hững lời nói trên của bà ẩn cư có thể nói là điểm giao tiếp của hai cảnh tượng diễn ra song song cùng một lúc, ở hai nơi, một là ở Lỗ Chuột như chúng ta vừa đọc, một nữa ở cột bêu tội nhân. Cảnh thứ nhất chỉ có ba người đàn bà chứng kiến. Cảnh thứ hai, khán giả là đông đảo quần chúng xúm xít trên quảng trường Grève, vây quanh cột bêu tội nhân và giá treo cổ.

Dân chúng không tỏ vẻ sốt ruột lắm. Họ giải trí bằng cách ngắm nghía cái cột bêu tội nhân, một thứ công trình rất đơn giản gồm một hình hộp vuông xây bằng gạch, cao mười bộ, rỗng ở giữa. Một tam cấp làm thang dẫn đến mặt bằng tầng trên, có một bánh xe gỗ sồi đặt nằm ngang. Người ta buộc tội nhân vào bánh xe ấy, quỳ gối, tay bẻ quặt ra sau, mặt lần lượt.chiềng ra mọi phía. Người ta gọi thế là "quay" tội phạm.

Phạm nhân đến, bị buộc chặt vào xe bò. Hắn leo lên mặt bằng. Trông thấy hắn, người ta nhận ngay ra là Quasimodo. Tiếng hò la inh ỏi. Tiếng cười, tiếng hò hét vang dậy.

Đúng là hắn. Một cuộc trở lại kỳ lạ: Hôm qua hắn còn được chào đón, được xưng tụng là giáo hoàng, là ông hoàng của những thằng Điên.

Hôm nay thì hắn bị buộc vào cột bêu người.

Michel Noiret, người thét loa của nhà vua, yêu cầu mọi người yên lặng, gào lên bản án theo lệnh và sự chỉ huy của ngài thái thú. Sau đó hắn lui về phía sau xe bò, đứng cùng với người của hắn.

Quasimodo, mắt phớt lạnh, không nhíu mày.

Mọi sự chống cự đều bất khả vì y bị trói chặt bằng xích sắt và dây da. Hắn để mặc cho lính dẫn đi, lôi đi, kéo lên, trói lại. Trên mặt hắn chỉ là một sự ngạc nhiên hoang dã, đần độn.

Người ta bắt hắn quỳ trên bánh xe, lột áo hắn ra, mình trần đến thắt lưng, trói hắn bằng dây da mới. Hắn để mặc cho muốn làm gì thì làm. Thỉnh thoảng hắn thở phì phò ầm ĩ. Quần chúng cười như điên khi thấy cái bướu trần và bộ ngực lạc đà của Quasimodo.

Giữa tiếng cười, một người mặc chế phục của tòa thị chính, người ngắn ngủn, mặt câng câng, đến đứng gần tội nhân. Đó là Pierrat Torterue, tên hành tội của Châtelet.

Thoạt tiên hắn đặt một cái bình đen đựng cát ở góc đài bên người, cởi bỏ áo ngoài, tay phải lăm lăm một ngọn roi mảnh, đầu có dây da trắng, thắt nút, bọc kim khí. Tay trái, hắn lơ đãng vén tay áo sơ mi lên đến nách. Rồi hắn giậm chân. Bánh xe quay. Quasimodo nghiêng ngả dưới dây trói. Sự kinh ngạc bỗng hiện trên khuôn mặt dị dạng của hắn, khiến quần chúng cười rộ lên.

Thình lình, khi bánh xe phơi lưng Quasimodo ra trước Pierrat thì hắn vung tay lên. Những sợi dây da rít trong không khí và trút xuống vai kẻ khốn nạn.

Quasimodo nảy người lên như bất giác sực tỉnh.

Hắn bắt đầu hiểu. Hắn vặn người trong dây trói.

Cú đánh thứ hai theo sau cú thứ nhất, rồi cú thứ ba, cú nữa và cú nữa... tiếp mãi. Bánh xe.không ngừng quay, cũng như những cú đánh không ngừng mưa xuống.

Quasimodo, ít ra là bề ngoài, lấy lại cái vẻ phớt tỉnh ban đầu. Lúc đầu hắn còn định giật đứt dây trói. Mắt hắn nảy lửa. Bắp thịt hắn căng ra, tứ chi hắn gồng lên. Những sợi dây da và dây xích căng ra.

Sức cố gắng là mãnh liệt, ghê gớm, tuyệt vọng. Quasimodo mệt lả lại xẹp xuống, sự sửng sốt thay bằng một thứ tình cảm cay đắng, chán nản sâu sắc. Hắn nhắm con mắt độc nhất lại, gục đầu xuống ngực, giả chết. Từ đó hắn không động cựa nữa, không gì có thể làm cho hắn cử động.

