rận bom giội xuống thành phố lúc 9 giờ sáng.

Còi báo động chưa kịp rúc thì bốn phía tiếng súng phòng không đã nổ ran. Ba tốp máy bay, mỗi tốp ba chiếc từ hướng biển thay nhau lao vào. Chúng lượn vòng, nhào lộn, gầm rít. Bom nổ. Nhà sập. Cây đổ. Khắp nơi lửa bốc rừng rực. Những ngôi nhà không trúng bom thì sạt mái, ngói rơi tơi tả. Thành phố chìm trong tiếng bom, tiếng đạn và âm thanh đủ loại. Mặt đất rung lên. Phía cảng, phía Chợ Con nhiều cột khói đen cuộn mù mịt lan tỏa khắp bề mặt thành phố.

Trên con đường gần nhà hát, nhiều bước chân chạy hối hả. Rồi tiếng ai đó thất thanh:

- Quay lại! Quay lại! Có hầm sập.

Tốp người lộn trở lại. Mặt người nào cũng hốc hác,lem luốc. Cạnh ngôi nhà ba tầng vừa sập, phần trên cònchỏng chơ mấy cái cột sắt cong vênh, một hố bom lởm chởm, sâu hoắm xỉn đen đang bốc khói; cả một mảng tường đổ ụp xuống đè lên chiếc hầm công cộng mà người ta chỉ có thể nhận ra nhờ trí nhớ. Đất đá, gạch ngói ngổn ngang; quần áo, hòm xiểng, đồ chơi trẻ em bay vương vãi. Hơi nóng từ ngôi nhà, từ hố bom phả ra hầm hập.

- Xà beng! Mang xà beng lại. Cửa hầm đây rồi! - Một giọng đàn ông hét to.

Mọi người bắt đầu đào bới..

- Cẩn thận! - Vẫn tiếng người đàn ông nọ, có lẽ anh là tổ trưởng tổ cứu hầm sập - Gạt nhanh lớp gạch này ra. Mấy đồng chí có cuốc moi chỗ kia!

Trên trời, máy bay vẫn quần đảo. Bom vẫn rền liên hồi. Súng vẫn nổ. Nhà vẫn cháy...

Khoảng chừng ba phút thì tốp người phá thông cửa hầm. Đầu tiên họ đưa ra một người đàn ông trạc 45 tuổi, máu ứa khắp người, rồi đến hai phụ nữ, quần áo lấm lem, rách nát, đầy bùn đất, da mặt xanh lét.

- Mang băng ca lại đây! - Người đội trưởng ra lệnh.

Một lát sau họ kéo ra thêm được một phụ nữ nữa. Hai đùi chị giập nát, xám ngắt. Chị đã tắt thở. Kế đó là những thi thể nát bấy, quần áo dính vào người, máu me loang lổ.

Một bà cụ từ đâu hớt hải bươn tới.

- Con tôi! Các ông bà ơi, cứu con tôi với - Bà cụ gào lên. Rồi sà xuống, dùng hai bàn tay gầy guộc điên loạn bới bới, cào cào.

- Các ông, các bà ơi...

- Đừng la lên thế cụ ạ! - Người đội trưởng nói - Điều cốt nhất lúc này là bình tĩnh. Mọi người hãy bình tĩnh...

- Chú ý, máy bay quay lại đấy! – Có tiếng người hét lên.

... Ngồi dưới căn hầm cá nhân cách ngôi nhà đổ không xa, bà cụ Nhậm run bần bật. "Chưa có trận bom nào kéo dài như trận bom ngày hôm nay. Ngớt tiếng máy bay, đã ngỡ là yên, ngoằng cái, chúng lại vào, bom lại nổ. Vậy mà bố con ông ấy cứ định bắt bà đi sơ tán, đi sao đành mà đi". Bà thấp thỏm, chốc khốc lại nhô đầu lên nói vọng sang hầm bên:

- Tôi nghe hình như bom nổ mạn nhà máy đóng tàu của con Thúy ông ạ.

- Dễ chừng nó không biết xuống hầm đấy?

- Ông lại đi đâu vậy?

- Có người chết đằng kia, mình cứ đứng đây mà nhìn sao? - Ông cụ Nhậm vọt ra khỏi hầm, chạy về phía có ngôi nhà đổ.

- Kìa ông? - Bà Nhậm thảng thốt. Nhưng bà phải ngồi thụp xuống: một chiếc máy bay rét ngay trên đầu. Tim bà đập thình thịch. Cha mẹ ơi cứ tưởng nó lao ngay vào mình. Không biết con Thúy nhà này có xuống hầm không?

