hiệm trở về từ lúc trời đã tối. Con đường hẹp và nhiều ổ gà. Những vụng nước đục lầm, tóe bẩn, dưới những chiếc bánh xe nhà binh lồng lộn. Đường lầy lội và khó đi vì không có đèn. Một bên là lạch nước, sâu hơn chút nữa, là mặt sau của nghĩa địa Đô thành. Những nấm mộ cũng nghèo khó dúm dó như kiếp người thuở sinh tiền. Nghĩa là mỗi phần mộ không choán tới nửa thước bề ngang và cũng chưa được tới một thước bề dài. Nhiệm chỉ nhìn thấy những giấu thập tự trắng toát, loáng thoáng như những mẩu xương người vắt chéo. Chân Nhiệm rơi đều, như những giọt nước mưa còn đọng lại trên những tàn lá me dại chưa kịp rơi hết. Một niềm vui là lạ ứ lên cổ Nhiệm, làm Nhiệm không thể nén được nụ cười mãn nguyện. Nhiệm cười một mình với hình ảnh chợt thoáng qua trong óc. Phải nhìn nhậnrằng mình đã thắng. Đúng thế. Không ai phủ nhận được điều ấy. Nó hiển nhiên, thật hiển nhiên, như lá thư với mấy hàng chữ nghiêng, trên tấm giấy học trò viết bằng bút chì của Nữ. Bất giác Nhiệm đưa tay lên ngực áo, chiếc phong bì dài, màu xanh nhạt như kêu khẽ, khi những ngón tay Nhiệm vừa chạm tới. Có thế chứ, có thế chứ, Nhiệm lẩm bẩm. Chậm lắm là tháng tới mình sẽ ra ngoài đó. Ừ, ngoài đó. Chắc Nữ mừng rỡ lắm. A, nhưng không biết Nữ còn nhớ mặt mình không? Liệu nàng có nhận là đã quen mình, đã... có cảm tình với mình không? Hay nàng sẽ lạnh lùng từ chối "Dạ xin lỗi ông, tôi chưa được hân hạnh quen biết ông. Chắc ông lầm tôi với một người nào đó". Ờ, nếu nàng đối xử với mình như vậy, chắc chỉ có nước độn thổ. Chỉ có nước ngậm bồ hòn mà quay đi. Và câu chuyện đâu chỉ giản dị có thế. Bạn bè của nàng, bạn bè của Nhiệm, chúng sẽ đồn ầm lên. Chúng đem Nhiệm ra khôi hài. Chúng sẽ mỉa mai, sẽ chỉ trỏ, mỗi khi gặp Nhiệm. Chừng ấy, chắc Nhiệm không dám nhìn mặt ai nữa. Nhục nhã ê chề quá rồi con gì. Lúc đó thì đúng là thân bại danh liệt. Bản tính Nhiệm vẫn thường lo xa, ưa suy đoán vòng vo như vậy. Nhưng kinh nghiệm thực tế, đã cho Nhiệm thấy chàng ít hành động theo tư tưởng, theo óc xét đoán, phân tích. Nhiệm vẫn hành động theo cảm hứng bất định của tình cảm, cái mà bè bạn thường gọi là bốc đồng, là gàn; là đam mê. Danh từ mỗi người gán cho Nhiệm một khác. Nhiệm chẳng biết theo ai thì đúng. Nhưng chỉ có một điều mà Nhiệm biết rõ nhất về mình đó là cái chất bốc đồng, đôi khi đi đến chỗ lãng mạn thái quá. Tất nhiên là sự quá đà nào, cũng có cái hại riêng của nó. Nhưng Nhiệm có mấy khi để ý tới, cân nhắc tới cái lợi cái hại ấy đâu. Thích thì làm không thích thì thôi, rõ ràng, không mập mờ. Ngay cả trong lãnh vực tình cảm cũng vậy. Một là yêu hai là không. Chỉ có thế thôi. Đã nhiều lần Nhiệm bày tỏ quan điểm đó với bạn bè. Do đó, Nhiệm không có bạn gái. Chàng không bao giờ có bạn gái. Bởi mỗi khi gặp một người đàn bà, thái độ tình cảm của Nhiệm rõ rệt ngay tức khắc! Nếu yêu là Nhiệm yêu ngay. Ngay từ phút gặp mặt đầu tiên. Yêu thế thôi. Không cần biết người đó có yêu lại mình hay không. Và nếu không nghĩa là ngược lại, thì thái độ chàng cũng dứt khoát ngay từ buổi sơ ngộ đó. Đời sống chúng ta, tất cả, đều chỉ là bổn phận và trách nhiệm, ngay cả việc ăn uống, đích thực, nó cũng chỉ là một trong những bổn phận mà chúng ta phải làm, đối với cá nhân ta mà thôi. Chỉ có ở lãnh vực tình cảm ta mới đúng là quyền lợi mà chúng ta được hưởng. Vậy tại sao mình lại không dành lấy quyền lợi đó. Dành lấy nó, trong tay mình. Nắm giữ nó, bằng cái toàn quyết định. Khi yêu một người, mặc dù là lúc mình nghĩ nhiều về người ấy. Nhưng đồng thời cũng là lúc mình yêu, thương và thiết tha với đời mình nhất.

