âu chuyện này hơi phức tạp và rất rối rắm. Tôi sợ rằng khi kể lại sẽ làm các bạn rối tinh rối mù lên. Nhưng thôi, dù sao các bạn hãy cứ nghe đã.

Câu chuyện hoàn toàn không bình thường này xảy ra với năm người bạn.

Để cho năm người đàn ông kết thân và tụ họp với nhau được, nhất định phải có cái gì đó chung, gắn bó họ lại. Ba người trong số họ vốn là những nhà tài chính nổi tiếng, hai người kia là các bậc kiệt suất, như người ta thường nói, của thế giới con số. Chính điều đó đã tập hợp các nhân vật trong câu chuyện của tôi thành một hội.

Ngài Tailát, Tổng giám đốc của một trong những nhà băng lớn nhất của nước ta hôm ấy nhằm ngày chủ nhật mời bốn người bạn thân về thăm ngôi biệt thự mới của mình ở Xuađin.

Ngài Taliat là một thiên tài trong lĩnh vực tài chính ngân hàng. Với bề dày hai mươi bảy năm hoạt động liên tục thắng lợi. Ông giỏi nghiệp vụ đến mức, như bạn bè vẫn nói: "Chỉ cần Taliát đến một quầy hàng trống rỗng nào đó, treo lên tấm biển "Nhà băng" thì chưa đầy hai năm sau nơi đây sẽ biến thành một nhà hàng có số vốn lên tới vài trăm triệu lia". Ngài Taliat đã cứu được mấy nhà băng thoát khỏi phá sản và hơn thế nữa, đã biến chúng thành những nhà băng hoạt động chắc chắn và phát đạt nhất trong cả nước.

Ngài Liutfi, một trong bốn người bạn được mời, là một doanh nhân nổi tiếng sành sỏi trong lĩnh vực thương mại. Người ta nói về ông thế này: "Trong tay Liutfi, cục đất có thể biến thành vàng". Quả vậy, những mảnh đất nào mà ông "động chạm" đến đều lập tức cho ra tiền. Không phải vì ông có phép lạ, cũng không phải vì gặp mau, mà do ông biết tính toán, cân nhắc chuẩn xác, kịp thời.

Vị khách thứ hai là ngài Zeki, một trong những quan chức cao cấp của bộ tài chính. Người ta đồn thổi rằng, cả bộ tài chính phải dựa vào một mình ông. Người nước ngoài gọi ngài Zeki là "nhà tài chính cự phách của nước Thổ".

Hai người khách còn lại, ngài Rêfik và ngài Zia, là những người bạn cùng học phổ thông với chủ nhà. Ngài Zia là giám đốc Đài thiên văn Stambun, ông được coi là nhà thiên văn lớn của cả nước. Ngài Refik là một nhân vật tầm cỡ trong lĩnh vực toán cao cấp. Ông là giáo sư khoa toán - lý trường Đại học Tổng hợp Stambun.

Cả bốn vị khách đều đi cùng với gia đình mình.

Buổi sáng mọi người cùng đi tắm biển. Ăn trưa xong, khách và chủ cùng nhau uống cà phê. Sau đó người thì ngả lưng trên ghế bành thiu thiu ngủ, người thì về phòng riêng, đánh một giấc thật thoải mái.

Hai người, ngài Taliat chủ nhà và ngài Zeki rủ nhau đánh bài ăn tiền, mỗi ván đặt hai mươi nhăm xu, có tính lũy tiến. Đánh xong bốn ván, ngài Tailiat thắng ba trăm bảy nhăm xu. Ngài Zeki không có tiền lẻ, nên đưa cho chủ nhà tờ giấy bạc mười lia. Ngài Taliat muốn trả lại, thò tay vào túi lục tiền. Lúc đầu ông rút ra tờ năm lia, sau đó sờ các túi khác ông lại tìm được hai lia rưỡi nữa. Tất cả số tiền mặt có trong túi, ông đưa cả cho ngài Zeki. Ông này cầm tiền và nói:

- Giờ mình nợ cậu... Bao nhiêu nhỉ?

Ngài Taliat lưỡng lự:

- Cậu nợ mình... - ông lẩm bẩm. - Khoan đã, để mình tính xem...

Ngài Zeki định giả bớt nợ, thò tay vào túi lấy ra đồng một lia, đưa cho ngài Taliat và nói:

- Mình giả đồng nữa, giờ còn bao nhiêu nhỉ?

- Mình đưa cậu bảy lia rưỡi, - chủ nhà nói.

- Đúng.

- Rồi cậu lại đưa cho mình bao nhiêu nhỉ?

- Mình đưa thêm một lia nữa.

- Này ông bạn, cậu nợ mình ba trăm bảy nhăm xu phải không?

- Đúng thế.

- Thế thì cậu còn phải trả mình một trăm bảy mươi...

