ài ngày sau, bị cô đơn ức chế, và chán chường những khuôn mặt buồn của sách vở, tôi thuê một cỗ xe ngựa trực chỉ nơi cư ngụ của viên ngoại Karamy. Tới khu rừng thông nơi thiên hạ thường cắm trại, người xà ích rẽ vào một lối đi riêng hai bên lề trồng dương liễu. Trên đường đi tôi thấy vẻ đẹp của cỏ xanh, những ruộng nho và những đóa hoa xuân muôn màu đang khoe sắc.

Vài phút sau chiếc xe ngừng trước một biệt thự đơn độc tọa lạc giữa một hoa viên rực rỡ. Mùi hoa hồng, hoa sơn chi, và hoa nhài thoang thoảng trong không khí. Lúc xuống xe và tiến vào khu vườn rộng tôi thấy chủ nhân bước ra đón. Ông niềm nở dẫn tôi vào nhà rồi ngồi cạnh tôi như một người cha mừng gặp đứa con trai đi xa về, ông không ngớt hỏi về cuộc sống, tương lai và học vấn của tôi. Tôi trả lời ông, đầy cao vọng và nhiệt thành trong giọng nói vì tôi nghe trong tai có tiếng hát ca ngợi vinh quang, và tôi đang dự một hải trình trên mặt biển yên lành của những giấc mơ chứa chan hy vọng. Ngay lúc ấy một thiếu nữ xinh đẹp, vận áo dài lụa trắng lộng lẫy, xuất hiện từ sau tấm màn cửa bằng nhung tiến về phía tôi. Ông cụ và tôi cùng đứng dậy.

Ông nói: "Đây là Selma, con gái bác". Rồi ông giới thiệu tôi cho nàng và nói thêm: "Số mệnh đã dun dủi giúp cha gặp lại một người bạn cố tri do con trai ông thay mặt". Selma nhìn tôi đăm đăm dường như không thể ngờ rằng một người khách lạ lại có thể đến thăm nhà. Khi cầm tay nàng tôi có cảm tưởng đó là một đóa huệ và tim tôi nhói lên một niềm đau lạ kỳ.

Cả ba chúng tôi cùng ngồi lặng thinh, tựa hồ Selma đã đem theo cùng nàng vào căn phòng một không khí thiêng liêng đáng âm thầm tôn kính. Khi cảm thấy sự im lặng kéo dài, nàng mỉm cười với tôi và nói: "Cha tôi đã kể cho tôi nghe không biết bao lần những câu chuyện về thời niên thiếu của người liên quan đến những ngày xa xưa cùng chia sẻ với cha anh. Nếu cha anh cũng đã kể với anh những điều tương tự thì cuộc hội ngộ này không phải là lần đầu đối với chúng ta".

Ông cụ lấy làm thích thú thấy con gái mình nói những lời tế nhị đó, và ông bảo: "Selma rất đa cảm. Nó nhìn mọi việc qua cặp mắt tâm linh". Rồi ông lại tiếp nối câu chuyện với vẻ thận trọng và khéo léo, dường như ông đã tìm thấy ở tôi một sức dụ hoặc huyền bí giúp ông níu theo đôi cánh ký ức bay trở lại những ngày quá khứ.

Trong khi tôi suy nghĩ về những điều ông nói, vừa thả hồn theo những năm chính tôi mới trải qua, ông quan sát tôi như một cây cổ thụ cao cả, đã từng chống trọi với bão táp và ánh nắng, rủ bóng mát xuống một cây non đang run rẩy trong cơn heo may rạng đông.

Selma vẫn ngồi im lặng. Thỉnh thoảng nàng nhìn tôi rồi lại nhìn cha nàng, tựa hồ muốn đọc phần đầu và phần cuối của tấn kịch đời. Bên ngoài, thời gian trôi mau; nhìn qua cửa sổ tôi có thể thấy nụ hôn vàng vọt ma quái của hoàng hôn trên những rặng núi. Ông Karamy tiếp tục kể kinh nghiệm, tôi say sưa nghe và tỏ lộ hứng thú đến nỗi sự tiếc nuối của ông biến thành niềm vui.

