy lòng mình được thênh thang, tâm hồn mình được nhẹ nhàng rộng mở, và con người hoà trong thiên nhiên cao đẹp cũng thấy mình được cao đẹp hẳn lên. Anh thấy say sưa với núi rừng cây cỏ tuyệt vời thì cũng thấy mình say sưa với động vật của thiên nhiên, với con người của tự nhiên. Anh muốn yêu thương, anh muốn vỗ về cuộc sống, anh muốn nâng tầm cao đẹp của con người, chẳng có giận hờn, chẳng có hận thù, chẳng có chiến tranh, không còn cảnh đâm chém nhau, không còn cảnh chia cắt, không còn cảnh nhà tù, không có bạo tàn. Và con người chỉ có yêu thương nhau, những mối tình thuỷ chung, những mối tình không biên giới. Lòng tin và tình yêu, tình yêu và lòng tin của con người mãi mãi được bền vững, mãi mãi được cao đẹp hơn lên.

Những lúc vui Đen lại hát, những bài về tình yêu, tình yêu thiên nhiên, tình yêu con người, bài Suối Mơ của Văn Cao, bài Chiều chiến khu của Đỗ Nhuận, những bài gợi nhớ cho anh những cánh rừng Việt Bắc, những cánh rừng Tây Bắc, và những chiến khu, cũng trong những rừng sâu đại ngàn như thế này...

Và những lời ca của anh những giai điệu của anh cứ tự nhiên bột phát ra, âm vang và sâu lắng, trầm bổng và thầm thì. Tiếng hát của anh đã thúc giục chân anh mau bước trên đường về, giục giã trái tim anh đến tới cội nguồn tình yêu, chiến trường và đồng đội, tiếng hát của anh làm cho chàng tù binh trẻ tuổi và tên thuỷ thủ cướp biển đi theo cũng thấy lòng lâng lâng nhẹ bước, đang cùng anh hướng tới cội nguồn hướng tới yêu thương.

* * *

Họ phải ngủ đêm trong rừng, trên những cánh võng tết bằng dây leo. Hết lương thực họ phải bắt cá về ăn, họ còn săn bắt thêm một vài con thú nhỏ để ăn thịt và vừa đi kiếm rau rừng, hoa quả rừng để ăn. Thiên nhiên ở đây thật ưu đãi những con người lạc lõng và khách bộ hành. Dưới suối, khe rất nhiều tôm cá, trên rừng có nhiều chim muông và thú vật. Buổi tối bên đống lửa họ vừa nướng cá thịt ăn vừa để làm lương khô cho những ngày hôm sau. Lửa rừng của họ soi sáng cả một vùng cây, và cuốn hút khá nhiều động vật trong rừng đến xem, đến sưởi và ca múa nhảy nhót đó là những đàn công, đàn khỉ, kể cả những loài cọp báo.

Cứ thế họ phải lần mò ba ngày đêm trong rừng, mới đến được một xóm nhỏ của người Việt, hỏi ra mới biết là họ đã qua biên giới nửa ngày trời. ở đây phần lớn là đồng bào Chăm nói tiếng Khơ Me, chỉ có ít người Kinh xen kẽ. Thế là các anh đã về được đến đất nước của mình cả ba người đều phấn khởi mừng vui như tết. Họ dốc hết túi thực phẩm trong rừng và mua một chai rượu để liên hoan mừng ngày chiến thắng đáng ghi nhớ của họ này. Sau đó họ hỏi đường về Hà Tiên quê hương của Nam. Từ đây trở về đường xá thênh thang và có thể xin ăn dọc đường mà không lo gì đói và khát nữa.

Những khó khăn mới lại xảy ra, phần lớn vùng quê đã là vùng chiếm đóng và kiểm soát của quân đội Pháp và bọn lính nguỵ tay sai. Nên họ không thể tự do đi lại trên đường cái được, mà lại phải đi chui rúc và lén lút trong rừng, ngoài đồng, dưới kênh để tránh những đồn bốt, những trạm gác, những đội tuần tra kiểm soát và những cuộc hành quân càn quét của chúng. Họ luôn luôn phải cải trang thành những người đi câu cá, đi mò cua hoặc những người đi làm ăn, đi chợ để tránh những vụ đụng độ và tránh những con mắt của bọn chỉ điểm gián điệp.

Vì thế đoạn đường từ biên giới đến Hà Tiên chỉ phải đi mất độ hai ngày mà họ phải đi mất ba ngày nữa mới tới một căn cứ ở làng bên, rồi ẩn náu ở đó, nhắn người nhà Nam đến gặp trước rồi bí mật đón về nhà được.

Thằng Tư trở về làng không còn ai, có mỗi bà mẹ goá thì đã đi lấy chồng, nó quay lại tìm Đen và Nam, xin tình nguyện theo các anh xung phong vào bộ đội Vệ Quốc đoàn để chiến đấu lập công cứu nước và chuộc lại tội lỗi xưa. Đen và Nam đồng ý đưa hắn theo về đơn vị của Nam, anh đã bắt liên lạc được với đơn vị ở một vùng căn cứ thuộc địa bàn tỉnh.

