ON TRỜI”, “LỐI CŨ”

1. “CON TRỜI”

Con Trời không thể quên cảnh tượng ấy trong thành phố.

Trên huyện tổ chức lễ tuyên dương, Con Trời đã đi dự. Huyện lỵ đúng là thành phố, có nhà cao tầng, đường nhựa và đèn đường.

Vừa sang mùa đông, báo sản lượng, nơi nào sản lượng mẫu vượt 600 cân được tuyên dương. Con Trời báo cáo lên trên sản lượng mẫu 600 cân, có ý là một con số trời cao đất rộng. Nhưng có người báo cáo 1600 cân. Trên huyện đã thưởng lớn, báo lên 1000 cân, được thưởng một cái xẻng sắt to, 1500 cân thưởng xẻng và cuốc. Vượt quá 2000 cân còn có đèn pin và ủng cao su đi mưa. Vượt quá 3000 cân, cứ nhiều thêm 100, thưởng thêm một thước vải ngoại hoa. Thế là phát điên lên, người ta báo 5000. Lại 10000, có người dũng mãnh báo sản lượng mẫu 50000 cân.

Tất cả hô to, tất cả vung tay. Yêu nước yêu đến mức sản lượng mẫu mười vạn cân.

Huyện trưởng cười. Ông ngồi trên sân khấu trong hội trường, nét mặt hồng hào, hai tay ấn xuống:

- Không được vượt quá một vạn cân! Không được vượt quá một vạn cân!

Một người đến dự họp, nhìn lên sân khấu, nói với cán bộ thống kê:

- Tôi báo mười vạn cân, phải để tôi lĩnh phần thưởng của huyện đem về.

Người đó liền bị chất vấn:

- Sản lương mẫu của anh đúng mười vạn cân chứ?

Người kia gân cổ lên:

- Không để tôi yêu nước sao? Không thể mười vạn, sang năm xin cứ việc cắt cổ cả nhà, cả thôn chúng tôi.

Phần thưởng Con Trời muốn được là con dao cầu. Muốn có dao cầu phải báo sản lượng mẫu ba ngàn cân, hai cái sáu ngàn cân, nhưng Con Trời còn chưa tính xong năm dao cầu thì phải bao nhiêu cân, số báo leo đến mười vạn cân.

Con Trời kinh khủng trợn mắt, không hiểu chuyện thế giới trước mắt ra làm sao.

Con Trời ngồi hàng ghế thứ ba, khi chen lên sân khấu báo sản lượng, lại bị chen bật xuống. Con Trời chỉ muốn khóc, không hiểu chuyện thiên hạ. Giữa lúc Con Trời muốn khóc, huyện trưởng nhảy khỏi sân khấu, nhẩy lên bàn, quát mọi người yên lặng. Không yên lặng, ông cáu tiết bắn hai phát lên trời, nổ đoàng đoàng hai tiếng. Hội trường bỗng im phăng phắc. Huyện trưởng đứng trên sân khấu trên bàn, nét mặt toả sáng, tuyên dương những người nhiệt tình và giác ngộ, lại nói, mặc dù là ai, cũng không được vượt quá một vạn cân. Vượt quá một vạn cân là báo cáo láo. Báo cáo láo không chân thực. Huyện trưởng nói, có người báo một vạn, có người báo tám ngàn, có người chỉ có thể báo mấy trăm. Ai báo nhiều? Ai báo ít? Huyện trưởng yêu cầu mọi người về chỗ ngồi, đã nói rồi lát nữa, trên trời nhất định bay hoa hồng. Hoa hồng ấy, bảo anh báo bao nhiêu, anh sẽ báo bấy nhiêu. Tất cả đều đã về ngồi yên tĩnh. Bỗng dưng, trên không của hội trường quả nhiên bay hoa hồng, cứ rào rào, sôi động, như một trận mưa đỏ, đều là hoa giấy cắt, giấy buộc, đỏ tươi, đỏ tím, đỏ au, đỏ cánh sen. Trên hoa buộc dải bay, có viết số sản lượng mẫu.

Người ta tung, người ta rắc hoa hồng lên không trung. Hoa hồng ào ào rơi như mưa.

Ai cũng đứng trên ghế cướp hoa.

Mỗi người một bông.

