hủ tịch huyện sung sức tuổi bốn lăm, mũ cối, mặt vuông vức, râu quai nón mờ mờ, vẫn nguyên trang phục bộ đội, đứng trước cái bàn mộc, giọng sang sảng:

- Số một phải là tình báo. Mùa lũ vừa qua, tình báo làm ăn khá, đánh giá chính xác từng đoạn đê xung yếu. Số hai là tuần tra, túc trực cũng khá. Cụ Ruân trưởng điếm Nguyên Lộc có đây không ạ? A, chào cụ. Thay mặt ban chỉ huy chống bão lụt huyện, xin có lời tuyên dương cụ. Xin biểu dương

cả lực lượng thanh niên xung kích. Nữ đồng chí Thuận, Nguyên Lộc có ở đây không đấy?

- Có tôi đây ạ! – Một giọng nữ trẻ khe khẽ đáp.

- Báo cáo đồng chí chủ tịch huyện, cô ấy giờ là chủ tịch xã ạ.

Chủ tịch huyện quay lại phía có tiếng nói:

- Tôi biết rồi. Đây là tuyên dương về phương diện tuổi trẻ. Được chưa nào. Giờ, tôi xin phát biểu tiếp nhân cuộc họp cụm tổng kết công tác đê điều mùa lũ vừa qua và xin có ý kiến riêng về xã Nguyên Lộc. Phải nói là ưu điểm thì nhiều, nhưng còn nhiều thiếu sót. Lúc này xin cho nhấn mạnh đến thiếu sót, khen nhau dài đuôi để lúc khác. Trước hết, phải kể xử lý giờ đầu rất kém. Thuỷ phá thổ nhanh lắm thế mà cứú ớ Việt gian...

Ồ lên một hồi cười vì cái nhóm từ ngữ ngồ ngộ của chủ tịch huyện. Ai cũng biết tác giả của nhóm từ ngữ ấy là một anh chàng thủ kho tính khí hơi bất thường nói năng hay dẫn chuyện kinh sách, anh này mới được bổ sung về đội bảo vệ của ông Ngoạn cuối mùa mưa vừa rồi. Chính chủ tịch huyện cũng bật cười, nhưng giọng ông lại vang lên mạnh mẽ, dứt khoát ngay sau khi ngắt đoạn. Rõ ràng ông là người của một thế hệ cán bộ huyện mới mẻ, trẻ trung, xông xáo, miệng nói tay làm, có văn hoá, hiểu biết kỹ thuật, táo bạo. Vừa rồi, chính ông chủ trì cuộc đấu tranh chống tiêu cực ở huyện. Cách chức một loạt chủ tịch xã, bí thư, chủ nhiệm ở các hợp tác xã có dính tay đồng tiền bát gạo của dân. Kỷ luật hạ tầng công tác một lúc bẩy trưởng phó phòng vì tội tham ô, vô trách nhiệm. Và vụ lũ vừa rồi, sùng sục đích thân đốc chiến ở các quãng đê hiểm yếu, đặc biệt là ở khúc đê Nguyên Lộc này.

Giờ thì chủ tịch đang phê phán những thiếu sót của Nguyên Lộc. ý kiến của con người sâu sát công việc này quả là chính xác. Đến nỗi ngồi ở rìa cái dù xanh căng tròn như chiếc nấm trên đê, ông cụ Ruân râu cằm lơ thơ, cứ sau mỗi lời của vị quan chức đầu huyện này, lại gật đầu tán thưởng một câu: “ Chí phải!”.

Nguyên Lộc có khá hơn vụ trước thật, nhưng đúng là còn nhiều khuyết diểm. Ông cụ Ruân chỉ cần lướt mắt một cái quanh đây là có thể vanh vách kể ra được, chứ chưa cần nói đến vị trí của người trong cuộc. Kìa, hàng tre chắn sóng sao xác xơ vậy? Hai cây số, mấy trăm bụi, bụi nào măng cũng bị đào, tre cũng bị chặt. Cái điếm canh có từ thời Gia Long – Tự Đức bé không bằng cái bếp, bọn trộm cắp cũng chẳng tha. Xểnh mắt một cái, nửa mái ngói đã bay biến. Lại còn hơn trăm khối sỏi, cát chôn ở chân đê phòng khi lâm sự thì hậu cần tại chỗ cũng bị bí mật khai quật, vét sạch. Tre, ngói, sỏi, cát chạy đi đâu? Chúng biến hoá và hiện hình ở cái móng, mảng tường, cây đòn tay, khúc xà gồ nhà ông nọ, ông kia thôi. Ai còn lạ! Rồi lại cái vụ vỡ cống, nước tuôn đầy đồng, phải xì xòm tát nước gần tháng trời cứu lúa. Tội tầy đình, rành rành đấy thôi. Không nói ra lúc này còn để lúc nào?

