hư Jennifer Sutcliffe gửi mẹ:

Mẹ kính mến,

Tối qua ở trường có người bị giết. Cô Springer, cô giáo dạy thể dục. Chuyện xảy ra lúc nửa đêm và cảnh sát đến, và sáng nay họ tra hỏi mọi người.

Cô Chadwick bảo chúng con không được nói với ai về chuyện này nhưng con nghĩ mẹ sẽ muốn biết.

Yêu mẹ,

Jennifer

Meadowbank là ngôi trường có tầm quan trọng đủ để khiến Cảnh sát Trưởng phải bận tâm. Trong khi quá trình điều tra thông thường đang diễn ra, bà Bulstrode không thể ngồi yên được. Bà gọi điện cho một ông trùm báo chí và và Bộ trưởng Nội vụ, cả hai đều là bạn của bà. Nhờ những động thái đó mà trên báo chí xuất hiện rất ít thông tin về sự kiện này. Người ta phát hiện một cô giáo dạy thể dục bị chết trong phòng tập của trường. Cô bị bắn, do tai nạn hay không thì còn chưa xác định. Hầu hết tin bài về sự kiện này đều đượm vẻ buồn tiếc, như thể ấy hoàn toàn do không khéo ứng xử mà cô giáo thể dục nào nên mới bị bắn trong tình huống như vậy.

Ann Shapland có một ngày bận rộn vì biên thư cho các bậc phụ huynh. Bà Bulstrode không phí thì giờ mà nhắc học sinh giữ kín chuyện này. Bà biết rằng có dặn dò cũng vô ích. Chắc chắn những tường thuật với các chi tiết gây sốc, dù ít dù nhiều, sẽ được viết ra, gửi cho các bậc cha mẹ hoặc người bảo trợ vốn dễ lo âu. Bà chuẩn bị kể lại thảm kịch này một cách hợp lý, bình tĩnh theo cách của bà, để gửi đến họ cùng lúc.

Cuối buổi chiều hôm ấy, bà họp kín với Cảnh sát Trưởng Stone và Thanh tra Kelsey. Cảnh sát hoàn toàn nhất trí rằng báo chí đưa tin về vụ này càng ít càng tốt. Nó giúp họ theo đuổi việc điều tra lặng lẽ và không bị can thiệp.

“Tôi rất tiếc về chuyện này, bà Bulstrode, quả thật là rất đáng tiếc,” Cảnh Sát trưởng nói. “Tôi cho là - vụ việc này là chuyện tồi tệ với bà.”

“Với bất cứ trường nào thì vụ giết người cũng đều là chuyện tồi tệ cả,” bà Bulstrode nói. “Như lúc này chú tâm vào đó cũng chẳng ích gì đâu. Chúng tôi sẽ vượt qua được, chắc chắn như vậy, như chúng tôi đã vượt qua những trận bão tố khác. Tôi chỉ hi vọng rằng vấn đề này sẽ nhanh chóng được giải quyết.”

“Rõ ràng là thế, nhỉ?” Stone nói. Ông ta nhìn Kelsey.

Kelsey nói, “Có thể hữu ích nếu chúng ta biết được lai lịch cô ấy.”

“Anh thật nghĩ vậy sao?” bà Bulstrode hỏi cộc lốc.

“Ai đó có thể muốn hãm hại cô ta,” Kelsey gợi ý.

Bà Bulstrode không đáp.

“Anh nghĩ nó liên quan đến nơi này?” Cảnh sát trưởng hỏi.

“Thanh tra Kelsey thực sự nghĩ vậy,” bà Bulstrode nói. “Anh ấy cố nói khéo để tôi không tổn thương thế thôi.”

“Tôi nghĩ vụ này thực sự liên quan đến Meadowbank,” viên Thanh tra nói từ tốn. “Dù gì, cô Springer cũng có thời gian rảnh rỗi như mọi giáo viên khác. Cô ấy hẳn đã thu xếp một cuộc gặp mặt với bất kỳ ai nếu cô ta muốn làm vậy, tại bất kỳ địa điểm nào cô ta chọn. Tại sao lại chọn phòng tập ở đây ngay giữa đêm?”

