ột điều đã được an bài là tôi sẽ không ở lại lâu trong lễ cưới của bạn tôi và những suy tư, những khát vọng và sự hành hạ của tôi sẽ không được hướng dẫn theo cái mương nước này.

Tôi đã ít tưởng nghĩ đến mẹ tôi trong thời gian này. Thật thế, tôi biết do ở bức thư cuối cùng của bà rằng sự thanh tĩnh và yên vui của ngôi nhà không phải là tất cả điều có thể có, song tôi chẳng khuyến dụ hay ao ước xen vào cuộc tranh biện giữa hai người đàn bà đã chấp nhận nó, với chỉ một ít ác ý, như đó là một trong những việc mà sự phán đoán của tôi đã không cần thiết. Kể từ dạo ấy tôi đã viết cho bà mà chẳng nhận được bất cứ hồi âm nào. Tôi đã làm đầy đủ với sự dự liệu và xem xét các bản sao vở đại nhạc kịch của tôi mà không hề nghĩ đến cô Schniebel.

Lúc bấy giờ tôi nhận được một bức thư ở mẹ tôi đã làm tôi ngạc nhiên bởi nội chỉ sự dày cộm khác thường của nó. Đây là một bức thư chán nản, than phiền người đồng bạn của bà, mà những sự vượt quá giới hạn trong nhà và việc chống lại sự yên tĩnh trí óc của mẹ tôi nay tgt đã rõ từng chi tiết. Bà nhận thấy khó lòng viết cho tôi về vấn đề đó song đã làm như vậy với sự trang trọng và dè dặt. Một cách giản dị thì đó là một sự thú nhận sự vỡ mộng mà bà đã khốn khổ trong mối liên hệ với người bạn cũ và là em họ của bà.

Nay thì mẹ tôi không chỉ hoàn toàn hiểu rằng tại sao người cha quá cố của tôi và tôi đã không ưa cô Schniebel, nhưng bà còn có thể đồng ý bán quách căn nhà đi nếu tôi vẫn còn ao ước chuyện đó, bà sẽ đi và trú ngụ một nơi nào khác nữa, nếu chỉ để thoát khỏi mụ đàn bà Schniebel này mà thôi.

"Có thể là điều tốt đẹp cho con đến ở đây. Cố nhiên Lucie đã biết mẹ nghĩ và dự tính gì – con mẹ ấy rất tinh quái – nhưng những mối tương quan đó đã căng thẳng cho mẹ để có thể nói với mụ ta những gì mà mẹ phải nói ra mà không chọc giận mụ. Mụ phớt lờ những ám chỉ của mẹ là mẹ sẽ thích được sống một mình trong nhà trở lại và rằng mẹ có thể thu xếp không cần đến mụ ấy, và mẹ cũng không muốn một cuộc cãi vã công khai làm gì. Mẹ biết rằng con mụ ấy sẽ trách cứ và đưa ra những chống đối mạnh mẽ nếu mẹ yêu cầu mụ ấy thẳng thừng phải ra đi. Do đó sự việc sẽ tốt đẹp hơn nếu con về và đương đầu với vấn đề đó. Mẹ chẳng muốn có bất kỳ điều khó chịu nào và mẹ cũng không muốn mụ ấy phải chịu bất kỳ phí tổn nào, nhưng một cách minh bạch và dứt khoát mụ ấy phải được bảo ra đi".

Tôi sẽ còn sẵn sàng để làm thịt con rồng cái đó nữa kìa, nếu mẹ tôi mong muốn thế. Với niềm vui lớn lao tôi đã thu xếp cho cuộc hành trình và khởi sự về quê nhà. Ngay khi tôi đặt chân vào ngôi nhà xưa cũ, tôi đã mường tượng đến sự thâm nhập của một tinh thần mới. Đặc biệt là căn phòng khách rộng lớn tiện nghi, tưởng chừng như hiện diện một sự mờ mịt, không vui và mất sinh khí. Mọi sự trông đã được trông nom chăm sóc một cách chu đáo. Đã có cái gọi là "những tấm thảm trải dài theo lối đi" trên sàn nhà vững chắc từ xa, những tấm thảm đen được làm từ vật liệu rẻ tiền để che chở cho sàn nhà và làm cho sạch sẽ. chiếc đàn dương cầm cũ vẫn đứng không dùng đến trong phòng khách trong nhiều năm và cũng được bao bọc trong một lớp bao che chở, mặc dù mẹ tôi đã có trà và bánh ngọt sẵn sàng cho tôi và cố làm cho sự việc trông thú vị cũng như có thể được, vẫn có một không khí như của người tớ già tỉ mỉ từng chi tiết và mùi long não về nơi chốn mà ngay sau khi tôi bước vào tôi đã mỉm cười với mẹ tôi và nghếch mũi lên. Bà hiểu ngay lập tức.

Tôi khó lòng ngồi xuống khi con rồng cái đó bước vào, thoăn thoắt bước đi dọc theo cái tấm thảm về phía tôi và đã tôn kính tôi ở việc hỏi dài dòng về việc tôi đã tiếp tục như thế nào. Tôi đã hỏi từng chi tiết cũng như việc mụ đã gìn giữ và biện bạch cho ngôi nhà cũ như thế nào mà có lẽ đã không đem đến mỗi sự thuận tiện mà mụ từng quen biết. Đoạt cái phần chủ động trong cuộc nói chuyện của mẹ tôi, mụ đã đồng hoá cái vai trò của nữ chủ nhân của ngôi nhà, xem xét trà nước, sốt sắng trả lời những nhận xét lịch sự của tôi và hình như có phần nịnh hót, nhưng cũng khó chịu và nghi ngại, bởi sự thân mật quá độ của tôi. Những ngờ vực của mụ đã nổi lên song mụ không có khả năng chọn lựa nhưng để chấp nhận những sự lễ phép và đáp ứng của tôi với sự sắp sẵn cho mụ ở những câu lịch sự có phần đã lỗi thời. Phô bày sự tận tâm hỗ tương hiển nhiên và kính mến đó, chúng tôi đã tiếp tục câu chuyện suốt cả đêm. Chúng tôi đã nhiệt thành chúc nhau một đêm ngủ ngon và chia tay giống như những lời xã giao của thuở học đường xa xưa. Song le, bất kể sự ngọt ngào đó, tôi nghĩ rằng con quỷ ấy đêm đó không ngủ gì mấy đâu, và người mẹ khốn khổ của tôi, có lẽ sau nhiều đêm dài đã qua ở trong trạng thái bực bội và chán nản, lần đầu tiên lại ngủ với một cảm giác rằng bà là người nữ chủ nhân duy nhất trong căn nhà của mình.