Có lẽ cái quan điểm có vẻ hấp tấp, xốc nổi của Nhiệm đã làm một số người mà Nhiệm quen biết ngờ vực và không tin nơi tình cảm chân thực của chàng. Như trường hợp của Huyền cũng vậy, Nhiệm đã bộc lộ một tình yêu đam mê, điên dại. Đến đỗi Huyền phải ngạc nhiên, kêu lên. Trong những lá thư đầu tiên mà Huyền gửi chàng, Huyền đã nhắc không biết bao nhiêu lần câu: "Huyền sợ anh lầm đấy. Đó chưa phải là tình yêu đâu. Nó mới là tình cảm thôi. Là tình cảm đã cũng là quá nhanh rồi". Và mãi hơn một năm sau, Huyền mới chịu nhìn nhận là Huyền lầm chứ không phải Nhiệm lầm. Huyền chợt hiểu và nhìn nhận điều đó, là lúc chính ở Huyền, một biến chuyển lớn lao, đã đến với Huyền: đó là tình yêu. Nó có từ bao giờ Huyền không biết. Nhưng nó tiềm ẩn, âm thầm trong tâm hồn Huyền. Cho tới một phút, nó vụt vỡ, nó mở tung. Và Huyền mới ngã ngửa người ra: à, nó là thế đấy.

Cũng như mới đây, ở Nữ. Nhiệm đoán chắc Nữ, không ít thì nhiều, cũng có phần nào không tin. Mà Nữ có không tin cũng phải. Đâu có ai như mình. Và có lẽ mình là mình, chỉ ở mỗi điểm đó, Nhiệm nghĩ.

Nhiệm giơ tay, phác một cử chỉ chào người lính gác ngoài cổng cư xá. Anh lính ngơ ngác, ngạc nhiên, không hiểu. Nhưng cũng giơ tay chào lại cười toe toét. Làm sao hắn hiểu được rằng những hân hoan, sung sướng đang reo vui, chảy ấm trong từng mạch máu trên thân thể Nhiệm. Ngày mai, chàng sẽ lên đường đi thăm người tình trong tin tưởng ở phương xa.

Lòng cư xá mở lớn với con đường chính rộng thênh thang và hai dãy nhà lầu cách đều khoảng, sừng sửng hai bên.

Nhiệm men theo bờ đất. Cỏ ướt bám đính dưới gót giấy rơi gấp. Nhiệm chợt nghĩ tới vẻ mặc không vui của mẹ chàng, mỗi khi thấy chàng về muộn, sau bữa ăn.

Chiếc cầu thang dẫn lên nhà Nhiệm gẫy ở đoạn giữa. Nhiệm bám một tay vào thành cầu thang lạnh. Tiếng giầy chàng dội lại chính tai chàng tẻ nhạt. Nghe như một nỗi nhớ xa xôi nào chưa hiện về đủ.