- Phải, nhưng mình lại đưa cho cậu một lia rồi.

Trước đó mười lia nữa... Vị chi là mười một lia. Còn cậu đưa mình...

- Khoan, khoan, cậu lẫn rồi.

- Cậu đưa mình đầu tiên năm lia, sau đó hai lia rưỡi...

Hai người tranh cãi nhau làm ngài Zia và ngài Rêfik thức giấc.

- Rêfik này, - chủ nhà nó, - mình thắng bài cậu ấy... ba trăm bảy nhăm lia.

- Khoan, khoan, - Zeki ngắt lời. Tốt nhất để mình kể lại. Chúng mình chơi bốn ván bài, mỗi ván chầu hai nhăm xu, có tính tỷ lệ luỹ tiến.

- Khoan đã, Zeki! Cần gì những chi tiết ấy! Chầu hai nhăm xu hay năm mươi xu thì quan trọng gì. Cậu hãy nói có phải cậu nợ mình ba trăm bảy mươi nhăm xu không?

- Phải, nhưng mình đã trả cậu mười một lia rồi.

- Đúng, sau đó mình trả lại cậu bảy lia rưỡi.

Nghĩa là cậu lại nợ mình.

- Được rồi, nhưng mình lại đưa cậu một lia.

Giáo sư toán cao cấp Rêfik giờ mới lên tiếng.

- Nào, khoan đã các ông!... Đừng làm rối lên thế, từng người nói một mới khỏi lẫn. Zeki cậu đưa cho Taliat bao nhiêu?

- Mười ba.

- Thế mà cậu nợ bao nhiêu?

- Ba trăm bảy nhăm xu, nhưng...

- Thôi, không có "nhưng" gì cả.

- Sau đó mình lại đưa thêm một lia.

- Rõ rồi. Nghĩa là Taliat phải trả lại sáu trăm hai mươi nhăm xu. Nhưng cậu đã đưa bảy lia rưỡi cho Zeki, thế thì, cậu còn... Bao nhiêu nhỉ, để mình tính xem... Cậu phải trả... Lấy bảy lia rưỡi trừ đi mười một... Là bao nhiêu nhỉ?

- Sao lại lấy số nhỏ trừ đi số lớn hơn thế?

- À, à, phải!... Lấy bảy lia rưỡi trừ đi sáu trăm hai nhăm xu... Đúng rồi, ra bao nhiêu nhỉ? Một trăm hai nhăm xu, có phải không?

- Lạy Đức Ala! Mình đã đưa cho cậu ta mười lia cơ mà.

- Đúng, nhưng mình đã đưa lại bảy lia rưỡi.

Đến lúc này nhà thiên văn nổi tiếng Zia mới vào cuộc.

- Các cậu nhầm lẫn lung tung cả rồi. Giờ Zeki kể lại lần lượt xem nào. Cậu nợ Taliat ba trăm bảy nhăm xu phải không?

- Ôi, bạn thân mến ơi! Mình đã đưa cho cậu ta mười một lia rồi. Giờ cậu ấy còn nợ mình.

- Còn Taliat, nghĩa là, đã đưa cho cậu bảy lia rưỡi phải không? Bảy lia rưỡi cộng với mười một... Sẽ là...

- Không phải thế, bạn ơi! Mình thua Taliat ba trăm bảy nhăm xu. Giờ thế này...

- Rõ cả rồi. Giờ cậu hãy trả cho cậu ấy một trăm hai nhăm xu nữa.

- Ối trời ơi! Sao lại phải trả một trăm hai nhăm xu nữa, thế là thế nào? Mình thì cứ trả, trả mãi còn cậu ấy thì không trả gì cho mình à?

- Cậu thua thì phải trả, chứ còn ai trả thay cho nữa.

- Nghĩa là trả một trăm hai nhăm xu?

- Không phải...

- Này Zia, cậu hãy nghe mình nói lại nhé. Đầu tiên mình đã đưa mười lia, sau đó thêm một lia nữa, vị chi là mười một lia.

- Thế Taliat đưa cho cậu bao nhiêu? - hỏi.

Nhà thiên văn thở dài đánh thượt, nói:

- Các cậu làm mình rối tinh rối mù lên. Cậu có hai nhăm xu không?

Zeki lục túi lấy ra hai nhăm xu và đưa cho chủ nhà:

- Này, hai nhăm xu đây.

- Giờ còn lại bao nhiêu? - Ngài Taliat hỏi.

- Mình làm sao biết được còn bao nhiêu? Các cậu lầm lẫn hết. Đầu tiên Zeki đưa cho cậu mười lia, sau đó đưa thêm một lia, sau đó lại hai mươi nhăm xu nữa. Tất cả là mười một lia hai nhăm xu. Giờ thì Taliat, cậu hãy trả lại cho Zeki một lia đi.