Vào buổi điểm tâm sáng hôm sau, chúng tôi bắt đầu cái trò chơi lịch sự tương tự. Mẹ tôi, người chỉ lắng nghe một cách yên lặng và chủ tâm của đêm trước, nay thì đã tham dự niềm vui, và chúng tôi đã tuôn tràn lên Schniebel những câu lịch sự đã dồn mụ vào trong góc và còn làm cho mụ rầu rĩ nữa, vì lẽ mụ đã hoàn toàn nhận ra rằng những câu đẹp đẽ này không đến từ tâm hồn mẹ tôi. Tôi gần như cảm thấy ái ngại cho mụ già lỡ thời đó khi mụ trở nên áy náy, cố làm cho mình khiêm mọn và khen ngợi mọi việc, nhưng tôi nghĩ đến việc sa thải tên nữ gia nhân, người đầu bếp trông bất mãn là người duy nhất còn lại cho sự an toàn của mẹ tôi. Tôi nghĩ đến việc đậy phủ chiếc đàn dương cầm và toàn bộ cái không khí khốn đốn trong ngôi nhà thú vị của thân phụ tôi cho đến bây giờ, và tôi vẫn cứng rắn.

Sau bữa cơm tôi nói với mẹ tôi đi nằm nghỉ một chút đi và t giọng ở lại với người em họ của bà.

- Cô quen ngủ một chút sau bữa ăn không vậy? – tôi hỏi một cách lịch sự - Nếu vậy, thì đừng để tôi làm phiền cô. Tôi muốn nói với cô một chuyện gì đó, nhưng không có gấp đến vậy.

- Ồ, cứ nói đi. Tôi chẳng bao giờ ngủ ngày cả. Nhờ trời tuy thế mà tôi chưa đến nỗi già nua đâu. Tôi hoàn toàn sẵn sàng phục dịch cậu mà.

- Xin cảm ơn cô Schniebel nhiều lắm. Tôi muốn bày tỏ lòng biết ơn của tôi về sự tử tế ân cần mà cô đã chứng tỏ với mẹ tôi. Bà hẳn sẽ rất là cô độc nếu không có cô trong ngôi nhà rộng lớn này. Tuy nhiên, nay thì sự việc đã thay đổi rồi.

- Việc gì? – Mụ kêu lên, rút chân mụ lên – Sự việc đã thay đổi như thế nào?

- Cô hãy chưa biết à? Mẹ tôi sau cũng quyết định hoàn thành ước muốn của tôi cho bà là đến và sống với tôi. Tự nhiên là chúng tôi không thể bỏ căn nhà cũ trống rỗng lại, cho nên sẽ đem cho bán đấu giá ngay.

Người đàn bà đó đăm đăm nhìn tôi một cách luống cuống.

- Vâng, tôi cũng lấy làm tiếc lắm – tôi tiếp tục nói giọng hối tiếc – Đây là một thời gian rất mỏi mệt cho cô. Cô đã có một sự ân cần như vậy và chú tâm thực tiễn trong ngôi nhà mà tôi không thể cảm ơn cho đủ.

- Nhưng tôi sẽ làm gì đây? Tôi sẽ ở đâu đây?

- Ồ, chúng ta sẽ tìm ra giải pháp cho chuyện đó. Dĩ nhiên là cô phải tìm một nơi nào đó để sống mà, nhưng chẳng vội vã gì lắm đâu. Cô sẽ hoan hỉ để mình bắt lấy sự việc dễ dàng hơn mà.

Mụ vẫn đứng đấy. Mụ vẫn lịch sự nhưng mà âm thanh từ giọng nói của mụ đã trở nên đanh đá hơn một cách đáng kể.

- Tôi chẳng biết phải nói gì – mụ kêu lên một cách cay đắng – Tôi có bổn phận phải trình cậu rõ, là mẹ cậu đã hứa hẹn để cho tôi trú ngụ tại đây, đó là một thoả thuận thường trực. Sau khi tôi đã để tâm vào ngôi nhà và giúp đỡ mẹ cậu tất cả mọi sự, nay lại bị tống ra đường.

Mụ bắt đầu sụt sịt khóc và muốn bỏ chạy đi, nhưng tôi đã nắm lấy cánh tay gầy gò của mụ lại và ấn mụ ngồi xuống chiếc ghế dựa.

- chuyện không đến nỗi tệ hết cả như thế đâu – tôi nói, mỉm cười – Nó thay đổi hoàn cảnh một chút là mẹ tôi muốn đi khỏi đây. Tuy nhiên, việc bán ngôi nhà này không phải quyết định bởi bà mà do tôi đây, khi tôi là chủ nhân của nó. Mẹ tôi sẽ thấy rằng cô không bị bức bách trong việc tìm kiếm căn nhà mới của cô và bà sẽ làm những thu xếp cần thiết cho chính bà. Như vậy cô sẽ được tiện lợi hơn là trước đây và cô vẫn còn, nói khác đi, là một vị khách của bà.

Bấy giờ là đến những lời trách cứ đã được chờ đợi, sự ngạo mạn, khóc lóc sự luân phiên giữa khoác lác và nài nỉ, nhưng sau cùng người đàn bà oán hận đó nhận ra rằng điều khôn ngoan nhất là chấp nhận cảnh ngộ đó. Rồi mụ rút lui về phòng mụ và không xuất hiện cả lúc dùng cà phê.

Mẹ tôi nghĩ rằng chúng tôi nên cho mang cà phê vào phòng mụ, nhưng tôi muốn có sự phục thù của tôi sau tất cả cái tấn tuồng lịch sự này và để cô Schniebel ở lại đó trong trạng thái độc lập của mụ cho đến tối, khi đó, mặc dù lặng lẽ và hờn mát, mụ đã xuất hiện một cách đúng vào giờ ăn.

- Đáng tiếc, ngày mai con phải trở lại R. rồi – tôi nói trong bữa ăn – Nhưng nếu mẹ cần đến con bất cứ điều chi, mẹ nhé, con có thể luôn luôn trở lại thật nhanh chóng.

Khi tôi nói điều này, tôi không nhìn đến bà nhưng nhìn đến người em họ của bà, và mụ đã nhận ra tôi định nói gì. Sự chia tay giữa tôi và bà vắn tắt nhưng gần như niềm nở.

- Này con – mẹ tôi nói sau đó – con thu xếp chuyện ấy rất khéo. Cảm ơn con nhiều. Sao con không đàn cho mẹ nghe một cái gì đó ở vở đại nhạc kịch của con?

Đấy là một cái gì tôi đã tạm thời để lại chưa thi hành, song cái hàng rào đã bị phá vỡ và một tương giao mới mẻ bắt đầu thiết lập giữa bà và tôi. Đó là chuyện tốt đẹp đã mở đầu cái công việc này. Nay thì bà đã tin cậy ở tôi và tôi thích thú ở chỗ nghĩ đến chuyện xây dựng một căn nhà nhỏ với bà sau khoảng thời gian dài lâu của một kẻ không nhà của tôi. Tôi gửi lai lời chúc mừng tốt đẹp ân cần của tôi cho cô Schniebel và lên đường với một cảm giác mãn nguyện. không lâu sau tôi trở lại, tôi bắt đầu ngó quanh đó đây bất cứ nơi nào có một căn nhà nhỏ hấp dẫn để thuê. Teiser đã giúp đỡ tôi về phương diện này, và em gái ông cũng thường đến nữa. Cả hai bọn họ đều hoan hỉ với tôi và hy vọng rằng hai tiểu gia đình sẽ sống hạnh phúc gần bên nhau.