Trên hoa có viết “5000”, coi như anh báo lên năm ngàn cân, cứ việc tươi cười đi nhận phần thưởng, cuốc xẻng, cuốc chim, dao cầu, còn có nhiều vải. Trên hoa có viết “10000”, coi như anh may to, phần thưởng của anh phải dùng đòn để gánh, vải ngoại thưởng đủ cả nhà anh mặc năm năm. Ai ai cũng đeo hoa hồng lên bục lĩnh thưởng. Nhưng hoa rơi trên đầu Con Trời thò tay cướp chỉ to bằng nắm tay, chữ số trên hoa đáng thương hại “500”, không thấy bằng vinh dự cũng không có phần thưởng.

Đứng dưới sân khấu, Con Trời chỉ muốn khóc. Đứng ngoài đám đông, như một con dê mồ côi tách khỏi đàn.

Con Trời chỉ muốn khóc.

Có người gánh phần thưởng. Họ gánh một gánh phần thưởng đi qua ngay trước mặt Con Trời. Con Trời hỏi người ta:

- Sản lượng mẫu đúng là một vạn cân chứ?

Người ta liền cả cười, vừa cười vừa xoa đầu Con Trời, lấy tay nắn vai Con Trời, vỗ bàn tay lên gáy Con Trời.

Con Trời đi tìm cấp trên của Tổng bộ đưa Con Trời đến. Tìm hết chỗ nọ, đến chỗ kia, cuối cùng đã tìm thấy trong toa lét hội trường. Toa lét mới làm, có ánh sáng đèn, nền toa lét rải vữa xi măng mới. Cấp trên giơ chân đá chỗ cứng trơn, bóng trên nền vữa xi măng. Cấp trên giục:

- Về nhà cũng rải vữa xi măng nhà vệ sinh của Tổng bộ, không sợ nước giải rỏ ướt át.

Con Trời xụt xịt nói:

- Tôi cũng báo lên sản lượng mẫu một vạn cân.

Cấp trên trợn trừng mắt.

Con Trời nói:

- Không thể một vạn anh lấy dao cầu cắt cổ em.

Cấp trên trợn mắt, mồm cũng há to trong toa lét.

- Thật mà.

Con Trời mím môi, lại há ra.

- Tốt nhất báo con số lớn hơn một vạn.

Cấp trên, thắt quần, thắt dây da, không còn nhìn nền vữa xi măng mới rải dưới chân lần đầu tiên trông thấy. Anh ta cầm bông hoa hồng trong tay Con Trời xem, suy nghĩ một lúc rồi lấy bút viết thêm con số “ 1” vào trước “500” và thêm con số “0” vào đằng sau, coi như bằng 15000 cân. Cấp trên cười ranh mãnh, giơ tay xoa đầu Con Trời, như cầm một quả cầu:

- Khẩn trương đi tìm huyện trưởng. Văn phòng huyện trưởng ở gác hai sau hội trường.

Con Trời đi gặp huyện trưởng.

Đã tìm thấy huyện trưởng.

Văn phòng huyện trưởng ở trong một gian nhà gác kiểu cũ. Con Trời chưa bao giờ trông thấy nhà gác này. Khác với nhà trong khu dục tân, nền gỗ, quét sơn đỏ, sáng hồng, chỗ bước chân trên nền nhà đã tróc sơn, lộ ra từng vòng vân gỗ gợn sóng cong cong. Trong hành lang, trong cầu thang mùi thơm gỗ, như mùi lúa mạch mùa hè. Khi lên nhà gác, Con Trời phải vịn cầu thang. Từ đấy đã biết gỗ đàn hương, vốn là thứ gỗ tốt. Con Trời đứng trước cửa phòng làm việc của huyện trưởng, thấy ông huyện trưởng tốt, thiện, có thể gần gũi.

Huyện trưởng đang xem bảng thống kê, giống như bác sĩ xem nhiệt độ kế. Các thôn các xã trực thuộc ông cai quản, vừa giờ thiên nữ rải hoa có số sản lượng mẫu. Khi huyện trường xem bảng thống kê, ông ngồi trong ánh nắng ấm áp qua cửa sổ, nét mặt rạng rỡ, như ánh sáng của Đức Chúa Trời.

Con Trời đi vào nhà, đưa hoa hồng cho huyện trưởng xem, xụt xịt nói một câu:

- Trên hoa của tôi viết 15000.

Huyện trưởng nhận hoa xem, suy nghĩ một lúc, tươi cười bước đến, vỗ vỗ đầu Con Trời, vỗ vỗ vai Con Trời, như nắm một quả bóng.