- Ối trời, cậu hãy nghe đây, mình đã đưa cho cậu ta bảy lia rưỡi.

Chủ nhà chạy sang phòng bên, đánh thức nhà doanh nghiệp Liutfi đang ngủ ngon lành trong chiếc ghế bành dậy cầm tay lôi sang gặp mọi người.

- Liutfi, cậu hãy vì Đức Ala mà gỡ rối hộ cho bọn mình đi!

- Liutfi thân mến, - Zeki lên tiếng, - mình thua bài luỹ tiến...

- Này Zeki, thôi cái luỹ tiến ấy đi!...

- Chúng mình chơi bài...

- Thôi cái bài bạc ấy đi! Cậu nợ mình ba trăm bảy nhăm xu, thế thôi!

- Nhưng mình đã đưa cậu mười một lia và hai nhăm xu lẻ nữa.

- Nhưng cậu đã nhận tiền trả lại là bảy lia rưỡi rồi.

- Rõ rồi, - Liutfi nói. - Tại sao cậu lại đưa cho Zeki những bảy lia rưỡi?

- Không có tiền lẻ.

- Còn cậu sao lại đưa cho Taliat mười một lia?

- Cậu ấy đòi mình, mình không có tiền lẻ.

- Thế là rõ. Quá đơn giản. Mười một lia cộng với hai nhăm xu, rồi cộng thêm ba trăm bảy nhăm xu nữa.

- Sao cậu lại cộng, phải trừ đi chứ.

- Mình biết chứ. Đầu tiên phải cộng đã, sau đó mới trừ... Vậy là lần cuối cậu đưa hai mươi nhăm xu...

Tính toán một lúc, Liutfi vẫn cứ nhầm lẫn mãi, cuối cùng huơ cả hai tay vẻ đầy thất vọng.

- Này các cậu! - Liutfi bỗng reo lên. - Tớ nghĩ ra rồi. Giờ cả hai cậu lấy hết về số tiền đã đưa cho nhau. Zeki cầm về hai nhăm xu đã đưa cho Taliat đi... Thế, thế... Còn Taliat lấy về bảy lia rưỡi đi. Zeki, lúc đầu cậu đưa bao nhiêu?

- Mười lia, cộng với một lia nữa.

- Vị chi là mười một phải không? Lấy lại số tiền này đi.

Hai bên trao đổi xong số tiền mười một lia.

- Giờ cậu đưa cho Zeki mười lia đi. - nhà doanh nghiệp vĩ đại ra lệnh. - Thế, thế... Giờ cậu thối trả lại cho Zeki đi.

- Mình không có tiền lẻ. Đây, bảy lia rưỡi...

- Cầm lấy bảy lia rưỡi đi, Zeki. Giờ cậu lại nợ Taliat. Cậu phải trả bao nhiêu nhỉ?

- Mình chỉ còn một lia hai nhăm xu.

- Đưa cho Taliat số tiền đó đi. Giờ thì thế nào nhỉ?

- Lại vẫn như cũ.

- Thế là tuyệt vời rồi... Giờ cậu đưa... đưa... cho Zeki một trăm hai nhăm xu đi.

- Mình không còn xu nào.

- Thế thì Zeki, cậu đưa cho Taliat một trăm hai nhăm xu đi.

- Rồi thế nào nữa?

- Cậu cứ hẵng đưa đi... Thế, thế... Hừm, giả sao nhỉ? Lại nhầm rồi.

- Này, cậu đưa mình bao nhiêu nhỉ?

- Hô, hô, hô... Mình đưa bao nhiêu à?

- Thôi, các bạn! - Giáo sư Rêfik nói. Bây giờ các cậu lấy số tiền của mình đi.

Số tiền cũ lại được đưa đi nhận về mấy lần nữa, nhưng hai người vẫn không thể thanh toán xong với nhau được.

Nhà thiên văn Zia nghĩ ra cách đổi đồng mười lia ra tiền lẻ cho Zeki để hai người thanh toán gọn cho nhau.

Có tiền lẻ rồi, hai người bạn vẫn không làm sao mà thanh toán với nhau được, họ hoàn toàn lâm vào ngõ cụt.

Mãi đến gần tối ngài Liutfi mới có quyết định:

- Hai bạn, một lần nữa hãy cầm lại số tiền của mình đi.

Số tiền của hai người được trao đổi xong. Bấy giờ ngày Liutfi mới quay lại nhà "phù thuỷ tài chính" của nước Thổ, nói:

- Zeki, cậu hãy nhớ cậu nợ Taliat ba trăm bảy nhăm xu. Khi nào có tiền lẻ cậu hãy trả cho Taliat. Rõ chưa?

- Rõ.

- Ôi, nhờ Đức Ala, giờ mọi chuyện mới xong xuôi!