âu lắm rồi tôi không đi xe khách đêm. Nhiều năm trước, tôi đi du lịch Phúc Kiến, vẫy xe hàng của công trường về nhà. Đó là một chiếc xe tải lớn, lúc chạy kêu rầm rầm. Tôi đi cùng bốn người đàn ông. Họ thay phiên nhau lái. Lúc nửa đêm chạy trên đường núi, phải đề phòng cướp. Đó là chuyện có thật. Lúc lái xe qua một con đường khúc khuỷu, một khe núi cây cối rậm rạp, họ tranh cãi rằng đây chính là địa điểm đã xảy ra sự cố lần trước. Bọn cướp đã giết người, cướp xe đi.

Xe chạy được hơn bốn mươi tiếng đồng hồ. Chúng tôi ngủ trên băng ghế dài phía sau. Họ dừng xe ăn cơm, tôi cũng xuống theo. Họ đều là những trai tráng lao động, khoẻ mạnh, không thích trò chuyện, ánh mắt rất thẳng thắn. Lúc nửa đêm và sáng sớm, do xe cộ ít, xe phóng như bay, như bừng bừng cơn điên. Ngoài cửa sổ là con đường quốc lộ phẳng lỳ trong đêm tối. Đèn xe rọi sáng cánh đồng và cây cối. Còn có những tiệm nhỏ bên đường đã đóng cửa. Lúc chạy vào đường thuộc địa phận tỉnh Phúc Kiến, trời đổ mưa.

Còn nhớ rõ chuyện hồi đó. Ghế ngồi trong bóng tối lắc lư chao đảo. Trong xe chở hàng của những người lạ, bóng đêm trở nên thần bí và ly kỳ. Tốc độ xuyên qua những bình nguyên, sơn cốc, thôn trang, thị trấn nhỏ cùng chuyển đổi với thời gian, khiến cuộc sống như trở nên mãi mãi không thể dừng lại. Tôi nghĩ mình như dạng người đã được định sẵn phải vứt bỏ quê hương, đi trên đường. Vì trong khoảnh khắc đó, dục vọng tuôn trào, như biển xanh gào thét.

Ở Việt Nam, hành trình chuyến xe đêm của tôi chỉ có một đoạn. Đó là từ Hà Nội tới Huế. Mua vé đường dài của công ty du lịch, có thể lên xe bất kỳ lúc nào. Hệ thống phục vụ của cả ngành du lịch Việt Nam khá hoàn thiện và lớn mạnh. . Có thể cảm nhận được từ rất nhiều chi tiết. Những bác đạp xích lô đều biết nói tiếng Anh. Ở Trung Quốc, điều này thật khó khăn.

Bóng đêm ập xuống. Dăm khách Tây ba lô túm tụm bên đường. Có một số đã gặp mặt trên đường, ở khách sạn, tiệm ăn hoặc quán bar. Đều trở nên quen thuộc. Trên chặng đường, họ luôn im lặng, có lúc chỉ khẽ thì thào. Không hề thấy trách móc. Kiên cường và nhẫn nại như động vật. Trong tay mỗi người đều có một cuốn sách hướng dẫn cho du lịch một mình. Rời khỏi đất nước giàu có của họ, đi quanh địa cầu.

Thân phận không rõ ràng. Người Đài Loan làm phần mềm ở Mỹ, ông già người Anh làm ngành bất động sản ở Liverpool, cô hoạ sĩ người Pháp, chàng nhiếp ảnh gia người Thuỵ Điển, cô gái Nhật Bản làm việc văn phòng trong công ty... Đa dạng như vậy. Nhưng tất cả đều đi du lịch một mình. Ăn vận rất thoải mái, đeo một chiếc ba lô to đùng. Lúc trò chuyện rất hăng say. Nụ cười lịch sự mà ấm áp. Luôn mỉm cười với người lạ. Còn nhớ không hề đem lại phiền phức cho người khác. Rất biết giữ trật tự.

Điều này khiến tôi nhớ lại đoàn du lịch trong nước thỉnh thoảng gặp trên đường. Một đám đông ồn ào, làm tắc cả một đoạn đường, khiến những người khác không tài nào đi qua được. Chụp ảnh kỷ niệm khắp nơi, tiện tay vứt rác khắp nơi. Cái kiểu ăn to nói lớn của người Trung Quốc lúc đó khiến người ta phải xấu hổ. Tôi luôn vội vã lướt nhanh qua họ. Cách du lịch kiểu bầy đoàn như vậy vốn đã có vấn đề. Giống như rất nhiều thể chế và bối cảnh trong nước, tác dụng duy nhất chính là phá vỡ cá tính và tính độc lập. Nếu một người không có cá tính, không có không gian cá nhân riêng, tự khắc sẽ không bao giờ nghĩ tới, không tôn trọng cá tính cùng không gian cá nhân của người bên cạnh.

Người của công ty du lịch chất đống ba lô ra khoang hành lý sau xe. Mọi người bắt đầu lên xe, chọn chỗ ngồi. Cô gái da trắng rất nhanh chóng tuột dép ra, gác đôi chân trần lên thành ghế. Cởi tuột chiếc áo phông mềm mại, chèn vào sau gáy. Lôi ra cuốn từ điển tiếng Anh dày cộp. Mang theo đồ ăn vặt, kẹo sôcôla, bánh bích quy, đựng trong túi vải nhỏ. Đó là kinh nghiệm ngồi xe đêm. Dù sao suốt đêm cũng không thể ngủ ngon, lắc lư trên xe không phải là chuyện dễ chịu.