Giữa lúc ấy, tôi đã gửi phần bè hợp tấu vở đại nhạc kịch của tôi đến Munich. Hai tháng sau, ngay sau khi mẹ tôi đến, Muoth đã viết cho tôi là nó đã được chấp nhận nhưng không thể nghe dượt thử vào mùa đó. Tuy nhiên, nó sẽ được trình diễn bắt đầu vào mùa đông sau. Thế là tôi đã có những tin tức tốt đẹp để kể với mẹ tôi. Khi Teiser nghe được chuyện đó ông đã nhảy múa cho niềm vui đó và đã sắp đặt một bữa tiệc mừng.

Mẹ tôi đã khóc khi chúng tôi dọn đến căn nhà nhỏ xinh xắn của chúng tôi, và nói rằng không tốt đẹp gì về việc dời chỗ ở trong tuổi già, nhưng tôi thì nghĩ rằng đó là một cuộc di chuyển tốt đẹp, cũng như anh em Teiser, và điều làm tôi hài lòng là thấy Brigitte đã giúp đỡ mẹ tôi nhiều như thế nào. Cô gái có ít người quen trong thị trấn và trong khi anh nàng ở hí viện thì nàng thường cảm thấy trơ trọi tại nhà, mặc dù nàng không thú nhận điều đó. Hiện giờ nàng thường đến với chúng tôi và không chỉ giúp chúng tôi tổ chức và sắp xếp mà còn giúp mẹ tôi và tôi trên lộ trình khó khăn của việc sống với nhau hoà hợp, nàng biết làm thế nào để làm cho bà cụ tỏ tường khi tôi cần sự yên lặng và cô đơn, nàng thường xuyên kề cận giúp đỡ tôi. nàng cũng chỉ cho tôi thấy nhiều nhu cầu và ước nguyện của mẹ tôi mà tôi chẳng bao giờ đoán ra cả và điều đó mẹ tôi cũng chẳng bao giờ nói với tôi. Như vậy chẳng bao lâu chúng tôi đã ổn định trong ngôi nhà nhỏ thanh tịnh của chúng tôi, khác hẳn và khiêm tốn hơn cái ý niệm về ngôi nhà trước đây của tôi nhưng nó cũng tốt lành và thú vị đủ cho một người không có bất kỳ sự tiến bộ nào thêm nữa hơn tôi đã có.

Mẹ tôi nay đã trở nên quen thuộc với một số âm nhạc của tôi. Bà không thích mỗi nhạc phẩm và từ chối không phê bình về hầu hết các nhạc phẩm ấy, nhưng bà đã thấy được và tin rằng nó không chỉ là một cuộc đùa giỡn và cho qua thì giờ nhưng công việc đó được đòi hỏi coi là nghiêm trọng. Trên hết, bà đã ngạc nhiên nhận thấy rằng đời sống của nhạc sĩ, điều mà bà vốn coi là bấp bênh, không chắc gì ít cam go hơn là cái đời sống thường mãi mà người cha quá cố của tôi đã đảm trách. Hiện giờ chúng tôi nhận thấy nói về người dễ dàng hơn và lần hồi tôi được nghe vô số câu chuyện về cả hai, về ông bà nội tôi, và về thuở ấu thời của tôi. Tôi thích thú được nghe về quá khứ và gia đình, và tôi không còn cảm thấy như thể tôi không thuộc về gia đình đó nữa. Mặt khác, mẹ tôi đã biết để cho tôi đi theo con đường riêng biệt của tôi và đã vững tin ở tôi, ngay cả khi tôi tự giam mình trong phòng tôi trong những giờ làm việc, hoặc khi tôi tức bực. Bà đã rất hạnh phúc với thân phục tôi và điều này đã làm cho những thử thách và mối phiền não của bà với mụ Schniebel tất cả khó lòng chịu đựng nổi. Nay thì bà lại đạt được lòng tin và lần hồi thôi nói đến việc trở nên già nua và cô độc nữa.

Ở giữa tất cả sự an lạc và niềm hạnh phúc khiêm cung này, cái cảm giác khốn khổ và bất như ý mà tôi đã từng sống trải dằng dặc thế kia đã trở nên chìm đắm. Nó không chìm tới nhiều những đáy sâu không thể dò được đâu nhưng đứng cạnh sâu thẳm trong tâm hồn tôi. nó đã đối diện với tôi trong nhiều đêm và duy trì quyền hạn của nó. Cái quá khứ đó càng có vẻ mịt mù tăm dạng bao nhiêu thì tôi càng ý thức đến tình yêu và nỗi sầu lúc nào cũng ở bên tôi như một âm thầm nhắc nhở bấy nhiêu. Khi tôi còn trẻ trung, đã từng mê mệt điêu đứng với nàng Liddy kiều diễm vô tư vô lự, tôi nghĩ rằng tôi đã biết đến tình yêu, rồi lại nữa, khi tôi lần đầu tiên gặp Gertrude và cảm thấy rằng nàng là lời giải đáp cho những câu hỏi và khát vọng tối tăm của tôi, khi sự đau đớn bắt đầu và nhiệt vọng và những vực sâu xsa lạ đã đạt được mục đích tình thân hữu và sự hiểu biết, và sau cùng khi nàng đã mất khỏi tay tôi, tôi nghĩ rằng tôi đã biết tình yêu là gì. Tình yêu của tôi đối với nàng đã khăng khăng nhất mực và luôn luôn ở bên tôi và tôi đã biết rằng tôi sẽ chẳng bao giờ thèm muốn một người đàn bà nào khác hoặc ao ước được hôn lên đôi môi người đàn bà nào khác, vì Gertrude đã chiếm trọn tâm hồn tôi.

Thân phụ nàng, người mà thỉnh thoảng tôi có viếng thăm, nay có vẻ như biết đến những cảm giác của tôi đối với nàng. Ông hỏi tôi về âm nhạc dạo khúc mà tôi đã viết cho lễ cưới của nàng, và đã bộc lộ ý chí tốt đẹp âm thầm với tôi. Hẳn ông đã ý thức tôi vui sướng ra sao khi có được các tin tức của nàng và tôi đã miễn cưỡng ngại ngùng để hỏi về chuyện đó như thế nào, và ông đã chuyển giao cho tôi nhiều phong thư của nàng. Trong các thư ấy thường có một cái gì về tôi trong đó, đặc biệt là ở phần liên quan đến vở đại nhạc kịch. Nàng đã biết rằng một ca sĩ giỏi đã tìm ra cho phần giọng kim, và nàng sẽ thích thú như thế nào được nghe tác phẩm nhiều dấu yêu trọn vẹn đến hết. Nàng cũng vui lòng là nay mẹ tôi đã đến ở với tôi. Tôi không biết nàng đã viết gì về Muoth.

