aily Hall đã bị tàn phá nặng nề trong chiến tranh, cỏ dại lan toàn phần lớn khu vườn. Tuy vậy, rau xanh đã bắt đầu mọc lại.

Craddock gặp gỡ ở đó một ông già, tay tì lên cán xẻng, đang mơ mộng, nghĩ ngợi tận đâu đâu.

- Ông tìm bà Haymes phải không? Tôi không biết ông có thể tìm bà ấy ở đâu! Đấy là phụ nữ có những ý nghĩa kỳ quặc và chỉ làm những gì bà ấy thích! Bà ấy không thèm nghe ai khuyên bảo hết. Thế nhưng việc làm vườn thì không thể học được trong hai mươi tư giờ đâu. A! Nhưng không...

- Tôi cần gặp bà ấy...

- Ông muốn gì ở bà ta? Ông là cảnh sát phải không? Bà ấy gặp rắc rối hay ông chỉ đến vì câu chuyện xảy ra tối qua ở khu Little Paddocks? Tom Riley nghĩ rằng những kẻ lạ mặt đã bắn và anh ta tin chắc rằng cô gái làm bếp ở nhà cô Blacklock là tòng phạm... Marlene - cô phục vụ ở quầy bar cho rằng, ngược lại với điều mọi người thường nghĩ, ở Little Paddocks, có nhiều thứ mà bọn trộm thèm muốn. Tất nhiên là cô Blacklock ăn vận rất giản dị, ngoài chuỗi ngọc trai giả đeo ở cổ... Nhưng, Marlene lại nói cái gì chứng minh cho các vị là ngọc trai giả nào?

Ông già dừng lời để lấy hơi và nói tiếp:

- Còn về tiền nong thì cô Blacklock chẳng bao giờ để ở nhà cả. Chính Jim Huggins nói thế và hẳn là anh ta phải biết vì vợ anh ta là người phục vụ ở Little Paddocks mà và bà ấy thì sục sạo, lục lọi khắp nơi, không ai bằng! Luôn luôn gí mũi vào khắp nơi, ông hiểu không?

- Bà ấy có ý kiến gì về câu chuyện xảy ra tối qua không?

- Bà ấy nói rằng Mitzi chắc chắn là có dính dáng vào vụ đó! Một cô gái kiêu ngạo không ngượng nghịu gì, dám nói thẳng vào mặt bà Huggins là bà ấy suốt đời chỉ làm con sen, con nhài thôi!

Craddock lắng nghe và suy nghĩ. Lời nói của ông già làm vườn đã cung cấp thông tin một cách chính xác và những ý kiến ở Chipping Cleghorn nhưng tất cả những điều đó không giúp được gì cho công việc của anh. Anh kết thúc câu chuyện rồi đi nhanh về phía vườn cây ăn quả, ông già đã cho anh biết là anh có thể tìm thấy người đàn bà cần tìm ở đó.

Đúng là Phillipa Haymes đang ở vườn cây ăn quả, cô ta đang hái táo ở đó. Craddock mới đầu chỉ nhìn thấy một đôi chân đẹp, xỏ trong một cái quần đàn ông, trượt theo chiều dài của thân cây. Tụt xuống đất, đầu tóc hơi bù xù, Phillipa nhìn thấy viên cảnh sát.

- Xin chào bà! - Ông nói và đi về phía người phụ nữ trẻ - Tôi là thanh tra kiêm thám tử Craddock, từ Sở Cảnh sát Middeshire tới và tôi rất hân hạnh được nói chuyện với bà.

- Về câu chuyện tối qua à?

- Vâng.

- Chúng ta có thể đi đâu.

Cô ta đảo mắt nhìn xung quanh. Craddock ra hiệu chỉ một gốc cây đã bị đốn.

- Tôi làm bà không vui nhưng tôi sẽ không làm phiền bà quá lâu đâu.

- Cảm ơn.

- Đây chỉ là công việc quen thuộc của cảnh sát. Vào lúc mấy giờ tối qua, bà đã rời nơi làm việc?