Xe chậm rãi lượn vòng quanh thành phố, đến khách sạn này tới khách sạn khác đón khách. Hành khách muốn lên xe có thể chờ tại khách sạn. Cứ như vậy, tôi lại được ngắm Hà Nội trong đêm một lần nữa. Góc phố cổ toả ánh sáng lấp loé như một con tàu ra biển khơi, đầy ắp âm nhạc, đồ ăn, dòng người, mùi vị và âm thanh. Rồi chiếc xe hướng về vùng ngoại ô tối om.

Đầy một xe toàn Tây. Không ai nói chuyện. Chàng trai tuấn tú ngồi sau bật chiếc đèn nhỏ, đọc sách. Hai cô gái châu Âu nom rất đầy đặn bên cạnh đã cuộn tròn người ngủ như lũ mèo. Chiếc xe chạy trên đường lớn trong đêm tối. Tốc độ cũng không quá nhanh. Lẽ ra có thể chạy nhanh hơn.

Có một lần, ở Hồ Bắc, tôi ngồi trên xe buýt. Chiếc xe cũ kỹ có hai toa xe ghép lại chạy như bay trên con đường Vũ Hán chật chội. Lúc rẽ, nó phát ra những tiếng rít chói tai. Cả chiếc xe bị khống chế bởi một sức mạnh phi thường, không thể ngừng lại. Không ai có thể tháo chạy. Người trên xe không thốt nổi câu nào. Tất cả đã bị bác tài đáng sợ làm khiếp hãi.

Nhưng tôi thích bác tài. Nom bác như một người đàn ông bình thường, nhưng kỹ thuật cao siêu. Chỉ có những người tự tin mới có thể ung dung như vậy. Thông thường đều thế. Nhưng tôi tin rằng bác sẽ bị bật khỏi tình thế rất nhanh. Nếu bác có một chiếc xe riêng cho mình, không gì tốt hơn thế. Tôi hy vọng có được người đàn ông tự tin như thế, đưa tôi đi hóng gió.

Nghe tiếng tĩnh mịch trong xe. Tĩnh mịch mênh mang như màn đêm không bờ không bến. Ngoài cửa là cánh đồng đen sẫm và ánh đèn lấp lánh như sao đêm rải rác. Tôi uống nước trong chai lớn. Không ăn gì. Nghe theo những đợt sóng chuyển động của tư duy. Mỗi một khoảnh khắc có thể trầm tư suy ngẫm hay liên tưởng đều khiến người ta thấy an ủi. Khó khăn biết bao. Trong đêm khuya, chúng tôi rời xa mọi ồn ào huyên náo của bụi trần. Nhưng con đường dưới chân vẫn đang tiếp tục.

Hồi nhỏ, lúc nghỉ hè về quê thăm ngoại, phải ngồi xe một mình gần tám tiếng đồng hồ. Cuộc hành trình của tôi đã bắt đầu ngay từ thơ ấu. Những cảnh vật lướt qua ngoài cửa sổ luôn khiến tâm trí tôi nôn nao. Hồi bé hơn, tôi một mình ra ngoại ô, thường lạc hướng do đi bộ. Tôi luôn có khát vọng được đi ra ngoài. Thứ đã ăn sâu vào máu của một con người thật khó khống chế. Giống như sự sống và cái chết vậy.

Lần tôi đi tảo mộ với bó trong tiết Thanh Minh, đi thăm ông nội yêu thương của bố. Đó có lẽ là những kinh nghiệm hiếm hoi cùng đồng hành của chúng tôi. Tôi hỏi bố một câu. Người chết rồi, linh hồn có tồn tại hay không. Bố tin rằng sau khi người thân qua đời vẫn thường xuyên quay về bên cạnh người sống, chỉ có điều chúng ta không nhìn thấy được mà thôi. Sự quan tâm đó, tình yêu thương đó vẫn luôn tồn tại. Không bao giờ biến mất. Đó là câu trả lời của bố. Sau đó, ông cũng rời bỏ tôi.

Tôi hy vọng có một ngày cũng đưa được con mình đi thăm mộ bố trong tiết Thanh Minh. Nếu có tình yêu được di truyền ại, cũng chỉ như vậy mà thôi. Cũng có lúc, tôi lại nghĩ có lẽ chỉ sống một mình cả đời. Bố đã từng đi khắp Trung Quốc. Ông là người rất yêu công việc. Cũng là người có tình cảm khép kín. Có lúc, người không biết diễn đạt tình cảm chỉ có thể đi con đường rất dài, rất dài. Như vậy, ông mới không bị chết ngộp bởi tình cảm của mình. Vì thế tôi cũng đi rất xa như ông.

Trên chuyến xe đêm, tôi nghĩ rằng cần có một người đàn ông yên tĩnh. Muốn anh ta có đôi mắt và bàn tay ấm áp. Nhưng khó tìm biết bao. Bạn có thể tìm được địa vị, mục tiêu, chỉ duy hơi ấm là khó kiếm. Nhưng tình yêu như nhiều năm trước, những người đó, giờ nhìn lại, thật ra đều là một chuyến đi không tự nhận ra.

Chỉ vì muốn tìm kiếm chút hơi ấm. Cứ giã biệt không ngừng như vậy. Cuối cùng không thể tìm nổi thứ tưởng tượng trong lòng. Họ như đám hành khách đáp chuyến xe đêm, cứ lên lên xuống xuống, tản mác ở những thôn xóm khi trời chưa kịp rạng.

Nhưng cuộc hành trình của tôi vẫn còn tiếp diễn.