Nam rủ Đen cùng về đơn vị với anh, nhưng Đen không đồng ý mà nói:

- Mỗi người đều có cội nguồn riêng của mình, ở đây chiến đấu cũng được, nhưng chỉ có trở về đơn vị cũ, mình mới được khôi phục lại danh dự, chính trị của mình, đảng tịch, cấp chức sỹ quan và vị trí chiến đấu xứng đáng của mình mà thôi và từ đó có thể phấn đấu vươn lên cao hơn nữa.

Cuộc chia tay với Đen, xảy ra thật bùi ngùi và cảm động. Họ thức với nhau một đêm trắng để ôn lại những kỷ niệm vui buồn, những cay đắng ngọt bùi mà họ đã sống với nhau mấy tháng qua; những gương mặt đồng đội và những người thân ở xóm chài Khơ Me, những trận chiến đấu trên cầu Rếch Na. Những cái tên quen thuộc. Bà mẹ Khơ Mi, cô Y Luông xinh đẹp...

Rồi những nỗi cực nhọc trên đường hành quân trở về... ôi tình đồng đội, tình đồng chí, ôi tình con người, cho dù con người có lúc ngả nghiêng bên này hay bên kia, cho dù còn thậm trí cả những tên cướp đã mất hết lương tâm, mất hết tính người mà cũng có thể trở về với cội nguồn của tính bản thiện, của lòng nhân hậu và của tình yêu; một khi đã có lòng tin vào con người một lòng tin hào hiệp và cao cả. Thì chính anh, Đen và Nam và cả Tư là một minh chứng hùng hồn, vì họ đã có một lòng tin, tin vào đồng đội, tin vào con người và tin vào cuộc đời này.

Cho dù sau này họ có thể thay đổi thế nào chăng nữa, thì trong những tháng năm này Đen mãi mãi không bao giờ quên được những con người như thế.

* * *

Vàm cỏ đông

Trên đường tìm về Sài Gòn, để từ đó tìm đường về Bắc; sau hàng ngày đường đi bộ, Đen đã nhờ quá giang được trên một chiếc xuồng máy. Đó là một đoạn đường trên sông Vàm Cỏ Đông. Anh hy vọng đến chiều tối có thể đến được một thị trấn trên bờ sông, để sớm mai đón xe về Sài Gòn được.

Chiếc xuồng nhỏ trọng tải khoảng hai tấn, trên chở đầy hàng. Chủ thuyền là một ông già trông hiền lành chất phác, và đi kèm có hai cô gái, cả hai cô đều đeo súng trường Mát, một loại súng của Pháp.

Gần một ngày đường đi bộ, Đen đã mỏi nhừ cả chân. Đến một bến sông, thấy chiếc xuồng máy trên đang đậu ở đó, chuẩn bị khởi hành. Anh mạnh dạn chạy lại nói với cụ già:

- Cụ ơi cụ làm ơn cho con đi nhờ một đoạn đường mấy, được không ạ? Ông già nhìn anh từ đầu đến chân, chắc trông thấy anh có vẻ lạ lùng, gầy gò tiều tuỵ nói tiếng Bắc, ông già hỏi:

- Anh từ đâu đến và về đâu?

- Dạ, con từ xa đến cà con còn phải đi rất xa.

- ủa, trả lời gì mà kỳ vậy?- Ông già quay phắt lại rồi nhìn chằm chằm vào anh, vẻ nghi ngờ - Các cô gái cũng trố mắt lên nhìn anh, vẻ hoài nghi hiện lên nét mặt họ. Ông già hỏi tiếp, giọng trống không và tỉnh bơ.

- Có giấy tờ gì không?

- Không ạ! Anh liền móc tay vào túi và bỗng chợt nhớ ra:

- Dạ, có ạ, chỉ có cái này thôi ạ. Đen rút một mảnh giấy nhỏ gấp tư bằng cỡ vỏ bao thuốc lá dở ra rồi trịnh trọng hai tay đưa ông già. Ông già nhìn tờ giấy xem xét, như có vẻ tìm xem có điều gì khả nghi trong mảnh giấy này không, sau đó ông đưa cho một cô gái:

- út, mày coi xem giấy gì vậy? Lại có cả dấu đỏ nữa, coi giấy này thật hay giả.

Cô gái "dạ" một tiếng rồi cầm lấy tờ giấy lẩm nhẩm đọc lướt qua.

- Đọc to coi - Ông già giục - Cô gái lại "dạ" một tiếng rồi đọc:

"Giấy giới thiệu. Đại đội 410 xin trân trọng giới thiệu đồng chí Đen là tù binh Côn Đảo vượt ngục. Nay trên đường tìm về đơn vị ngoài Bắc. Kính mong các cơ quan đoàn thể hết sức giúp đỡ. Đại đội trưởng ký tên, đóng dấu - "Huỳnh Văn Chí" - ủa, đại đội trưởng Huỳnh Văn Chí đây nè. Giấy thiệt đó ba à. Anh Chí ký tên đóng dấu rõ ràng đây nè! Cho anh ấy quá giang đi ba ạ.