- Còi báo yên được một lúc thì ông Nhậm về. Lát sau Thúy cũng về. Cô hớt hải chạy vội lên cầu thang, người lấm láp, mặt mày phờ phạc, da tái; chiếc mũ sắt úp chụp trên đầu.

- Ôi, con làm sao không, Thúy? - Bà Nhậm lật đật ra đón.

Như mọi lần, bà lại cuống quít nắn nắn khắp con gái. Và khi biết Thúy không xây xước gì, bà mới an tâm - Nhà máy có bị sao không, con? - Bà hỏi.

- Bom nó chỉ làm sạt một góc phân xưởng cơ khí thôi mẹ ạ.

Thúy bỏ mũ, vuốt vuốt lại tóc rồi ngồi xuống cạnh mẹ và cảm thấy ấm lòng.

- Có ai can hệ gì không?

- Bọn con bắn trả rát nên chúng không dám xuống thấp quăng bom lung tung.

- Ôi, mày cũng bắn à, con?

- Bà lạ nhỉ, con nó là tự vệ nhà máy.

-Trời đất!

- Nó bắn mình thì mình bắn lại chứ mẹ.

- Ừ! Nó bắn mình thì mình bắn lại, cái luật đời là vậy đấy bà ạ! - Ông Nhậm thích thú giải thích, và ông nhìn con gái đang nép bên mẹ ra chiều hài lòng.

- Mày đã ăn gì chưa? - Bà lại hỏi.

- Con đi ngay đây mà. Ở nhà máy đang ngổn ngang, có bao việc cần làm, cần thu dọn; ổn định sớm để tiếp tục sản xuất mẹ ạ.

- Lại đi?

- Thấy chúng nó quần phía này nhiều, con lo quá, ngớt tiếng bom là chạy vội về xem bố mẹ, nhà cửa ra sao. Con mèo mướp đâu hả mẹ?

Nghe nhắc đến tên, chú mèo từ góc nhà đi tới, nũng nịu dụi dụi đầu vào chủ kêu khe khẽ như muốn bảo: Tôi đây tôi vẫn còn sống đây". Thúy ôm nó vào lòng, vỗ vỗ yên đầu. Rồi cô đứng dậy:

- Con đi đây, bọn cái Bình đang chờ ở ngã ba.

Nhặt chiếc mũ đội lên đầu, cô nhảy xuống cầu thang. Bà Nhậm quýnh quýnh chạy theo:

- Cẩn thận đấy con ạ, bom đạn nó không kiêng nể.ai đâu!

Nhìn theo dáng đi chân không bén đất của con gái, bà Nhậm thương quá. "Số nó rồi vất vả, y hệt bố, lúc nào cũng lật đà, lật đật, lại gan nữa. Trưa nay nó ăn ở đâu?".

Bà không được đông con như người ta. Trời cho bà có hai mụn. Thằng Đáng, năm đói ất Dậu tưởng bỏ bà đi may trời thương, qua khỏi, từ đó bà không rời nó một bước. Hồi chống Pháp, nghĩ mà tội, thằng Đáng vắt trên lưng ông Nhậm, bà quảy hai cái thúng, một bên là con Thúy, một bên là quần áo chiếu chăn dắt díu nhau đi. Biết con đói mà trong túi không dính một đồng xu. Lên đến Phúc Yên, gặp người quen, cho bát cháo, hai đứa giằng nhau húp. Nhìn sự thèm ăn của chúng, nước mắt bà chảy tràn hai bên má. Nào nhiều nhặn gì, có hai mống mà không đủ cho chúng no.

Rồi ông Nhậm đi. Biết tính ông, bà không gàn, mà có gàn cũng không được. Ông lên chiến khu, làm ở công binh xưởng. Một tay bà thu vén vừa dựng nhà dựng cửa, vừa vỡ đất trồng rau, trồng sắn nuôi con.