- Vào khoảng năm giờ ba mươi. Tôi đã ở lại thêm hai mươi phút để tưới cho xong hoa trong nhà kính.

- Bà đã vào nhà qua cửa nào?

- Qua cái cửa bên cạnh... Thay vì đi theo lối chính, chúng tôi đi qua phía chuồng gà. Lối ấy ngắn hơn và như vậy không làm bẩn thềm. Có những ngày giầy của tôi đầy những bùn.

- Bà luôn đi vào theo lối đó à?

- Luôn như vậy.

- Cánh cửa không bị khóa à?

- Không. Mùa hè, chúng tôi để cửa mở toang. Vào mùa này, chúng tôi đóng nó lại, nhưng không khóa. Khi đã vào rồi thì tôi chốt nó lại.

- Như mọi ngày à?

- Từ khoảng tám ngày, vâng, ông biết là bây giờ, vào lúc sáu giờ, trời tối rồi...

- Và khi đã vào trong nhà, bà đã làm gì?

- Tôi cởi đôi giầy làm vườn to tổ bố của tôi ra, tôi đi lên gác, tắm một cái rồi mặc quần áo sạch sẽ vào. Sau đó, tôi đi xuống gác và tôi thấy trong phòng khách một đám người. Vào lúc đó, tôi vẫn còn chưa biết gì về lời thông báo ngu ngốc mà ông đã biết...

- Bây giờ hãy nói cho tôi về vụ "cướp" đó! Nó đã xảy ra như thế nào, nói chính xác nhé.

- Điện tắt ngấm...

- Bà lúc đó đang ở đâu?

- Gần lò sưởi, đang tìm bật lửa vì tôi nhớ là đã để nó trong túi áo măng-tô. Điện phụt tắt và mọi người kêu lên những tiếng vui vẻ. Rồi, cánh cửa bật mở, người đàn ông chĩa thẳng đèn pin vào chúng tôi và giơ khẩu súng ra, hắn hạ lệnh cho chúng tôi phải giơ tay lên.

- Bà đã làm gì?

- Trời ạ! Riêng tôi, tôi đã không nhúc nhích. Tôi nghĩ đây là một trò chơi, tôi đang mệt và không muốn tuân lệnh.

- Câu chuyện này làm bà thấy kỳ cục à?

- Thật sự là thế. Sau đó, có mấy tiếng súng và tôi đã rất sợ hãi... Cái đèn pin vẫn quét đi quét lại rồi nó rơi xuống và tắt ngấm. Sau đó, Mitzi bắt đầu gào lên...

- Ánh sáng đèn pin có làm bà lóa mắt không?

- Không nhiều lắm. Nhưng nó cũng khá mạnh. Lúc nó chiếu vào "cô" Bunner thì bà già tội nghiệp đó có vẻ như một bóng ma. Bà ấy tái mặt, mồm há hốc, mắt lồi ra...

- Ánh sáng di động à?

- Di động không ngừng. Người đàn ông lia nó quanh phòng.

- Như thế là anh ta đi tìm ai đó à?

- Không, hình như không...

- Còn sau đó?

Phillipa nhíu mày.

- Sau đó, chúng tôi vô cùng hoang mang. Edmund Swettenham và Patrick Simmons bật lửa lên và đi ra tiền sảnh, chúng tôi đi theo sau họ và ai đó đã mở cánh cửa phòng ăn, nơi ánh sáng không bị tắt. Edmund Swettenham đã cho Mitzi một cái tát trời giáng để cô ta bình tĩnh lại và sau đó mọi việc diễn ra trôi chảy hơn.

- Bà đã nhìn thấy người chết chứ?

- Vâng.

- Đấy có phải là người quen của bà không?

- Không.

- Bà chưa gặp anh ta lần nào à?

- Chưa bao giờ.

- Theo bà, anh ta là nạn nhân của một tai nạn hay anh ta đã cố tình tự sát?

- Về việc đó tôi không biết gì hết.

- Bà đã không trông thấy anh ta khi anh ta đến Little Paddocks cách đây ít lâu à?