- Được, nếu đúng là giấy thằng Hai ký thì ta cho đi liền thôi. Trời, thằng nhỏ mà là tù binh vượt ngục à? Nào, lên xuồng đi, rồi kể tao nghe chuyện vượt ngục ra sao đặng. Chà, giỏi thiệt hả.

Thế là Đen lại gặp may, không ngờ cái mảnh giấy viết tay đó lại có giá trị trong lúc này. Nhớ lại bữa nọ, theo bảo lãnh của Nam và do Nam đề nghị Đại đội trưởng của Nam lại là ông anh họ của Nam, đã viết và cấp cho anh mảnh giấy đó. Anh định không cầm lấy, nhưng Nam cứ nhét vào túi cho anh "Cũng có lúc cần đấy anh Đen ạ".

Anh đã sống ở Malaxia, đã đi lại ở Khơ Me, có cần giấy tờ gì đâu, vậy mà bây giờ Nam nói đúng.

Khi lên xuồng rồi, ông già nói rằng, dạo này bọn việt gian phản động, bọn gián điệp hoạt động nhiều quá, nên phải cảnh giác cách mạng. Rồi ông hỏi Đen về tình hình vượt Côn Đảo, Đen liền kể lại sơ bộ cho ông nghe. Nhưng Đen chỉ kể chuyện trốn trại thôi, không đả động gì đến những chuyện chiến đấu cả. Các cô gái cũng chăm chú nghe chuyện của anh và biểu lộ lòng khâm phục vô cùng. Từ lúc đó, họ đối xử với anh thái độ rất thân thiện, tưởng như người cùng trong đơn vị.

Tuy anh không hỏi vì sợ vi phạm nguyên tắc giữ bí mật nhưng anh cũng đã đoán được, họ là một tổ vận tải của một căn cứ du kích, trên thuyền họ chở thuốc nổ, đạn dược và lương thực cho một đơn vị vào hoạt động trong địch hậu, họ thường đi dọc trên sông Vàm Cỏ Đông. Tổ này gồm cha con ông già Năm, cô út và một cô cháu gái, cô Ba. Đến bữa họ cho anh ăn cùng trên thuyền và kể cho anh nghe tình hình chiến sự trong vùng thời gian gần đây.

Trước đây đoạn sông này trở lên thượng lưu là thuộc vùng du kích của ta việc đi lại được dễ dàng hơn, thỉnh thoảng bọn giặc Pháp mới tổ chức một trận càn quét trên sông bằng tàu xuồng máy, nên chẳng mấy khi bắt được các tàu thuyền của ta. Nhưng từ khi chúng điều một chiếc tàu chiến LCT lên đây, thì chúng đã tăng cường việc kiểm soát trên sông, phối hợp với cả máy bay nữa. Nên việc đi lại tiếp tế của ta gặp nhiều khó khăn, nhiều tàu xuồng của ta bị chúng bắt, hoặc bắn cháy, bắn chìm - Ông già có vẻ căm tức vì không làm gì được chúng.

Chiếc xuồng máy cứ dọc theo bờ sông mà đi xuôi, thỉnh thoảng gặp một vài chiếc tàu, xuồng đi ngược dòng và những thuyền đánh cá của ngư dân, trông thật thanh bình. Trời nắng chang chang, vòm trời trong xanh, không gợm một bóng mây. Những cánh buồm nâu, buồm trắng căng buồm lộng gió và những chiếc ghe thuyền đi lại như mắc cửi, trông rất đẹp mắt Đen đang mải mê ngắm phong cảnh trên sông thì bỗng nghe tiếng kêu:

- Có tiếng tàu chiến tía ơi!

Mọi người đều lắng nghe, đúng có tiếng máy nổ ầm ì đâu đây.

- Nó lại đi càn rồi, sao hôm nay nó đi sớm vậy? - Coi chừng xem, có máy bay không, trời trong thế này dễ có khu trục đó.

Ông già và hai cô gái đều căng mắt và dỏng tai để nhìn, để nghe ngóng, với đôi mắt lo âu sợ hãi. Tiếng ầm ì mỗi ngày một gần hơn.

- Tránh đi Tía ơi, quay lại rẽ vào lạch Bé có kịp không ba? Ông già không nói không rằng, bẻ lái cho con xuồng quay lại ngược dòng và mở ga tăng hết tốc độ cho chiếc xuồng lao đi. Họ định quay lại để rẽ vào một con lạch mà họ vừa mới đi qua. Vào lạch đi sâu vào một đoạn nữa rồi nguỵ trang xuồng lại, đó là cách tránh duy nhất mà họ vẫn thường xử trí. Chiếc xuồng rú hết ga, máy gầm lên mà tốc độ vẫn cảm thấy chậm. Ông già cúi rạp người trên cần lái, hai cô gái đều lăm lăm cầm súng trên tay với tư thế sẵn sàng chiến đấu, một cô nhìn lên trời để quan sát máy bay, một cô quay lại đằng sau nhìn xuống mặt sông quan sát tàu chiến. Chỉ còn một đoạn nữa là con xuồng có thể rẽ vào lạch Bé được. Nhưng bỗng một cô gái thét lên:

- Máy bay!