Đời tôi đã tiếp diễn một cách thanh thản, nhưng dòng nước ngầm đó không còn bức bách triều lưu của nó nổi lên mặt nữa. Tôi đang làm việc cho nhạc lễ Misa và đã có những ý tưởng cho một Ca thánh, vì lẽ tôi vẫn còn cần đến bản văn. Khi tôi bắt buộc phải nghĩ đến đại nhạc kịch, thì nó cũng giống như một thế giới tha hoá đối với tôi. Âm nhạc của tôi phát triển theo những đường hướng khác, nó trở nên dung dị hơn và thanh thản hơn, mục đích của nó là vỗ về an ủi, chứ không phải là kích thích.

Trong thời gian này anh em Teiser là một niềm an ủi lớn lao cho tôi. Chúng tôi gặp nhau gần như mỗi ngày. Chúng tôi đọc, đánh đàn, bách bộ với nhau và nhập bọn với nhau vào những ngày nghỉ và những cuộc đi dạo. Chỉ có vào mùa hè, khi tôi không ao ước làm cản trở những người bách bộ vất vả này, chúng tôi mới chia tay một vài tuần, bọn Teiser lại lang thang ở Tirol và Voralberg, và đã gởi về cho tôi những hộp nhỏ cây mẫu tử. Tuy nhiên, tôi đã đưa mẹ tôi đến các người bà con ở miền Bắc Đức, những người mà bà đều thăm viếng mỗi năm. Tôi ở lại Bắc Hải. Tại đấy, đêm ngày tôi nghe cái ca khúc xa xưa của biển cả và trong không khí mặn nồng tươi mát ấy đã hoà nhịp với các ý tưởng và các giai điệu của tôi.

Từ nơi này lần đầu tiên tôi đã có can đảm viết cho Gertrude ở Munich, không phải là bà Muoth, nhưng là Gertrude bạn tôi, người mà tôi đã từng nói đến trong âm nhạc và trong những giấc mơ của tôi. Có lẽ nó sẽ làm cho nàng thích thú, tôi nghĩ, và một đôi lời ân cần và chào mừng thân hữu có thể là vô hại. chống lại ý chí của tôi, tôi không thể nào không tin cậy ở Muoth bạn tôi, và tôi luôn luôn ít lo ngại ở sự mô tả của Gertrude. Tôi đã biết anh ta quá rõ, cái con người cô đơn bướng bỉnh này vốn quen với việc nhượng bộ trước các tánh khí của anh và chẳng bao giờ chịu thiệt thòi với bất kỳ ai cả, đó là một người bị cuốn phăng đi bởi những thôi thúc của sức mạnh và người mà, trong những giờ trầm tưởng suy tư hơn, đã thấy toàn bộ cuộc đời anh ta như một tấn bi kịch. Nếu thực sự có một trạng thái bệnh tật cô đơn và hiểu lầm, như ông bạn hảo tâm Lohe của tôi đã công bố thì Muoth đã khốn khổ điêu đứng ở cái bệnh tật này hơn là bất kỳ ai khác.

Tôi chẳng được tin tức gì của anh ta. Anh ta cũng chẳng viết. Ngay cả Gertrude, cũng chỉ gởi cho tôi một bức thư ngắn cám ơn yêu cầu tôi đến Munich sớm vào mùa thu, khi nghe dượt thử vở đại nhạc kịch của tôi sẽ khởi sự vào bắt đầu mùa trình diễn đó.

Vào đầu tháng Chín, khi tất cả chúng tôi lại có mặt ở thị trấn và trở về với đời sống thường nhật của chúng tôi, một tối anh em Teiser đến nhà tôi để xem qua tác phẩm mà tôi đã soạn trong mùa hè. Tác phẩm quan trọng nhất là một nhạc trữ tình ngắn soạn cho hai vĩ cầm và dương cầm. Chúng tôi đã tấu lên. Brigitte ngồi xuống đàn dương cầm, bên trên âm nhạc của tôi, tôi có thể thấy cái đầu và bím tóc dày đặc đẹp đẽ của nàng, đuôi tóc óng ánh như vàng dưới ánh nến. Anh nàng đứng bên cạnh tôi và chơi cái phần vĩ cầm thứ nhất. Đấy là âm nhạc trữ tình, dung dị mà nó nhạt nhoà và chìm dần một cách dịu dàng như một đêm đông, không hạnh phúc cũng chẳng buồn sầu, nhưng chập chờn trong cái dạng thái của một kết thúc bảng lảng hoàng hôn, giống như một đám mây rực lên lúc mặt trời lặn. Anh em nhà Teiser đều thích nhạc phẩm ngắn ngủi này, đặc biệt là Brigitte. Nàng hoạ hiếm nói bất kỳ điều gì về âm nhạc của tôi, một cách yên lặng nàng duy trì một thứ kiêng nể như con gái với tôi, coi tôi với sự ngưỡng mộ, vì lẽ nàng đã xem tôi là một nhà soạn nhạc vĩ đại. Hôm nay nàng vận dụng can đảm và bày tỏ lòng ưa thích đặc biệt của nàng. Nàng nhìn đến tôi một cách chân thành với cặp mắt sáng xanh của nàng và gật đầu đến nỗi ánh sáng đã lờ mờ trên bím tóc màu hung của nàng. Nàng rất xinh, gần như là nhan sắc.

Để làm vui lòng nàng, tôi lấy cái phần đàn dương cầm của nàng và viết lời đề tặng bằng bút chì trên dòng nhạc "Tặng bạn tôi, Brigitte Teiser" và trao cho nàng.

- Nay thì lời đề tặng đó sẽ luôn luôn có trên nhạc khúc ngắn ngủi này – tôi nói một cách nịnh đầm và cúi đầu. Nàng đọc lời đề tặng một cách chậm rãi và mặt nàng đỏ rần. Nàng đưa bàn tay nhỏ rắn chắc ra cho tôi và bất thần đôi mắt nàng giàn giụa nước mắt.

- anh có thật không đấy? – nàng hỏi giọng nhỏ nhẹ.

- Ô thật chứ - tôi nói và cười lên – Và tôi còn nghĩ rằng nhạc khúc này rất hợp với cô nữa, cô Brigitte ạ.

Cái nhìn trừng trừng của nàng vẫn còn che phủ với những dòng lệ, đã làm tôi ngạc nhiên, thật là nghiêm trọng và không như con gái tí nào – nhưng tôi đã không chú ý thêm nữa vấn đề. Hiện giờ Teiser đã để đàn vĩ cầm của ông ta qua một bên, và mẹ tôi, vốn biết ông ưa gì, đã rót rượu vang ra đầy ly. Cuộc nói chuyện trở nên linh động. Chúng tôi đã bàn bạc về vở đại nhạc kịch mới đã được trình diễn một ít tuần trước đây, tôi chỉ nhớ đến chuyện bất ngờ nhỏ nhoi đó với Brigitte sau này trong buổi tối, khi cả hai bọn họ chia tay và nàng lại nhìn tôi một cách lạ lùng.

