_ Hay mẹ cùng đi với con?

_ Tao đi thế nào được, mới lại cũng còn phải giữ lấy miếng đất, gian nhà để cúng giỗ ông ấy với anh mầy chứ! Đi thì bỏ cả mồ mả ở đây cho ai trông coi?

_ Thế này thì… con đành lòng đi sao được!

_ Việc phải đi thì cứ đi chứ! Cứ mặc tao; tao khắc sống, sống đợi đến lúc mày vế

_ Mẹ làm gì mà sống? Nhà không có mảnh ruộng…

_ Chẳng có ruộng cũng chẳng chết nào! Cứ cái lò, cái bễ đây, tao sửa dăm ba cái liềm, làm ít con dao, con rựa ra chợ bán cũng đủ vào miệng. Mà tao thì ăn hết bao nhiêu mà lo.

Một tiếng thở dài:

_ Thôi cũng đành! Thế thì con phải đi vậy! Mà không đi cũng không được! Thế nào chúng nó cũng lùng ra được con thôi.

_ Có đi nhớ mang theo cái búa con của bố mày đi - giọng nói nghẹn ngào đẫm hơi nước mắt - Ông ấy quý cái búa ấy đáo để đấy! Mang đi mà dùng, biết đâu vong hồn ông ấy khôn thiêng mà nhập vào đấy rồi! Cứ mang theo để bố mày phù hộ cho mạnh chân khỏe tay mà làm ăn, mà giúp nước.

Giọng nói thấp hẳn xuống lầm rầm rên rĩ:

_ Ông ơi, ông có khôn thiêng theo con phù hộ cho nó…

_ Thế mẹ ở nhà làm bằng cái gì nào?

_ Tao đã có cái búa con của anh mày không mang đi rồi vào chỗ heo hút ấy tìm đâu ra được thép tốt như thế mà rèn.

_ À mẹ này; mang những đồ nghề đi thế này qua trạm gác nó mà dờ thấy thì bỏ đời.

Câu chuyện đứt quãng, im lặng đi một lúc.

_ Thế này là tiện, mày có thấy bọn buôn nồi đất gánh mấy gánh vào làng chập tối đấy không, họ xuôi nam đấy…

Giọng nói bỗng hạ thấp hẳn xuống, thì thào nghe không rõ và sau cùng:

_ Cứ thế, có phải chắc ăn không?

_ Ừ nhỉ, thế mà con không nghĩ ra, Mẹ thế mà giỏi thật lực! Là mẹ có khác!

Giọng nói âu yếm:

_ Cha mẹ mày! Chỉ được cái hay bỡn. Tao mà giỏi gì… thế nhất định mai đi sớm à?

_ Mai đi, con đi có bạn cơ mà! Mẹ biết bọn của con rồi đấy chớ gì?

_ Ừ!...Mai đi thì tao nhớ quá là nhớ.. Hay là … Hay là để mốt hãy đi! Mai như ngày xấu.

Có tiếng cười khẽ:

_ Thuở giờ mẹ có biết xem lịch là gì đâu mà xấu với tốt! Thôi mẹ cứ cho con đi! Muộn quá rồi hư việc? Mà có ngày kia đi thì mẹ cũng vẫn nhớ thế… trước sau cũng một lần!

Bà Bản thấy thằng Ân đã quyết thì nét mặt lộ rõ ra vẻ buồn rầu. Bà kéo vạt áo lên thấm mấy giọt nước mắt vừa trào ra khỏi mí mắt.

Thằng Ân xúc động, cũng muốn khóc theo, nhưng vội ngảnh đi nơi khác. Nó nhìn thẳng vào bàn thờ Già bản và Cả Đức, nơi có hai cái bài vị chênh vênh đặt trên một cái bàn tre, như có ý cầu nguyện bố và anh phù hộ cho nó thêm nghị lực để lên đường.