Tức thì một tốp hai chiếc máy bay khu trực Hen-cát bay là là gần sát mặt nước lao vút qua, chúng phát hiện được mục tiêu liền vòng quay trở lại, ông già liền quát lên ra lệnh:

- Tất cả nhảy lên bờ ẩn nấp.

Cùng một lúc cả hai cô gái, cả Đen đều nhảy xuống. Đen dài chân nhảy được lên bờ, còn hai cô gái đều bị hụt nên nhảy tùm xuống nước. Đen phải chạy vội lại, kéo các cô lên. Mỗi người đều nhảy vào một hố "tăng xê" hoặc khe đất trên bờ, riêng ông già vẫn chưa chịu rời xuồng. Vừa lúc đó máy bay đã vòng lại. Cô gái thét lên:

- Tía ơi, nhảy đi! Nó vòng lại rồi đó!

Ngay lúc đó, một tràng súng 12,7 ly từ trên máy bay bắn xuống, rơi lủm bủm dưới sông. Ông già vội bò xuống, nhảy đại vào bờ. Không kịp nữa, tràng súng "Đui xết" thứ hai bắn trúng vào xuồng và một mảnh đạn đã văng ra bắn vào chân ông già, làm ông bị thương không đứng lên được nữa. Đen vội vàng chạy lao ra cõng ông già, vừa lúc đó cả út và Ba cũng đều chạy đỡ ông Năm. Đen đưa ông vào một hố tăng xê gần nhất, và bảo các cô xé áo băng vết thương cho ông. May quá ông chỉ bị mảnh đạn bắn vào phần mềm ở bắp chân.

Hai chiếc máy bay quần đảo cho đến khi bắn đắm được chiếc xuồng chúng mới bỏ đi. Tiếng tàu chiến vẫn còn đang ầm ì ở dưới hạ lưu khá xa. Cô út bỗng khóc lên:

- Trời ơi, làm sao bây giờ, bọn tàu chiến nó sẽ đến và vớt hết số vũ khí này mất.

- Nó lấy gì mà vớt? Đen hỏi lại.

- Nó cho móc dà xuống dà, rồi kéo lên. Lần nào chúng bắn đắm tàu xuồng là chúng đều cho tàu chiến đến vớt, để đem về Sài Gòn làm chiến lợi phẩm triển lãm đấy.

- Làm sao bọn tàu chiến biết xuồng đắm chỗ nào mà vớt?

- Bọn máy bay bắn chỉ điểm và bọn tàu chiến có máy dò chớ, nó cứ dò đi dò lại vài lần là trúng hết trơn đó.

Một ý nghĩ táo bạo bỗng nảy ra trong đầu Đen. Anh liền bảo cô gái:

- Này út!

- Dạ.

- Các cô khiêng bác Năm vào một chỗ nào trong làng dấu đi, xa đây một chút, rồi để cô Ba ở lại trông bác Năm, còn út ra đây giúp tôi một tay nhanh lên nhé.

- Anh định làm gì cơ?

- Tý nữa ra đây rồi hãy hay.

Đen chạy lại đỡ ông Năm lên vai Ba cõng và út đỡ đằng sau đi lên bờ đê rồi rẽ vào trong một xóm nhà dân gần đó. Còn anh quay lại cởi quần áo, nhảy xuống sông chỗ xuồng đắm, rồi lặn vào bê lên một hòm thuốc nổ mà anh đã đọc được ký hiệu lúc đi xuồng. Anh vác hòm thuốc nổ lên bờ. Sau đó anh lại xuống nước và lặn mò một lúc nữa vác lên được hai hòm nữa và một con dao. Anh bỏ tất cả vào một bụi cây gần đó, rồi lấy dao cạy hòm ra. Đúng như anh dự đoán và đã đọc ở ngoài vỏ hòm. Đó là một hòm kíp nổ, dây điện và cả một hộp pin nữa. Anh sung sướng quá reo thầm một mình.

- May quá, có đầy đủ rồi!

Anh liền nhanh chóng làm công tác chuẩn bị lượng nổ. Việc này anh đã được học tập trong trường sỹ quan lục quân, và đã làm thành thạo trong nhiều trận đánh từ khi còn là chiến sỹ liên lạc và trinh sát. Tuy nhiên anh chỉ mới đánh phá nổ hàng rào, phá lô cốt, phá xe ô tô của địch, chứ chưa đánh tàu chiến bao giờ.

- Thì cứ liều một cái xem sao!

