gày 30 tháng Ba năm 1918

Cách Vida ba dặm về hướng Tây Bắc, Montana

Cậu Holt kính mến!

Mợ Ivy chắc không cần cầu Chúa cứu rỗi linh hồn cháu nữa đâu. Ngày mai có lễ Phục Sinh, cháu sẽ đi lễ buổi đầu tiên ở Vida. Còn điều này khiến mợ vui hơn nữa: Cháu sẽ ở lại cùng đan lát tập thể với hội Lady’s Knitting Circle. Lại nói về chuyện đan lát: Cháu rất muốn nhưng mấy ngón tay không chịu hợp tác gì cả. Nhưng ít nhất, cháu cũng ngồi bên, cuộn len giúp mọi người.

Traft Martin, một người hang xóm, ngỏ lời muốn đưa cháu đến nhà thờ, nhưng cháu từ chối. Anh ta quản lí trang trại của gia đình, một trong nhưng trang trại lớn nhất vùng. Anh Traft đẹp trai đã dừng chân tại ruộng nhà cháu giúp nhặt đá những hai lần. Chỉ bấy nhiêu thôi, tội lỗi kinh khủng nhất cũng được đặc xá. Tuy nhiên, cháu đã nguyện trao tim chốn khác: trao cho 320 mẫu đất Montana. Có lẽ sau tháng Mười một, khi được chính thức công nhận quyền sở hữu đất, cháu mới dám nghĩ đến mấy anh chàng hay nịnh đầm.

Cháu đã đọc xong cuốn Cẩm Nang Canh Tác 1907 của Campbell. Bây giờ, cháu đang đọc sách nuôi dạy gà vịt mượn của Jim Gà Trống. Cháu muốn chuẩn bị sẵn kiến thức trước khi đem gà về nuôi. Có thể nói, đề tài đọc sách của cháu đã thay đổi đáng kể. Mới ở đây có ba tháng mà từ đầu đến chân cháu đã giống hệt nông dân. Chẳng bao lâu nữa, lời ăn tiếng nói của cháu cũng rặt một thứ ngôn ngữ của nhà nông đích thực.

Thứ bảy trước lễ Phục Sinh, tôi dọn dẹp nhà cửa. Đầu tiên, tôi rửa chén bát của bữa điểm tâm, tiếp theo là chà ván sàn. Tôi dùng nước lau nhà dội rửa sạch hai bậc gỗ trước cửa. Còn vài giọt cuối cùng, tôi vảy nốt vào mấy hộp thiếc có gieo hạt sẵn bày ngay cạnh cửa. Tôi bất giác mỉm cười khi nghĩ đến bụi hoa hướng dương nở rộ trước nhà vào tháng tám. Sau một ngày cặm cụi lau dọn nhà, chuẩn bị món thịt viên và đậu li ma cho bữa tối, tôi kéo cái chậu giặt to và nặng từ kho vào nhà, chậm chạp đổ từng nồi nước ấm từ bồn trữ nước trên bếp vào chậu. Sau khi tắm thật kỹ như mọi tối thứ bảy trước, tôi cuốn lô cho tóc. Từ khi rời Iowa đến giờ, đây là lần đầu tiên tôi săn sóc bản than nhiều như vậy. Bởi tôi đã quyết định lễ Phục Sinh là dịp sửa sọan đôi chút.

Sáng hôm sau, Plug rất ga lăng. Nó nhẫn nại đưa tôi len lỏi theo nhiều dải đường mòn lầy lội. Tôi xếp nhiều hũ mứt mận dại cậu Chester làm sẵn vào giỏ mang theo để cùng chung vui trong bữa ăn sau lễ. Chuyến đi đến thị trấn dễ chịu và yên bình. Nếu có bạn đồng hành chắc còn vui hơn, nhưng khi tôi rủ chị Perilee, chị lắc đầu:

- Lúc này đến đó chỉ tổ cãi nhau. Vả lại, chị phải đưa bọn trẻ đến lớp học ngày Chủ nhật.

