ần quán trọ "Sao Hồng" nơi Đình và chú Lùn Tịt đang làm có một hố sâu đầy ếch. Trong những đêm trăng sáng, tiếng ếch kêu vang dội cả cây số còn nghe, nhưng khi có người đến gần, tức thì các con ếch liền biến mất tức khắc dưới hố sâu...

Những cái lưng xanh và sáng ngời như những lá non, những cái bụng trắng và láng bóng của ếch trông rất đẹp.

Chú Lùn Tịt mỗi đêm đều đi câu ếch và nấu cháo, chiên bơ. Chú ngồi bất động suốt đêm cạnh hố sâu và thỉnh thoảng thình lình phóng ra một loại lưới đặc biệt để bắt ếch. Chú phải hành động thình lình vì các con ếch dường như đã quen biết sự hiện diện của chú.

Chú đã bắt được rất nhiều ếch, nhưng đồng thời vì thức khuya quá độ, chú đã bị nám phổi và sốt li bì. Chú phải nằm liệt giường suốt một tháng trường. Đình phải lấy ở quỹ tiết kiệm ra mất hơn mười ngàn đồng để lo bác sĩ và thuốc thang cho chú. Tiền thuốc và tiền khám bác sĩ thật đắc! Khi vừa ngồi dậy được, dù vẫn còn ốm nhom, chú Lùn Tịt vẫn nói:

- Cháu Đình ơi! Cháu đừng rút tiền ra khỏi quỹ tiết kiệm nữa. Chú khỏe rồi. Để dành tiền cho Vân.

Đình không chịu:

- Chú đừng nói như vậy nữa! Vân tuy là em cháu, nhưng cháu cũng coi chú như chú của cháu. Tiền buộc boa và tiền lương là của chung hai chú cháu... Chú phải nghỉ ngơi, ăn uống, thuốc thang cho khỏe. Đây là quả trứng gà tươi vừa mới đẻ, chú ăn ngay đi để lấy lại sức.

Chú Lùn Tịt dần dần bình phục. Dù đôi chân vẫn còn yếu, đi muốn không vững, chú vẫn muốn làm việc trở lại ngay.

Một bữa nọ, có hai người vào quán trọ tự xưng tên là Nguyễn Bít và Tô Bốt hỏi thăm chỗ ở của ông Vĩnh Tiên, một người thuộc dòng dõi hoàng gia triều Nguyễn. Nguyễn Bít người cao lêu khêu, còn Tô Bốt lại mập và lùn, có một bộ râu ngạnh trê trông rất tức cười. Khi nghe hỏi chỗ ở của ông Vĩnh Tiên, bà chủ chỉ như thế này:

- Hai ông theo đường này, đi thẳng rồi quẹo sang trái, rồi đi thẳng, rồi quẹo sang phải, kế đó đi thẳng là đến!

Thấy đường đi quá phức tạp, Nguyễn Bít và Tô Bốt xin bà chủ cho một người hướng dẫn, bà chủ gọi chú Lùn Tịt.

Chú Lùn Tịt phải đi hết tốc lực với đôi chân quá ngắn ngủi của mình mới theo kịp được Nguyễn Bít và Tô Bốt.

Khi đi đường, Nguyễn Bít và Tô Bốt im thin thít, trái lại chú Lùn Tịt rất muốn nói chuyện. Chờ mãi không thấy ai mở lời, chú lùn nhà ta phải cất tiếng trước:

- Ông Vĩnh Tiên quý phái… Nhưng nghèo hơn tôi!

- Chúng tối đã biết!

- Ông ấy sống có một mình!

- Chúng tôi đã biết!

Chú Lùn Tịt chỉ một ngôi nhà tranh giữa một vùng đất trống rồi nói:

- Chắc các ông biết ông Vĩnh Tiên đang ở nhà đó?

Nguyễn Bít lầm lì nói:

- Nếu chúng tôi biết thì chúng tôi đã không cần anh dẫn đường.

Bỗng Tô Bốt lên tiếng:

- Trời, Không thể ngờ "nó" lại ở chỗ này!

Chú Lùn Tịt cười:

- Nhưng là dòng dõi hoàng gia đó!

Nguyễn Bít nói:

- Anh đùa vừa vậy! Không phải chúng tôi nói ông Vĩnh Tiên đâu, mà muốn nói "Thần Mã"!

Chú Lùn Tịt ngạc nhiên hỏi:

- Thần Mã là gì vậy?

Nguyễn Bít có vẻ khó chịu:

- Bộ anh không biết mã là ngựa sao? Đó là một con ngựa!

Chú Lùn Tịt nghĩ:

- Đúng là hai người này đến đây chỉ vì một con ngựa...

- Anh chờ chúng tôi ở đây, chúng tôi muốn nói chuyện riêng với ông Vĩnh Tiên.

- Dạ!

Chú Lùn Tịt đi vòng quanh nhà để tìm cách dòm lén vào trong qua một cửa sổ.

Ông Vĩnh Tiên đang cởi trần trùng trục quét nhà. Vừa thấy Nguyễn Bít và Tô Bốt vào, ông hỏi:

- Các ông muốn gặp ai?

- Chúng tôi muốn gặp ông Vĩnh Tiên!

- Xin các ông chờ một lát... Tôi mặc quần áo rồi ra tiếp các ông.

Ông Vĩnh Tiên liền biến mất sau tấm màn.

Tô Bốt lầm bầm:

- Các nhà quý phái dòng dõi nhà vua nào cũng vậy, lúc nào cũng lễ nghi rắc rối...