Anh vừa làm vừa động viên mình thế. Anh để nguyên cả hòm thuốc 24 kg không cần tháo dỡ, càng chống được nước, bảo đảm an toàn, chỉ cần khoan lỗ cắm ngòi nổ rồi đấu dây là được. Chuẩn bị lượng nổ xong, Đen vội chạy ra chọn địa hình, chuẩn bị trận địa. Ngay sát bờ sông có những đám lau sậy lúp xúp mọc sát xuống tới mặt nước, cách xuồng đắm một đoạn ngắn. Hơi gần, không được an toàn lắm, nhưng không còn cách nào khác, đưa đi xa hơn dễ bị lộ mục tiêu, thời gian gấp lắm rồi không chần chừ được nữa. "Thì cứ liều xem sao!" Anh lại nhắc lại một lần nữa.

Anh lại nhảy xuống nước và vác những hòm thuốc nổ xuống, buộc dây neo cố định vào xuồng đắm, sao cho khối thuốc nổ chìm lập lờ dưới nước khoảng một mét. Để chắc chắn anh buộc hai lượng nổ, một ở phía ngoài xuồng và một ở phía đuôi xuồng phía hạ lưu mỗi lượng nổ đều cách xa xuồng một đoạn năm đến mười mét để đề phòng tàu chiến của chúng có thể tiến vào xuồng bằng hai hướng khác nhau. Đen vừa dòng dây điện về đến vị trí điểm hoả thì cũng vừa thấy cô út chạy ra.

- Anh Đen ơi làm gì thế?

- Cô út có dám đánh tàu chiến với anh không?

- Có chứ, nhưng đánh bằng cách nào? Liệu có được không?

- Thì cứ thử liều một cái xem sao! Anh nói với cô út cũng là nhắc lại với mình. Bỗng út la lên:

- ủa tàu nó đến rồi kìa anh Đen ơi!

Đen vội nhìn theo sông, đã thấy một khối đen xì xì đang ùng ục dưới sông đi ngược lại. Anh vội kéo út vào vị trí ẩn nấp.

- Em vét hộ anh cái hố này sâu tý nữa đi, để anh bò ra nguỵ trang dây và kiểm tra lần cuối.

út vội vàng bới thêm những hòm đất vứt lên xung quanh, vừa ngỡ ngàng vừa nghi ngờ. Không hiểu cái anh chàng miền Bắc này định làm trò gì đây. Được cứ để anh ấy làm thử xem sao. Ôi, giá mà đánh được chiếc tàu chiến này thì dòng sông sẽ được tự do. Tổ vận tải của cô sẽ được an toàn. Cái anh tù binh Côn Đảo này thật là đáng yêu, mới quen nhau trên một đoạn sông mà mình đã thấy cảm tình rồi, ông già nhà mình đã thấy mến anh ta. Nếu mà anh ta đánh được trận này, nhất định mình phải nói ba đề nghị trên giữ anh ta lại đây mới được.

Sau khi kiểm tra lại an toàn xong Đen về vị trí điểm hoả thì út cũng đã đào sâu công sự thêm được một gang tay.

- Thôi em bò về đằng sau bờ sông và làm nhiệm vụ quan sát cho anh đi.

- Không em ngồi đây với anh cơ!

- ở đây nguy hiểm lắm.

- Nguy hiểm cũng được.

- Nhưng mà công sự chật lắm.

- Chật cũng được! Anh sợ em làm anh run tay à?

- Không, anh sợ em nhỡ có làm sao thì ông già trách mắng chết.

- ủa, em có làm sao thì anh cũng hy sinh rồi, thì ông già còn trách vào đâu được nữa.

- út sao kỳ vậy! Thôi thì ngồi xuống đây, nhanh lên! Này em giữ một đầu dây, anh giữ một đầu dây này - Đen đưa cho út một đầu dây - Mìn đấy, em đánh quả phía ngoài sông, anh đánh quả phía hạ lưu, khi nào có lệnh mới được chập dây, cẩn thận kẻo tuột pin ra đấy. Chú ý quan sát!

Một chiếc tàu chiến đi phía ngoài khơi và ba chiếc tàu nhỏ chạy hai bên và đằng sau để hộ tống tàu chiến. Trên tàu lố nhố đứng đầy lính, ước chừng khoảng một đại đội. Hai chiếc máy bay vẫn vòng đi vòng lại trên trời để bảo vệ tàu và một chiếc máy bay chuồn chuồn trinh sát bỗng từ đâu xuất hiện bay rất thấp trên mặt nước. Đến đoạn xuồng đắm có một đầu hơi gếch lên bờ, nhô lên nên mắt thường cũng có thể nhìn thấy được mục tiêu. Chiếc máy bay chuồn chuồn quay lại bắn một quả đạn khói vào trúng chỗ chiếc xuồng. Tức thì đoàn tàu thuỷ liền quay mũi rẽ vào bờ.

- Mìn anh lấy đâu ra đấy?

- Của trời cho! ở dưới xuồng đắm ấy, đấy!

- Anh làm thế nào nhanh vậy?

- Lính mà em!

