Ở độ cao hai nghìn năm trăm mét, trại quan sát gấu trúc ướt đầm những nước. Chăn mềm của ta bão hòa độ ẩm. Ta đã qua hai đêm ở đây. Trong ngày, ta mặc chiếc áo blu dông bằng lông chim trại cấp cho. Người ta lớp nhớp vì ẩm. Lúc thú vị duy nhất đến là khi được ăn trước lửa, thưởng thức một bát canh nóng. Một nồi nhôm to móc lên xà ngang của nhà trú ẩn bằng một sợi dây thép để dùng làm bếp. Bên dưới, cành cây chất đống, không bổ chẻ. Chúng cháy dần dần bên đống tro. Những ngọn lửa cao bốc vọt lên thay cho đèn đóm thắp sáng. Mỗi bận ta đến bên lửa để ăn, một con sóc không thể thiếu được lại đến bên bếp, đảo hai con mắt tròn xoe. Và chỉ vào lúc ăn cơm tối, mọi người mới có thể quây quần. Đùa rỡn. Đến cuối bữa, trời đã đen hẳn, khu trại được rừng sâu tăm tối khoanh lại, mọi người len lỏi trong các nơi ẩn núp của họ để làm những công việc riêng dưới ánh đèn dầu hỏa.

Đã nhiều năm dài dặc họ ở nơi sơn cùng thủy tận này. Họ đã nói hết những gì họ cần phải nói. Họ không có một tin tức nào của bên ngoài. Chỉ một người Khương vùng núi mà họ muốn là mang một cái gùi trên lưng gồm rau xanh và những miếng thịt lợn hay cừu từ cái làng cuối cùng của vùng núi đây, Đèo Ngọa Long, ở trên độ cao hai nghìn năm trăm mét. Trung tâm quản trị khu bảo tồn tự nhiên còn ở xa hơn cái làng. Mỗi tháng họ chỉ thay phiên nhau xuống đó có một lần, thậm chí ít hơn, để nghỉ ngơi một hai ngày. Họ đến đấy để cắt tóc, tắm gội hay làm một bữa ăn ngon. Khi họ đã tích cóp được các ngày nghỉ, họ lấy xe của khu bảo tồn tự nhiên đi thăm bạn gái ở Thành Đô hay để trở về gia đình sống tại các thành phố khác. Với họ, cuộc sống chỉ bắt đầu từ lúc ấy. Ở trại, họ không có báo, không nghe đài phát thanh. Tổng thống Reagan, cải cách kinh tế, lạm phát, diệt trừ ô nhiễm tinh thần, giải thưởng Trăm Hoa của điện ảnh v.v..., cái thế giới ồn ã ấy, quá xa vời với họ, đã ở lại trong thành phố. Chỉ một người tốt nghiệp đại học được điều về đây năm ngoái là không rời khỏi tai đôi máy nghe mà thôi. Lại gần anh ta, ta nhận ra rằng anh ta học tiếng Anh. Một thanh niên khác học dưới ánh sáng ngọn đèn dầu hỏa. Cả hai chuẩn bị dự thi trở thành phó tiến sĩ chỉ cốt để rời được khỏi chỗ này. Một người khác nữa ghi lên bản đồ trắc địa bằng máy bay từng tín hiệu radio anh ta thu nhặt trong ngày. Các tín hiệu ấy phát ra từ các máy phát sóng mà người ta trang bị vào cổ để các con gấu trúc bị bắt sống rời lại được thả về rừng bạt ngàn.

Nhà thực vật học già đi với ta khắp các quả núi này hai ngày vừa qua đã đi nằm. Ta không biết ông ta ngủ hay thức. Nằm trong những tấm chăn ẩm xì, mặc nguyên quần áo, ta không tài nào làm cho mình ấm lên được. Ta có cảm tưởng não ta cũng bị đông lạnh. Tuy vậy bên ngoài những dẫy núi này, đã là tháng Năm xuân sắc. Ta cảm thấy một con bọ ve cắn má đùi ta. Trong ngày, chắc nó đã leo qua ống quần ta khi ta bước trong cỏ. Nó to bằng móng tay út và rắn câng như một cái sẹo. Ta bẹo nó rất mạnh mà không dứt nổi nó ra. Ta biết rằng kéo nó mạnh nữa, ta có cơ làm nó đứa thành hai, vì miệng nó cắn chặt vào thịt rồi. Ta chỉ còn cách nhờ một công nhân ở trại nằm trên giường ngủ cạnh ta giúp cho thôi. Anh ta bắt ta cởi quần áo, phát cho ta một cái thật mạnh vào đùi, vừa phát vừa giật con quỷ hút máu kia ra. Anh ta ném nó vào một ngọn đèn và một mùi bánh rán nhồi thịt bốc lên. Anh ta hứa sẽ đưa ta một đôi xà cạp vào ngày mai.

