ây giờ sự ấy đã thành sự thực rồi, sờ sờ ra trước mặt mọi người, không thể che đậy được :con Vịnh có chửa đã ba tháng nay. Nó xấu hổ vô cùng. Mọi người trong làng đều nhìn nó một cách khinh bỉ, cho nó là đồ dâm ô khốn nạn, nếu sinh ra ngày trước, thì đã bị đem ra cho voi chà ngựa xé. Một hôm, nó đi gánh nước, ở cái giếng đầu xóm, thằng Dưỡng đang ngồi đan rổ ở dưới gốc cây bàng, thấy nó đi qua, ứng khẩu đặt một bài vè để trêu nó. Phảng phất, nó nghe những câu:

"Lẳng lặng mà nghe

Lấy nhà anh Đối

Mụ trối, mụ chè

Cái vè con Vịnh

Đỏng đảnh đỏng đa,

Thè lè cái bụng

Như trong làng ta

Xấu xa hết nước.

Đối xước qua Lào...

...

Nó ko dám nghe nốt đoạn cuối. Nó cúi mặt lủi qua chỗ khác. Cách mấy hôm sau, cái vè ấy đã truyền khắp làng, đi đâu nó cũng bị trẻ chăn trâu hát vào tận mặt nó.

Nó buồn tủi quá, nó căm tức quá, nhất là vì trong vè có đã động đến tên thằng Đối. Nó cho rằng thằng Đối chẳng có tội tình gì, muôn sự đều tại nó cả. Mỗi khi nó nghe đứa nào hát vấn đề, nó muốn chửi vào mặt đứa ấy. Nhưng nó thấy nó yếu ớt, phải địch lại với cả một bọn, thì nó lại thôi. Nó nén lòng nuốt thầm giọt lệ. Ra ngoài đường, nó khổ với chúng bạn, về nhà, ông Bá Ngưỡng chẳng để cho nó yên. Ông đay nghiến nó, ông mắng nhiếc nó đủ điều. Có khi ông còn dùng roi vọt để răn nó nữa, mà thường thường ông bắt nó làm việc gấp đôi, gấp ba để phạt nó. Một hôm nó đang ngồi sắc sắn ở sân, bỗng nó thấy sấn vào một đoàn những ông Lý, ông Phó, ông trùm và 3,4 thằng xeo bịt khăn tai chó. Cái đoàn người ấy sừng sừng sộ sộ, bước vào như một đoàn người mặt ngựa đầu trâu mà Diêm Vương sai đi lùng những quân tội lỗi. Con Vịnh rụng rời tay chân. Nó có cảm giác rằng mấy người ấy vào bắt nó để làm tội. Rồi nó bỏ chạy ra chuồng lợn, ôm mặt khóc.

Tiếng ông Lý quát:

- Xeo, bay đâu, vào tóm cổ con Vịnh ra đây cho tao!

Bọn xeo "dạ" ran một lượt, rồi xô vào tóm cổ con Vịnh. Con Vịnh không hề cống cự tí nào hết, nhưng mà nó buồn, nó khổ, nó khóc lên mấy tiếng cho quỉ thần biết là nó oan.

Ông Lý lại quát:

- Xeo, bay giải nó ra chợ!

Rồi quay lại bảo ông Bá Ngưỡng:

- Chốc nữa ông cùng đi ra ngoài chợ cho tôi hỏi ít câu.

Đoàn đầu trâu mặt ngựa lại ra đi.

Ông lý đi trước, thứ đến ông Phó, ông Trùm, thứ nữa đến bầy xeo, giải áp con Vịnh. Dọc đường, mấy bà lão trỏ vào mặt con Vịnh, xì xào: "đáng kiếp, đồ voi chà, băm ra trăm mảnh còn chưa hết tội".

Trong lúc nấy, ông Phó Thanh và thằng Mõ làng Phú Mỹ đương thương thuyết với nhau về việc việc quan trọng...

- Anh Mõ, anh còn ngần ngại chi nữa. Anh cứ nhận phức đi, con ấy mặt mũi cũng sáng sủa đấy.

- Con cũng vui lòng nhận lắm chớ. Ngặt vì bây giờ khắp trong làng ai cũng đồn rằng nó có nghén với anh Đối.

- Thì chính vì thế tôi mới cậy đến anh. Việc nó có nghén với thằng cả nhà tôi, thực hư như thế nào không rõ, thằng cả nhà tôi còn đi làm ăn xa. Nhưng tiếng tăm bây giờ đã vỡ lỡ ra thì anh giúp tôi nhận phức đi là anh có ăn nằm với nó, trước là anh có đôi có đũa, sau nữa tôi cũng khỏi mang tiếng là không biết dạy con. Tùy đó, anh liệu làm thế nào đó thì làm, miễn sao là tôi khỏi mang tiếng với họ hàng, làng nước. Việc xong xuôi tôi xin thưởng anh ba chục bạc. Tôi có nói sai thì tôi là con chó.

