ôi vơ vẩn mãi không sao ngủ được.

Trong bóng tối, hình ảnh của thiếu nữ càng rõ rệt và càng khả ái. Tôi cứ trằn trọc hết xoay bên tả lại xoay bên hữu, lòng xôn xao muôn nghìn xúc cảm do những cái tưởng tượng tôi bày đặt liên miên.

Sau cùng, khi đã chắc chắn Sẩu ngủ say rồi, tôi liền nhỏm dậy, len lén xuống thang ra cổng.

Tôi bị một sức hấp dẫn quá mạnh nên lùi lũi ra đi, chứ không biết đi để làm gì.

Dĩ chí, lúc đã tới cổng nhà nàng, tôi còn phân vân tự hỏi không biết nên về hay lên. Tôi nghển cổ nhìn thấy trong phòng nàng vẫn có ánh sáng. Lắng nghe bốn bề đều im lặng. Tôi nhất định lên nói chuyện với nàng.

Ẻn dừng tay guồng, ngây ra nhìn tôi một cách hết sức kinh ngạc.

- Ơ kìa, thầy đi đâu một mình khuya thế?

- Tôi ở nhà anh Sẩu lại đây để nói chuyện với cô...

- Sao ông giáo không đến?

Tôi nhìn người đàn bà có tuổi đương ngồi làm việc bên cạnh Ẻn.

Nàng giới thiệu:

- Đây là cô tôi đây, người trong nhà cả...

- Anh Sẩu không đến vì câu chuyện hôm nay tôi định nói là một câu chuyện riêng giữa cô và tôi. Đúng hơn nữa: tôi cần nhắc lại riêng với cô câu chuyện chiều hôm kia...

Bà lão già tủm tỉm cười và đứng dậy:

- Ẻn ngồi nói chuyện với ông khách nhé, ta đi nằm đây.

- Ồ, cô cứ ngồi chơi mà...

- Thôi, ngồi mãi đau lưng lắm!

Bà già vào trong buồng.

Ẻn nhìn tôi bằng cặp mắt sắc như ánh dao.

Trên môi nàng in chết một vẻ buồn nghiêm khắc. Vầng trán nàng trắng xanh và điểm một vài nét mệt nhọc.

Trước thái độ ấy, tôi đâm lo lắng và lúng túng. Để có vẻ tự nhiên hơn, tôi bật que diêm châm một điếu thuốc lào và thở khói từ từ để tìm câu mở đầu.

Vẫn im lặng và đành phận, Ẻn chờ nghe. Tôi không dám nhìn thẳng vào mắt nàng nữa. Tôi ấp úng nói:

- Cô Ẻn ạ...

- Gì kia?

- Nói chuyện với cô khó quá...

- Sao mà khó?

- Vì rằng không lúc nào cô tỏ ra vui lòng nghe tôi hết.

- Thầy cứ nói...

- Phải, tôi xin nói. Tôi xin nhắc lại những điều tôi đã nói cùng cô. Tôi sẽ hết sức thật thà. Còn cô, xin cô đừng trả lời tôi vội. Cô hãy cứ nín lặng mà nghe, bởi nếu cô trả lời ngay thì thực không tốt cho tôi. Cô phải nghĩ thật chín, trước khi trả lời tôi. Khôn ngoan, có lòng tốt như cô (chỗ này Ẻn mỉm cười) cô hẳn thấu rõ lòng tôi hơn là tôi nói...

- Tôi biết thế nào được!

- Đấy, tôi đã xin cô hãy cứ lẳng lặng mà nghe đã.

- Vâng, thế thầy cứ nói đi.

- Tôi quý cô lắm!

- Cảm ơn thầy.

- Tôi muốn hỏi cô làm vợ...

- Ồ!...

- Nếu cô ưng cho, tôi sẽ nhờ anh Sẩu làm mối... Anh ấy thích lắm vì tôi sẽ ở đây. Chúng ta sống một cách vui vẻ lắm kia...

Sắc mặt thiếu nữ tái nhợt như sắc mặt người chết.

Tôi lấy làm lạ nên nhắc lại:

- Tôi tha thiết muốn hỏi cô làm vợ. Tôi yêu cô lắm. Tôi ước ao rằng cô cũng yêu tôi dù chỉ yêu một phần mười cái lòng yêu của tôi, cô cũng đã làm cho tôi sung sướng không biết chừng nào. Cô đừng nói gì trước khi cô đã nghĩ thật chín...

- Tôi nghĩ chín rồi...