“Bà không phản đối việc lục soát các khu nhà trong trường chứ, bà Bulstrode?” Cảnh sát Trưởng hỏi.

“Không hề. Ông định tìm khẩu súng lục, hoặc súng ổ quay hay gì đi chăng nữa, phải vậy không?”

“Đúng. Đó là một khẩu súng nhỏ, được sản xuất ở nước ngoài.”

“Nước ngoài,” bà Bulstrode trầm tư nói.

“Theo bà, có nhân viên hay học sinh nào của bà sở hữu một thứ như vậy không?”

“Chắc chắn theo tôi biết là không,” bà Bulstrode nói. “Tôi khá chắc rằng không học sinh nào giữ súng cả. Đồ đạc của các em được dỡ ra khi các em đến trường, và một thứ như vậy sẽ được phát hiện, lưu ý và, tôi dám nói rằng, sẽ làm nảy sinh nhiều lời bàn tán. Nhưng Thanh tra Kelsey, về chuyện này, anh cứ làm như anh muốn. Tôi thấy hôm nay người của anh đã lục soát khu vực sân vườn rồi.”

Viên Thanh tra gật đầu. “Đúng vậy.”

Anh nói tiếp: “Tôi cũng nên thẩm vấn những nhân viên khác. Một vài người hẳn đã nghe được cô Springer nói gì đó giúp chúng ta có đầu mối điều tra. Hoặc có lẽ họ đã nhận thấy cư xử bất thường ở cô ta.”

Anh ngập ngừng, rồi nói tiếp, “Tôi cũng nên làm như vậy với các học sinh.”

Bà Bulstrode nói: “Tôi đã lên kế hoạch phát biểu đôi lời với các học sinh vào tối nay, sau buổi cầu nguyện. Tôi sẽ đề nghị nếu em nào biết gì có thể liên quan đến cái chết của cô Springer thì các em hãy cho tôi hay.”

“Ý tưởng rất hay,” Cảnh sát Trưởng nói.

“Nhưng anh nên nhớ điều này,” bà Bulstrode nói, “một số học sinh sẽ muốn tỏ ra mình quan trọng, bằng cách cường điệu hóa một vài sự việc, hay thậm chí là bịa chuyện. Các cô bé làm những điều rất kỳ quặc: nhưng tôi đồ là anh đã quen xử lý với kiểu khoe mẽ như vậy.”

“Tôi đã trải qua rồi,” Thanh tra Kelsey nói. “Bây giờ,” anh nói thêm, “phiền bà cho tôi danh sách nhân viên, và cả những người phục vụ.”

“Tôi đã lục soát hết mọi tủ đồ trong Cung Thể thao rồi, thưa sếp.”

“Và anh không tìm thấy gì sao?” Kelsey nói.

“Không, thưa sếp, chả có gì quan trọng cả. Có mấy thứ thú vị, nhưng không liên quan đến việc điều tra.”

“Không tủ nào bị khóa sao?”

“Tủ có khóa, có chìa, nhưng không ngăn nào bị khóa cả.”

Kelsey trầm ngâm nhìn quanh sàn nhà. Vợt tennis và gậy lacrosse được xếp gọn gàng lên giá.

“Vậy thì,” anh nói, “giờ tôi sẽ lên khu học xá để nói chuyện với các giáo viên.”

“Sếp không nghĩ rằng do người trong trường gây ra sao?”