2. “CON TRỜI”

Về trong khu, Con Trời bắt chước cắt rất nhiều hoa hồng nhỏ. Hoa nhỏ năm cánh như mai mùa đông, bỏ chúng vào một hộp giấy. Hộp giấy khoá trong ngăn kéo. Ngăn kéo gắn dưới bàn Con Trời.

Trong mùa đông, khu chín mươi chín nhàn rỗi. Có người lấy sách hỏi Con Trời:

- Sách này xem được không?

Con Trời đối chiếu quyển sách đó với danh sách liệt kê trong tài liệu. Trong văn bản có tên quyển sách đó. Con Trời nói:

- Xem đi.

Trong danh sách không có, sách đó đã thu nộp.

Mọi người ngồi phân tán ở chỗ tránh gió trong khu tập thể xem sách tiêu khiển, đọc các số báo tháng trước vừa đưa đến, nhiều lắm, rải rác khắp nơi, chỗ nào cũng đọc sách giải trí.

Con Trời thấy nhàn rỗi, quyết định một cuộc họp. Mọi người đến cả đây, đến cả đây. – Con Trời nói rõ to.

Tất cả đều đến họp, họp ngay trong sân.

Hễ nhàn rỗi là họp.

Con Trời đứng trước mặt phạm nhân, trên một cái ghế. Con Trời nói:

- Kể từ hôm nay, chúng ta thực hành chế độ hoa hồng năm cánh. Ai vâng lời phát cho một hoa hồng nhỏ, cần khen thưởng cũng thưởng bông hồng nhỏ. Người được hoa đem về dán đầu giường. Tháng một lần bình bầu, ai được năm hoa hồng nhỏ, thưởng người đó một hoa hồng vừa. Ai được năm hoa hồng vừa, thưởng người đó một ngôi sao năm cánh to, có thể dời khỏi khu, về nhà sống chung với vợ con, về đơn vị, về bục giảng của mình, về phòng thực nghiệm của mình, về với phòng sách, không còn bao giờ phải ở đây cùng phạm nhân khác cải tạo thành người mới.

Con Trời nói:

- Năm ngôi sao to chứng tỏ anh đã được giáo dục thành người mới. Từ kẻ đang có tội trở thành con người mới, anh đã có tự do.

- Hôm nay nắng đẹp – Con Trời nói to – Hôm nay nắng đẹp, chúng ta họp, thực hành chế độ hoa hồng năm sao. Tất cả đều dán hoa hồng nhỏ mình giành được lên đầu giường. Người nhà nào theo dõi giám sát người nhà ấy, xem ai dám tự ý cắt trộm một bông dán lên. Ai cắt trộm một bông hoa hồng nhỏ, thì gỡ hết của kẻ ấy đi. Ai tố giác người khác cắt trộm một bông hoa, sẽ thưởng người ấy một bông, hai bông to vừa.

Bên dưới, các giáo sư, các trí thức nhìn thằng nhãi ranh đứng trên ghế, nét mặt non choẹt vừa thành thực vừa trang trọng. Ánh nắng dọi lên khuôn mặt sáng hồng, hình như ánh sáng ấy hắt ra ngoài còn có tiếng nổ lép bép.

- Ở trên huyện ta báo sản lượng mẫu 15000 cân - Con Trời nói - Trong khu chín mươi chín chúng ta, không chỉ sản lượng mẫu cao nhất cao nhất trong tất cả các khu, mà còn cao nhất cao nhất trong cả huyện về sản lượng mẫu, đứng đầu toàn huyện. Trước đó có người báo 10000 cân, người đó đứng đầu. Nhưng sau khi người đó đi, chúng ta đứng thứ nhất.

- Các người đều nhìn thấy, khu chúng ta có bông hoa hồng lớn làm bằng năm bông hoa giấy dầu màu đỏ huyện phát – Con Trời kiêu hãnh, đứng thẳng ưỡn ngực, hai cánh tay dơ cao lên nửa không gian. Con Trời kiêu hãnh, đứng thẳng, tay phải nắm thành quả đấm – Hoa nhỏ này đều dùng giấy dầu ấy cắt thành. Các người có cắt trộm cũng đếch có giấy bóng dầu.