Tôi vội ngắt:

- Cô nghĩ nữa đi. Đừng trả lời tôi vội. Cô năm nay bao nhiêu tuổi nhỉ?...

- Hăm mốt.

- Hăm mốt à? Trẻ lắm. Cô còn trẻ lại đẹp như thế này, cô được sung sướng hơn người ta mới phải. Cô phải có một người chồng biết yêu quý cô, biết làm cho cô an nhàn không vất vả luôn chân luôn tay như hiện giờ. Không phải tôi nói xấu họ đâu, nhưng bọn con trai ở đây chẳng người nào xứng đáng là chồng cô hết.

Ẻn cười:

- Tại sao thế?

- Tại họ... tại họ ngu dốt lắm. Suốt đời họ chỉ biết nai lưng ra làm như con trâu. Họ lại tục tằn nữa. Tôi thấy lắm anh chồng chửi đánh vợ như chó ăn vã mắm.

- Cũng tùy người chứ! Vả lại vợ chồng cãi nhau, chẳng phải bao giờ cũng tại đàn ông.

- Đã đành. Nhưng có người chồng học hành chữ nghĩa khá, biết qúy vợ cũng vẫn hơn.

- Ừ nhỉ.

- Tôi ngay từ hôm theo anh Sẩu sang đây xem làm then, đã yêu cô lắm. Rồi sau lại gặp cô ở suối...

- Ồ, ông đừng nhắc đến chuyện ấy nữa làm gì!

- Tôi càng yêu cô không biết chừng nào.

- Cảm ơn ông...

- Tôi không thể không có cô, cũng như người ta không thể làm thức ăn mà thiếu muối.

- Ồ, vợ chồng là duyên số chứ có phải muốn mà được đâu!

- Cô chưa yêu ai, cô hãy còn được tùy ý kén chọn. Tôi mong rằng cô sẽ hiểu rõ lòng tôi yêu cô mà nhận lời...

- Thôi, đừng nói chuyện ấy nữa. Tôi bảo thầy không nghe thì tôi giận đấy. Thầy có chuyện gì khác không?

Chuyện gì khác? Trời, sao nàng có thể éo le như vậy được! Tôi lặng nhìn nàng và thấy nàng chạy xa tôi như con chim khuyên, tôi càng nhận ra ở dung mạo nàng rất nhiều vẻ đẹp.

Tôi muốn kêu gào lên cho nàng biết sự khát khao của tôi không những vì hai bàn tay nõn nà của nàng mà còn về cặp mắt, đôi môi, gương mặt, toàn thân nàng, nhất là tâm hồn nàng.

Tôi muốn làm một việc gì bạo động ghê gớm chẳng hạn cướp phăng nàng đem đi một chỗ xa, xa tít ra giữa sa mạc hay vào một hoang đảo nào chỉ có tôi với nàng. Nếu chẳng được thế thì đẩy phăng nàng xuống một cái vực thẳm nào đó rồi chính tôi cũng lao đầu xuống nốt.

Nhưng mà nàng vẫn lọt khỏi tay tôi, y nước suối khi ta vốc lên tay vậy.

Giữa nàng và tôi vẫn có một cái gì nó ngăn cách, một cái gì mông mênh hơn cái khoảng không gian nó ngăn cách hai vì sao.

Tôi cảm thấy rõ ràng như vậy nên tắc họng không nói được gì nữa.

Ẻn đưa mời tôi một chén trà:

- Thầy xơi nước.

- Cô để mặc tôi.

- Em nói câu này thầy đừng giận nhé!

Tôi điếng người nhưng vẫn gượng:

- Cô cứ nói.

- Thầy bảo em đừng trả lời ngay bây giờ. Vâng, cũng được. Vậy, mời thầy hãy lại nhà. Đêm khuya rồi. Thầy về nghỉ kẻo mệt.

À, ra nàng đuổi tôi.

Đầu tôi nóng như lửa. Tim tôi rách nát.

- Cô đã nói vậy tôi xin về.

Tôi đứng dậy xuống thang.

Tôi không còn một mảy hy vọng nào nữa.

Tôi cảm thấy một sự trống rỗng mông mênh, một sự chán ghét độc địa đối với chính mình và với tất cả.

Sự lãnh đạm của Ẻn làm đau lòng tự ái của tôi không bút nào tả xiết. Nó làm cho tôi nảy ra những ý định ghê gớm như giết người, đốt nhà chẳng hạn.

Tôi cứ tưởng rằng thế nào nàng cũng cảm động, khi nàng thấy tôi gần đến cực điểm và rất chân thành.

