Lời Tựa Cho Lần Xuất Bản Năm 1944
hi một nhà nghiên cứu chuyên nghiệp trong lĩnh vực khoa học xã hội viết sách về chính trị thì anh ta phải có trách nhiệm nói thẳng ra như thế. Vâng, đây là cuốn sách viết về chính trị và tôi không muốn làm ra vẻ như là đang nói về một cái gì khác, dù rằng tôi đã có thể đặt cho nó một cái tên tao nhã hơn như là tiểu luận về triết học-xã hội chẳng hạn. Nhưng dù có gọi thế nào thì tất cả những điều tôi viết cũng đều xuất phát từ sự gắn bó của tôi với những giá trị nền tảng nhất định. Tôi cũng có cảm tưởng rằng mình đã hoàn thành cả nhiệm vụ không kém phần quan trọng thứ hai, đấy là giải thích rõ những giá trị nền tảng đó, những thứ làm trụ cột cho những lập luận được đưa ra trong cuốn sách này.
Cũng cần phải nói thêm: mặc dù đây là cuốn sách viết về chính trị nhưng tôi tuyệt đối tin tưởng rằng các quan điểm được trình bày ở đây không xuất phát từ những lợi ích cá nhân của tôi. Chẳng có lí do gì để cái xã hội mà tôi mong muốn phải cho tôi đặc quyền đặc lợi so với đa số các đồng bào của tôi. Trên thực tế, các đồng nghiệp theo trường phái xã hội chủ nghĩa của tôi vẫn luôn nói với tôi rằng trong cái xã hội mà tôi vốn phản đối đó, một nhà kinh tế học như tôi chắc chắn sẽ chiếm được vị trí đáng kể hơn rất nhiều (tất nhiên là nếu tôi có thể chấp nhận được quan điểm của họ). Tôi cũng tuyệt đối tin tưởng rằng sự bất đồng của tôi với các quan điểm như thế không phải là kết quả của nền giáo dục bởi vì đấy chính là những quan điểm của tôi thời thanh niên và chính chúng đã thôi thúc tôi chọn kinh tế học làm nghề nghiệp của mình. Đối với những người, theo thói thường hiện nay, lúc nào cũng sẵn sàng săm soi động cơ vụ lợi trong mọi lời phát biểu về quan điểm chính trị thì xin được nói rằng tôi có đủ lí do để không viết và không công bố tác phẩm này, chắc chắn nó sẽ làm nhiều người, những người mà tôi muốn giữ quan hệ hữu hảo, cảm thấy khó chịu. Vì cuốn sách này mà tôi buộc phải hoãn một tác phẩm khác thuộc chuyên ngành của tôi và theo tôi là quan trọng hơn về dài hạn. Và cuối cùng, cuốn sách này chắn chắn sẽ gây khó khăn cho sự tiếp thu các kết quả nghiên cứu có tính hàn lâm hơn của tôi, những thứ mà tôi đã hết lòng theo đuổi.
Nếu, dù với tất cả những điều đã trình bày, tôi vẫn coi việc công bố cuốn sách này là nhiệm vụ của mình thì chỉ là vì các cuộc thảo luận hiện nay về chính sách kinh tế trong tương lai đang diễn ra trong tình trạng vừa kì lạ vừa chứa đầy những hậu quả không thể lường trước, nhưng lại hầu như không được công chúng nhận thức đầy đủ. Vấn đề là mấy năm gần đây phần lớn các nhà kinh tế học đều bị lôi kéo vào lĩnh vực quân sự và vì thế mà phải im tiếng. Kết quả là dư luận xã hội đã bị những kẻ nghiệp dư lèo lái, những kẻ lợi dụng tình hình nước đục thả câu hoặc những gã lang băm rao bán thuốc trị bá bệnh. Trong tình hình như thế, liệu một người có thời gian viết lách có quyền giữ trong lòng những mối bận tâm mà nhiều người, khi quan sát các xu hướng hiện thời, cùng cảm thấy nhưng không thể nói ra được? Trong những hoàn cảnh khác, tôi sẵn lòng nhường cuộc tranh luận về chính sách quốc gia cho những người có thẩm quyền hơn và có hiểu biết hơn về lĩnh vực này.
Luận điểm cốt yếu của cuốn sách này được trình bày lần đầu tiên trong bài luận Freedom and the Economic System (Tự do và hệ thống kinh tế) trên tờ Contemporary Review vào tháng 4 năm 1938, rồi được mở rộng ra thành một trong những cuốn sách mỏng về chính trị xã hội do giáo sư H. D. Gideonse chủ biên và được Nhà xuất bản của trường Đại học Chicago ấn hành. Tôi xin cảm ơn các nhà xuất bản hai ấn phẩm này đã cho tôi chép lại một vài trích đoạn.
Tặng những người xã hội chủ nghĩa thuộc mọi đảng phái
Hiếm có khi tự do, dù ở hình thức nào, lại đột nhiên bị biến mất.
David Hume
Tôi tin rằng lúc nào tôi cũng yêu tự do; nhưng ở thời đại mà chúng tôi đang sống, tự do là thứ mà tôi nguyện phụng sự.
A. de Tocqueville
Đường Về Nô Lệ Đường Về Nô Lệ - Friedrich Hayek Đường Về Nô Lệ