Giữa lúc ấy cuộc dượt thử vở đại nhạc kịch của tôi đã khởi sự tại Munich. Như những phần chính yếu đều ở trong đôi tay giỏi giang của Muoth và Gertrude đã khen ngợi giọng kim, ban nhạc và những hợp xướng trở nên mối liên quan chính yếu của tôi. Tôi để mẹ tôi lại cho các bằng hữu của tôi trông nom và du hành tới Munich.

Buổi sáng ngay sau khi tôi đến đó, tôi bách bộ dọc theo đường phố rộng rãi hấp dẫn đến Schwabing và đi đến cái ngôi nhà toạ lạc một cách êm ả nơi Muoth trú ngụ. Tôi gần như hoàn toàn quên hẳn về vở đại nhạc kịch. Tôi chỉ nghĩ đến anh ta và Gertrude và việc tôi sẽ tìm thấy họ như thế nào mà thôi. Chiếc xe dừng lại tại chỗ gần như bên vệ đường thôn dã ở trước căn nhà nhỏ đứng giữa những cây cối trông có vẻ mùa thu. Những chiếc lá của cây phong vàng úa nằm ở hai bên đường đã chất chồng thành từng đống.

Với một nỗi dao động nào đó tôi bước vô nhà. Căn nhà cho tôi có cảm tưởng tiện nghi và thịnh vượng. Một người giúp việc đã cởi hộ áo khoác của tôi.

Tại căn phòng lớn tôi được dẫn vào tôi nhận thấy có hai bức hoạ lớn cũ đã mang từ nhà Imthor đến. Trên vách có treo một bức chân dung mới của Muoth được vẽ tại Munich và trong khi tôi đang đứng xem bức hình ấy thì Gertrude bước vô.

Tim tôi đập liên hồi ở việc thấy lại nàng sau một thời gian lâu dài như vậy. Nàng đã biến đổi thành ra một người đàn bà già dặn đường bệ hơn, nhưng nàng mỉm cười với tôi trong cách thức thân mật cố hữu và chìa tay ra cho tôi.

- Anh mạnh giỏi chứ? – nàng hỏi trong một cung cách thân mật – Anh đã già hơn nhưng trông anh khoẻ mạnh. Chúng tôi đã mong đợi anh từ lâu.

Nàng hỏi han về tất cả bạn bè của nàng, về thân phụ nàng và mẹ tôi, và khi nàng trở nên chăm chú và chế ngự nỗi e thạn đầu tiên của nàng, tôi đã xem nàng tương tự như làn ánh sáng như tôi đã từng có trong quá khứ. Bỗng nhiên sự bối rối ngượng ngập của tôi đã biến mất và tôi nói với nàng như nói với một người bạn tốt, kể với nàng tôi đã nghỉ hè trên biển ra sao, về công việc của tôi, anh em Teiser, và sau hết còn nói đến cái cô Schniebel khốn khổ đó.

- Và nay – nàng kêu lên – vở đại nhạc kịch của anh sẽ được trình diễn! Anh sẽ rất thích thú về chuyện đó.

- Vâng – tôi nói – nhưng còn thích thú hơn ở chỗ lại được nghe cô hát.

Nàng mỉm cười:

- Tôi cũng sẽ thích thú nữa. Tôi hoàn toàn thường hay hát, nhưng gần như lúc nào cũng hát cho mỗi mình mình. Tôi sẽ hát tất cả ca khúc của anh. Tôi có các ca khúc đó đây này và tôi không để bụi bám ở trên đó đâu. Hãy ở lại dùng cơm với chúng tôi. Nhà tôi sẽ trở về đây ngay ấy mà và anh ấy có thể cùng đi với anh đến thăm nhà nhạc trưởng vào buổi chiều.

Chúng tôi đi vào phòng âm nhạc và nàng đã hát với ca khúc của tôi. Tôi trở nên im lặng và nhận thấy khó khăn để vẫn cứ bình tĩnh. Giọng ca nàng đã trở nên điêu luyện hơn và vang vọng niềm tự tin, song nó vút lên một cách dễ dàng cũng như mãi mãi làm tôi vô cùng cam kích trong hoài niệm của tôi với những ngày tuyệt nhất của đời tôi, đến nỗi tôi nhìn vào các phím đàn dương cầm như thể đã bị mê mẩn tâm thần, một cách lặng lẽ tấu lên những nốt nhạc từng quen thuộc và lắng nghe với đôi mắt nhắm lại, vì rằng trong những khoảnh khắc ấy không thể nào phân biệt được giữa quá khứ và hiện tại. Nàng đã thuộc về tôi và đời tôi chăng? Chúng tôi đã không gần gũi nhau như anh chị em và như là những bạn rất thân thiết hay sao? Điều chắc chắn, là nàng đã hát một cách khác hẳn với Muoth!

Chúng tôi ngồi tán gẫu một chập, cảm thấy vui sướng và không có gì nhiều để nói với nhau, vì rằng chúng tôi đã biết rằng chẳng có những giải thích nào là cần thiết đối với chúng tôi. Sự việc ra sao với nàng và chồng nàng, lúc bấy giờ tôi không nghĩ đến. tôi sẽ có thể quan sát điều đó sau này. Dù sao đi nữa, nàng đã không rẽ khỏi lộ trình của nàng và trở nên không thực với bản chất của nàng, và nếu nàng đã có một gánh nặng để chịu đựng thì chắc chắn là nàng chịu đựng nó với vẻ trang trọng và chẳng hề than thân trách phận.

Một giờ sau Heinrich, người đã nghe có tôi đến, bước vô nhà. Lập tức anh ta bắt đầu nói về vở đại nhạc kịch, mà nó có vẻ quan trọng cho bất cứ một nơi nào khác nữa hơn là cho tôi. Tôi hỏi anh ta được mạnh giỏi không và anh ta thích ở Munich như thế nào.

- Cũng như bất cứ một nơi nào khác – anh ta nói một cách trang trọng – Công chúng không thích tôi vì cảm thấy rằng tôi không quan tâm đến. Tôi khó lòng mà mãi mãi nhận được sự thuận tiện ở lối vào đầu tiên của tôi. Tôi luôn luôn hướng dẫn thiên hạ trước tiên và rồi mang họ theo tôi. Như thế tôi đã thành công mà không được phổ cập. Một đôi khi tôi cũng hát dở tệ, tôi phải thú nhận điều đó ở mình. Phải, vở đại nhạc kịch của anh sẽ thành công, anh có thể trông cậy ở điều đó, cho tôi và cho anh. Hôm nay chúng ta đến nhà nhạc trưởng, ngày mai chúng ta sẽ mời ca sĩ giọng kim đến gặp chúng ta và bất cứ ai khác nữa mà anh muốn gặp. Sáng mai sẽ có một cuộc nghe dượt thử. Tôi nghĩ rằng anh sẽ hài lòng.