Selma ngồi bên cửa sổ, lặng lẽ nhìn với cặp mắt buồn mơ mà chẳng hề lên tiếng; tuy nhiên cái đẹp đã hàm chứa riêng một ngôn ngữ thiêng liêng, cao cả hơn tiếng nói thốt ra bằng miệng lưỡi. Nó là thứ ngôn ngữ bất biến với thời gian và phổ quát trong nhân loại, là cái hồ sâu thẳm có sức quyến rũ những nguồn nước huyên náo phải chảy xuống tận đáy rồi lặng im.

Chỉ có phần tâm hồn của chúng ta là có thể hiểu nổi cái đẹp, hoặc sống và trưởng thành với nó. Ngược lại, nó làm trí tuệ chúng ta bối rối; vì ta không đủ khả năng diễn tả nó bằng ngôn từ; nó là một cảm quan mà mắt chúng ta không thể thấy, xuất phát cả từ người quan sát lẫn người được nhìn ngắm. Cái đẹp chân chính là một thứ quang tuyến phát sinh từ phần thiêng liêng nhất trong những phần thiêng liêng của tâm hồn, nó soi sáng cho thể xác - tựa như cái nguồn sống đến từ lòng đất sâu thẳm đem màu sắc và hương thơm cho một đóa hoa.

Cái đẹp chân chính nằm trong sự hòa hợp tâm hồn mà người ta gọi là tình yêu, nó có thể sinh tồn giữa hai người khác phái.

Phải chăng tâm hồn Selma và tôi đã tìm đến nhau ở buổi hạnh ngộ đầu tiên đó, và phải chăng sự khát khao đã khiến tôi coi nàng như người đàn bà đẹp nhất trên đời? Hay là tôi đã bị say men rượu của tuổi trẻ mà tạo ra một ảo tưởng chẳng hề có thật? Phải chăng tuổi trẻ đã làm mờ mắt tôi, khiến tôi tưởng tượng ra vẻ tinh anh của cặp mắt nàng, vẻ ngọt ngào của miệng nàng, và vẻ dịu dàng của nhân dạng nàng? Hay là chính vẻ tinh anh, ngọt ngào, dịu dàng của nàng đã mở mắt tôi và cho tôi thấy hạnh phtíc, cùng day dứt của tình yêu?

Thật khó mà trả lời những câu hỏi này. Nhưng tôi xin thành thật nói rằng trong giờ khắc đó tôi đã cảm thấy một mối xúc động mà từ trước tôi chưa hề cảm thấy, một cảm tình mới mẻ yên nghỉ trong tim tôi, như phần tinh anh của đất trời lượn lờ trên mặt nước thuở mới tạo thiên lập địa; và từ mối cảm tình đó mà hạnh phúc cùng đay dứt đã nảy sinh trong tôi. Giờ khắc của cuộc hạnh ngộ giữa tôi và Selma đã kết thúc như thế đó; và thế là ý muốn của đấng thiêng liêng đã giải thoát tôi khỏi tù túng của tuổi trẻ và cô đơn, để tôi cất bước hành trình vào tình yêu.

Tình yêu là tự do duy nhất trên thế gian bởi nó nâng cao tâm hồn đến độ những luật lệ của loài người và những hiện tượng của thiên nhiên không làm lệch hướng nó đi.

Khi tôi đứng lên từ giã, ông Karamy tiến lại bên tôi trân trọng nói: "Này con, con đã biết lối đến đây, vậy từ nay con hãy năng lui tới và hãy xem như con về nhà của chính cha con. Hãy coi bác như cha và Selma như em gái vậy". Ông quay lại nhìn Selma như yêu cầu nàng xác nhận lời nói của ông. Nàng gật đầu tỏ vẻ tán đồng rồi nhìn tôi như thể nàng đã tìm lại được một người bạn cũ.

Những lời viên ngoại Karamy vừa thốt đã đặt tôi đứng cạnh con gái ông bên bệ thờ của tình yêu. Những lời đó đã trở thành một bài ca mở đầu bằng phấn khởi và kết thúc trong u buồn, nó đã cất bổng tâm hồn chúng tôi lên đến vùng hào quang cùng lửa cháy thiêu đốt; nó là chiếc bình trong đó chúng tôi đã uống hạnh phúc cùng đẳng cay.

Tôi ra khỏi ngôi nhà. Ông cụ tiễn tôi ra cuối khu vườn, trong khi tim tôi đập liên hồi như cặp môi run rẩy của một người đang khát nước.