Trong nơi ẩn núp, yên tĩnh hoàn toàn bao trùm, chỉ nghe thấy nước nhỏ giọt, ở bên ngoài, trong rừng. Xa xa, gió lại gần, hú rít trong các lũng thăm thẳm đằng xa. Rồi nươc bắt đầu rỉ ra ở trên vách gỗ, trên đầu ta, ngay trên tấm chăn của ta. Mưa ư? Ta tự hỏi một cách bản năng. Bên ngoài, bên trong, mọi cái đều ẩm hết, và nước chảy từng giọt, từng giọt... Khuya hơn nữa, ta nghe thấy một tiếng quất đánh đét vừa rõ vừa nặng, lan đi trong lũng.

Cái này là ở Hòn đá trắng đây, ai đó nói.

- Sư nó, chúng bắn trộm, người khác chửi.

Tất cả đều thức dậy, ít ra họ chưa hề ngủ.

- Mấy giờ rồi?

- Nửa đêm kém năm phút.

Chẳng ai nói thêm nữa, tựa như người ta chờ một phát súng thứ hai. Nhưng không nghe thấy gì nữa. Trong bầu im lặng bị phá vỡ đang còn treo lại lơ lửng, chỉ những giọt nước ở bên ngoài nơi trú ẩn và các xao động đang tắt lịm trong lũng là vang lên mà thôi. Thình lình có cảm giác nghe thấy bước chân một thú rừng. Ở đây là thế giới của thú dữ, ấy vậy mà, con người nào có để cho chúng yên đâu. Trong đêm tối, ở khắp mọi ngả, người ta đoán ra sự rậm rịch, sự vận động. Đêm càng tỏ ra nguy hiểm hơn vì thế, nó đánh thức dậy ở trong mi nỗi sợ thường trực bị rình mò, theo dõi, sắp sa vào một cái bẫy. Không thể tìm thấy sự thanh thản mà mi đòi hỏi nồng nhiệt biết bao nhiêu...

- Nó ở đấy đấy!

- Ai?

- Bối Bối 1! - Anh sinh viên hét.

Náo loạn trong nơi trú ẩn. Mọi người nhảy ra khỏi giường.

Ở bên ngoài, tiếng thở và tiếng gầm gừ của một cái mõm. Con gấu trúc ốm hậu sản mà họ đã cứu sống đang trở về, đói, tìm cái ăn! Họ đang chờ nó đến. Họ tin nó sẽ quay trở lại. Hơn mười ngày nay, họ đếm ngày đếm giờ khẳng định nó sắp trở lại. Nó phải trở lại trước khi măng non nhú và đúng là đang xảy ra như thế. Cái vật báu của họ đang lấy móng gại gại các ván vách.

Một người trong họ thoạt đầu mở hé cánh cửa rồi lủi ngay ra với cái xô đầy cháo ngô trong tay. Tất cả theo sau anh ta. Trong đêm tối hình thù mầu sắc mờ nhòa đi hết, một khối to tướng đen sì đung đưa đi đến. Người kia bèn đổ ngay cái xô vào một chậu thau, con gấu trúc tiến đến, nó thở mạnh khiến phát ra tiếng gầm gừ lớn. Mọi cây đèn pin đều chĩa vào con thú rừng, vào thân hình mầu xám trắng, vào cái lưng đen sì và đôi mắt viền quầng đen của nó. Nó chẳng bận tâm gì đến sự đó mà chỉ mải ăn, chẳng cả ngẩng đầu lên. Ai đó muốn chụp ảnh nó: ánh đèn chớp chọc thủng đêm tối. Lần lượt từng người đến gần con vật, sờ sờ nó, vuốt ve bộ lông nó cứng như lông lợn. Nó ngẩng đầu, mọi người vội ù té lảng xa để trở vào gian trú ẩn. Đây là thú dữ: con gấu trúc vạm vỡ có sức đánh nhau với cả một con báo. Lần đầu tiên đến ăn ở trong cái chậu thau bằng nhôm đầy thức ăn, nó đã xơi cùng lúc luôn cả cái dụng cụ mà sau đó nó thải ra thành những miếng nho nhỏ. Lúc đó người ta đi theo các dấu vết chân cảu nó. Ở trại nuôi gấu trúc nằm trong trung tâm quản trị, dưới chân núi, một nhà báo muốn tỏ ra rằng gấu trúc cũng lành hiền như một chú mèo con đã thử ẵm một con trong tay để chụp ảnh. Một nhát móng cào, con vật đã bấu đứt mất bộ phận sinh dục của anh ta, người ta đã phải gửi ngay anh đi Thành Đô bằng xe jeep để cứu mạng.