Trong bữa cơm trưa tôi nhận thấy anh ta lịch sự khác thường với Gertrude, một điều đã làm tôi ngờ vực. Điều đó giống như là suốt thời gian tôi ở Munich, và tôi đã thấy cả hai bọn họ mỗi ngày. Cả cái đôi này đều có một sự lịch sự quá độ và đã cho thấy cái cảm tưởng đó bất kỳ họ đi đến đâu. Song le họ đã lạnh nhạt với nhau, và tôi nghĩ rằng chỉ có hai đặc tính cương nghị của Gertrude và cái bản chất cao thượng của nàng mới có thể làm cho nàng che đậy được sự lạnh nhạt này mà thôi với một sự lịch sự trang trọng ngoài mặt. Điều đó cho thấy như thể là nàng đã không thức giấc lâu trước đó từ sự đam mê của nàng cho người đàn ông bảnh trai này và vẫn còn hy vọng hồi phục được sự yên tĩnh nội tâm của nàng. Dù có thế nào chăng nữa thì nàng đã hành động phù hợp với cái thể thức tốt đẹp. Nàng đã được nuôi nấng dạy dỗ quá tốt đẹp và là một người đàn bà tốt đẹp đóng cái vai trò vỡ mộng và hiểu lầm trước các bè bạn hoặc để chứng tỏ nỗi buồn sầu bí mật của nàng với bất kỳ ai, dẫu rằng nàng không thể che giấu chuyện ấy ở tôi. Nhưng nàng cũng không thể chịu nổi bất cứ cái nhìn hoặc cử chỉ hiểu biết hoặc giao cảm nào ở tôi. Chúng tôi đã nói và hành động suốt cả lúc ấy như thể chẳng làm gì có đám mây treo trên cuộc hôn nhân của nàng.

Cái tình trạng này sẽ duy trì và không chắc bao lâu đều tuỳ thuộc ở Muoth, người mà cái bản chất không thể lường được lần đầu tiên tôi đã thấy được giữ lại dưới sự kiềm chế bởi một người đàn bà. Tôi đã buồn rầu cho cả hai bọn họ nó tôi chẳng ngạc nhiên gì khi nhận ra cái tình huống này. Cả hai đều đã tận hưởng cái đam mê nhiệt vọng của họ, nay thì họ phải học hỏi để ký thác và gìn giữ cái thời gian hạnh phúc này trong ký ức của họ hoặc họ phải học hỏi để tìm ra con đường tiến tới một thứ hạnh phúc và tình yêu mới mẻ của họ. có lẽ một đứa bé sẽ mang họ trở lại với nhau, không phải là trở lại với khu vườn Địa đàng bị bỏ phế của sự cuồng nhiệt của tình yêu, nhưng để tiến tới một ý chí mới mẻ để sống với nhau và lôi kéo về gần gũi nhau hơn. Gertrude thì đã có cái đặc tính thanh thản và kiên nghị cho điều đó, tôi biết. Tôi chẳng dám nghĩ là không biết Heinrich có cùng cái khả năng đó không. Tuy nhiên tôi buồn rầu rằng cái cơn bão tố dữ dội của lòng nhiệt vọng đầu tiên của họ đó và sự thích thú lẫn nhau đã đi qua, tôi đã hài lòng ở cái cách thức cả hai bọn họ cư xử, giữ gìn sự trang trọng và tôn kính của họ không chỉ trước mặt thiên hạ nhưng cũng ở trước mặt bạn đồng hành của nhau nữa.

Trong lúc đó, tôi không nhận lời mời ở lại nhà Muoth, và anh ta cũng chẳng bắt ép tôi. Mỗi ngày tôi đi đến đấy và điều làm tôi vui lòng là để thấy Gertrude ưa thích việc tôi đến và vui vẻ tán chuyện lăng nhăng và đánh đàn với tôi, cho nên sự thích thú ấy không chỉ có mình tôi.

Nay thì rõ ràng là vở đại nhạc kịch của tôi sẽ được trình diễn vào tháng Chạp.

Tôi đã ở lại Munich hai tuần lễ, đã hiện diện ở tất cả các buổi ban nhạc dượt thử, làm những thay đổi và điều chỉnh đó đây, nhưng thấy rằng tác phẩm ở trong những đôi tay giỏi giang. Điều có vẻ lạ lùng là để xem các ca sĩ, các vĩ cầm thủ và các sáo thủ, nhà nhạc trưởng và các ca sĩ hợp xướng đã chiếm hữu với tác phẩm của tôi, tác phẩm đó hiện giờ trở nên xa lạ với tôi và đã có sự sống và hơi thở chứ không còn là của tôi nữa.

- Hãy đợi nhé – Heinrich Muoth nói – chẳng bao lâu anh sẽ thở cái không khí bị cáo của công chúng. Tôi gần như ao ước cho sự an toàn của anh là vở đại nhạc kịch sẽ không là một thành công, vì rằng lúc bấy giờ anh sẽ có một đám đông vô trật tự theo sau anh. Rồi anh sẽ phải đương đầu với sự mắc kẹt và ký tên, và thưởng thức sự tán đồng và sự ân cần của công chúng ngưỡng mộ. Mọi người đều nói đến cái chân cà thọt của anh nữa. Bất cứ điều gì giống như thế đều thành phổ thông cả!

Sau những cuộc nghe dượt thử cần thiết đó tôi đã lên đường, thu xếp để trở lại một ít ngày trước cuộc trình diễn. Teiser đã hỏi tôi vô số câu hỏi về các cuộc nghe dượt thử. Ông ta nghĩ đến vô số thuộc các chi tiết của dàn nhạc mà tôi gần như không xem xét đến và ông ta đã kích thích và lo lắng về toàn bộ công việc đó hơn là tôi. Khi tôi mời ông và em gái ông đến với tôi tại cuộc trình diễn, ông ta nhảy cẫng lên vì vui mừng. Mặt khác, mẹ tôi không hoan nghênh việc du hành vào mùa đông và tất cả sự náo nhiệt, và tôi đã đồng ý là bà sẽ ở lại nhà. Dần dà, tôi bắt đầu cảm thấy kích thích hơn và về đêm phải uống một ly rượu vang đỏ để giúp tôi ngủ được.

Mùa đông đến sớm, và ngôi nhà nhỏ và khu vườn của chúng tôi tuyết đã phủ dày đặc khi mà, vào buổi sáng, anh em Teiser đến gọi chúng tôi đi trong một chiếc tắc xi. Mẹ tôi vẫy tay từ biệt chúng tôi từ cửa sổ, chiếc tắc xi chạy đi, và Teiser, choàng quanh cổ ông ta chiếc phu la dày cộm, ca lên một khúc hát lãng tử. Trong cuộc hành trình lâu dài đó ông ta hệt như một cậu bé trở về nhà vào dịp lễ Giáng sinh, và cô Brigitte kiều diễm thì mặt nàng đỏ ửng, bỉêu lộ sự thích thú của nàng lặng lẽ hơn. Tôi vui thú ở sự đồng hành của họ, vì rằng tôi không còn điềm tĩnh nữa, và đã đợi chờ những biến cố của vài ngày tới đây hệt như một người bị kêu án. Muoth, đang đợi tôi tại nhà ga, tức thì chú ý ngay.

- Hãy cảm tạ về chuyện đó chứ! Dù sao, anh là một nhạc sĩ chứ có phải là một triết gia đâu!

