IẾNG NGƯỜI LAO XAO LÀM MINH GIẬT MÌNH tỉnh giấc. Những nghĩ ngợi lan man về quá khứ làm Minh mệt mỏi, đã ngủ thiếp đi tự lúc nào. Minh không nghe tiếng máy tầu rầm rầm của lúc hải hành, liền nhổm dậy. Tầu đã neo lại ở một ngã ba sông, có lẽ gần biên giới. Minh không ngạc nhiên vì đã biết trước lệnh ngừng tầu ở đây để chờ những tầu bạn về đầy đủ trước khi vượt biên giới vào đất Việt.

Minh ngó đồng hồ. Đã hơn năm giờ sáng. Vậy là Minh đã ngủ được mấy tiếng đồng hồ. Minh vuốt nhẹ hai bên túi áo khoác ngoài tìm chỗ cất gói thuốc. Chiếc áo ướt đẫm sương đêm.

Điếu thuốc đầu tiên buổi sáng, hút lúc trời lạnh, ngon thật ngon. Minh bước cạnh thang sắt, ngó xuống khoang tầu. Mọi người lục tục thức dậy, ngồi ngơ ngẩn ngó quanh. Một số thanh niên tò mò leo lên các ụ súng, ngó ra hai bên bờ, lao xao bàn tán.

Minh tuột thang xuống, về phòng ngủ lấy khăn mặt và bàn chải răng. Nước mát làm mắt Minh bớt cay xè. Lúc trở vào phòng ngủ Minh thấy Toàn đang loay hoay đun nước pha mì gói. Minh bảo:

- Nấu nhiều nước sôi cho tao “quá giang” với. Bữa nay mệt, cần uống chút cà phê.

Toàn bĩu môi:

- Cà phê bột của Mẽo chua như nước đái khỉ.

Minh cười xỏ lá:

- Mày uống nước đái khỉ khi nào vậy?

Toàn lầu bầu:

- Sư mày, đó là ông ví von thế chứ.

Điểm tâm xong Minh mặc quần áo, lên khoang tầu. Thấy Minh đi ngang, mọi người xúm lại, người xin nước sôi, người xin bánh mì. Minh lắc đầu cười:

- Xin bà con chờ một lát. Nhà bếp đang nấu nước sôi và cháo đậu xanh.

Chừng nửa tiếng nữa sẽ có nhân viên của tầu đem tặng đồng bào.

Minh đi dọc theo hai bên hông tầu, hỏi han từng gia đình. Miệng Minh nói như máy. Ai có thân nhân đau được chỉ đến phòng y tá, ai cần nước rửa mặt được chỉ đến tận nơi. Vừa làm công việc đó Minh vừa cảm thấy thú vị nho nhỏ vì kết quả thiết thực của nó.

Minh ngồi vào một góc chiếu hỏi thăm cụ già đang loay hoay bó lại bọc quần áo. Cụ già vui vẻ trả lời, rồi kể lể về tình cảnh bi đát của mình và gia đình trong thời gian xẩy ra nạn Cáp Duồn ở đất Miên. Những người khác cũng xúm lại, mỗi người một lời, than thở về những xấu số của mình. Minh nghe và an ủi từng người. Chiến tranh mở đầu cho thù hận và tan nát, ở đâu chả thế, bao giờ chẳng vậy?

Minh ngồi nghe một lúc lâu rồi lên thăm ba mẹ con người đàn bà tối qua. Đứa lớn còn ngủ, nằm co quắp vì lạnh. Đứa con nhỏ đang bú, bàn tay nhỏ xinh xắn vỗ nhẹ nhè trên chiếc vú no tròn của Mẹ, thật dễ thương. Thấy Minh đến người Mẹ lúng túng kéo vạt áo che bớt ngực, nhoẻn miệng cười, Minh hỏi:

- Chị ngủ được chứ?

- Dạ, cám ơn chú.

- Chắc lạnh hả chị?

- Dạ.

- Còn ảnh đâu rồi?

Người đàn bà chợt buồn:

- Chồng tôi bị giết rồi chú à. Còn mình tôi với đứa em gái và hai đứa nhỏ này trốn thoát vào nhà thờ, rồi được các dì phước đưa về trại Providence.

Minh ngạc nhiên:

- Ủa, thế em gái chị đâu?

- Dạ, nó ở với gia đình người quen dưới kia. Hôm qua nó bị nhức đầu, tôi cho đi theo họ lên trước đặng kiếm chỗ nằm tốt, sau nhờ chú dắt lại đây thấy chỗ tốt hơn nên tôi ở đây luôn.

Minh ngồi tựa lưng vào chiếc cột, vuốt nhè nhè mái tóc đứa con đầu của thiếu phụ. Đứa bé cựa mình, miệng hơi dẩu ra như làm nũng. Người đàn bà nhìn hành động ấy của Minh, bỗng cúi mặt xuống buồn buồn.

Minh vô tình khơi lại chuyện buồn của người thiếu phụ:

- Tại sao anh ấy bị giết hả chị?

Người đàn bà đáp, giọng tràn đầy xúc động:

- Vợ chồng tôi làm nghề thợ may ở Kompong Cham. Khi xẩy ra vụ Cáp Duồn chồng tôi bị bắt ngày đầu tiên. Lính kín biểu chồng tôi lo tám chục ngàn Riel thì tha về. Tôi chạy ngược chạy xuôi được bẩy chục, năn nỉ mãi bọn y mới nhận và thả chồng tôi về. Nhưng tới tối, bọn y tới nhà bắt chồng tôi ra trước sân chém nát mình chết luôn.

Người thiếu phụ nức nở khóc, Minh ngồi lặng một chút mới hỏi:

- Thế lúc đó chị và em, cháu ở đâu mà không bị bắt?

- Con em tôi và hai đứa nhỏ tôi gởi bên nhà thờ khi đi chạy vay tiền. Còn lúc bọn y trở lại, tôi đi thăm con.

- Chị trở về lúc anh ấy bị bắt ra sân à?

- Không. Tôi về tới đầu hẻm, mấy người Miên quen thương tình ra cho biết và biểu trốn đi. Tôi sợ quá chạy luôn đến nhà thờ.

Minh thở dài, nhắm mắt lại, không muốn nhìn hình ảnh người đàn bà khóc chồng ấy. Cảnh giết chóc vì hận thù hay vì chiến tranh phi lý thì Minh đã từng chứng kiến bao lần, ngay từ thủa còn thơ ấu.