Họ ngồi chật ních với nhau trong một cái hố, hai người phải tựa sát vào nhau, ngực người con gái áp sát vào ngực người con trai, còn tay chân họ chồng lên nhau và đan vào nhau, cứ như hai người ôm lấy nhau. Giá như lúc khác thì đố họ dám ngồi như thế, nhưng lúc này chẳng ai nghĩ đến điều đó. Một nhận xét thoáng qua mắt Đen, đây là một cô gái rất khoẻ mạnh và bộ mặt rất dịu hiền. Còn út thì chẳng nghĩ gì cả, cô thật tự nhiên và vô tư, cô còn mải quan sát dưới sông.

- Nó quay vào đây rồi anh Đen ơi!

Người cô cứ run lên vì mừng rỡ và vì cả lo sợ, lần đầu tiên cô tham dự một trận chiến đấu lẻ loi như thế này.

- Đưa hai tay xa ra, kẻo run quá, chập dây thì hỏng hết đấy! - Đen nhắc, và tiếp tục quan sát.

Chiếc tàu chiến đang giảm tốc độ để đến sát chiếc xuồng đắm. một thằng Tây mặc quần đùi trắng đang cầm can chỉ trỏ bọn lính Âu Phi chạy lộn xộn trên tàu. Chiếc tàu đang từ từ cập vào sát xuồng đắm và đứng song song với chiếc xuồng.

"Hay lắm, vào đúng vị trí quả thứ nhất rồi đấy, chúng mày có biết rằng ở dưới đáy tàu đã có một hòm thuốc 24kg TNT không?" Đen thầm nhủ như vậy.

Bỗng út ghé vào tai Đen nói nhỏ.

- Đánh đi thôi anh, ngon lắm rồi!

Đen không nói gì cả mắt anh như rực lửa, nhìn xuống chiếc tàu chiến.

- Nhanh lên không khéo nó lại chạy mất bây giờ.

Đen vẫn không nói gì, miệng anh mím lại, hai hàm răng như đang nghiến chặt vào nhau - Má của út ép sát vào má của Đen làm anh thấy man mát, và cô lại thủ thỉ:

- Đánh chứ anh, em sốt ruột lắm rồi.

Đen vẫn không nói, anh cầm lấy tay út bóp chặt như có ý nhắc: "Hãy bình tĩnh cô em, gì mà cuống lên vậy!"

- Trông kìa! - Đen nói khẽ.

út chăm chú nhìn vào gần bờ - Ba chiếc tàu nhỏ cũng đang chập vào nhau đứng ở mé ngoài xuồng đắm nằm trên quả thứ nhất, còn chiếc tàu chiến vào sát bờ hạ lưu xuồng đắm và chuẩn bị hạ mồm tàu đổ quân lên bờ, nằm ngay trên quả mìn thứ hai. Đó là thời cơ tốt nhất, nếu chậm quân chúng lên bờ sẽ khó khăn hơn, họ sẽ khó chạy ra khỏi vị trí này.

Đen ra lệnh:

- Chập điện!

Hai tiếng nổ long trời lở đất liên tiếp nhau - út ù đặc cả tai nhưng cô sướng quá nhảy lên khỏi hầm rồi ôm chầm lấy Đen mà lay mà lắc mà reo:

- ối, chúng nó chết hết rồi anh Đen ơi!

Hai người cứ ôm lấy nhau nhìn xuống sông mà vui mà sướng. Bỗng đất đá, và các mảnh vụn của tàu của thuyền và của cả xương thịt người chết rơi rào rào xuống. Đen vội kéo út xuống hầm chúi đầu vào gốc cây để tránh, mãi một lúc mới hết.

Ba chiếc thuyền nhỏ bị bung ra, một chiếc bị vỡ chìm ngay, còn một chiếc đang từ từ chìm, một chiếc bị trôi nghiêng ngả. Còn chiếc tàu chiến đen xì xì thì vỡ một lỗ thủng lớn và đang chìm dần xuống. Tiếng kêu khóc, cầu cứu vang khắp một vùng sông. Đen nhìn lại chiến trường trên sông nước một lần cuối, rồi vội vàng kéo út chạy.

- út, rút nhanh!

Quả nhiên bọn máy bay bâu ngay lại chỗ tàu thuyền bị đánh đắm, chúng lượn vòng và bắn xung quanh để bảo vệ bọn còn sống sót, chiếc chuồn chuồn chúi xuống dò tìm những dấu vết của du kích Việt Minh, báo hiệu cho máy bay khu trục chặn đánh, chúng tưởng có một đội quân lớn của ta phục kích ở đó, sẽ xông ra đánh bắt bọn sống sót, hoặc một đội du kích đang rút lui. Rất tiếc là ta không có được lực lượng như chúng tưởng.

Họ chỉ có hai người, luồn lách trong đám lau sậy và chạy về trong một xóm gần đó, nơi ông già Năm bị thương đang nằm đó.

- Tía ơi, chúng nó chết sạch rồi!

- Ba ơi, anh Đen đó, tài hông?