Tuy nhiên, chị cương quyết giữ bí mật lý do không đi cùng tôi. Thế nên, tôi đành đến thị trấn một mình.

Khi gần đến nơi, tiếng nhạc nhã vẳng đến tai tôi. Một nỗi nhớ nhung tràn ngập hồn. Kể từ buổi lễ Chủ nhật cuối cùng được đi với Charlie đến nay, tôi không được nghe thánh ca.

Một chị trẻ măng, sau này tự giới thiệu là Grace Robbins, chào tôi:

- Chào. Rất mừng được gặp em.

Chị khóac tay tôi dẫn vào. Chúng tôi, cùng ngồi cạnh nhau trên ghế băng. Khi nhạc công ngừng chơi, chị ghé tai tôi thì thầm:

- Ăn xong, tụi mình cùng đan một lát. Đan áo cho chiến sĩ, em ạ. Nói đến đây, khuôn mặt, ánh mắt chị hiện lên niềm tin và sự tự hào.

Bà Martin, lộng lẫy trong xiêm áo màu vàng, nghiêm khắc ngăn tiếng thì thào của Grace bằng cái liếc mắt sắc như dao. Grace nhăn nhó khó chịu nhưng cũng nín khe.

Buổi lễ kết thúc, sau khi bắt tay cha Tweed và ăn tối cùng giáo đòan, đàn bà con gái có mặt chia làm hai nhóm. Nhóm thứ nhất, dọn rửa bàn ghế, chén dĩa sau bữa ăn. Nhóm thứ hai, nhóm Grace lôi tôi vào, ngồi quanh bàn lấy đồ đan lát ra.

Grace lục lọi chiếc giỏ lớn:

- Chị có dư một đôi kim đan và một cuộn len đây.

Nói xong, chị đưa tôi kim đan và len cho tôi rồi bảo tôi cầm lấy. Tôi khổ sở bắt cho đủ mũi ban đầu. Vừa làm tôi vừa nhớ đến đôi tất đan mãi mới xong đã gửi cho Charlie. Lỗ thủng trên hai chiếc tất ấy còn nhiều hơn lỗ trên bánh pho mai tổ ong. Tôi nhìn quanh căn phòng. Kim đan trong tay người ta va vào nhau canh cách, tay họ đan nhanh như gió. Còn kim của tôi cứ trầy lên trật xuống, sợi len xơ hết.

Grace nhìn tôi thương hại. Chị vừa kéo mạnh cuộn len để có thêm đọan sợi không bị kéo căng:

- Em nghĩ sao về chương trình tiết kiệm bằng cách tận dụng ánh sáng ban ngày?

- Em nghe họ bảo như thế sẽ tiết kiệm than. Có hai mươi quốc gia cùng tham gia chương trình cơ mà.

Không hiểu ở bên Pháp, Charlie có dậy sớm hơn bình thường một giờ không nhỉ? (Tôi thầm nghĩ).

Một bà béo, tôi chưa hề quen biết, cằn nhằn:

- Nhưng ai lại đi bắt đầu chiến dịch vào đúng lễ Phục Sinh cơ chứ.

Bà Schillinger phàn nàn:

- Mong gì ở Tổng thống Wilson hả bà? Người gì mà lạnh lùng như tảng nước đá. Mà này, cha ông ta là mục sư của giáo hội Scotland đấy bà ạ.

Grace nhăn mặt nhìn món đồ đang đan:

- Hình như chị vừa đan lỗi.

Bà Martin phán:

- Nghĩa vụ của người dân ái quốc chúng ta là hưởng ứng chương trình này và nhiều qui định khác để chứng tỏ ta hết lòng vì tiền tuyến.

Grace mỉm cười tự hào:

- Mọi người có biết tuần trước anh cháu vừa lên đường tòng quân chưa? Chắc bây giờ anh ấy đang trên đường đến trại Lewis.

Môi bà Martin giật giật. Không còn nghi ngờ gì nữa, Grace vừa xoáy vào đúng điểm yếu của bà. Bà hằm hè:

- Không nhất thiết phải mặc áo lính mới được gọi là phụng sự tổ quốc.