- Này, cô Thuận – Gãi gãi cằm, ông cụ Ruân quay sang cô gái trẻ ngồi cạnh – Tôi nghễnh ngãng nghe không rõ, ông chủ tịch huyện nói về cái vụ vỡ cống chưa nhỉ?

- Chưa cụ ạ.

Cô gái đáp, lại ngẩng lên. Cái cằm xinh nhìn nghiêng hênh hếch một nét gẫy mềm, ở đó có một chấm nốt ruồi khiến cho gương mặt thêm duyên dáng, thanh cao.

- Này, thế chi uỷ các vị kiểm điểm ông Long chưa?

- Gửi cả biên bản kỷ luật lên huyện rồi, cụ ạ.

Khuôn cằm vẫn hếch cao, hình như cô gái đang nhấp nghển đợi chờ. Quả nhiên, nửa tiếng sau, tràng vỗ tay hoan hô bài phát biểu của ông chủ tịch huyện vừa dứt, cô chủ tịch xã xinh gái đã đứng phắt dậy ngay:

- Báo cáo với huyện là công việc di chuyển dân ở bãi Soi giữa sông vào trong đê vụ lũ vừa qua Nguyeen Lộc chưa làm được. Là bởi vì còn mắc míu về tư tưởng. Còn rất nhiều khó khăn.

- Khó khăn gì nào?

Chủ tịch huyện gõ ngón tay xuống bàn, nghiêng nghiêng mái đầu. Không giấu được cảm tình với khuôn mặt xinh xinh và giọng nói quyết đoán của cô gái, ông cứ gật đầu liên tiếp và chốc chốc lại cúi xuống ghi một hàng chữ vào cuốn sổ tay bìa cong vênh vì dính nước.

- Tôi có ý kiến này.

- Ơ kìa, cụ Ruân. Cô Thuận còn đang nói.

- Tôi có ý kiến - Ông cụ Ruân đứng dậy, cao gầy như con hạc, mặc cho mọi người la, gọi - Ông chủ tịch khen tôi, tôi xin tặng lời khen cho chính ông.

- Hà hà...- Chủ tịch huyện cười.

- Tôi nói thật. Việc hộ đê là một việc của toàn dân. Ngày xưa, kể từ vương hầu quý tộc, con em Quốc Tử Giám cũng tham gia. Chính vua Trần Minh Tông cũng có lần đi hộ đê. Thấy vậy, quan Ngự sử đài liền tâu: “Việc hộ đê là việc của nông phu. Xin bệ hạ ngồi yên để sửa sang đức chính”. Nhưng quan Hành khiển Trần Khắc Trung nghe vậy, nói ngay: “ Sửa sang đức chính không gì to hơn việc ấy”. Vua khen chí phải. Ông là người đứng đầu huyện, vừa rồi ông cũng lặn lội với bà con...

- Thôi cụ ơi...

- Gớm, cứ vòng vo Tam quốc mãi, bố ơi...

Đám thanh niên ồn ào. Hội nghị hình như đã quá dài. Nắng chưa tròn xoe bóng cái dù. Và trong bếp đã bay ra mùi các món ăn sào nấu. Hôm nay Nguyên Lộc tặng hội nghị cụm con lợn ngót một tạ kia mà.

- Thôi nhé, chúng ta tạm dừng ở đây – Chủ tịch huyện dường như ngượng vì lời khen của cụ Ruân đứng dậy, đeo xà-cốt – Chiều chúng ta làm tiếp, sẽ góp ý kiến với các xã.

- Tôi chưa nói hết... Chưa xong! Chưa xong được đâu!

- Thôi thôi, cụ ơi.

- Bố Ruân ơi, dĩ thực vi tiên cái đã!