Cô út cứ tíu ta tíu tít phấn khởi, cười nói reo mừng, ông già Năm bị thương đang nằm nghỉ bỗng nghe thấy hai tiếng nổ, liền vùng ngay dậy hỏi "Cái gì thế, nó ném bom à?" - Không phải, lúc này không có máy bay, ông liền hỏi cô Ba, con út đi đâu? Cô Ba trả lời, nó ra với anh Đen ở ngoài xuồng làm gì đó, ông chợt nghĩ: Hay là chúng nó huỷ số vũ khí đó để không cho bọn giặc vớt rồi - "Không để vũ khí rơi vào tay quân thù" được đấy! Nó làm được như vậy cũng là giỏi rồi. Nhưng ông cứ nóng ruột chờ mãi nhỡ chúng nó có làm sao không? Ông cứ ngong ngóng chờ mà không yên lòng. Mãi đến lúc nghe thấy tiếng cô út mới thấy yên tâm.

- Sao? Cái gì thế. Hả, anh Đen đánh mìn à? Chiếc tàu chiến bị đắm rồi à?... ôi, gì mà kỳ thế, hở, sướng qua ta à!

- Hoan hô anh Đen! Hoan hô chàng tù binh Côn Đảo vượt ngục!

Chờ cho sự vui mừng phấn khởi của mọi người tạm lắng xuống Đen liền đề nghị:

- Bác Năm à, cháu xin cảm ơn bác đã giúp đỡ và cho cháu đi nhờ một đoạn đường, không may chiến sự xảy ra nên bị dở dang. Giờ đã muộn rồi cháu xin phép bác đi tiếp để tối nay cháu kịp đến chỗ có bến xe và sớm mai kịp đi Sài Gòn kẻo muộn. Còn bây giờ cháu đề nghị Bác và các cô phải tránh đi xa khỏi đây ngay, kẻo bọn máy bay sẽ bắn phá, hoặc chúng có thể đổ thêm quân để đánh trả thù.

Nghe Đen nói, mọi người đều ngơ ngác, họ quên mất anh chỉ là một kẻ đi nhờ một đoạn đường mà cứ nghĩ anh là người của họ.

- ủa, sao anh lại đi, hãy ở đây với chúng tôi đã.

- Anh vừa lập một chiến công to lớn như vậy mà lại đi thì ai tìm thấy anh mà báo cáo thành tích mà khen thưởng nữa.

- Khen thưởng thì để cô út nhận thôi, cô ấy cũng trực tiếp đánh với cháu đấy.

- Thôi anh Đen ơi, anh ở lại đây với chúng em thôi. ở đây cũng chiến đấu được mà, bao giờ độc lập chúng em cùng về ngoài Bắc với anh một thể.

- Xin phép Bác và các cô, nếu có thể ở lại được thì cháu đã ở lại MaLaxia, hoặc Khơ Me rồi, mong Bác thông cảm cho cháu, giờ đã muộn rồi, cháu xin phép Bác đi ngay thôi ạ!

Khoan đã! ông già rưng rưng cảm động nói - Bác rất thông cảm với cháu, thay mặt anh em bà con cô bác ở đây hoan nghênh và cảm ơn cháu về chiến công vừa rồi. Bây giờ để Bác có ý kiến thế này. Bác sẽ cho con út dẫn cháu đến giới thiệu với người anh em của Bác ở thị trấn, là cơ sở giao liên bí mật của ta, ông ấy sẽ giúp cháu trong việc tìm tàu xe và gửi cháu về Bắc.

- Ôi nếu được thế, thì cháu phấn khởi vô cùng, cháu xin cảm ơn Bác. Nhưng Bác đang bị thương thế này sợ út đi không tiện, Bác có thể nói địa chỉ cho cháu cũng được.

- Không sao, không sao, Bác chỉ bị thương nhẹ thôi, ở nhà còn con Ba đây nữa, anh đừng ngại. Hơn nữa Bác có nói địa chỉ cháu cũng khó tìm lắm, và lại mật hiệu mật khẩu nữa. Để con út đưa anh đi nhanh hơn, thuận lợi hơn. Con út phải bàn giao anh cho trạm giao liên đó và còn phải nói ý kiến của Bác nữa. Đường cũng không xa, mai con út có thể quay về được ngay thôi, các con chuẩn bị đi ngay đi.

- Vâng, thế thì con xin nghe lời Bác ạ, thật là phiền cho Bác và út quá!

Cô út liền nguýt môi một cái có vẻ trách móc:

- Có gì mà phiền đâu anh Đen!

Đen ra ngoài chuẩn bị, còn út ở lại nhà nghe ông Năm dặn một chút rồi cùng ra giục anh:

- Xong chưa, ta đi liền đi anh Đen!

Đen chào từ biệt ông già Năm một lần nữa, chào cô Ba rồi đi theo út. Ba vừa cười vừa nói giọng hồn nhiên:

- Chúc anh lên đường mạnh giỏi nghen. Không giữ được người ta ở lại thì đi liền ra ngoài đó luôn út à!

Những nụ cười tiễn đưa thật vui vẻ. Bọn máy bay tiếp tục quần đảo xung quanh, để trả thù, chúng đã bắn cháy một số nhà dân ở xóm mà họ đang đứng. út phải dắt tay Đen băng qua lửa khói chạy về phía bờ sông.