- Không. Chắc anh ta đã đến vào cuối buổi sáng, giờ mà tôi không có nhà. Tôi vắng mặt gần như suốt cả ngày.

- Một câu hỏi cuối cùng, thưa bà Haymes. Bà có những nữ trang có giá trị không? Nhẫn hoặc vòng chẳng hạn?

Phillipa lắc đầu.

- Cái nhẫn đính hôn của tôi... Một hoặc hai cái vòng...

- Và theo như bà biết, thì trong nhà không có thứ gì có giá trị lớn à?

- Không. Có bộ đồ ăn bạc, đẹp đấy, nhưng cũng chẳng phải là tuyệt vời lắm...

- Cảm ơn bà Haymes.

2

Khi quay ra, đi ngang qua vườn rau, Craddock chạm trán với một bà có khuôn mặt to và đỏ. Bà ta trả lời có vẻ hùng hổ khi anh chào bà và hỏi anh làm gì ở đó.

- Bà chắc là bà Lucas, phải không ạ? - Anh hỏi - Tôi là thanh tra kiêm thám tử Craddock.

- Thế à? Vậy thì thứ lỗi cho tôi! Tôi chỉ không thích những kẻ lạ mặt tự tiện vào nhà tôi và làm mất thời gian của những người làm vườn. Ông thì lại khác! Ông cần phải thực thi nhiệm vụ của mình!

- Rất đúng!

- Và tôi có thể hỏi ông liệu chúng tôi có phải thấy lại cái cảnh tối qua không? Có một băng cướp à?

- Chúng tôi tin chắc điều ngược lại.

- Càng tốt! Ông đã đến để lấy lời khai của Phillipa Haymes à?

- Bà ta đã là nhân chứng của vụ việc. Tôi muốn nghe bà ấy nói.

- Và chắc ông không thể đợi cho đến một giờ chiều phải không? Tóm lại, người ta thấy cần phải hỏi về thời gian của bà ta hơn là về thời gian của tôi...

- Tôi đã được biết rằng bà Haymes đã rời nơi làm việc hôm qua vào lúc năm giờ hai mươi chứ không phải là năm giờ, phải không?

- Đúng thế đấy và tôi công nhận là bà ấy có ý thức, mặc dù có những ngày tôi đã đi tìm bà ấy khắp trong vườn mà không thấy bà ấy đâu. Hiển nhiên đấy là một phụ nữ bị thất thế, một bà quả phụ trong chiến tranh và nghĩa vụ đòi hỏi chúng ta phải làm gì đó cho những phụ nữ bất hạnh ấy. Nhưng điều đó không phải là không phiền phức. Các kỳ nghỉ của học sinh chưa đến và theo như thỏa thuận vào lúc đó tôi sẽ đồng ý cho bà ấy thêm một vài ngày nghỉ bù. Tôi đã bảo với bà ấy là hiện nay có những nơi cắm trại rất tuyệt để cho bọn trẻ đến, để chúng vui thích, nhưng bà ấy bướng bỉnh như một con la, bà ấy lại muốn con trai ở bên cạnh mình khi nó không phải đến trường nội trú... và điều đó xảy ra đúng lúc cần xén cỏ lại sân tennis và sơn lại các vạch ở đó vào tất cả các ngày! Tất nhiên là ông già Ashe làm thay việc đó. Nhưng những đường kẻ của ông ấy chẳng bao giờ thẳng cả! Người làm bây giờ chỉ làm những gì họ thích và họ chẳng cần quan tâm đến việc tôi có thể muốn gì, tôi ấy!

- Tôi cho rằng bà Haymes đã chấp nhận một mức lương thấp?

- Tất nhiên rồi. Bà ta liệu có thể hy vọng điều gì khác đây?

- Không gì cả, tất nhiên rồi! Tạm biệt bà!

3

- Những phút đó thật là kinh khủng! - Bà Swettenham tuyên bố đầy thích thú. - Thật là kinh khủng! Và tôi cho rằng tờ Gazette cần phải theo dõi sát sao hơn nội dung những thông báo mà nó đăng tải! Lời thông báo đó, khi tôi đọc, tôi đã thấy nó rất kỳ quặc...