Hòa bình lập lại, ông về. Cả nhà đoàn tụ. Trở lại phố, ông bà có công việc làm, cuộc sống khá hơn, con cái được học hành, khi đó bà mới thấy thảnh thơi, mới hết lo lắng. Bà trẻ hẳn lại. Nhìn hai đứa ngày ngày cắp sách tới trường, tối cãi nhau những điều vừa học, lòng bà nôn nao, vui vui. Ngỡ cuộc sống từ nay cứ vậy, chỉ loăn, lo làm. Ai ngờ thằng Đáng, như bố nó ngày xưa, lại nằng nặc đòi đi. Mấy năm đầu, thỉnh thoảng còn ghé về thăm nhà, còn viết thư. Gần năm nay thì biền biệt. Ông Nhậmthường mắng bà: "Đừng cuống lên, nó đi "bê" đấy. Có hàng vạn người chứ không riêng con bà". Bà biết đi,"bê" là đi chiến đấu trong Nam, đêm đêm bà Nhậm khấn trời khấn Phật khấn quan âm Bồ tát và các thánh thần hai vai che chở phù hộ độ trì cho con bà. Rồi đến cái Thúy bỏ bà ở lại. Xách va li lên tàu, gặp bạn gặp bè là nói nói cười cười, là quên ngay mẹ. Nó không biết rằng đứng dưới sân ga, bà đang héo ruột lo cho nó đủ thứ, con gái mới lớn, nhữngviệc sinh hoạt của phụ nữ ai sẽ bày dạy chỉ bảo? Con bé kém chịu nóng, đêm đêm ai quạt cho nghỉ?... Cũng may là chỉ học mấy năm thì nó về phúc trời, được công tác gần nhà. Thế là bà đỡ đi một nỗi. Ai ngờ nay bà lại phải xa nó lần nữa.

- Ông này! Hay là ta xin cho cái Thúy cùng sơ tán hả ông? Ông đến nhà máy nói với bác An một câu...

- Dễ nhỉ - Giọng ông Nhậm chậm rãi. Nó là con bà, nhưng nó còn là người của xã hội, người của nhà máy; nó còn có bổn phận, còn có trách nhiệm của nó. Nó là thanh niên, là đoàn viên, hẳn bà đã biết. Bà đừng làm nó xấu hổ với bạn bè. Hơn nữa, phải có người trụ lại hành phố chứ Bà định chúng ta bỏ sản xuất hả? Bỏ sản xuất là thua. Ngày mai chủ nhật nó và cái Bình sẽ đưa tôi và bà sơ tán xuống Kiến Thụy, bà nhớ chứ?

Bà Nhậm thở dài, đứng lên, đi xuống bếp sửa soạn bữa trưa.

Sáng hôm sau, Lâm Khanh và Bình tới sớm.

- Thúy ơi, tao không đưa hai cụ đi được đâu - ThấyThúy, Bình ôm lấy bạn, nói nhỏ cốt để chỉ hai người nghe - Anh Khanh sẽ đi với mày.

- Sao thế? - Thúy ngạc nhiên hỏi.

- Hôm nay hắn nhắn sẽ về, mày ạ. Về tạm biệt để đi xa. Khoe là chuẩn bị nhận nhiệm vụ rà phá thủy lôi ở đâu đấy nên có thể lâu lâu mới gặp được. Phá thủy lôi cũng nguy hiểm, nhỡ mai kia anh chàng có làm sao tao lại ân hận. Về để chia tay mà không gặp, thương lắm.Vậy nhé, được không?

- Được! Bảo là cái Thúy gửi lời hỏi thăm và đừng có quên đất Cảng. Nói với chàng là bao giờ về, nhớ ôm theo quả thủy lôi để ra mặt họ nhà gái.

Khi Thúy và Lâm Khanh trở lại thành phố thì trời đã tối. Đường phố sáng ánh đèn nhưng quang quẻ, vắng lặng và hoàn toàn mất đi cái náo nhiệt, cái ồn ào của người, của xe trong những tối chủ nhật trước đây. Nhìn những dãy phố tiêu điều đứng lặng lẽ, những thân cây trơ trụi cháy den, những bức tường khô khốc ẩm khói, chưa đổ hẳn đứng chênh vênh bên những đống gạch vụn, nhìn những ngôi nhà mất mái oằn xuống, Thúy thấy buồn.

Chẳng lẽ thành phố mãi mãi mất hẳn âm thanh ấy?

Chẳng lẽ không bao giờ còn nữa tiếng nô đùa, reo hát ồn ào của trẻ em, tiếng chuông xích lô leng keng, tiếng còi ôtô tiếng bước chân, tiếng cười đùa, tiếng rao hàng hai bên vỉa hè...? Chẳng lẽ không bao giờ còn nữa tiếng đe, tiếng búa, tiếng máy chạy ầm ầm...? Yên vắng quá! Và Thúy thấy trống trải. Cô muốn về nhà máy thật nhanh để được nhìn thấy mọi người, để được nghe tiếng lửa sì ra đầu mỏ hàn, để được nghe tiếng búa gõ lên thép, lên tôn, để được nhìn lửa đỏ trong lò và để được nghe tiếng máy chạy, tiếng gắt gỏng của bác An, tiếng cười lanh lảnh của cái Bình...

