au khi tôi đưa được ông bà từ ga về, khi ăn tối xong, ngồi trước cái lò sưởi cao ngất, ông bà bắt đầu kể tỉ mỉ mọi chuyện ở chỗ ông bà từ độ nghỉ hề đến nay, nhưng tôi liền nhận ra mình chẳng để tai đến chuyện đâu.

Hàng rào thấp ngoài sân thì át ngay cửa ra vào phòng ăn. Có ai mở, nó lại kêu ken két. Thường thường buổi tối, khi gia đình tôi quây quần chuyện vãn sau bữa ăn, tôi thầm đợi tiêng kêu này. Ngay sau nó là tiếng guốc lọc cọc bước hay chùi chùi lên thảm chùi chân trước ngưỡng cửa, có lúc lại là tiếng thì thào, tựa như khách bàn tính trước khi vào nhà. Sau đó là tiếng gõ cửa. và đấy là một bác hàng xóm, các cô giáo, hay một người đến góp chuyện vui với gia đình tôi.

Vậy nhưng tối hôm ấy, tôi chẳng có gì phải mong đợi như thế, bởi tất cả những người tôi yêu quý đều tụ họp ở nhà tôi. Nói thế thôi, tôi vẫn lắng nghe từng tiếng động trong đêm và mong mỏi có người tới gõ cửa.

Ông tôi ngồi kia. Già lắm rồi, râu tóc bù xù như một người chăn cừu lão luyện vùng Gaxcônhơ, hai bàn chân nặng nề đặt trước mặt, cái gậy chống giữa hai cẳng chân, ông cúi ngiêng một bên vai, gõ tẩu vào giầy. Bằng đôi mắt ướt nhèm nhân hậu, ông ngỏ ý tán đồng những câu chuyện của bà về chuyến đi, về đàn gà mái và các nhà hàng xóm của ông bà, về các bác nông dân chưa trả cho ông bà tiền thuê đất. Nhưng tôi quên bẵng ông bà rồi, tuy vẫn ngồi đấy.

Tôi tưởng tượng nghe thấy tiến xe lăn bánh bên ngoài và dừng lại trước cửa, rồi Môn nhảy ra khỏi chiếc xe có mui và đi vào như không có gì xảy ra... Hay có thể trước hết, anh đem xe trả cho trại Ngôi Sao Đẹp. Và tôi nghe tiếng chân anh bước bình tĩnh trên đường, tiếng hàng rào thấp lưới mắt cáo mở ra...

Nhưng chẳng có gì. Ông nhìn chằm chằm trước mặt, đôi mí mắt hấp háy lúc lúc lại bết vào nhau như ông đang buồn ngủ. bà lúng túng nhắc lại câu nói cuối cùng mà chẳng ai nghe.

- Các bác và hai con đang băn khoăn về cậu bé đó hả? - cuối cùng bà hỏi.

Quả thực ở ga, tôi có hỏi bà về Môn, nhưng vô hiệu. Ở Viecdông, bà không thấy ai giống anh. Có lẽ bạn tôi đến chậm hơn bà. Ý định của anh bị lỡ. Trên xe dọc đường về, tôi cứ loay hoay mãi với mối thất vọng, trong khi bà tôi trò chuyện với Musơbơp. Trên mặt đường trắng giá, lũ chim nhỏ cứ quay tròn quanh chân con lừa bước khập khễnh. Thỉnh thoảng, trong cái im lặng thăm thẳm của buổi chiều băng giá, vọng đến tiếng kêu xa thăm thẳm của một cô gái chăn cừu hay một cậu bé hú gọi bạn từ rừng này sang rừng thông khác. Mỗi lần như vậy, tiếng hú gọi dường như bất tận vang loang trên bao quả đồi trơ trụi lại làm tôi rùng mình, như thể đấy là tiếng Môn từ xa tha thiết rủ tôi đến với anh...