* * *

Họ đi trong nắng chiều rực rỡ. Hai tâm hồn trẻ trung, trên bờ sông vắng vẻ, tưởng chừng như con đường này chỉ dành cho hai người. Dòng sông cũng phẳng lặng êm trôi, không một cánh buồm, không bóng thuyền nan, tưởng chừng như dòng sông này cũng chỉ dành cho hai người. Họ đi sát bên nhau, cùng rảo bước, mà im lặng như tờ, mỗi người đuổi theo một ý nghĩ riêng tư. Người con trai thì mong cho đoạn đường ngày càng ngắn lại, thời gian ngày càng trôi nhanh để đưa anh tới đích, cái trạm giao liên bí mật của ông già Năm. Còn người con gái thì ngược lại, lại mong đoạn đường ngày càng dài ra, thời gian ngày càng trôi chậm lại, để cô được đi bên anh thật dài, thật lâu và nếu có thể được mãi mãi. Người con trai vẫn chưa hết bàng hoàng về trận đấu liều lĩnh vừa rồi của anh, anh không ngờ chiến thắng lại lớn bất ngờ như vậy. Người con gái vẫn chưa hiểu hết tâm trạng của mình với người con trai. Mới buổi sớm chỉ là người đi đường xa lạ, và chỉ sau một trận chiến đấu bên anh mà buổi chiều đã thấy anh như một người thân quen lâu lắm rồi. Không những thế, cô còn cảm thấy mình đã yêu anh, từ bao giở, bao giờ rồi, sự đốt cháy giai đoạn đến kỳ lạ. Phải chăng tiếng mìn đã đốt cháy thời gian, đẩy nhanh vòng quay của mặt trời nhanh gấp hàng trăm lần. Người con trai mong cho nhanh chóng rời khỏi nơi đây để được về với quê hương, trở về cội nguồn đội ngũ của mình. Còn người con gái lại mong cho anh không có đường về, hoặc gặp khó khăn trở ngại, để anh ở lại nơi đây, trên mảnh đất quê hương cô mãi mãi.

Họ cứ đi trong nắng chiều vàng tươi. Bước chân của người con gái vẫn đi song song với người con trai, họ mải miết đi trong yên ả.

Họ đi trong nắng chiều vàng nhạt - Bước chân người con gái vẫn đuổi kịp người con trai, họ mải miết đi trong lặng im.

Họ đi trong nắng chiều đã tắt - Bước chân người con gái chậm lại phía sau người con trai, họ mải miết đi trong im lìm.

Và đến khi nắng quái, người con gái lại đuổi kịp người con trai, nhưng đến khi bóng đêm đã trùm xuống, người con gái kêu đau chân, họ dừng lại nghỉ bên bờ sông, người con gái mệt mỏi nằm dài xuống bãi cỏ, sổ tung mái tóc dài phất phơ bay trong gió. Người con trai cũng ngồi xuống bên cạnh.

- Em bắt đền anh đây nè, đi gì mà cứ như ăn cướp ấy, ai mà theo kịp, sưng hết cả chân rồi đây nè.

- Ôi, anh xin lỗi, sao không kêu anh đi chậm lại, đâu đau thế nào, đưa anh bóp chân đền vậy nào - Đen xích lại xoa bóp chân cho út, một đôi chân to khoẻ mập mạp, bàn chân thon và trắng trẻo, không ai bảo đó là bàn chân của nông dân.

- ồ, thoải mái quá, thôi bây giờ đến lượt em bóp chân cho anh. Đen duỗi thẳng chân nằm xuống làm mấy động tác thể thao, các đốt xương kêu răng rắc. út bóp chân cho anh, cô chỉ bóp nhẹ như xoa mà cảm thấy thoải mái vô cùng. Bỗng nhiên út cứ nằm ngả người dần dần rồi nằm đè lên người anh. Người cô nóng rực và run run, cứ như cái lúc cô cầm hai đầu dây mìn lúc trưa nay. Bộ ngực tròn căng của cô tràn đầy lên ngực và cổ anh, tràn đầy lên cả mồm và mũi anh, làm anh xuýt bị ngạt. Cô bỗng cười ré lên tinh nghịch một cách hồn nhiên:

- Này anh chàng tù binh, trưa nay anh đã làm hai quả mìn nổ to thế, còn bây giờ hai quả mìn này anh có biết làm gì không?

- Ôi! Chết ngạt bây giờ! Biết chứ!

- Biết thì làm đi, em cho đấy, thử xem con gái miền Nam có khác gì con gái miền Bắc không nào?

- Nhưng sợ lắm!

- Sợ gì cơ?

- Sợ mìn mẹ đẻ mìn con thì rắc rối lắm!

- ối, đồ nhát gan, sợ liên quan, sợ trách nhiệm hả.

Thôi yên trí, đã thương thì không ai bắt đền đâu mà lo! Ha ha!

Họ lật người lại với nhau, rồi chết lịm trên bờ sông hàng tiếng đồng hồ.