“Có thể lắm chứ,” Kelsey nói. “Không ai có chứng cứ ngoại phạm cả, trừ hai cô giáo, là bà Chadwick và cô Johnson, và cô bé Jane bị đau tai. Theo lý thuyết, mọi người khác đều lên giường đi ngủ, nhưng không có ai làm chứng cho việc đó cả. Các học sinh đều ở phòng riêng, và hiển nhiên giáo viên cũng vậy. Bất kỳ ai, gồm cả bà Bulstrode nữa, cũng có thể ra gặp cô Springer ở đây, hoặc có thể theo cô ta ra đây. Rồi, sau khi cô ta bị bắn, dù là ai thì họ cũng có thể lẻn qua những bụi cây, vào đường cửa hông trở về phòng, và khi có chuông báo động họ đã nằm an toàn trên giường. Động cơ thật khó đoán. Trừ phi có chuyện gì đó đang diễn ra ở đây mà chúng ta không biết, không thì dường như chẳng có động cơ nào cả.”

Anh bước ra khỏi Cung Thể thao và từ từ quay lại khu học xá. Dù đã hết giờ làm việc, ông già Briggs, người làm vườn, vẫn chăm chút cho luống hoa và ông đứng lên khi viên Thanh tra đi qua.

“Ông làm muộn nhỉ,” Kelsey nói, mỉm cười.

“À,” Briggs nói. “Bọn thanh niên chẳng biết gì về làm vườn cả. Tám giờ đến và năm giờ về - bọn họ cứ nghĩ thế. Phải xem xét thời tiết, có những ngày không được ra vườn, và có những ngày ta có thể làm việc từ bảy giờ sáng đến tám giờ tối. Thế nghĩa là nếu ta yêu nơi này và tự hào về quang cảnh nơi đây.”

“Ông hẳn phải tự hào về khu vườn này,” Kelsey nói. “Thời buổi này, tôi chưa bao giờ thấy khu vườn nào được trông nom tốt hơn thế.”

“Dạo gần đây thì đúng,” lão Briggs nói. “Nhưng tôi thật may mắn. Tôi có một gã thanh niên trẻ khỏe trợ việc. Vài cậu bé nữa, nhưng chúng không được việc lắm. Hầu hết các cậu thời nay chịu không làm công việc này. Toàn thích làm ở nhà máy hay văn phòng. Họ không thích bị bẩn tay vì đất đai chơn chất. Nhưng tôi thật may, như tôi vừa nói đấy. Tôi có một người tốt phụ việc, anh ta đến chủ động xin việc.”

“Gần đây ư?” Thanh tra Kelsey hỏi.

“Đầu kì học này,” lão Briggs nói. “Adam, tên cậu ta đấy. Adam Goodman.”

“Tôi chưa thấy anh ta thì phải,” Kelsey nói.

“Anh ta xin nghỉ một ngày,” lão Briggs nói. “Tôi cho anh ta nghỉ. Hôm nay cũng không có nhiều việc để làm, khi mà cảnh sát các anh đi lại khắp chỗ này.”

“Lẽ ra phải có người cho tôi biết về anh ta chứ,” Kelsey khó chịu nói.

“Ý anh là sao, cho anh biết về cậu ta ư?”

“Anh ta không có trong danh sách của tôi,” viên Thanh tra nói. “Trong số những người làm việc ở đây, ý tôi là vậy.”

“Ô vâng, ngày mai anh có thể gặp cậu ta,” Briggs nói. “Cậu ta chẳng có gì kể đâu.”

“Ông không bao giờ biết chắc được,” viên Thanh tra nói. Một thanh niên trẻ khỏe chủ động đến xin làm việc vào đầu kì học ư? Kelsey thấy trong số những gì đã thu thập, thông tin này có vẻ hơi bất thường.

Tối hôm ấy, các học sinh vào hội trường để cầu nguyện như thường lệ, và sau đó bà Bulstrode đưa tay lên ra hiệu để giữ các em ở lại.

“Cô có việc muốn nói với các em. Như các em đã biết, cô Springer bị bắn vào tối qua trong Cung Thể thao. Nếu trong tuần vừa rồi các em nghe thấy hoặc nhìn thấy điều gì - bất cứ điều gì khó hiểu liên quan đến cô Springer, bất cứ điều gì cô Springer có thể đã nói hoặc ai đó nói về cô ấy, mà các em cho là quan trọng, thì cô muốn biết. Các em có thể đến gặp cô ở phòng khách bất cứ lúc nào trong tối nay.”