Hình như anh ta nói đúng, vì sự kích thích của tôi kéo dài cho đến cuộc trình diễn xảy ra, và trong những đêm đó tôi không hề chợp mắt. Muoth là người bình tĩnh duy nhất trong tất cả chúng tôi. Teiser đã bùng cháy với sự kích thích, ông đi đến mỗi cuộc dượt thử và không ngớt đưa ra những lời chỉ trích. Chen chúc và chú mục, ông ngồi bên cạnh tôi trong những đoạn khó, và luân phiên giữa khen ngợi hoặc gật đầu.

- Có thiếu một giọng sáo đó nghe! – Ông kêu lên ở lần nghe dượt thử đầu tiên mà ông tham dự, kêu to đến nỗi nhà nhạc trưởng nhìn ngang qua chúng tôi với sự bực mình.

- Chúng ta phải thiếu sót một cái chứ - tôi nói, mỉm cười.

- Thiếu sáo à? Tại sao? Thật là làm một điều gàn dở! Cẩn thận nhé, hoặc là họ phá hỏng toàn bộ khởi tấu khúc đấy.

Tôi phải cười và một cách mạnh mẽ giữ ông lại vì ông phê bình đến thế kia. Nhưng trong cái phần ruột của ông, nơi mà đàn hạ long cầm và trung long cầm dự vào, thì ông ngồi dựa ra sau với cặp mắt nhắm lại, thỉnh thoảng ấn mạnh tay tôi, và sau đó thì thào với tôi, đã ngượng ngùng:

- Gần như làm cho tôi muốn ứa nước mắt. Thật là tuyệt vời!

Tuy thế vẫn chưa được nghe cái phần của giọng nữ kim. Hiện nó có vẻ lạ lùng và buồn rầu để nghe nó được hát lên lần thứ nhất bởi một ca sĩ khác. Cô ta hát rất hay, và tôi đã cảm ơn cô ta ngay sau khi hát xong, nhưng trong lòng thì tôi nghĩ đến những buổi chiều khi mà Gertrude đã hát lên những lời đó, và tôi có một cảm giác bất mãn không thừa nhận, cũng như khi một người dành hy sinh những vật sở hữu quý giá của mình và lần đầu tiên thấy nó nằm trong tay của kẻ lạ.

Tôi ít gặp gỡ Gertrude vào những ngày đó. Nàng đã quan sát sự kích thích của tôi với cái mỉm cười và để tôi một mình. Tôi đã thăm viếng nàng với anh em Teiser. Nàng tiếp nhận Brigitte rất nồng nhiệt và cô gái tràn ngập lòng ngưỡng mộ cho người đàn bà dễ thương nhan sắc đó. Từ lúc đó Brigitte đã nhiệt thành nhất về Gertrude và đã ngợi khen nàng một cách liến thoắng, và anh cô cũng thế.

Tôi không thể còn nhớ tới các chi tiết của hai ngày trước cuộc trình diễn đó, mọi sự đều rối mù trong đầu tôi. Có những lý do thêm vào cho sự kích thích, một ca sĩ trở nên khàn cổ, người khác thì bực bội ở chỗ không được thủ cái vai trò lớn hơn và đã cư xử rất tệ hại trong các cuộc dượt thử cuối cùng. Người nhạc trưởng thì trở nên nguội lạnh hơn và chiếu lệ như là kết quả của những chỉ dẫn của tôi. Muoth đã đến trợ giúp tôi đúng lúc, mỉm cười một cách điềm tĩnh ở tất cả sự hỗn loạn đó, và trong lúc này có giá trị cho tôi nhiều hơn là Teiser, chạy đó đây như một con quỷ, đưa ra những sự chỉ trích ở bất cứ ở đâu. Brigitte nhìn đến tôi với sự tôn kính nhưng cũng với lòng giao cảm khi mà, trong những thời kỳ yên lặng hơn, chúng tôi đã ngồi bên nhau tại khách sạn, mệt mỏi và có phần im lặng.

Những ngày đã trôi qua và buổi tối của cuộc trình diễn đã đến. Trong khi thính giả đi vào hí viện, tôi đã đứng ở sau sân khấu không biết làm gì hoặc đề nghị gì. Cuối cùng, tôi ở lại với Muoth, anh ta đã phục sức và tại một căn phòng nhỏ xa cách với tất cả sự ồn ào chậm rãi uống cạn hết nửa chai sâm banh.

- Anh cũng uống một ly chứ? – anh ta hỏi một cách giao cảm.

- Không – tôi nói – uống thế không làm anh quá kích thích à?

- Sao? Tất cả các hoạt động bên ngoài à? Thì nó luôn luôn hệt như thế mà.

- Tôi định nói đến sâm banh kia.

- Ồ không, nó vỗ về an ủi tôi. Tôi luôn luôn phải có một hoặc hai ly trước khi tôi cần làm bất cứ việc gì. nhưng bây giờ thì đi thôi, gần đến giờ rồi.

Tôi được một người soát vé đưa đến một ô ngồi riêng, nơi đây tôi nhận thấy Gertrude và cả hai anh em Teiser, cũng như một nhân vật quan trọng trong ban trị sự của hí viện, ông ta chào tôi với một nụ cười.

Ngay sau đó chúng tôi nghe tiếng chuông thứ nhì. Gertrude ném cho tôi một cái nhìn thân hữu và gật đầu với tôi. Teiser, ngồi sát bên tôi, đã nắm tay tôi và kéo nó với sự kích thích. Hí viện trở nên tối đen, và âm thanh của khởi tấu khúc của tôi dâng lên một cách trang trọng từ phía dưới. Hiện giờ thì tôi trở nên điềm tĩnh hơn.

Rồi tác phẩm tôi xuất hiện trước mắt tôi, thật quen thuộc và tuy vậy cũng thật xa lạ, nó không còn cần đến tôi nữa và đã có một đời sống riêng rẽ của nó. Những thích thú và âu lo của những ngày qua, những hy vọng và những đêm không ngủ, nỗi khát khao và lòng mong mỏi cái giai đoạn đương đầu với tôi đó, đã tách ra và chuyển hoá. Những cảm xúc trải qua trong bí mật đã một cách rõ ràng và xúc động truyền đạt đến hàng ngàn người xa lạ trong hí viện. Muoth xuất hiện và bắt đầu hát với một vài thận trọng. Rồi giọng anh ta trở nên mạnh mẽ hơn, anh ta để cho mình lui tới và hát trong một cung cách hết sức say sưa của anh ta, giọng nữ kim đã đáp lại trong một giọng cao vút ngọt ngào. Rồi đến cái phần mà tôi có thể nhớ rất rõ đã nghe Gertrude hát, bày tỏ ngưỡng mộ nàng của tôi và một sự thú nhận câm lặng tình yêu của tôi. Tôi đổi hướng nhìn và nhìn vào đôi mắt sáng rực của nàng và đôi mắt ấy cũng đã chấp nhận tôi và chào đón tôi một cách nồng nàn, và trong một khoảnh khắc cái hoài niệm của toàn bộ tuổi trẻ của tôi giống như cái hương vị ngọt ngào của một trái cây chín tới.