- Việc tiếp theo - Cuối cùng Con Trời nhìn một lượt cả cuộc họp – Chính là không được mùa đông rảnh rỗi, không có việc đều ngồi chơi xơi nước, mà phải ra đồng cuốc xới, bón thúc, tát nước, tưới nước, nước không tháo vào được, phải gánh nước tưới một lượt. Khi mạch chín, bông mạch to hơn đầu ngón tay, sản lượng mẫu nhất định phải đạt 15000 cân.

Con Trời hỏi rõ to:

- Tất cả có quyết tâm sản lượng mẫu 15000 cân không?

Con Trời hỏi, tiếng oang oang, chấn động sông núi.

Bên dưới ai cũng ngạc nhiên đưa mắt nhìn Con Trời.Ngài lại hỏi to lần nữa- Có quyết tâm không hả?

Lạnh lùng sợ hãi, im lặng trùm kín sân.

Con Trời vung cánh tay hỏi:

- Rút cuộc có quyết tâm không hả?

Mọi ánh mắt không nhìn Con Trời nữa. Các phạm nhân nhìn mình, giống như nghe không hiểu lời Con Trời, đang chờ người bên cạnh giải thích lời của Con Trời. Trời nắng ấm, vàng tươi, mạ lên từng khuôn mặt. Khuôn mặt nào cũng mầu vàng kinh ngạc, ánh lên sợ hãi. Chim sẻ bay qua tường nhà khu tập thể. Yên lặng sợ hãi. Trời rất yên lặng, bãi họp yên lặng, như hồ như đầm, có thể dìm chìm nghỉm chết đuối người. Con Trời không chịu nổi yên tĩnh, nhảy khỏi ghế, về nhà lấy chìa khoá mở ngăn kéo, lấy hộp giấy, lấy trước một nắm hoa nhỏ cho mọi người xem, xem xong, lấy đầu ngón tay giơ lên một bông hoa nhỏ:

- Các ngươi nói, có quyết tâm sản lượng mẫu 15000 cân không?

Không ai trả lời. Con Trời lại thêm một bông hoa. Không ai trả lời, Con Trời lại thêm hai bông hoa. Cuối cùng khi Con Trời tăng đến tám bông hoa. Con Trời không thêm nữa, nét mặt thành màu sương, lạnh như tiền hỏi:

- Ai trả lời trước, tám bông hoa này sẽ dành cho người đó.

Có một người, đột nhiên đứng lên:

- Được. Nhất định được 15000 cân.

Đó là cậu nhân viên thực nghiệm, bắt hụt kẻ gian dâm, song vẫn kiên trì đi bắt. Trong phút chốc cậu giành được tám bông hoa hồng.

Con Trời lại dơ lên năm bông hoa hồng nhỏ:

- Có quyết tâm không hả?

- Có!

Lại có một thanh niên nói, vung nắm tay, bước lên trang trọng nhận nămbông hoa hồng nhỏ.

Con Trời vẫn còn hỏi. Một đám người đều vung nắm tay nói nhất định có thể trồng nên những thửa ruộng sản lượng mẫu 15000 cân. Bọn họ đều đi lên mỗi người nhận ba bông hoa hồng nhỏ. Con Trời lại hỏi, lại một loạt trả lời. Như hoan hô, kinh động khu doanh trại, cánh đồng và con sông lớn, con sông mẹ xa ngoài mấy chục dặm. Những người được hoa nhỏ liền về nhà. Đang mùa đông, gió đang thổi bên ngoài cuối cùng đã giá lạnh. Những kẻ không được hoa hồng nhỏ cuối cùng im lặng. Họ ngồi ngoài sân, cứ lì ra, nhìn Con Trời, cũng nhìn nhau. Có giáo sư tôn giáo, học giả, nghệ sĩ và những người khác. Anh nhà văn theo đám đông nói một câu có thể sản lượng mẫu 15000 cân nhận hoa về nhà. Không còn bao nhiêu người, chỉ có mười mấy phạm nhân. Họ ngồi tại sân trong giá lạnh, người nọ nhìn người kia, nhưng lì ra không nói câu “có thể”. Con Trời nhìn họ, căng cứng như dây đã lên cung. Mũi tên đã nằm trên giây cung. Ngài về nhà, lại quay ra, nhìn lớp kịch đang căng cứng tại chỗ, xem những phạm nhân kia rút cuộc có hé mồm nhả ra câu nói đó hay không.

Xem Con Trời cuối cùng thu dọn ván cờ này như thế nào.