Vài phút sau, ông Vĩnh Tiên xuất hiện và nói:

- Mời các ông ngồi!

Ông Vĩnh Tiên mặc áo dài, đầu đội khăn đóng, cái áo dài đen đã bạc màu. Tô Bốt không nói gì cả, chỉ có Nguyễn Bít nói mà thôi. Nguyễn Bít cho ông Vĩnh Tiên biết mình là thư ký riêng của ông Hoàng Tuấn, một nhà đua ngựa lừng danh, có một chuồng ngựa đua số một.

- Chúng tôi nghe nói ông có con ngựa tên là Thần Mã, thuộc dòng máu ngựa ở Hoàng Liên Sơn!

Ông Vĩnh Tiên mỉm cười.

- Vâng! Con Thần Mã của tôi thuộc dòng máu chính thống chân truyền Việt Nam!

- Ông chủ tôi muốn mua Thần Mã của ông!

- Nhưng tôi không có ý định bán nó!

- Giá bao nhiêu cũng được!

- Tôi không nghĩ tới!

- Tại sao vậy, thưa ông? Ông không nghĩ đến ngày ông nằm xuống bất ngờ sao? Chắc ông có những nài giỏi điều khiển Thần Mã?

- Không! Con ngựa của tôi được tự do suốt ngày muốn làm gì tùy thích...

- Chắc ông có ý định cho nó đua không cần tập dượt gì cả?

- Tôi không muốn cho nó đua!

- Thưa ông! Tại sao vậy?

- Tôi giữ nó ở đây để nhớ đứa con trai độc nhất của tôi, đứa con trai của tôi lên cỡi nó hồi mới năm tuổi và đã chết rồi.

Nguyễn Bít thuyết phục ông Vĩnh Tiên:

- Tôi xin chia buồn cùng ông! Về vụ này, tôi có ý kiến như thế này: Tôi biết trước sau gì rồi ông cũng bán con ngựa đó. Vậy thì tại sao bây giờ ông không bán cho ông chủ tôi? Ông chủ tôi là một người biết điều lắm, sẽ mua ngựa của ông với giá thật đắt. Con ngựa của ông đã gần thành ngựa hoang rồi! Ông để lại cho ông chủ tôi đi, ông đừng bán cho người ngoại quốc uổng lắm!

Ông Vĩnh Tiên ôm đầu, nước mắt chan hòa...

Im lặng. Mọi người đã nghe rõ tiếng chân nhảy và tiếng hí của Thần Mã vừa trở về. Thần Mã da lông trắng bóc xuất hiện dũng mãnh giữa một vùng cây cối xanh um.

Ông Vĩnh Tiên nói:

- Hai ngày nữa các ông trở lại, tôi sẽ quyết định bán hay không bán Thần Mã!

Nguyễn Bít và Tô Bốt nghiêng mình chào ông Vĩnh Tiên rồi bước ra ngoài.

Hai ngày sau, hai người trở lại... Vừa thấy bóng dáng hai người, Thần Mã đang đứng trước nhà phóng chạy như bay ra sau nhà!

Nguyễn Bít mở lời:

- Ông đã quyết định bán cho ông chủ tôi rồi?

- Vâng!

- Hoan nghênh ông! Ông đã quyết định hết sức sáng suốt… Chúng tôi sẽ dành cho Thần Mã một địa vị hết sức đặc biệt. Thần Mã sẽ bất tử và trở nên con ngựa số một trên trường đua ngựa quốc tế. Quyết định của ông đã không làm mai một giống ngựa Việt Nam ở trong xó kẹt này!

Ông Vĩnh Tiên nói buồn rầu:

- Thưa các ông! Con trai tôi xưa kia mặc toàn trắng, cỡi Thần Mã từ hồi mới năm tuổi. Nó biết nói chuyện với Thần Mã và Thần Mã đã trả lời nó bằng những tiếng hí dễ thương. Từ thuở còn nhỏ đến giờ, Thần Mã chỉ có một người bạn độc nhất: đó là con trai tôi, tôi có cảm tưởng là Thần Mã muốn hỏi tôi đứa bé thường cỡi nó đâu? Tôi biết rõ giọng hí đặc biệt của Thần Mã khi muốn hỏi tôi... Nhưng con tôi đã chết hồi nó mới mười tuổi! Kìa! Các ông nghe kìa!

Lộng lẫy trong bộ lông và bộ da trắng tinh, Thần Mã cất cao đầu hí vang dội cả một vòm trời.

Ông Vĩnh Tiên phều phào:

- Thần Mã là sinh vật duy nhất còn lại của tôi ở trên cõi đời này! Các ông mang Thần Mã đi mau đi, tôi khổ lắm! Xin các ông nhớ cho, Thần Mã dù là một con ngựa dũng mãnh nhất, nhưng lại không muốn mang một trọng lượng nào nặng hơn một đứa bé mười tuổi... Tôi thấy có bổn phận cho các ông biết điều đó!

Tô Bốt cười:

- Tôi đã từng dạy nhiều con ngựa dữ... Dù dữ và khó dạy đến đâu bất cứ một con ngựa nào cũng trở thành hiền như cục bột trước mặt tôi…

Chờ ông Vĩnh Tiên và Nguyễn Bít ký giấy tờ mua và bán Thần Mã xong xuôi, Tô Bốt nắm dây cương kéo Thần Mã ra đường.

Con ngựa thở phì phò, miệng sủi bọt trắng, tỏ vẻ vô cùng sung sức như một con ngựa hoang.