Cuối cùng, viên lục sự của Châtelet, mặc đồ đen, cưỡi ngựa đen, từ đầu cuộc gia hình vẫn đứng cạnh thang, giơ chiếc đũa mun về phía bình cát. Quasimodo từ từ mở mắt. Cuộc đánh roi kết thúc.

Hai tên phụ việc của lão gia hình rửa vai cho tội nhân, xoa một thứ thuốc mỡ gì đó làm cho những vết thương nứt toác của tội nhân khép miệng, ném lên lưng hắn một cái khố vàng như kiểu áo choàng.

Đối với Quasimodo, chưa phải là đã hết nợ.

Hắn còn phải chịu buộc một giờ nữa ở cột bêu người, hình phạt mà luật gia Florian Bardebienne đã thêm vào bản án của ngài Estouteville.

Người ta dốc bình cát ra. Tên gù bị cột vào ván để cho công lý được thực thi đến cùng.

Nhưng nhục hình chưa hết. Hàng nghìn tiếng chửi bới, hò la, nguyền rủa, tiếng cười nhạo và những hòn đá rơi như mưa vào hắn.

Thời gian trôi qua. ít nhất là đã một tiếng rưỡi, hắn chịu cảnh da thịt rách nát, bị chế giễu không ngừng, bị ném đá. Bỗng hắn lại giãy giụa trong xích với một sự tuyệt vọng tăng gấp đôi, làm rung chuyển cả giàn. Phá vỡ sự im lặng ngoan cố cố giữ đến bấy giờ, hắn gào lên, giọng khàn khàn, giận dữ, như tiếng sủa.

Tiếng kêu tuyệt vọng không làm ai mủi lòng mà chỉ làm cho đám dân chúng Paris vây quanh thêm thích thú.

Sau vài phút, Quasimodo lướt nhìn đám đông bằng cái nhìn tuyệt vọng, lại rên lên, giọng ai oán xin:

- Cho tôi uống!

Mọi người cười..Giữa lúc đó, một cô gái lách đám đông, bước ra. Một con dê trắng, sừng vàng đi theo. Tay cô gái cầm một cái trống. Mắt Quasimodo lóe lên.

Đó là cô gái bô-hê-miêng hắn đã tấn công đêm qua. Hắn ngờ rằng cô đến để trả thù, đánh hắn như người khác.

Hắn nhìn cô thoăn thoắt lên thang. Hắn tức giận và thất vọng đến nghẹt thở. Hắn muốn giật đổ cột bêu tội nhân. Nếu ánh chớp trong mắt hắn có thể đánh như sét thì cô gái Ai Cập đã bị tan thành bụi trước khi lên tới sàn.

Cô lại gần tội nhân. Tên này đang vặn mình một cách vô vọng để thoát khỏi cô. Cô lấy ở thắt lưng ra một bầu nước, nhẹ nhàng đặt miệng bầu vào miệng kẻ khốn nạn.

Thế là trong con mắt đến lúc đó vẫn ráo hoảnh và rực lửa của tội nhân, một giọt nước mắt to từ từ lăn dài trên khuôn mặt dị hình, căng thẳng vì tuyệt vọng.

Có lẽ đó là lần đầu kẻ bất hạnh rơi nước mắt.

Hắn quên cả uống. Cô gái Ai Cập sốt ruột bĩu môi và mỉm cười áp cổ bầu nước vào miệng Quasimodo. Hắn tu từng hơi dài. Hắn khát đến bỏng họng. Uống xong, hắn trề cặp môi đen, có lẽ để hôn tay con người đã cứu giúp hắn. Nhưng cô gái rụt tay lại với một cử chỉ khiếp hãi như đứa trẻ bị con thú cắn, gã điếc tội nghiệp đăm đăm nhìn cô buồn khôn tả.

Thật là xúc động trước cảnh một cô gái đẹp trong trắng, dịu dàng, chạy đến cứu giúp cho bấy nhiêu đau khổ, bấy nhiêu tật nguyền. Dân chúng xúc động kêu lên: Hoan hô! Hoan hô!

Đó là lúc mà bà ẩn cư thốt lên lời nguyền rủa đáng buồn của bà:

- Ta nguyền rủa mi, đứa con gái Ai Cập trời chu đất diệt kia. Ta nguyền rủa mi!

Esmeralda tái mặt, loạng choạng bước xuống đài bêu tội. Đã đến giờ thả Quasimodo ra. Người ta cởi trói cho hắn. Đám đông giải tán.

Gần cầu lớn, Mahiette ra về cùng hai bạn.

Bất thần chị đứng lại:

- Eustache, con làm gì cái bánh rồi?

- Mẹ ơi, một con chó ngoạm một miếng và con cũng ngoạm nốt rồi.

Bà mẹ mỉm cười: "Thằng nhóc ghê gớm!".