HẢI, ĐÚNG NHƯ VẬY! SAU ĐÓ TÌNH trạng mỗi lúc một tệ hại hơn. Tôi phạm vào đủ thứ tội. Chúa ơi, nghĩ tới đó tôi còn rùng mình! Thế mà, tôi còn nhớ, các bạn tôi đã chế diễu tôi về sự ngây thơ trong trắng giả tạo ấy. Bọn công tử theo mốt Ba-lê, đám thanh niên lịch lãm, quí phái, trong đó có cả tôi, những con người mới ba mươi tuổi đầu đã phạm trăm ngàn thứ tội ghê tởm đối với đàn bà con gái, những anh chàng mày râu nhẵn nhụi, áo quần bảnh bao bước vào phòng khách hoặc phòng khiêu vũ, lại được coi là tiêu biểu cho sự trong trắng đáng yêu đấy!

Khi một chàng thanh niên như thế đeo đuổi em gái hoặc con gái tôi, tôi phải rời hắn đi một chỗ, bảo nhỏ vào tai hẳn “Con người thực của mày thế nào tao quá biết rồi. Mày sinh sống ra làm sao, đêm đêm ngủ với những hạng đàn bà nào, tao biết hết. Đây không phải là chỗ cho mày lui tới. Cút đi! Đây toàn những con gái nhà lành thôi”. Chính ra lả phải như vậy. Nhưng sự thực không thể. Nếu có một thanh niên trong bọn đó, nhất lại thuộc hạng than thở, giầu có đến khiêu vũ, ôm ấp em gái hoặc con gái chúng ta, chúng ta vui vẻ ra mặt, coi đó là một hân hạnh cho gia đình, một may mắn cho con gái chúng ta. Sự bệnh tật à? Không sao! Ngày nay thứ bệnh đó người ta chữa hay lắm. Phải, tôi biết có nhiều cô con gái nhà lành bị cha mẹ gả cho những anh chàng mắc bệnh. Ồ! Ghê tởm quá! Nhưng sẽ đến lúc điều giả dối, ghê tởm này phải được phanh phui ra!

Ông ta hắng giọng nhiều lằn, rồi lại uống trả. Trà đặc kinh khủng. Không có nước để pha cho loãng thêm, Mới uống có hai ly mà tôi đã cảm thấy nôn nao. Có lẽ ông ta cũng bị ảnh hưởng, nên giọng nói mỗi lúc một hồi hộp. Ông ta thay đổi vị trí luôn, đứng ngồi bứt rứt, lúc bỏ nón xuống, lúc lại đội lên. Nét mặt đượm vẻ khác thường dưới ánh sáng mờ mờ trong toa xe.

- Tôi sống như thế tới năm ba mươi tuổi, không lúc nào bỏ ý định cưới vợ để thực hiện một nếp sống gia đình trong trắng cao thượng. Tôi đi kiếm những cô gái hợp với lý tưởng đỏ, một cô gái trong trắng ngây thơ xứng đáng với tôi, đồng thời tôi vẫn cứ ngụp lặn trong đống bùn trụy lạc.

Tôi từ chơi nhiều đảm chỉ vì tôi cho là các cô ấy không xứng đáng với tôi. Sau cũng tôi tìm ra được một cô mà tôi cho là xứng đáng. Nàng là một trong số hai chị em con nhà điền chủ đã bị khánh kiệt.

Một buổi chiền, sau cuộc bơi thuyền trên sông, chúng tôi trở về dưới ánh trăng.

Tôi ngồi bên cạnh nàng, ngắm những lọn tóc buông lơi và thân hình cân đối của nàng nổi bật trong chiếc áo chẽn. Tôi bất thần nhận ra: đây là người yêu lý tưởng. Chiều tối hôm đó, tôi thấy hình như nàng hiểu được tất cả những ý nghĩ và tâm tình tôi, toàn những ý nghĩ và tâm tình cao thượng. Nhưng thực ra, chính chiếc áo chẽn và những lọn tóc buông lơi kia đã khiến tôi muốn gần nàng hơn, sau suốt một buổi chiều gần gũi.

Lạ lùng thay! Người ta thường lẫn lộn cái hay với cái đẹp. Một người đàn bà đẹp ăn nói bậy bạ, bạn vẫn cho là có duyên. Nàng làm những chuyện đáng ghét, bạn vẫn cho là hay. Còn nếu một người đàn bà đẹp không ăn nói vô duyên, không hành động bậy bạ thì bạn liền cho rằng là duyên dáng, đức hạnh tuyệt vời.

Tôi ra về, tâm hồn ngây ngất, yên trí nàng là hiện thân của sự hoàn thiện, vì vậy xứng đáng làm vợ tôi. Ngay ngày hôm sau, tôi ngỏ lời xin cưới nàng.

Thật là phức tạp! Trong một ngăn người đi cưới vợ ( không phải chúng tôi mà thôi, cả đám dân quê nữa ) khó lòng kiếm ra một người còn độc thân. Toàn là những đứa không cưới hàng trăm ngàn lần như Don Juan thì ít ra cũng năm bảy lần rồi.

Thật ra, như tôi đã nghe nói và chính mắt đã thấy, ngày nay cũng có một số thanh niên trong trắng coi chuyện cưới xin là việc quan trọng chứ không phải trò đùa. Nhưng thời tôi, trong muôn người, không có lấy một người như thế. Biết như vậy, mà ai cũng giả bộ như không biết. Cuốn tiểu thuyết nào cũng miêu tả chi tiết tình cảm các nhân vật, miêu tả những bờ hồ, bụi cây họ dừng chân, nhưng khi diễn tả mối tình trọng đại của họ đối với một cô gái nào, người ta không bao giờ đề cập tới những gì đã xảy ra trước đó. Các nhân vật ấy đã hay lui tới những đầu, đã ra vào những căn nhà nào, đã tằng tịu với những con sen, đứa ở nào hoặc đã lén lút với vợ những ai? Những chuyện đó không bao giờ được nhắc tới. Những cuốn tiểu thuyết dám đi sâu vào những chi tiết đó, sẽ không bao giờ đến tay những cô gái chưa chồng, là những người cần được biết nhất.

Lúc đầu, chúng ta giả bộ nói cho các cô gái này biết dân thành thị cũng như thôn quê đâu có sa đọa như người ta tưởng.

Sau đó, giả bộ mãi thành quen, đến nỗi, giống như những người Anh, chúng ta đi đến chỗ tin rằng mình toàn là những con người đạo hạnh đang sống ở một thế giới tốt đẹp. Tội thay! Các cô gái đều tin như vậy. Người vợ bất hạnh của tôi cũng thế. Tôi còn nhớ, lúc chúng tôi mới đính hôn, tôi có đưa cuốn nhật ký của tôi cho nàng coi, mong nàng hiểu đôi chút về cuộc đời dĩ vãng tôi, và nhất là để nàng biết cuộc giao du thân mật cuối cùng của tôi. Câu chuyện này có thể đã đến tai nàng, vì vậy tôi mới thấy cần phải cho nàng hay. Nhưng khi đọc tới chuyện này, nàng tỏ vẻ tởm gớm, thất vọng và băn khoăn. Tôi thấy nàng muốn bỏ tôi ngay lúc đó. Tại sao nàng đã không làm thể nhỉ?...

Ông ta lại hắng giọng, nhấp một chút trà, rồi giữ im lặng một giây lâu.