ất Phong Châu thời thượng cổ có một cây lớn gọi là cây chiên đàn

cao hơn ngàn trượng cành lá xum xuê, không biết che rợp tới mấy ngàn

rậm. Có chim hạc bay đến đậu nên đất chỗ đó gọi là đất Bạch Hạc. Cây

trải qua hàng mấy ngàn năm khô héo mà biến thành yêu tinh, thường thay

đổi hình dạng, rất dũng mãnh, có thể giết người hại vật. Kinh Dương

Vương dùng nhạc mà đánh thắng yêu, yêu hơi chịu nhún nhưng vẫn nay

đây mai đó, biến hóa khôn lường, thường ăn thịt người. Dân phải lập đền

thờ, hàng năm tới ngày 30 tháng chạp, theo lệ phải mang người sống tới

nộp, dân mới được yên ổn. Dân thường gọi yêu là thần Xương Cuồng.

Biên giới tây nam giáp liền với nước Mi Hầu, vua Hùng Vương sai dân

man Bà Lô (nay là phủ Diễn Châu) hàng năm bắt giống người lão tử sống

ở khe núi tới tiến, không thể thay đổi được lệ ấy. Kíp tới khi Tần Thủy

Hoàng bổ Nhâm Hiêu làm quan lệnh ở Long Xuyên, muốn bỏ tệ ấy đi. Thần

Xương Cuồng tức giận vật chết Hiêu, vì thế về sau lại phải phụng thờ cẩn

thận. Đến đời vua Đinh Tiên Hoàng có pháp sư Văn Du Tường vốn người

phương bắc, đức hạnh thanh cao, đã từng đi qua nhiều nước, biết được

tiếng các dân man, học được thuật làm nanh vàng và răng đồng, năm hơn

80 tuổi sang nước Nam ta. Tiên Hoàng lấy lễ thầy trò mà tiếp, pháp sư

bèn dạy cho nghề tạp kỹ để làm trò vui cho thần Xương Cuồng xem mà

giết y. Đoàn tạp kỹ này có Thượng Kỵ, Thượng Can, Thượng Hiểm,

Thượng Đát, Thượng Toái, Thượng Câu. Hàng năm tới tháng 11 lại dựng

lầu Phi Vân cao 20 thước, dựng một cây đứng ở trong, tết vỏ gai làm dây

chão dài 136 thước, đường kính rộng 2 tấc, lấy mây mà quấn ngoài rồi

chôn hai đầu dây xuống đất, giữa gác lên cây. Thượng Kỵ đứng lên trên

dây mà chạy nhanh 3,4 lần, đi đi lại lại mà không ngã. Kỵ đầu đội khăn

đen, mình mặc quần đen. Dây của Thượng Can dài 150 thước, có một chỗ

mắc chạc ba. Can hai tay cầm hai cán cờ. Hai người đi trên dây, gặp nhau

ở chỗ chạc ba thì lại tránh, lên xuống mà không ngã. Khi thì Thượng Đát lấy

một tấm gỗ lớn rộng 1 thước 3 tấc, dày 7 tấc đặt lên trên cây cao 17 thước

3 tấc, Đát đứng ở trên nhảy 2, 3 cái, tiến tiến lùi lùi điên đảo. Khi thì

Thượng Toái lấy tre đan thành lồng hình như cái lờ bắt cá, dài 5 thước,

tròn 4 thước rồi chui vào đứng thẳng mình mà lăn. Khi thì Thượng Câu vỗtay nhảy nhót, la hét kêu gào, chuyển động chân tay, vỗ đùi vỗ bụng, tiến lùi

lên xuống, hoặc cưỡi ngựa bôn tẩu, cúi mình xuống lấy vật ở dưới đất mà

không ngã. Khi thì Thượng Hiểm ngả mình nằm ngửa lấy thân đỡ một cái

gậy dài rồi cho đứa trẻ trèo lên mà không rớt xuống. Khi thì cho bọn ca hát

gõ trống khua chiêng, ca múa rầm rĩ. Lại giết súc vật mà tế. Thần Xương

Cuồng tới, thấy thế bèn đến xem, pháp sư đọc mật chú rồi lấy kiếm mà

chém. Thần Xương Cuồng cùng bộ hạ đều chết hết, không thể trở lại thành

yêu nữa. Lệ tiến lễ hàng năm bèn bỏ, dân lại sống yên lành như xưa.