ày, nghe đây... ông chủ hiệu nói khi đang cố gắng lấy lại bình tĩnh sau khi phát hiện ra một thằng bé bị cụt tay. Với đôi chân đất và không một xu dính túi thì tao không bao giờ để mày trèo lên ngựa của tao đâu, hiểu chưa. Không bao giờ, kể cả ban ngày hay ban đêm.

- Nhưng đôi giày của cháu lại đang ở trong chiếc xe ngựa của ông. Thằng bé phản ứng lại. Ông phải để cho cháu lấy lại giày chứ.

- Mày muốn nói là tao vứt chúng lên à! Cả mày và lũ chấy, alê hấp, hãy biến ra khỏi đây nhanh lên.

- Chấy ư, cháu không có chấy. Chưa bao giờ có là đằng khác. Ông xem đây này.

Nói rồi nó tiến lại gần, giũ mái tóc đen dầy và vuốt những sợi tóc xoăn tít bằng cánh tay còn lại và nói:

- Liệu ông có thể tìm được một con chấy nào trên đầu cháu không?

- Mày có cút đi không hay để tao gọi cảnh sát đấy!

- Cảnh sát ư! Tại sao lại là cảnh sát ạ?

Nói xong, nó đứng thẳng trong tư thế rất tự tin và bình tĩnh. Chỉ một cái liếc mắt cũng đủ để nó đánh giá được con người đang đứng trước mặt nó kia. Nó hiểu rằng đằng sau những lời chửi mắng hay cáu giận ấy, ông là một con người yếu ớt, nhạy cảm và đầy lòng nhân ái.

Mặc dù còn nhỏ, nhưng tất cả những gì đến với nó trong cuộc đời đã giúp nó có được những nhận thức chính xác về con người, về cuộc sống. Và cũng chính cuộc sống này cũng đã dạy cho nó biết tỉnh táo và kiên nhẫn hơn.

- Tại sao cháu phải “cút đi”? Tại sao ông lại gọi cảnh sát ạ? Tại sao ông lại nói với cháu những điều ấy. Giữa ông và cháu, cháu nghĩ chúng ta có thể tự thu xếp và hiểu nhau hơn ông ạ.

- Tự thu xếp với nhau ư? Thế mày muốn thế nào?

Vẫn đứng trước cửa hiệu của mình, Maxime quan sát thằng bé nhưng thỉnh thoảng lại lảng tránh ánh mắt của nó đang nhìn ông. Trong ý nghĩ, ông coi nó cũng giống như những thằng bé tội phạm khác hay len lỏi trong những chiếc xe điện ngầm, trong những cửa hàng lớn để ăn trộm và móc túi. Chúng cũng không loại trừ những áp phe buôn bán bất chính nguy hại nữa. “Đúng là những mầm mống của tội ác”.

Mất một cánh tay không phải lý do để tha thứ cho nó tất cả. Có Chúa mới biết nó bị gãy tay là vì cái gì: vì một cuộc ẩu đả của băng cướp hay vì việc làm liều mạng của những thằng bé vô dụng như nó?

- Đôi giày của cháu. Cháu muốn lấy lại đôi giày của cháu. Thằng bé nói giọng bình thản.

Maxime lên thềm đi về phía cỗ xe ngựa vẫn còn mở cửa, ông thoáng trông thấy đôi giày bát kết để ngay ngắn dưới chiếc ghế băng.

Trong lúc nhặt chúng lên ông lùi lại, bằng giọng ngán ngẩm ông như rống lên:

- Này, đến mà nhặt đôi giày bẩn của mày!

Thằng bé vẫn không tỏ thái độ cầu xin. Bằng một cú nhảy mau lẹ, nó như hạ cánh xuống cửa hiệu, chỉ cách ông có hai bước chân.

Lần này nhìn rõ trên gò má nó có một vết lõm sâu hình vuông chắc chắn là do một vết dao đâm, thì ông càng khẳng định rõ hơn sự nghi ngờ của mình. Thằng nhóc này phải là một trong những phần tử nguy hiểm của băng lưu manh nào đó đây. Nghĩ vậy, sự nghi ngờ của ông càng tăng lên gấp đôi.

Trong lúc ấy, thằng bé đi giày, vừa buộc dây giày cẩn thận nó vừa tìm kiếm ánh mắt của người đối tác.

- Cháu không có tiền nhưng cháu sẽ trả cho ông tiền trọ đêm nay.

- Mày mà cũng có tiền trả cho tao cơ à? Bằng cách nào thế?

- Hãy thuê cháu. Ông sẽ không phải hối tiếc đâu.

- Thuê mày á? Với một cánh tay như vậy tao biết dùng mày vào việc gì bây giờ?

Vẫn điềm tĩnh nó nói tiếp:

- Hàng ngày cháu sẽ quét dọn những chú ngựa này cho ông, cháu sẽ làm cho chúng bóng loáng như đồ trang sức.

Đợi vài giây nó thêm vào:

- Cháu sẽ biếu không ông công sức của cháu.

Biết mình đang nói đến một vấn đề tế nhị, nó nhấn mạnh:

- Ông có nghe cháu nói không ạ, cháu không lấy tiền công đâu.

Maxime liếc mắt về phía cabin bằng gỗ nơi ông để chiếc két ngăn kéo, từ lâu nay chỉ luôn đựng một món tiền nhỏ. Có thể thằng vô lại này đã bẻ khóa rồi cũng nên? Không tỏ vẻ nghi ngờ, ông đi về phía cabin, lắc qua lắc lại nhiều lần quả đấm ở cửa. Tất cả có vẻ vẫn nguyên vẹn, vô sự.

Thằng bé hiểu được ý đồ đó của ông, nó ngồi chễm chệ bằng hai chân và lần lượt lộn hai chiếc túi quần lửng bằng vải kaki. Một đống thứ linh tinh đổ ra dưới chân ông chủ hiệu: nào là kẹo cao su, ba chiếc bút chì màu, một quyển sổ, vài đồng tiền lẻ, một con dao nhíp, bốn viên bi thủy tinh...

- Cháu không lấy gì cả. Cháu không phải là thằng ăn cắp.

- Được rồi, được rồi. Maxime nói có vẻ ngượng nghịu. Mày nhặt tất cả lên và đi chỗ khác đi.

Thằng bé cúi xuống nhặt mấy đồng xu lên và chỉ cho ông thấy:

- Chúng không phải là tiền ở đây đâu. Chúng là của cháu. Chúng chẳng có giá trị gì nữa, chỉ là vật kỷ niệm thôi.

- Được rồi! Được rồi! Ông gắt nhưng cũng liếc trộm những đồng xu rất lạ mà ông chưa biết xuất xứ của nó.

Thằng bé nhặt nốt những thứ còn lại, rồi nó xòe bốn viên bi trong lòng bàn tay ra và đề nghị:

- Ông hãy chọn lấy một viên đi.

- Tao lấy cái của nợ ấy để làm gì! Thôi mày dọn tất cả đi.

- Chẳng nhẽ ông không bao giờ chơi bi ạ?

- ờ... Có chứ, có chứ...

- Vậy thì ông hãy làm như cháu đi, ông hãy giữ một viên làm kỷ niệm.

Bằng ngón cái và ngón trỏ, Maxime lựa chọn một cách thận trọng một viên đẹp nhất có những viền xoắn ở giữa có màu da cam và màu xanh lá cây. Nó gợi cho ông nhớ đến viên bi ngày xa xưa đã luôn cùng ông chiến thắng trong các cuộc chơi thời thơ ấu.