Trái lại, nàng tựa hồ lấy tình yêu của tôi ra làm bực bội.

Tuy không nói hẳn ra lời, nàng đã dùng hết cách tỏ cho tôi biết rằng nàng từ chối.

Thì ra nàng cũng chỉ như mọi cô gái tầm thường khác, ngu dốt và nô lệ cho bao nhiêu thành kiến gở lạ, giả dối và ti tiện.

Ấy thế mà tôi đã hạ mình xuống để yêu nàng!

Ấy thế mà tôi cứ đinh ninh rằng nàng chẳng giống người khác, rằng nàng có tấm lòng tốt và hiểu biết hơn ai.

Tôi đã nhầm một cách khốn nạn.

Tôi đã rồ dại.

Tôi đã nực cười.

Tôi vừa đi vừa mắng nhiếc tôi rất thậm tệ.

Nhưng hơi giá đêm đông chẳng mấy lúc làm cho tâm trí tôi bớt sôi nổi.

Và tôi lại nhận ra rằng tôi đã nói xấu Ẻn một cách quá đáng.

Tôi lẩm bẩm:

- Có ta tầm thường thì có. Nàng không nhận lời ta, ấy chỉ tại ta không biết gợi tình yêu trong lòng nàng đó thôi.

Tôi tự chán ghét tôi vô cùng.

Bỗng, tôi đứng sững lại.

Toàn thân tôi như bị một bồn nước lã dội từ đầu đến chân.

Cái mũ dạ của tôi bị một mũi tên bắn rơi xuống đất. Cái chết đã lướt qua đầu tôi!

Tôi ngồi thụp xuống, vờ nhặt chiếc mũ nhưng là cốt để tránh mũi tên thứ nhì rất có thể tiếp đến.

Vả lại, hai ống chân tôi đã mềm rũ ra như hai cuộng dưa héo.

Tôi không hèn nhát.

Nhưng giả sử vào trường hợp này, ai mà không bở vía cho được?

Nhất là tôi lại đi tay không, không có lấy một tấc sắt để tự vệ!

Tôi ngồi im một lát, nghe bốn bề không có tiếng động nào khả nghi.

Vụt cái, tôi vùng dậy và cắm cổ chạy.

Một dịp cười chế nhạo nổi lên đâu đó trong đêm sương...

Mặc!

Tôi hãy thoát khỏi chốn hiểm nghèo này đã!

Tôi làm một mạch đến nhà. Sẩu vẫn còn thức. Anh ngồi uống rượu một mình cạnh bếp lửa.

- Đi đâu về mà hốt hoảng như ma bắt thế?

- Tôi chết hụt, anh ạ!

- Sao?

- Đây này, anh xem!

Vừa nói tôi vừa trao cái mũ còn mũi tên xuyên cho anh.

Sẩu gật gù:

- Anh bị mũi tên này khi ở nhà Ẻn ra phải không?

- Phải.

- Thằng này bắn giỏi lắm!

- Tôi lại nghĩ khác!

- Anh nghĩ sao?

- Tôi cho nó bắn còn tồi lắm. Phải tay tôi thì tôi đã không còn về được đây.

- Anh nói cũng có nhẽ. Nhưng mà anh vô ơn quá!

Tôi giương mắt nhìn Sẩu:

- Tôi vô ơn?

- Chứ gì!

- Ơn ai mới được chứ?

- Đáng nhẽ anh phải cảm ơn chính cái người đã gửi anh mũi tên này.

- Anh nói lạ! Tôi đương tức vì không biết rõ nó là ai để sửa cho nó một mẻ...

- Nó không là ai hết. Hay nói cho đúng hơn: nó là tất cả những anh con trai phải lòng Ẻn.

- Thế sao anh lại bảo tôi đáng nhẽ phải cảm ơn kẻ tình địch của tôi?

- Là vì nó không cố ý giết anh.

- Anh cho rằng nó chỉ bắn dọa tôi chứ gì?

- Đúng!

- Bắn tồi thì có!

- Anh nên biết rằng ở đây đứa trẻ lên sáu đã bắn nỏ rất tài rồi. Vả, kẻ nào không thực có thủ đoạn thì chẳng bao giờ dám cầm nỏ ra hăm dọa tay tình địch của mình. Anh nên nghe tôi: hãy đề phòng cẩn thận. Tốt hơn hết là anh hãy ở nhà đừng đi đâu. Lúc nào cần gặp Ẻn, tôi sẽ gọi nó sang đây. Còn tôi, trong khi ấy, tôi sẽ dò xem đứa nào đã gửi anh mũi tên này.