- Anh đưa Thúy về nhà nhé!

- À, vâng - Cô như sực tỉnh, trả lời thảng thốt.

Hai người rẽ về phía ngôi nhà hai tầng. Khanh ngồi với Thúy một lúc, nói vài ba chuyện không đâu rồi về. Thúy đưa Khanh xuống tới đường, cảm ơn anh và hẹn ngày mai gặp nhau ở phòng làm việc. Khanh trùng trình chưa muốn lên xe, nhìn ngôi nhà lặng ngắt, nhìn dáng Thúy mảnh mai, anh thấy ái ngại. Dường như Khanh muốn nói một điều gì, nhưng anh tần ngần, im lặng. Và tới lúc này, anh mới nhận ra: anh đã yêu Thúy.

Thúy bước lên cầu thang. Đã cố bước nhẹ chân, cô vẫn thấy tiếng guốc của mình vang to quá. Và khi ngồi xuống bên chiếc bàn con, nhìn căn phòng trống trải, cô mới thấy chơ vơ, mới thấy hãi sợ. "Vậy là từ nay sẽ sống một mình nơi đây". Cô thấy nhớ mẹ, thương mẹ.

Giờ này chắc mẹ đang nghĩ nhiều đến cô, đang lo cho cô và chắc chắn là đêm nay mẹ sẽ không ngủ. Lúc chia tay, mẹ nấn ná không muốn rời và dặn đủ điều, nào là khi qua cầu, nghe ngóng đã hẵng đi; phải cài chặt cửa đêm đêm; phải thật tỉnh ngủ để nghe còi báo động; đừng gội đầu bằng bồ kết đặc quá, dễ rụng tóc; đừng dầm nước trong những hôm đến ngày trong tháng... Rồi Thúy nghĩ tới Lê, nhớ anh. Anh đang ở đâu, anh Lê? Có nóng ruột khi giờ này em cứ gọi tên? Ôi, ước gì lúc này có tiếng gõ cửa và một giọng thân thiết, quen thuộc cất lên: "Em vẫn thức sao, Thúy? Mở cửa cho anh!". Khi đó thì sao nhỉ? Nhất định là mình sẽ nhào ra mà ôm choàng lấy anh, rồi mình sẽ bắt anh ngồi xuống mà ngắm cho đã và nhất định là không cho anh đi khỏi đây nữa. Có nghe em gọi không, anh Lê! Anh Lê.

Tiếng gió lùa, đập mạnh vào cửa sổ. Thúy hốt hoảng quay lại - "Có ma không nhỉ?". Toàn thân cô ớn Lạnh. Cô gõ mạnh xuống bàn và định hát một câu gì thật to. Chợt Thúy giật nảy, toan thét lên, có vật gì dụi dụi vào chân. Song Thúy đã kịp nhận ra: chú mèo mướp!

- Đồ quỷ! Mày làm tao sợ hết hồn - Thúy mắng - Đi đâu về thế? Chưa ăn gì hả? Để tao lục cơm nguội. Tao cũng đang đói đây.

Thúy ôm mèo trên tay, thấy đỡ sợ. Cô lại phía chạn đựng thức ăn:

- Đừng chạy rong. Máy bay Mỹ nó cắt hộ khẩu đấy, nghe chưa?

Thúy xúc một muỗng cơm cho vào bát, để lên bàn. Con vật nhìn cô rồi uể oải nhấm từng hạt. Ăn xong, cậu thè cái lưỡi hồng hồng ra liếm mép.

Suốt đêm ấy Thúy không có ý định ngủ. Cô ôm mèo vào lòng và cả hai ngồi bên chiếc bàn nói chuyện. Con mèo có lẽ cũng hiểu tâm trạng chủ nên ngoan ngoãn nằm khoanh tròn trên đùi Thúy, chốc chốc lại ngước cặp mắt xanh lên nhìn cô, kêu meo meo ra chiều thông cảm, ra chiều hiểu chuyện.

Gần sáng thì có còi báo động. Thúy và mèo vội chạy xuống nhà. Nhưng lần này máy bay không vào. Chắc là chỉ rập rình ngoài khơi.