Gió thổi, cỏ cuộn rạp trên đất. Đất đỡ người, đỡ cỏ, đỡ khu doanh trại và cục diện. Con Trời đứng trước họ nghiêm giọng lạnh lùng truy hỏi:

- Rút cuộc có được không?

Không tiếng nói, không trả lời.

- Không nói các ngươi gật đầu!

Không ai gật đầu. Con Trời lại quát to.

- Ta hỏi câu cuối cùng, có quyết tâm sản lượng mẫu 15000 cân không?

Các học giả, giáo sư tôn giáo và nghệ sĩ bị truy bức, sững cả người, dứt khoát không gật đầu, không nói. Tình thế căng cứng. Mọi người vây quanh xem, xem diễn, xem tàn cuộc. Sắp đến giờ ngọ. Mặt trời ẩn sau đám mây.

Mặt đất một mầu tro xám. Khu doanh trại này mặt ai cũng màu tro xám. Con Trời im lặng. Ánh mắt lạnh lùng, môi mím chặt, đứng cương cứng tại chỗ. Bỗng ngài quay người, đi vào trong nhà ở. Không ai biết Con Trời định làm gì. Ai cũng nhìn theo, nhìn vào cái cửa không khác gì nhà khác. Con Trời lại đi ra. Hằm hằm tức khí. Không ai ngờ Ngài lại vào nhà vác ra một con dao cầu. Dao cầu mới được thưởng. Trên dao chưa có một vết rỉ. Phần chân bệ dao cầu bằng gỗ táo, còn rạch một vệt đuôi yến. Không ai rõ Con Trời vác dao cầu ra làm gì. Các học giả, giáo sư tôn giáo, nghệ sĩ nét mặt căng cứng trở nên ngỡ ngàng mù tịt, chẳng hiểu chuyện gì sẽ xảy ra. Ào như một cơn gió, Con Trời cầm ra một thanh củi, khi cần nước, Con Trời lao đi như chim ưng trên trời sà xuống.

Việc không liên quan gì hết.

Nhưng Con Trời cứ làm như vậy.

Thì việc có như thế.

Con Trời vác con dao cầu đi ra, bịch một tiếng, vứt con dao cầu xuống đất, mím miệng kéo dao lên, để lưỡi dao trăng trắng giữa trời đất. Ngài nằm ngửa dưới lưỡi dao, kề cổ trên bệ dưới dao, đầu thõng đến đối diện bệ dao, mặt hướng lên trời, mắt trợn trừng như sắp lòi ra. Ngài nói to:

- Được rồi, bọn bay không nói sản lượng mẫu có thể đạt 15000 cân, vậy các ngươi hãy đến cắt đầu ta rơi xuống đất.

Ngài nói vọng lên trời:

- Trước khi lập ra nhà nước, có một đứa con gái, tên giặc Nhật hỏi cô, cô không nói, bị hắn cắt cổ. Sau khi thành lập nước, cô đã trở thành anh hùng dân tộc - Con Trời kêu gọi - Từ nhỏ ta đã khao khát như thế. Nghĩ ngày nghĩ đêm, học cô gái, có kẻ cắt cổ ta. Ta van xin các người hãy cắt cổ ta đi! Ta van xin các ngươi hãy cắt cổ ta đi.

Con Trời gọi rối rít:

-Hãy cắt cổ ta đi!

-Hãy cắt cổ ta đi!

-Hỡi các giáo sư, học giả, xin các người hãy cắt cổ ta đi!

Nữ nghệ sĩ sợ hãi, sắc mặt nhợt nhạt.

Tất cả đều sợ hãi, sắc mặt nhợt nhạt.

3“LỐI CŨ”

Trung đội 4 toàn nữ, ở nhà dẫy thứ nhất. Số người ít, họ ở cả nhà bốn gian, bốn gian còn lại là nhà ăn của khu dục tân. Trung đội 1 chúng tôi ở nhà dẫy thứ tư sau cùng. Trung đội 2, trung đội 3 chiếm cứ nhà dãy thứ hai thứ ba. Mỗi dãy nhà tám gian. Mỗi gian nhà bốn giường tầng, giường trên giường dưới, tám người nằm. Gian không người ở là kho chứa các loại nông cụ và tạp vật.