- Bà có nhớ được chính xác chuyện gì đã xảy ra khi ánh sáng vụt tắt không?

- Chúng tôi ngồi tại chỗ và tự hỏi điều gì sẽ xảy ra. Và thế là điều đó trở nên rất lý thú! Cánh cửa mở ra và chúng tôi nhìn thấy lờ mờ trong bóng tối một bóng dáng đàn ông cầm khẩu súng lục trong tay và làm lóa mắt chúng tôi bằng luồng sáng mạnh của cái đèn pin và gào lên: "Muốn sống thì bỏ tiền ra!". Tôi thú nhận là tôi đã thấy thích thú. Rồi sau đó, nó trở nên ghê sợ! Những viên đạn, đạn thật ấy, réo quanh tai chúng tôi!

- Vào lúc đó, chính xác thì bà đang ở đâu?

- Xem nào... Tôi đã ở đâu nhỉ? Tôi đang nói chuyện với ai nhỉ, Edmund?

- Mẹ ạ, điều đó thì con không biết.

- Liệu tôi đang hỏi cô Hinchliffe rằng tôi có nên cho gà uống dầu cá vào mùa đông này không hay là tôi đang nói chuyện với bà Harmon?... Nhưng không, bà ấy chỉ mới vừa đến thôi. Phải rồi! Tôi đang chuyện phiếm với đại tá Easterbrook và tôi vừa nói là tôi thấy rất thiếu thận trọng nếu xây dựng ở nước Anh một trung tâm nghiên cứu về nguyên tử, vị trí tốt nhất của nó là ở trên một hoang đảo.

- Bà không nhớ lại được chính xác là lúc đó bà ở chỗ nào à?

- Ông cho là điều đó quan trọng à, ông thanh tra? Chắc lúc đó tôi đang ở gần cửa sổ hoặc là lò sưởi, vì tôi đã ở bên cạnh cái đồng hồ quả lắc khi nó đánh chuông...

- Bà nói là ánh sáng của cái đèn pin làm bà lóa mắt. Nó quay về phía bà à?

- Nó chĩa thẳng vào mắt tôi và tôi hoàn toàn lóa mắt.

- Người đàn ông giữ yên cái đèn pin hay lia nó từ người này sang người khác?

- Thật sự, tôi không biết nói sao. Con nghĩ sao, Edmund?

- Hắn ta đã lia nó từ từ, rõ ràng là để giám sát tất cả, để đề phòng có ai đó định nhảy xổ vào hắn ta.

- Thế còn ông, ông Swettenham, chính xác là ông đã ở đâu?

- Tôi đang nói chuyện với Julia Simmons.

Chúng tôi đang ở giữa phòng.

- Ông nghĩ là người đàn ông đã tự sát hay là nạn nhân của một tai nạn?

- Làm sao biết được. Hắn ta đột ngột quay người lại, dúm lại và ngã xuống, nhưng tất cả đều trông không rõ lắm và thật ra, chúng tôi đã không nhìn thấy gì nhiều. Sau đó, cô gái tị nạn bắt đầu gào lên.

- Chính là ông, khi mở cửa ra, đã giải thoát cho cô ấy à?

- Vâng.

- Cánh cửa đã bị khóa chặt từ bên ngoài à? Edmund nhìn viên cảnh sát.

- Tất nhiên rồi! Ông sẽ không nghĩ là...

- Không. Nhưng tôi thích làm rõ mọi việc. Xin cảm ơn ông Swettenham.

4

Thanh tra Craddock đã phải mất nhiều thời gian với đại tá Easterbrook và vợ ông ta. Mặt khác, anh cũng đã phải chịu đựng một diễn đàn dài lê thê về khía cạnh tâm lý của vụ án.

