ào giữa buổi chiều, trong khi Ăngtoan đang chuẩn bị cách trình bày cho thật rõ ràng với trường đại học y khoa thí nghiệm của anh về tuần hoàn phổi thì có người gõ cửa.

Anh ra mở cửa và thấy một tu sĩ giúp việc nhà tu.

- Đức Cha hình như nặng lên nhiều, thưa thầy Ăngtôniô, – người sứ giả nói. – Cha Phêlíp Xăngtốt mời thầy đến chỗ ngài ngay lập tức.

- Tôi đến ngay đây, chúng ta đi nhanh lên!

Ăngtoan lấy chiếc mũ nhung mềm và đi theo tu sĩ.

Đúng là tu viện trưởng đang hấp hối, Ăngtoan thấy rõ điều đó khi anh bước vào phòng. Người bệnh đang chìm trong trạng thái hôn mê, không thể nhầm lẫn được, đó là trạng thái báo trước cái chết. Mặt người đỏ gay, hơi thở khàn và khó khăn chỉ còn là những tiếng hổn hển ngắn, liên tục thoát ra từ một đáy sâu đầy tiếng thô ráp và lép bép. Cha Phêlíp Xăngtốt đang đứng một bên giường. Phía bên kia, một người đàn ông đang quỳ gối cầu kinh. Nét mặt như được khắc gọt tinh tế và mái tóc xám cắt ngắn bộc lộ rõ đây là một người Ý dòng quý tộc. Các ngón tay ông lần tràng hạt trong khi miệng ông liên tục thì thầm những tiếng Avê(16).

Gần bên người đàn ông đang đọc kinh, có một thiếu nữ với khuôn mặt nhỏ hoàn hảo rất quen thuộc với Ăngtoan đến nỗi anh giật mình khi vừa nhìn thấy. Anh chắc chắn rằng chưa bao giờ biết nàng, rằng mới gặp nàng lần đầu, nhưng mọi nét ở nàng đều quen thuộc, cặp mắt màu xám ánh lam, bộ tóc vàng trong chiếc mũ nhung lam thêu những hạt ngọc trai nhỏ xíu, đôi môi tươi thắm ôn hoà, nét lo âu nhẹ nhàng phảng phất trên trán và đến cả dáng người dong dỏng mặc bộ quần áo đi đường giản dị. Không, anh chưa bao giờ trông thấy nàng, nhưng hình như anh đã quen biết nàng suốt cuộc đời mình.

Người đang quỳ gối đứng lên và cha Phêlíp giới thiệu Ăngtoan với ông ta:

- Đây là bác sĩ Ăngtoan Xecvêtút, thầy thuốc của Đức Cha; Còn đây là ngài Girôlamô Belacmi ở Phlôrăngxơ, em trai Đức Cha.

Nghe giới thiệu, ông Girôlamô chào một cách khả ái. Ông rất giống cha Mariô, giống tới mức mà người em với nét mặt tinh tế có thể giống người anh có bộ mặt đang sưng phù, dị dạng, lốm đốm đen – mặt cha Mariô cũng giống như mặt em ngài trước khi bệnh tật làm cho dị dạng. Chiếc áo sẫm khoác trên vai người khách viền bằng lông thú, một sợi dây chuyền vàng đeo quanh cổ ông. Tất cả ở ông đều nói lên rằng ông là một thương gia giàu có hoặc là người thuộc dòng dõi tiểu quý tộc.

Ăngtoan cảm thấy mình sỗ sàng khi anh chăm chú nhìn thẳng vào mặt người thiếu nữ, nhưng anh lại thấy không thể rời mắt khỏi nàng được.

- Đây là cô Luxia Belacmi, cháu gái đồng thời là con nuôi của tôi.

Thiếu nữ nghiêng đầu khẽ gật chào. Má nàng bừng đỏ và hai môi mím chặt. Rõ ràng là sự chú ý xung quanh đã làm cho nàng rất khó chịu.

Ăngtoan xem mạch và xác nhận rằng người bệnh đang yếu đi nhanh chóng một cách đáng lo ngại, điều ấy phù hợp với toàn bộ trạng thái bên ngoài của tu viện trưởng. Anh lau bọt đỏ ngầu ứa trên miệng ngài. Các tĩnh mạch cổ của cha Mariô, một chiếc cổ bò mộng đang căng phồng máu, hình như sắp vỡ tung.

- Đức Cha mỗi lúc một yếu đi, – cha Phêlíp nói, giọng cảm động. – Tôi không muốn làm phiền anh khi anh ở trường đại học, bác sĩ Xecvêtút ạ, nhưng tôi thấy rất cần mời anh để chăm sóc ngài.

- Ngài đang hấp hối, – Ăngtoan nói nhỏ.

- Không còn cách gì nữa sao? – Người thiếu nữ khẽ hỏi.

- Tôi có thể trích huyết cho ngài… như vậy sẽ làm cho ngài dịu đi được chút ít. Nhưng cũng không làm chậm phút trăng trối lại được bao lâu.

- Có lẽ một thầy thuốc lớn tuổi và giàu kinh nghiệm hơn sẽ cứu chữa tốt hơn chăng? – Luxia quay về phía cha Phêlíp nói.

Đến lượt Ăngtoan đỏ mặt trước thái độ ngạo mạn cố tình ấy. Ông Girôlamô nhiệt thành xin lỗi anh:

- Xin ông thứ lỗi cho lời nói hơi hấp tấp của cháu gái tôi. Nó còn trẻ quá…

- Cháu đã đủ trưởng thành để nhìn rõ người thân của mình đang chết mà họ không tìm cách gì để cứu. – Luxia nóng nảy cãi lại.