Tâm trí tôi còn đang đắm vào những chuyện đó thì đã đến giờ đi ngủ. Chưa chi ông đã vào căn phòng đỏ, buồng ngủ kiêm phòng khách, ẩm thấp và lạnh lẽo vì đóng cửa suốt từ mùa đôg năm ngoái. Để ông nghỉ ở đấy, cha mẹ tôi đã lột các tấm đăng-ten bọc các ghế bành, lật trải ngược các tấm thảm nên nhà, dồn các đồ dễ vỡ vào một góc. Ông đã đặt chiếc gậy chống trên một cái ghế dựa, để đôi giày cà cỏ dưới một ghế bành. Ông vừa tắt nến, chúng tôi đứng chúc nhau ngủ ngon và sắp ai về phòng nấy, thì tất cả nín thít vì nghe có tiếng xe bò.

Có lẽ có hai xe nối đuôi nhau lăn bánh chậm chạp. Chúng chạy chậm dần, rồi dừng lại dưới cửa sổ phòng ăn nhìn ra đường cái, nhưng đã bị đóng kín.

Cha tôi cầm đèn lên, và không chờ tiếng gõ, ông mở các cửa đã khóa bên trong, rồi đẩy hàng rào lưới mắt cáo thấp, ông ra mép bậc nhị cấp, giơ đèn lên trên đầu để nhìn rõ xem đó xe gì, của ai.

Đúng là hai cỗ xe dừng đó, ngựa xe sau buộc vào sau xe trước. Một người nhảy xuống đất, và ngập ngừng chưa muốn nói...

- Đây là trụ sở xã phải không ông? - ông ta vừa lại gần vừa hỏi - Ông chỉ giùm nhà Phrômăngtanh, tá điền của ấp Ngôi Sao Đẹp? Tôi đã bắt gặp con ngựa cái và xe ông ấy đi lang thang không người lái trên một con đường gần đường Xanhy-In-Đê-boa. Nhờ đèn lồng, tôi đọc được tên và địa chỉ ông ấy trên biển xe. Vì thuận đường, tôi đưa luôn ngựa và xe ông ấy về đây kẻo nhỡ có chuyện chẳng lành, nhưng vậy là tôi bị muộn quá rồi.

Chúng tôi sững cả ra. Cha tôi đi tới, soi nhìn cỗ xe ò có mui

- Chẳng thấy vết tích nào của người đi xe - người khách tiếp - Thậm chí một tấm vải phủ chân cũng không có. Con ngựa rất mệt. Nó hơi tập tễnh.

Tôi tiến đến sát hai chiếc xe và cùng với mọi người nhìn mãi chiếc xe mất tích đã trở về, như một vật trôi giạt ngoài khơi xa mà sóng biển đã đưa trở lại bờ, vật vô chủ đầu tiên mà có lẽ cũng là cuối cùng, trong cuộc phiêu lưu của Môn.

- Nếu nhà Phrômăngtanh quá xa, tôi để cỗ xe ở đây cho các vị - người khách nói - Tôi mất quá nhiều thời gian rồi, hẳn ở nhà tôi đang lo lắm.

Cha tôi chấp thuận. bằng cách này, chúng tôi có thể trả cho trại Ngôi Sao NĐẹp cỗ xe ngay trong đêm nay mà không cần thuật lại câu chuyện đã xảy ra. Sau đó, chúng tôi sẽ quyết định nên kể sự tình như thế nào với bà con lân cận và sẽ viết thư cho mẹ Môn ra sao nữa...

Người khách từ chối các rượu mời và ra roi cho ngựa đi liền.

Từ trong căn phòng dành cho ông đã lại sáng nến, trong khi chúng tôi lặng thinh trở vào và cha tôi đánh cỗ xe đến trại Ngôi Sao Đẹp. Ông hỏi tôi:

- Sao? Thằng bé về rồi hả?

Mấy bà đưa mắt cho nhau trong một giây.

- vâng ạ. Nó về với mẹ nó rồi. Ông đi ngủ đi. Yên chí!

- Thế có phải hay không. Tao cũng nghĩ thế đấy - ông trả lời.

Yên lòng, ông tắt nến và lên giường để ngủ.

Chúng tôi cũng giải thích với bà con thị trấn như với ông. Đối với mẹ kẻ bỏ trốn, chúng tôi quyết định chờ thêm nữa, rồi mới biên thư cho bà. Chúng tôi giữ gìn nỗi lo âu khắc khoải kéo dài ba ngày dằng dẵng. Tôi còn thấy cha tôi từ Ngôi Sao Đẹp trở về khoảng 11 giờ, bộ râu mép ướt sương, thì thầm với Mili bằng một giọng tức tối và uất ức...