hi chủ khách trở lại phòng phong cảnh, trời đã khá khuya, khoảng mười một giờ đêm. Thấy vậy, khách vội vàng cáo từ. Bà tham để khách hôn tay mình rồi lập tức vào phòng ngủ trên gác xem bệnh tình Christian ra sao. Bà bảo chị Jungmann trông coi những người hầu gái dọn dẹp bát đĩa. Cụ bà Antoinette cũng về phòng ngủ ở tầng ba. Ông tham tiễn khách xuống cầu thang, đi dọc con đường hai bên có dãy tường cao, đưa ra đến tận cổng.

Một cơn lốc thổi tới. Mưa nặng hạt. Vợ chồng cụ Kröger khoác áo da dày cộp, vội vàng chui vào cổ xe ngựa sang trọng chực sẵn ở đấy từ lúc nào. Những ngọn đèn dầu treo trên cột sắt trước cổng và trên sợi xích sắt mắc ngang qua lòng đường, đang le lói đu đưa trước gió. Đây là con đường dốc thoai thoải, chạy ra bờ sông Trave. Dọc hai bên, thỉnh thoảng có một ngôi nhà nhô ra, có nhà còn làm cả mái che và kê ghế băng ra tận đường. Mặt đường rải đá có chỗ đã hỏng, cỏ dại ẩm ướt mọc ở các đường nứt. Nhà thờ Sankt Marien ở trên cao đã lẫn khuất trong bóng tối và màn mưa.

— Cảm ơn! [45] - Cụ Lebrecht Kröger bắt tay ông tham đứng cạnh cỗ xe ngựa, nói - Cảm ơn anh Jean, hôm nay vui quá!

Tiếp đó, cửa xe đóng sầm lại, rồi chuyển bánh. Mục sư Wunderlich và ông Gratjens cũng cảm ơn rồi cáo từ. Ông Köppen mặc áo khoác ngoài có diềm khá dày, đội mũ phớt rộng vành, màu ghi, tay khoác bà vợ béo phị, nói giọng ồ ồ:

— Chào ông Buddenbrook nhé! Ông đi vào đi không cảm lạnh. Cảm ơn. Lâu lắm rồi, tôi không được ăn ngon như vậy! Thế nào, ông thích loại rượu bốn mark một chai của tôi chứ? Chào nhé! Chào nhé!

Cặp vợ chồng này và gia đình ông tham Kröger đi về phía bờ sông Trave, ông nghị Langhals, bác sĩ Grabow và cụ Jean Jacques Hoffstede thì đi ngược trở lên.

Ông Buddenbrook đứng cách cổng mấy bước, hai tay thọc sâu vào túi quần màu nhạt. Ông chỉ mặc chiếc áo vét thường, đêm lạnh khiến ông khẽ run lên. Mãi sau khi nghe tiếng bước chân của khách đã lắng dần trong ngõ vắng ẩm thấp, có ngọn đèn đường le lói, ông mới quay người lại. Ông ngẩng đầu lên nhìn nóc ngôi nhà màu xám, mắt bỗng dừng lại khoảnh khắc ở câu cách ngôn tiếng La-tinh: DOMINUS PROVIDEBIT[46] khắc kiểu chữ cổ, phía trên cổng. Sau đó, ông hơi cúi đầu xuống, bước vào, rồi cẩn thận cài cái then nặng nề, kêu lạch cạch.

Ông khóa cửa lớn nhà ngoài, rồi thong thả đi vào hành lang rộng thênh thang. Một chị hầu gái bê khay trà từ trên cầu thang bước xuống, tiếng cốc thủy tinh va vào nhau lẻng kẻng. Ông tham hỏi:

— Cụ ông đâu hở? Trina!

— Dạ thưa ông, cụ con còn ở trên phòng ăn ạ!

Mặt chị bỗng đỏ ửng như cánh tay chị. Vừa ở nhà quê lên, động một tí là chị xấu hổ.

Ông tham bước lên cầu thang. Khi đi qua căn phòng rộng lớn cột tròn, tối om, bất giác ông đưa tay sờ túi áo có bức thư. Ông bước vào phòng ăn. Trong góc, mấy cây nến trên cọc vẫn cháy, chiếu sáng bàn ăn đã dọn sạch. Mùi nước sốt sác-lốt còn thoang thoảng trong không khí.

Cụ Johann Buddenbrook chắp tay sau lưng, khoan khoái đi lại trước cửa sổ phía cuối phòng.