- Cái chính là, - Đại tá nói với anh - cần phải hiểu kẻ tội phạm của ông. Tại sao hắn ta lại thông báo ý định của hắn trên báo? Môn tâm thần học sẽ trả lời. Hắn muốn kéo sự chú ý về phía hắn, muốn nổi bật lên. Ở khách sạn Spa, chả ai quan tâm đến hắn cả, có thể họ còn coi thường hắn vì hắn là người nước ngoài. Ở màn ảnh thì ai là thần tượng của quần chúng? Lũ găngxtơ, những chàng trai xấu. Tuyệt! Hắn sẽ chơi ra trò. Hắn đi kiếm một cái mặt nạ và một khẩu súng lục. Hắn sẽ tiến hành một vụ cướp có vũ khí. Nhưng hắn cần có người xem. Hắn dàn xếp để có người xem. Chỉ đến phút cuối cùng, hắn đã bị lôi cuốn vào vai kịch của hắn... hắn không chỉ diễn trò bắt "giơ tay lên" nữa mà là một tên giết người. Hắn bắn, bắn vu vơ...

Craddock vội chộp lấy từ đó.

- Ông nói bắn vu vơ à, đại tá? Vậy là ông không nghĩ rằng hắn ta nhắm vào ai một cách đặc biệt à?

- Không hề! Hắn ta chỉ bắn vu vơ, như tôi vừa nói, như không hiểu hắn đang làm gì và vì viên đạn đã trúng đích nên hắn lại trở lại là hắn. Đó chỉ là một vết xước thôi, nhưng hắn lại không biết... hắn nhìn thấy máu và thình lình hắn tỉnh dậy trong hiện thực... Hắn hiểu rằng hắn đã làm hỏng tất cả, hoảng sợ, hắn quay súng lại phía hắn và...

Đại tá im lặng, hắng giọng và kết luận:

- Ông thấy đấy, đấy chỉ là một trò trẻ con... Trò trẻ thôi!

- Khi người đàn ông bắt đầu bắn, đại tá, chính xác ông đang ở chỗ nào?

- Tôi ở cạnh vợ tôi, phía giữa phòng, gần một cái bàn, trên có một bình hoa.

- Vào lúc đó, em đã bám chặt lấy tay anh, anh nhớ không? Em chết khiếp vì sợ!

- Tội nghiệp mèo con! - Đại tá đôn hậu nói.

5

Viên thanh tra gặp "cô" Hinchliffe ở gần chuồng lợn. Cô đang ngắm nhìn một cách thích thú chú lợn con mà cô vừa đem thức ăn đến cho nó.

- Nó lớn nhanh lắm - Cô nói - Đến lễ Nô en sẽ có món jămbông ngon tuyệt. Ông muốn gặp tôi à? Tại sao? Tôi đã nói với các đồng nghiệp của ông tối qua là tôi không quen người đàn ông đó và tôi chưa bao giờ gặp hắn cả. Hình như hắn làm việc trong một khách sạn lớn ở Medenham Wells. Nếu hắn có một chút trí khôn thì hắn đã không diễn trò "trấn lột" ở đó. Nhẽ ra hắn có thể kiếm được nhiều hơn!

Rõ là thế, nhưng Craddock không phải đến đó để triết lý.

- Khi hắn bắn, chính xác là bà đang ở chỗ nào?

- Tôi đang tựa vào lò sưởi và cầu Chúa để họ quyết định mời tôi uống rượu!

- Bà nghĩ là người đó đã bắn vu vơ hay là hắn ngắm vào ai đó?

- Làm sao tôi biết được! Tất cả những gì tôi nhớ lại được là điện đã phụt tắt, ánh sáng của một cái đèn pin lướt qua chúng tôi, tất cả chúng tôi đều lóa mắt, người ta đã bắn và đúng lúc đó tôi tự nhủ: "Nếu thằng ngốc Patrick Simmons đùa nghịch với khẩu súng đã nạp đạn thì chắc chắn nó sẽ làm cho ai đó bị thương!".

- Bà đã nghĩ đó là Patrick Simmons à?

- Làm sao được, có vẻ như thế. Edmund Swettenham là một trí thức, ông ta viết sách và những trò đùa nhả không hợp với ông ta. Đại tá thì không thể nghĩ ra trò khôi hài nào, trong khi đó Patrick là một chàng trai thật khó chịu.