Nghe vậy, tôi đâm thắc mắc không hiểu sao giờ này Traft vẫn chưa nhập ngũ. Công bằng mà nói, tôi biết nhiều người có đăng ký theo đúng qui định nhưng người ta chưa kêu đến số của họ. Tất nhiên, Charlie không chờ người ta đến bắt quân dịch. Ngày đó, anh tình nguyện nhập ngũ.

Giọng bà Martin cho thấy cơn giận dữ của bà ta đang leo thang:

- Chẳng hạn con trai tôi phụng sự Hội Đồng Tự Vệ. Ông Nefzger trong ban đăng ký nghĩa vụ quân sự. Lại còn…

Âm vực của bà càng lúc càng cao hơn, chói tai hơn.Vẻ lấm lét của Grace ngày càng rõ.

Bà Schillinger vội đỡ lời:

- Leona này, hình như chị có tin mới cần thông báo cho mọi người biết phải không?

Bà Martin trịnh trọng chỉnh tư thế làm tà áo lụa màu vàng kêu sột sọat, trước khi quay sang bà Schillinger:

- Theo tôi, tốt nhất chị em ta nên biết trước tin này (Bà ta ngừng lời như thể chờ mọi người van xin mình tiết lộ thông tin. Thấy chẳng ai xin xỏ gì, bà đành nói tiếp). Cha Tweed và tôi cùng đồng thuận rằng thành lập ca đoàn cho nhà thờ Vida lúc này là thích hợp nhất. Cha giao tôi phụ trách việc này.

Grace nhìn tôi rồi ngán ngẩm đảo mắt lên trời.

- Sáng kiến đấy.

Nhìn vẻ mặt Grace, tôi vừa nói vừa cố nín cười. Về lĩnh vực hợp xướng, giáo đòan này hơi lộn xộn, chắp vá. Ca đoàn mới sẽ khiến bầu không khí trong các buổi lễ thêm tươi vui. Nhân đây, tôi sẽ rủ chị Perilee cùng tham gia.

- Cháu xin tiến cử một người.

Bà Martin nhìn tôi từ phía trên gọng kính:

- Cháu cũng biết hát ư?

Tôi bật cười:

- Trời đất. Dạ không phải cháu. Người cháu vừa nói hát hay hơn cháu nhiều.

Grace phát nhẹ vào tay tôi:

- Hattie à, bò nhà chị còn hát hay hơn em.

Mọi người cười ồ. Tôi cũng cười theo:

- Ở nhà thờ gần nơi cũ cháu ở, cháu buộc phải rời ca đoàn thiếu nhi vì giọng hát nghe như mèo gào.

Bà Martin chất vấn:

- Nếu chúng tôi không có vinh dự được cháu góp mặt, thì cháu định đề nghị ai đây?

Tôi hạ đôi kim đam xuống:

- Người này có giọng hát hay như thiên thần, là chị Perilee Mueller đấy ạ.

Cả phòng chợt im phăng phắc. Grace lừ mắt nhìn tôi nhưng tôi không hiểu chị muốn nói gì.

Cố xoa đi bầu không khí im lặng nặng nề, tôi tiếp tục:

- Cháu có tả cũng không bằng các cô các bác nghe chị ấy hát một lần. Còn nữa, chị Perilee thuộc gần hết mọi bài thánh ca.

Bà Martin rút khăn tay lau cặp môi mỏng dính. Bà ta cất giọng run run khiến người ta không khỏi e ngại là bà sẽ ngã lăn ra bất tỉnh nhân sự trước khi kịp nói hết câu:

- Tôi không muốn động chạm đến ai, nhưng Perilee, hứ, Mueller không hề đi lễ.

Tôi cải chính:

- Chị ấy chưa đi đấy thôi.

Bà Martin phản đối:

- Tôi cho rằng đấy không phải là ý hay.

Máu trong huyết quản tôi sôi sình sịch như món thịt gà hầm lá xô thơm.

- Sao lại không ạ.

Grace cố lái sự chú ý của tôi sang hướng khác.

- Hattie này, sợi của em rối rồi. Để chị gỡ cho.