“Ô,” Julia Upjohn thở dài, khi các học sinh túa ra, “tớ ước chúng ta biết được điều gì đó! Nhưng chúng ta không biết, phải vậy không Jennifer?”

“Ừ,” Jennifer nói, “tất nhiên chúng ta không biết.”

“Cô Springer luôn rất đỗi bình thường,” Julia buồn bã nói, “quá đỗi bình thường, sao mà lại chết một cách bí ẩn như vậy.”

“Tớ không cho là có gì bí ẩn lắm đâu,” Jennifer nói. “Chỉ là một vụ trộm thôi.”

“Trộm vợt tennis của chúng ta, tớ nghĩ vậy,” Julia nói, vẻ châm biếm.

“Có lẽ ai đó gửi thư hăm dọa cô ấy,” một cô khác giả định.

“Về chuyện gì?” Jennifer nói.

Nhưng chẳng ai có thể nghĩ ra lý do gửi thư hăm dọa cô Springer được.

Thanh tra Kelsey bắt đầu thẩm vấn từ cô Vansittart. Một phụ nữ hấp dẫn, anh nghĩ, khi nhận định về bà. Có lẽ tầm bốn mươi tuổi, hoặc hơn một chút; dáng cao, người khỏe khoắn, tóc hoa râm được bối rất đẹp. Cô có vẻ nghiêm trang và bình tĩnh, và có ý thức nhất định về tầm quan trọng của bản thân, anh nghĩ. Cô khiến anh thoáng liên tưởng về bà Bulstrode: một kiểu giáo viên hoàn hảo. Tuy nhiên, anh nghĩ, bà Bulstrode có một điều mà cô Vansittart không có. Bà Bulstrode ẩn chứa sự bất ngờ. Anh không cảm thấy rằng cô Vansittart có thể làm điều gì bất ngờ.

Câu hỏi và câu trả lời theo đúng trình tự thông thường. Trên thực tế, cô Vansittart chẳng nhìn thấy gì, không nhận thấy điều gì, không nghe thấy gì. Cô Springer xuất sắc trong công việc. Đúng là cung cách của cô ấy có lẽ hơi thô lỗ, nhưng cô nghĩ là chưa đến mức quá đáng, về tính tình thì có lẽ cô ấy không được quyến rũ lắm, nhưng đó thật sự không phải là điều nhất thiết với một cô giáo thể dục. Mà thực ra lại tốt hơn khi không có những cô giáo quá quyến rũ thu hút. Sẽ không hay khi học sinh cảm mến các cô giáo quá nhiều. Cô Vansittart, sau khi không đóng góp gì giá trị, đã đi ra.

“Không thấy gì xấu, không nghe gì xấu, không nghĩ gì xấu. Y như mấy con khỉ,” hạ sĩ Percy Bond nhận xét, anh là người trợ giúp Thanh tra Kelsey trong việc thẩm vấn. Kelsey nhếch mép. “Chuẩn đấy, Percy,” anh nói.

“Các cô giáo có cái gì đó làm tôi phát ngán,” hạ sĩ Bond nói. “Hồi còn bé tôi đã phát sợ họ. Tôi biết một cô giáo đúng là nỗi kinh hoàng. Trịch thượng và kiểu cách đến nỗi chả bao giờ hiểu được cô ta định dạy cái gì.”

Cô giáo tiếp theo xuất hiện là Eileen Rich, xấu như một tội ác, ấy là phản ứng đầu tiên của Thanh tra Kelsey. Rồi anh thay đổi ý kiến một chút; cô cũng có vẻ hấp dẫn nhất định. Anh bắt đầu những câu hỏi thường lệ, nhưng những câu trả lời lại không thông thường như anh dự tính. Sau khi nói cô không nghe thấy hoặc nhận thấy điều gi đặc biệt mà người khác nói về cô Springer hay cô Springer nói về bản thân, thì câu trả lời tiếp theo của Eileen Rich không như anh dự đoán. Anh đã hỏi:

“Theo như cô biết thì không ai có ác cảm cá nhân gì với cô ấy phải không?”