Khi nó đã ăn xong, con gấu trúc ngoạm vào cây mía rồi ve vẩy cái đuôi to đùng mà biến vào trong cái búi tre mũi tên ở gần trại.

- Tôi đã bảo hôm nay là Bối Bối về mà lại.

- Thường thường nó hay về vào lúc này, giữa hai ba giờ.

- Tôi nghe thấy nó gầm gừ khi nó cào cửa.

- Biết ăn xin đấy, con đểu!

- Đói meo mà, ăn hết cả xô.

- Tôi đã sờ vào nó, béo ra.

Họ hào hứng bàn bạc từng chi tiết: ai nghe thấy đầu tiên, ai mở cửa trước, người ta thấy nó qua khe cửa thế nào, nó theo người ta vục đầu vào xô ra sao, nó ngồi xuống cạnh cái chậu thau thế nào, nó ăn hùng hục thế nào. Một người còn giải thích rằng anh đã cho đường vào cả cháo ngô của gấu trúc. Nó cũng thích cảu ngọt đấy! Lúc bình thường những con người này rất ít trò chuyện thì giờ đây như thể họ đang nói đến người tình khi họ nói về Bối Bối.

Ta xem đồng hồ, tất cả chuyện vừa rồi chỉ lâu chừng mười phút nhưng họ nói mãi nói hoài. Những ngọn đèn dầu đã được thắp lên và nhiều người ngồi ngay ngắn ở trên giường. Sự kiện này hẳn nhiên là một an ủi trong cuộc sống đơn điệu, cô đơn của họ ở trong núi. Rồi họ quay ra nói đến Hán Hán 2, một con gấu trúc khác. Tiếng súng vừa dội lên làm cho họ lo lắng. Hán Hán đã bị một nông dân tên là Lãnh Chí Trung giết chết ở trong núi. Lúc đó, họ nhận được các tín hiệu của Hán Hán cứ chỉ mãi có một điểm cố định, tựa như con vật không đi lại nữa. Xét thấy có thể nó ốm mà tình trạng nghiêm trọng, họ lên đường tìm. Họ đã đào ở trong rừng ra xác của Hán Hán vùi dưới lớp đất rõ ràng mới xới lên cùng với cái cổ dề gài máy phát sóng. Rồi với con chó săn đi cùng, họ đeo đuổi việc tìm kiếm đến tận nhà tay Lãnh Chí Trung kia, ở đấy họ tìm ra bộ da cuộn tròn lại của con vật treo bên dưới mái chìa. Tín hiệu một con gấu trúc khác nữa tên là Lài Lài 3, con này bị bắt và cũng đeo một máy phát sóng, đã im lìm hẳn trong bao la của rừng rú. Một con báo cắn cái cổ dề đã làm đứt nó hay con vật sa phải một thợ săn ranh ma hơn, hắn đã lấy báng súng đập vỡ cổ dề, cái này không thể nào biết được.

Khi trời sắp rạng, hai phát súng lại vang lên ở dưới trại. Tiếng vọng của chúng, làm ngột ngạt, kéo dài mãi ở trong lũng, như khói súng đại bác phất phơ bay lúc đạn nổ ở đầu nòng, chẳng muốn loãng tan đi.

--------------------------------

1 Bối bối tiếng Trung Quốc là ngọc quý.

2 Hán Hán: ngố.

3 Lài Lài: hoa nhài.