Từ giây phút đó tôi cảm thấy bình tĩnh hơn và đã lắng nghe như bất cứ phần tử nào trong đám thính giả. Sự hoan hô vỡ bùng ra. Các ca sĩ xuất hiện trước tấm màn và cúi đầu. Muoth đã được gọi đến nhiều lần, điềm tĩnh mỉm cười trong cái hí viện hiện đã được thắp sáng trưng. Tôi cũng bị bắt buộc phải xuất hiện, nhưng tôi còn quá xa với sự chế ngự bởi sự xúc cảm của tôi và không muốn khập khiễng bước ra khỏi chỗ ẩn tránh của tôi.

Teiser, trái lai đã cười với một gương mặt hệt như mặt trời mọc, đặt tay ông ta qua người tôi và cũng một cách bồng bột lay cả hai tay của yếu nhân trong ban trị sự hí viện.

Bữa tiệc đã sẵn sàng và sẽ cứ diễn ra dẫu cho vở đại nhạc kịch có thất bại. chúng tôi đi đến bữa tiệc trong những chiếc xe tắc xi, Gertrude đi với chồng nàng, và anh em Teiser và tôi đi với nhau. Trong cuộc hành trình ngắn ngủi do Brigitte, người tuy vậy hãy chưa nói lấy một lời, đột nhiên bắt đầu khóc lóc. Thoạt tiên nàng cố chế ngự mình, nhưng chẳng mấy chốc đã vùi mặt nàng trong hai tay và để cho những dòng lệ tuôn trào, tôi không thích nói bất cứ điều gì và đã ngạc nhiên là Teiser cũng thế im lặng và không hỏi han gì. Ông ta chỉ đặt tay ông quanh người nàng và thì thầm một vài lời an ủi ân cần như ta sẽ làm thế với một đứa bé.

Sau đó, trong lúc bắt tay, những lời ao ước và chúc tụng, thì Muoth đã nháy mắt với tôi một cách châm biếm. Thiên hạ đã chất vấn với sự chú tâm về tác phẩm kế tiếp của tôi và đã biến mất khi tôi nói rằng sẽ là một tôn giáo nhạc kịch. Đoạn họ đã uống cho vở đại nhạc kịch kế tiếp của tôi, mà nó chưa bao giờ viết ra cho đến ngày nay.

Chỉ mãi vào buổi tối sau đó, khi chúng tôi đã chia tay và đang trên đường đi ngủ, tôi mới có thể hỏi Teiser có việc gì với em gái ông, tại sao nàng lại khóc. Chính nàng thì đã đi ngủ từ lâu. Bạn tôi nhìn đến một cách tò mò và với một sự ngạc nhiên nào đó, gật đầu và huýt gió, cho đến khi tôi lặp lại câu hỏi của tôi.

- Anh mù như một con dơi - bấy giờ ông nói giọng đầy trách móc. – Thế anh không chú ý bất cứ việc gì à?

- Không – tôi nói với sự ngờ vực gia tăng của sự thật.

- Vâng, tôi sẽ kể cho anh. Cô gái đã thích anh từ lâu. Tuy nhiên là nàng chẳng bao giờ nói với tôi như vậy cả, không hơn gì nàng có với anh, nhưng tôi đã chú ý đến điều đó, và để nói lên sự thật, tôi sẽ rất sung sướng nếu một việc gì đến với chuyện đó.

- Ồ, ông bạn! – tôi nói với một nỗi buồn thực sự - Nhưng tối nay có chuyện gì thế?

- Anh định nói tại sao nó khóc chứ? Anh trẻ con quá! Anh nghĩ rằng chúng tôi không thấy sao?

- Thấy cái gì?

- Trời đất ơi! Anh chẳng cần nói với tôi gì cả và anh có quyền im lặng về chuyện đó trong quá khứ, nhưng lúc bấy giờ anh sẽ không nhìn bà Muoth giống như thế. Giờ thì chúng ta đã hoàn toàn hiểu rõ rồi chứ.

Tôi không yêu cầu ông giữ sự bí mật của tôi. Tôi biết là tôi có thể tin cậy ông. Ông dịu dàng đặt tay lên vai tôi.

- Nay thì tôi có thể tưởng tượng rõ ràng, ông bạn thân, về tất cả những điều mà anh đã trải qua trong những năm này mà không nói với chúng tôi bất cứ điều gì cả. Chính tôi đã có lần trải qua cái kinh nghiệm tương tự ấy. Thôi hãy cứ để hiện tại chúng ta ở lại với nhau và tạo ra âm nhạc hay có phải không? và cũng để thấy rằng cô gái đã được an ủi. Hãy trao tay bạn cho tôi! Thật tuyệt diệu! Tốt, xin chia tay cho đến khi tôi gặp lại anh tại nhà. sáng mai tôi trở về với Brigitte vậy.

Đoạn chúng tôi chia tay, nhưng vài phút sau ông chạy trở lại và nói với sự nghiêm trọng lớn lao:

- Sáo phải được thêm vào trở lại vào lần trình diễn kế nhé. Đừng có quên đấy!

Đó là cái ngày hoan hỉ đã kết thúc như thế nào, và tất cả chúng tôi đều nằm thức một lúc lâu nghĩ ngợi về chuyện đó. Tôi cũng nghĩ đến Brigitte nữa. Tôi đã từng gặp nàng rất nhiều suốt cả lúc này và tôi là một người bạn tốt của nàng, đó là tất cả điều tôi ao ước, cũng như Gertrude từng là một người bạn tốt của tôi, và khi Brigitte đã ước đoán tình yêu của tôi dành cho một người khác, thì điều đó đối với nàng cũng tương tự như tôi khi tôi khám phá ra bức thư tại nhà của Muoth và sau đó đã nạp đạn vào khẩu súng lục của tôi. Mặc dù điều này làm tôi cảm thấy buồn rầu nó tôi không thể không mỉm cười.

Tôi dành hầu hết những ngày ở lại Munich của tôi với Muoth. Điều đó không còn giống như những buổi chiều trong quá khứ khi ba chúng tôi lần đầu tiên thường đàn và hát với nhau, nhưng trong ánh hoàng hôn của cuộc trình diễn vở đại nhạc kịch của tôi đã có một hoài niệm hỗ tương không nói ra về thời đó, và cũng có cơ hội để nhen nhúm lại những cảm giác xa xưa giữa Muoth và Gertrude. Sau cùng khi tôi ngỏ lời chia tay với họ, tôi đã đăm đăm nhìn lại một lúc cái ngôi nhà trông yên tĩnh giữa những hàng cây trơ nhánh đó. Tôi hy vọng một ngày nào đó trở lại nơi này và sẽ hân hoan nhượng bộ niềm hạnh phúc và thành công nhỏ nhoi của tôi để giúp cho hai kẻ ở bên trong căn nhà đó lại lôi kéo đến bên nhau và luôn luôn cùng có nhau.