“Ồ không,” Eileen Rich trả lời ngay. “Ai có thể ghét cô ấy được. Tôi nghĩ đó chính là bi kịch của cô ấy, anh biết đấy. Rằng cô ấy là người không ai có thể căm ghét.”

“Cô nói vậy ý là sao, cô Rich?”

“Ý tôi là, cô ấy không phải hạng mà người ta muốn hãm hại. Mọi thứ cô ấy làm hay liên quan đến cô ấy chỉ ở bề ngoài thôi. Cô ấy khiến mọi người bực mình. Họ thường có lời lẽ cay nghiệt với cô ấy, nhưng thế chẳng có nghĩa gì cả. Không có gì sâu sắc cả. Tôi dám chắc bản thân cô ấy không phải nguyên nhân khiến cô bị giết, nếu anh hiểu tôi nói gì.”

“Tôi không dám chắc mình hiểu, cô Rich ạ.”

“Ý tôi là nếu có một vụ việc như cướp ngân hàng chẳng hạn, cô ấy rất dễ là thủ quỹ, là người bị bắn, nhưng người bị bắn là cô thủ quỹ chứ không phải Grace Springer. Không ai quý mến hay ghét bỏ cô ấy đến mức phải xử cô ấy. Tôi nghĩ cô ấy có lẽ cảm thấy điều đó mà không hề suy xét, và điều đó khiến cô ấy rất hiếu sự. Kiểu như cô hay bới lông tìm vết, áp đặt quy định và săm soi xem có ai làm điều gì không phải phép không, rồi tung hê ra.”

“Soi mói à?” Kelsey hỏi.

“Không, không hẳn là soi mói.” Eileen Rich chọn từ. “Cô ấy không rình mò hay kiểu vậy. Nhưng nếu cô ấy phát hiện điều gì đang xảy ra mà cô ấy không hiểu, thì cô ấy sẽ quyết tâm tìm cho rõ ngọn ngành. Và cô ấy sẽ tìm ra được. ”

“Tôi hiểu rồi.” Anh ngừng một lát. “Bản thân cô không ưa cô ta lắm nhỉ, cô Rich?”

“Tôi không nghĩ nhiều về cô ấy. Cô ấy chỉ là cô giáo dạy thể dục mà. Ồ! Nói về người khác như vậy thật là kinh khủng! Chỉ là thế này - chỉ là thế nọ! Nhưng cô ấy cảm nhận về công việc của mình như thế đấy. Đó là công việc cô ấy lấy làm tự hào vì bản thân làm tốt. Cô ấy không thấy niềm vui ở đó. Cô ấy không thích thú khi phát hiện một học sinh chơi tennis thật sự giỏi, hay chơi tốt ở môn thể thao nào đó. Cô ấy không hoan hỉ, cũng chẳng coi đó là thành công.” Kelsey tò mò nhìn cô. Một cô gái kì lạ, anh nghĩ.

“Cô dường như có quan điểm riêng về hầu hết mọi thứ nhỉ, cô Rich,” anh nói.

“Vâng. Vâng, tôi cho là vậy.”

“Cô đã ở trường Meadowbank bao lâu rồi?”

“Mới hơn một năm rưỡi.”

“Trước đây không có rắc rối gì sao?”

“Ở Meadowbank ư?” Giọng cô có vẻ ngạc nhiên.

“Đúng.”

“Ô không. Mọi thứ khá ổn, cho tới kì học này.”

Kelsey chớp lấy.

“Kì học này có gì không ổn? Cô không định nói vụ giết người ấy chứ? Ý cô là chuyện khác…”

“Tôi không…” cô ngừng lại. “Đúng, có lẽ ý tôi là vậy - nhưng rất mơ hồ.”