Ông chú càng cao giọng nói:

- Im ngay! Chúng ta đã để cho bác sĩ Xecvêtut có thì giờ tìm cách cứu chữa chưa?

Cha Phêlíp xen vào bằng giọng dàn hoà:

- Bác sĩ Xecvêtut được đánh giá cao ở trường đại học, anh là học trò ưu tú của giáo sư Phalôpiút, giáo sư bảo đảm về khả năng của anh.

- Tôi sẽ trích huyết cho ngài đấy! – Ăngtoan nói và mở hộp dụng cụ ở trên giường.

- Ở Phlôrăngxơ, những người thợ cạo làm công việc trích huyết, – Luxia nói một cách nhẹ nhàng nhưng thâm trầm. – Người thầy thuốc này cũng làm nghề thợ cạo hay sao mà tự tay mình trích máu?

Cha Phêlíp mím môi, rõ ràng là ông tức giận vì những lời xấc xược ấy.

- Bác sĩ Xecvêtut là một nhà phẫu thuật nổi tiếng, Đức Cha luôn muốn rằng anh phải tự tay trích máu cho người.

Ăngtoan khéo léo mở một tĩnh mạch ở cánh tay người bệnh và máu chảy xuống bát. Khi dòng máu chảy đều và mạnh, anh ngước mắt về phía Luxia, thấy nàng mặt tái xanh, môi trắng bệch, người như co rúm lại, mắt nhìn như bị thôi miên bởi dòng máu đỏ thẫm hầu như đó là một con rắn độc. Ăngtoan thấy nàng lảo đảo tựa vào cột giường.

- Có lẽ tiểu thư cần thuốc an thần chăng? – Anh hỏi. Nàng có vẻ như sắp ngất đi.

Hai người đàn ông quay về phía nàng, nhưng lời nói châm biếm của Ăngtoan đã đủ làm chất kích thích vì má nàng ửng lên ngay và nàng cắn môi. Ăngtôniô quay lại với việc trích máu, với tâm trạng bình thản vì đã trả miếng.

Tình trạng của người ốm không khá hơn chút nào và Ăngtoan xếp dao mổ vào hộp. Cái chết của tu viện trưởng đã đến gần, quá gần, đến nỗi phương kế tuyệt vọng thể hiện bằng trích máu không thể có một chút hiệu nghiệm gì cả.

Cha Phêlíp và những người ruột thịt của tu viện trưởng rời gian phòng người hấp hối và Ăngtoan kính cẩn đi theo họ.

Anh lại lấy làm lạ về ý nghĩ quen thuộc, thân mật là khác, đã khơi lên trong anh khi nhìn thấy người thiếu nữ. Kể cả lưng, hai bả vai, cần cổ mảnh dẻ khi nàng kiêu hãnh ngẩng cái đầu bé nhỏ cân đối lên và chuyển động những làn sóng tóc vàng, tất cả ở nàng đều kỳ diệu và quen thuộc, anh phải cưỡng lại một sức mạnh thôi thúc nah đưa tay ra để tin chắc rằng da thịt là thực, rằng đây không phải là một con người từ các giấc mơ của anh đi ra. Cha Phêlíp hỏi:

- Ngài có ở lại đây chiều nay không, cả cô Luxia nữa, thưa ngài Belacmi?

- Bá tước Vôpi, một người họ xa của chúng tôi đã mời chúng tôi đến Vơnidơ, ở lâu đài Pêdarô và cho mượn cả cỗ xe khi chúng tôi cần đến.

- Nhưng Vơnidơ ở cách Pađu hai mươi lăm dặm. – Cha Phêlíp lưu ý.

Ông Girôlamô quay về phía Ăngtoan:

- Anh tôi có thể sống hết đêm nay được không?

- Tôi không chắc, thưa ngài. Tôi sẽ trông nom Đức Cha cẩn thận.

- Vậy thì ngài và cô cháu nên ở lại đây là tốt hơn cả. – Cha Phêlíp gợi ý. – Thật là một dịp may mắn đã đưa ngài đến thăm Vơnidơ đúng vào thời kỳ này.

Ăngtoan quay bước định đi đến căn phòng tu viện trưởng đang hấp hối, nhưng vừa đặt tay lên cửa anh đã dừng lại, sửng sốt, khi nghe câu trả lời của người xứ Phlôrăngxơ:

- Vâng. Khi chúng tôi nhận được thư của ngài, tôi đã quyết định sẽ đi Vơnidơ vì cháu gái tôi và tôi đang tìm một bức tranh có giá trị của gia đình đã bị mất ở Phlôrăngxơ, bức tranh Thần vệ nữ của Bôtixeli. Có những tin đồn truyền miệng làm chúng tôi đoán chừng bức tranh ấy ở Vơnidơ.

- Nhưng chắc chắn là ngài sẽ không thấy nó ở đây, – cha Phêlíp mỉm nụ cười trên cặp môi mỏng.

Ăngtoan đã định nói với ông Belacmi rằng bức tranh ông tìm hiện anh đang có nhưng anh bắt gặp cặp mắt của Luxia và đã nhìn trả lại. Mắt nàng nhìn anh đầy khinh bỉ đến nỗi một làn sóng bất bình tràn đầy và nhớ lại cách nàng phá rối anh trong phòng người ốm, anh quyết định để cho nàng phiền muộn thêm một thời gian về vấn đề bức tranh.

Luxia đang đứng ở nguyên chỗ cũ trong hành lang, mặt nàng lộ rõ vẻ băn khoăn. Khi thấy Ăngtoan nhìn mình, nàng ngẩng cao đầu vẻ ngạo mạn rồi quay đi, dáng kiêu hãnh và quả quyết, nàng đến chỗ ông chú và cha Phêlíp.