Hoa hồng mọi người lĩnh về, không phải nhất luật dán trên đầu giường. Vì cứ hai người dùng chung một cái bàn gỗ liễu sơ sài. Người nằm giường trên dán hoa hồng của mình lên tường trước bàn. Người nằm dưới dán lên đầu giường. Như vậy sẽ tiện theo dõi nhau ai có mấy bông hoa. Nhà có mười mấy mét vuông, bốn giường trên dưới và bốn bàn gỗ liễu chen chúc như nêm, hai người đi qua cũng vướng chân. Chăn phải nhất luật gấp vuông vắn như trong trại lính. Khăn trải giường ngày nào cũng phải kéo bằng phẳng. Mỗi người một chiếc ghế nhỏ, khi không ngồi phải nhất loạt dựa sát vào tường. Chậu rửa mặt phải để trên giá. Ca đánh răng phải để trên giá bàn chải đầu giường. Thuốc và bàn chải đánh răng phải để nghiêng sang đông, lông bàn chải đánh răng phải ngửa lên, nắp hộp thuốc đánh răng cũng hướng lên. Tường quét vôi năm nào đã tróc vàng loè, nhưng trên tường, ngoài dán tranh ảnh cá nhân của các cấp lãnh đạo, còn lại không được trang trí thứ gì.

Hiện bây giờ, đầu giường, trước bàn đều có hoa hồng. Mấy bông mấy hàng tươi đỏ điểm xuyết trong màu tối xám, trái lại đã làm cho căn nhà bỗng trở nên có sức sống, giống như trong nhà quanh năm tối tăm bỗng dưng có tia sáng. Bông hoa giấy đỏ, to bằng móng ngón tay vừa lĩnh về, hình như còn ngại dán, nhưng lĩnh ba bông, năm bông, bảy bông, tám bông, thì ai cũng hết sức cẩn thận lấy cơm dán lên đầu giường hoặc trước bàn, lại còn rất cẩn thận lùi lại sau, ngắm nghía xem mấy dãy hoa dán có thẳng không, có nằm trên một đường kẻ không. Vậy là ai cũng rất cẩn thận dán hoa nhỏ lên vị trí Con Trời yêu cầu. Có lẽ cũng không ai thật sự gửi gắm hy vọng đổi năm bông hoa nhỏ lấy một bông hoa vừa, đổi năm bông hoa vừa lấy một ngôi sao to năm cánh. Tích đủ năm ngôi sao to năm cánh sẽ có thể đổi lấy tự do đi khỏi khu dục tân. Nhưng xét đến cùng, cũng không có ai vô cớ vứt bỏ hoa nhỏ của mình, hoặc tặng cho người khác.

Tôi đã có bảy bông hoa nhỏ. Có ba bông được thưởng do tôi tỏ thái độ nói một mẫu hoàn toàn có thể sản xuất được 15000 cân, có một bông được Con Trời thưởng vì tiểu mạch của trung đội chúng tôi xanh tốt hơn tiểu mạch của ba trung đội kia. Còn ba bông nữa do tôi nộp cho Con Trời mấy trang sáng tác cuốn “Tội nhân lục” được phát. Bảy bông hoa nhỏ đỏ thắm đầu giường tôi, giống như một ngôi sao đổi ngôi kéo lê cái đuôi bay qua đầu giừơng tôi, khiến tôi hễ ngầng đầu lên là nhìn thấy ánh trăng vằng vặc trong những ngày tháng đen tối của khu dục tân.

Thực tế mà nói, chế độ quản lý hoa hồng và sao năm cánh do Con Trời thiết lập, giống như một phát hiện và phát minh thiên tài, khiến ai nấy đi ngay vào quĩ đạo tự trị tự quản, giống như một đàn bò, bầy ngựa không cần phải giơ roi, cũng tự ra đồng kéo cày, kéo xe.

Tưới lúa, xới mạch, vạc bờ, chờ sang năm sản lượng mẫu 15000 cân. Không có những việc nhàn tạp khác. Mặt trời lên ra đồng, mặt rời lặn về nghỉ. Ban đêm xem những cuốn sách được phép xem, đếm những bông hoa hồng nhỏ dán ở đầu giường hoặc trước bàn. Có người đã có mấy chục bông, mấy hàng chỉnh tề như ngọn lửa cháy trước giường. Năm bông một nhóm, mỗi nhóm đều xếp thẳng hàng, hàng hàng ngũ ngũ như một khối quân đỏ tiến bước, mỗi ngày duyệt binh một lần, mấy lần.