- Thế bạn bà cũng nghĩ đó là Patrick Simmons à?

- Murgatroyd ấy à? Tốt nhất là hỏi thẳng bà ta. Bà ta sẽ vui lòng trả lời đấy, tôi sẽ gọi bà ta. Chắc bà ấy đang ở trong vườn...

Bằng giọng âm vang, bà kêu lên:

- Murgatroyd ơi!

- Tôi đến đây! - Một giọng từ xa trả lời.

- Nhanh lên! Cảnh sát đấy!

Cô Murgatroyd chạy đến, thỏ hổn hển. Khuôn mặt to của cô rạng rỡ vì thích thú.

- Scotland Yard ư? Tôi không được báo trước. Nếu biết tôi đã không ra khỏi nhà.

- Chúng tôi chưa cầu cứu đến Scotland Yard, thưa cô Murgatroyd. Tôi là thanh tra Craddock từ Milchester tới.

- Tôi tin chắc đấy cũng là một đồn cảnh sát tốt!

- Điều mà ông thanh tra muốn biết, Amy, là bạn đã ở đâu vào lúc người đàn ông bắn...

- Xem nào!... À! Tôi đã ở với tất cả mọi người.

- Bạn không ở bên tôi.

- Không à?... Đúng thế! Tôi vừa ngắm những bông hoa cúc xong... chúng thuộc giống không tốt lắm. Đúng lúc đó, chuyện ấy xảy ra. Nhưng tôi không nhận thức được gì hết. Tôi đã không tin đó là một khẩu súng thật. Thế rồi, trong bóng tối, cô gái ấy kêu thét lên, tôi đã hiểu loáng thoáng, tôi đã nghĩ là người ta muốn giết cô gái tị nạn ấy... Nhưng tôi không nghĩ là người đàn ông ấy... thậm chí tôi cũng không nhìn thấy anh ta... Tôi chỉ nghe thấy giọng anh ta nói là "Yêu cầu giơ tay lên!".

Cô Hinchliffe chữa lại:

- Hắn đã nói: "Giơ tay lên!" chứ không có chữ "yêu cầu" đâu!

- Khủng khiếp nhất là, - Cô Murgatroyd nói tiếp - trong khi cô gái tội nghiệp la hét, tôi lại thấy buồn cười! Cái duy nhất làm tôi khó chịu là phải đứng trong bóng tối. Còn việc gì mà ông muốn biết nữa không, ông thanh tra?

- Không đâu ạ.

Nói câu đó, Craddock đưa mắt ranh mãnh nhìn cô Murgatroyd.

Cô ta mỉm cười.

6

Viên thanh tra đi đến nhà xứ. Căn phòng lớn với ghế phô tơi, cây cảnh và sách vở vương vãi, lộn xộn lại làm anh thấy thích. Anh thấy bà Harmon có vẻ rất dễ mến.

Bà ta tỏ ra thành thật.

- Tôi không thể nói gì nhiều cho ông vì tôi đã nhắm mắt lại. Tôi rất sợ bị lóa mắt. Và tất nhiên khi phát súng nổ ra, tôi lại càng nhắm mắt chặt hơn!

- Vậy là bà đã không trông thấy gì. Nhưng bà đã nghe thấy chứ?

- Nghe thì có! Tôi đã nghe thấy! Mitzi đã kêu thét đến rung chuyển cả nhà còn bà Bunny tội nghiệp thì rền rĩ như một con thỏ bị sập bẫy! Tất cả mọi người chen lấn, xô đẩy, đâm sầm phải bàn ghế và cứ hy vọng đấy là trò đùa! Khi mọi việc dịu đi một chút, tôi mở mắt ra. Vào lúc đó, những người khác đang ở tiền sảnh với những ngọn nến. Rồi điện lại sáng lên, yên tĩnh trở lại và chúng tôi thấy gã đó nằm dài trên mặt đất với nét mặt dường như sững sờ... Một câu chuyện chẳng có đầu đuôi gì cả và cũng khó tin nữa...

Đúng là một câu chuyện khó tin! Đấy cũng là ý kiến của ông thanh tra.