Chị cầm lấy đôi kim đan trong tay tôi. Bà Martin đằng hắng:

- Theo tôi, vấn đề của cô bé này không chỉ là cuộn sợi rối (giọng bà ta trơn tuột). Brooks này, lúc nào bình tâm hơn, ta chắc cháu sẽ đồng ý rằng Perilee Mueller không phải là sự bổ sung thích hợp cho ca đoàn này. (Bà ta kéo mạnh sợi từ cuộn len màu xanh trong lòng). Tất nhiên, cháu còn trẻ người non dạ lắm. (Bà ta chiếu ánh mắt lạnh lùng về phía tôi). Năm nay cháu bao nhiêu tuổi?

Kinh ngạc, tôi buột miệng:

- Mười sáu ạ. Nhưng đến tháng Mười này cháu mười bảy rồi.

- Và cháu đang chứng minh quyền sở hữu đất. Một mình. (Bà Martin cất món đồ đang đan vào túi, đứng lên cầm áo khoác). Thú vị thật. (Những lời bà nói như mũi dao nhọn xoáy vào tim tôi) Hội Đồng Tự vệ của hạt chắc cũng thấy chuyện này thú vị lắm đây.

Ruột gan tôi lộn tùng phèo. Tôi xoay người định tiến về phía bà:

- Bà định nói gì?

Grace nắm tay tôi, thì thào sát bên tai:

- Đừng!

Tôi cay đắng nuốt khan, xô ghế đứng dậy:

- Xin thứ lỗi. Cháu còn nhiều việc phải làm.

Tôi chào mọi người ra về trước sự ngạc nhiên của họ. Đường từ Vida về nhà dài ba dặm trường, vậy mà tôi không nhớ mình đã đi qua những đâu. Tôi thẫn thờ ngồi trên lưng Plug như bao bột vô tri. Một bài báo trời tờ Herald có kể lính tráng hiện đang mắc chứng váng đầu bởi đạn pháo. Đó chính xác là cảm giác của tôi lúc này: Thật sự choáng váng.

Tôi dẫn Plug vào kho, vuốt ve an ủi nó, rồi thưởng cho nó nắm yến mạch. Cặp môi mềm mại của chú ngựa hiền lành chạm nhẹ vào lòng bàn tay tôi khiến lòng tôi dịu lại. Bà Martin lầm chăng? Hội Đồng Tự vệ có liên quan gì đến trang trại của tôi? Tuổi tác của tôi có dính dáng gì đến quyền sở hữu trang trại này? Cậu Chester cho tôi quyền thừa hưởng đất đai của cậu. Cho chính tôi chứ không phải ai khác.

Tâm hồn vơi bớt lo âu, tôi vỗ về Plug, thậm chí còn tặng Violet một câu chào âu yếm.

Khi đến gần nhà, tâm trạng thư thái vụt biến thành nặng nề, chẳng khác nào một mẻ bánh tôi vừa nhào. Cửa trước mở hé. Tôi rón rén bước lên, gõ nhẹ vào cửa:

- Cô Leafie đấy à?

Có lẽ cô vừa ghé chơi. Thỉnh thoảng, trên đường đi đâu đó, cô vẫn ghé thăm tôi.

- Cô có trong ấy không?

Không có tiếng trả lời.

Tôi bước vào trong. Không một bóng người. Nhưng rõ ràng có người vừa ở đây… và để lại thứ gì đó trên bàn. Tôi cầm lên.

Hình như là truyền đơn: “Hãy tham gia Liên minh Ái quốc Montana. Liên minh khiến giặc Đức ở hậu phương phải khốn đốn, ngăn ngừa xung đột giai cấp, quảng bá tinh thần ái quốc chân chính. Bất cứ ai, dù là nam giới, phụ nữ hay trẻ em Montana trung thành với tổ quốc đều có thể tham gia”.

Tôi sục sạo quanh nhà, kiểm tra số tài sản ít ỏi. Không có dấu hiệu đồ đạc bị xáo trộn, chỉ có tâm trí tôi bị xào xáo đến rối bời.