“Cô nói tiếp đi.”

“Gần đây bà Bulstrode không vui,” Eileen từ tốn nói. “Đó là một chuyện. Chuyện đấy thì anh không biết được. Tôi không nghĩ ai khác nhận ra. Nhưng tôi thì có. Và bà ấy không phải là người duy nhất thấy không vui. Nhưng anh không định hỏi chuyện đó phải không? Chỉ là cảm xúc của mọi người thôi mà. Ta sẽ như thế khi bị bó buộc và nghĩ quá nhiều về một việc. Ý anh là, điều gì dường như không ổn ở kì học này. Có phải không?”

“Vâng,” Kelsey nói, tò mò nhìn cô, “đúng vậy. Chuyện đó thì sao?”

“Tôi nghĩ có gì không ổn ở đây,” Eileen Rich từ tốn nói. “Như thể trong chúng tôi có người không thuộc về nơi này.” Cô nhìn anh, mỉm cười, gần như thành tiếng và nói, “Con mèo giữa đám bồ câu, cảm giác như vậy. Chúng tôi là những chứ bồ câu, tất cả chúng tôi, rồi có một con mèo. Nhưng chúng tôi không thể nhìn thấy con mèo.”

“Thế mơ hồ quá, cô Rich.”

“Đúng thế, không phải ư? Nghe hơi ngớ ngẩn. Tôi cũng thấy thế. Ý tôi muốn nói là đã có điều gì đó, một điều nho nhỏ nào đó mà tôi nhận ra, nhưng tôi không biết là mình đã nhận ra.”

“Về ai đó cụ thể?”

“Không, tôi bảo anh rồi, chỉ thế thôi. Tôi không biết là ai. Cách duy nhất tôi có thể tóm lược là có ai đó ở đây, ai đó - bằng cách nào đó - không bình thường! Có ai đó ở đây - tôi không biết là ai - người ấy làm tôi khó chịu. Không phải khi nhìn vào người ấy, mà khi người ấy nhìn tôi, vì khi người ấy nhìn tôi, thì điều đó thể hiện ra, dù đó là gì. Ôi, tôi làm cho mọi chuyện rối rắm hơn rồi. Và dù sao đi nữa, đó chỉ là một cảm giác. Đó không phải điều anh muốn. Đó không phải chứng cứ.”

“Quả vậy,” Kelsey nói, “đó không phải chứng cứ. Không hẳn. Nhưng thú vị, và nếu cảm giác của cô cụ thể hơn, cô Rich ạ, tôi sẽ rất vui lòng được nghe.”

Cô gật đầu. “Vâng,” cô nói, “vì chuyện này nghiêm trọng, phải không? Ý tôi là, có người bị giết - chúng ta không biết tại sao - và kẻ giết người hẳn đã cao chạy xa bay, hay ngược lại, kẻ giết người vẫn đang ở trong trường này. Và nếu vậy, khẩu súng đó vẫn đang ở đây. Nghe không hay chút nào, phải không?”

Cô đi ra sau khi gật đầu chào. Hạ sĩ Bon nhận xét.

“Gàn dở - sếp có nghĩ thế không?”

“Không,” Kelsey nói, “tôi không nghĩ cô ta gàn dở. Tôi nghĩ thế gọi là nhạy cảm. Cậu biết đấy, như những người biết trong phòng có con mèo trước cả khi thấy nó. Nếu sinh ở châu Phi, hẳn cô ta sẽ là một thầy phù thủy.”

“Họ đi lung tung đánh hơi thấy điều xấu xa, phải không?” Hạ sĩ Bond nói.

“Đúng thế, Percy,” Kelsey nói. “Và đó chính xác là điều tôi đang cố làm. Chưa có ai cung cấp được dự kiện cụ thể nào cả, nên tôi đành phải đánh hơi dò tìm sự việc. Người tiếp theo là cô giáo người Pháp.”