- Dạ, con xin nghe lời ông dạy. Làm dân không nghe lời ông Phó thì nghe ai? Nhưng sợ một điều là nó cứ khăng khăng một hai bảo nó ăn nằm với anh cả, thì con biết tính sao?

- Khó gì việc ấy! Già miệng, anh cứ cãi phăng đi! Anh cứ thưa với ông Lý rằng nó có thù riêng với thằng cả nhà tôi...cứ thế anh khai. Chỗ tôi với ông Lý đương thứ làng ta, ông ấy trước cũng có việc quan với tôi, thế nào ông ấy cũng bênh tôi.

- Nhưng con lại sợ tật nào vẫn tật ấy, nó lại về làm hư gia đạo nhà con.

- Anh cứ lấy roi vọt mà trị cho nó chừa. Thôi anh đi đi! Bây giờ có lẽ xeo dịch đã giải nó ra chợ rồi.

- Lạy ông, con đi!

- Cố làm cho trôi việc. Về đây, lĩnh ba chục bạc thưởng!

- Dạ...

Rồi thằng Mõ chạy một mạch ra chợ....Thiên hạ vòng trong, vòng ngoài, đứng xem chặt ních...Nó chen lấn hết hơi mới vào được. Nó thấy con Vịnh đương nằm dài trên mặt đất. Trong chợ, các hương chức đang gật gù cùng nhau uống rượu.

Dãy bên này thì ông Lý, ông Phó, ông Trùm, ông hương Kiểm, ông hương Bộ...dãy bên kia là các ông hào mục.

Đã ngà ngà hơi men, ông Lý bắt đầu lấy cung:

- Hỡi con kia! Mi không biết làng ta xưa nay là một làng có tiếng thuần phong mỹ tục, sao mi dám làm điều xấu xa, trái phép thế kia? Mi ăn nằm với ai thì khai ra đi!

- Dạ bẩm, quả con...

- Mi không ăn nằm với ai thì sao mi có chửa?

Ông Trùm nối lời ông Lý:

- Nó không chịu khai thì xin ông Lý ra lệnh cho xeo lột hết quần áo tẩn cho nó năm chục roi.

Các hào mục cũng nói xen vào:

- Xin làng trị tội cho đến nơi để làm gương.

Thằng Mõ bấy giờ đứng vào giữa, chắp tay lạy làng ba cái, rồi nó gãi đầu gãi tai thưa:

- Trước thưa các quan chức, sau trình ông Lý, ông Phó và hai giáp: làng tha, con được nhờ, bắt tội, con phải chịu, quả thật con trót dại quyến rũ nó.

Ông Lý cười sặc sụa, chỉ vào mặt thằng Mõ, nói:

- À! À chính anh Mõ làm cho con này phình bụng ra à! Tôi nói cho anh biết rằng: người khác tôi còn nhẹ, chứ anh, anh có làm việc làng chút đỉnh, anh phải biết rõ phép làng, anh còn dám làm điều xằng bậy à? Tôi sẽ trừng trị anh thẳng tay, cho anh biết mặt.

Rồi ông quay về phía con Vịnh:

- Còn con kia, có phải thằng này ăn nằm với mi không?

Cái cử chỉ của thằng Mõ làm cho nó cảm động quá, nó cứ tưởng như thằng Mõ là một đức thiên xứ trời sai xuống để cứu vớt danh giá thằng Đối. Chẳng ngần ngại chi hết, nó đáp lời ông Lý:

- Bẩm, con trót dại với anh Mõ thật. Nhưng xin ông xét cho. Anh ấy chẳng có tội gì, tội ở nơi con tất cả. Ông tha cho được nhờ, bắt tội con phải chịu.

- Thế bây giờ mi có bằng lòng về với thằng Mõ không?

- Bẩm ông dạy sao, con xin theo vậy. Ở đất làng, nhờ ơn làng.

- Còn anh Mõ, anh có bằng lòng chịu cho nó sáu quan tiền vạ không?

- Bẩm ông châm chước cho được chừng nào con nhờ chừng ấy.

- Đó là lệ làng. Hẹn cho anh, nội nhật hôm nay đưa lại nhà tôi đủ sáu quan và nhận lĩnh con Vịnh về.

- Dạ!

- Còn con Vịnh! Cho đứng dậy và lạy tạ làng đi.

Ông trùm còn lôi thôi, lên giọng buộc thằng Mõ một điều rất oái ăm:

- Anh là Mõ, ngày mai anh phải đi trình làng thượng hạ, xóm trên, xóm dưới, trình cho nam nữ lão ấu, khắp khắp mọi người, đều biết cái điều tốt đẹp của mình.

Mọi người đều cười ầm cả lên, rồi giải tán.