húng tôi đứng trong một bãi đỗ xe rộng mênh mông, mòn mỏi chờ

đợi một chiếc xe tải. Đây là bãi đỗ xe lớn nhất tôi từng thấy, và toàn

bộ khung cảnh xung quanh lúc này chỉ toàn một màu xám và lạnh lẽo,

chúng tôi chẳng biết làm gì, chẳng biết chờ mong điều gì, ngoài chăm

chú nhìn vào chiếc xe bán đồ ăn trưa màu bạc lấp ló đằng sau màn

sương. Cầm năm đô la mẹ cho, chúng tôi tiến về chiếc xe hi vọng mua

được thứ gì đó. Chiếc xe này có bán món knish. Tôi chưa từng biết

đến món bánh này, nghe như một phát minh gì đó của Dr. Seuss (tác

giả truyện tranh thiếu nhi nổi tiếng người Mỹ) vậy, song cái tên món

bánh đó dễ thương và lạ lùng đến mức khiến tôi mua ngay một chiếc.

Đó hóa ra là một loại bánh được chiên ngập dầu và nhồi đầy khoai tây

bên trong. Sau này lớn hơn, tôi biết đó là một loại bánh của người Do

Thái. Tôi sẽ chẳng bao giờ quên được rằng mình đã từng ngấu nghiến

chiếc bánh đầy ắp mù tạt đó trên đường đến Rikers Island, nơi cha tôi

đang bị tạm giam chờ đợi một phiên tòa, vì ông đã bắn vào cổ một

trong những giáo sĩ Do Thái xuất chúng và nổi tiếng là kẻ hay gây chia

rẽ nhất của thế giới.

Khi chúng tôi đến Rikers, chúng tôi thấy một hàng người dài

giống như một con rắn, ầm ĩ, huyên náo. Chúng tôi nhập vào đoàn

người thăm thân chủ yếu toàn phụ nữ và trẻ em đó. Tôi có thể cảm

nhận được sự đau đớn của mẹ khi bà phải mang những đứa con đến

nơi này. Bà để chúng tôi theo sát bên người. Bà nói với chúng tôi rằng

cha tôi bị buộc tội giết một giáo sĩ Do Thái, song cũng nhanh chóng

thêm rằng chỉ có cha mới có thể cho chúng tôi biết sự thật.

Chúng tôi tiến vào khu vực kiểm tra an toàn. Những điểm kiểm

tra nhiều vô số. Tại một điểm, những người bảo vệ đeo một chiếc

găng tay cao su rồi khoắng trong miệng mẹ tôi. Ở điểm khác, chúng

tôi phải cởi bỏ khăn mũ để kiểm tra, điều này không thành vấn đề đối

với tôi và em trai, nhưng lại là rắc rối lớn đối với những người phụ

nữ Hồi giáo, những người phải choàng khăn hijab và bị cấm không

được cởi ra ở nơi công cộng. Mẹ và chị gái tôi được những nhân viên

nữ đưa vào phòng riêng. Trong khoảng nửa giờ, tôi và em trai ngồi

chờ đợi một mình, đung đưa chân, cố tỏ ra mạnh mẽ song thất bại.

Cuối cùng, mấy mẹ con được dẫn xuống một hành lang trải bê tông

hướng đến phòng thăm tù nhân. Rồi, bỗng nhiên, lần đầu tiên sau

hàng tháng trời, cha tôi xuất hiện ngay trước mắt chúng tôi.

Cha tôi mặc một bộ đồ liền thân màu cam. Mắt ông đỏ ngầu. Cha

tôi, lúc ấy mới ba mươi sáu tuổi, hốc hác, kiệt sức, và chẳng có vẻ gì là

cha trước đây cả. Mặc dù vậy, khi nhìn thấy chúng tôi, đôi mắt ông

sáng bừng lên với vẻ yêu thương vô hạn. Chúng tôi chạy lại phía cha.

Sau những cái ôm hôn nồng nhiệt, cha tôi nhấc bổng và ôm bốn

mẹ con chúng tôi trên tay, ông khẳng định với chúng tôi rằng mình vô

tội. Cha nói với chúng tôi rằng ông chỉ muốn gặp để nói chuyện với

Kahane về Hồi giáo, để thuyết phục ông ta rằng những tín đồ Hồi giáo

không phải là kẻ thù của ông ta. Cha đảm bảo với chúng tôi rằng ông

không hề có một khẩu súng nào, và ông không phải là kẻ sát nhân.

Thậm chí trước khi cha nói xong, mẹ tôi đã bắt đầu thổn thức. “Em

biết điều đó mà,” mẹ tôi lặp đi lặp lại. “Tự trong sâu thẳm, em biết

điều đó, em biết điều đó, em biết điều đó, em biết điều đó.”

Cha tôi trò chuyện với từng đứa chúng tôi. Cha hỏi chúng tôi hai

câu hỏi giống như nhiều năm sau đó, bất cứ khi nào được gặp hay viết

thư cho chúng tôi, ông đều muốn biết: Các con có cầu nguyện đều

đặn không? Các con vẫn vâng lời mẹ đấy chứ?

“Chúng ta vẫn mãi là một gia đình, Z à,” cha nói với tôi. “Và ta

mãi là cha con. Dù cha có ở đâu. Dù người khác có nói về cha như thế

nào. Con hiểu chứ?”

“Vâng, thưa cha.”

“Nhưng con vẫn không nhìn cha, Z à. Hãy để cha ngắm đôi mắt

mà cha cho con.”

“Vâng, thưa cha.”

“À, nhưng mắt cha màu xanh lục! Mắt con, chúng có màu xanh

lục, có cả màu xanh dương, và còn cả màu tím nữa. Con phải quyết

định màu sắc đôi mắt của mình, Z!”

“Con sẽ làm theo lời cha.”

“Tốt lắm. Bây giờ thì ra chơi cùng với anh chị em con đi bởi vì” –

cha quay sang nhìn mẹ tôi, và mỉm cười đầy ấm áp – “Ta phải nói

chuyện với nữ hoàng của mình rồi.”

Tôi ngồi phịch xuống sàn và lấy ra vài thứ đồ chơi từ ba lô của

mình: Cờ thả Connect Four (Một biến thể của cờ Caro), và Chutes and

Ladders (Rắn leo thang). Cha mẹ tôi ngồi nói chuyện bên bàn, nắm

chặt tay nhau và hạ giọng cốt để chúng tôi không thể nghe thấy. Mẹ

tôi luôn cố gắng tỏ ra mạnh mẽ. Mẹ nói với cha rằng mẹ vẫn ổn, mẹ

có thể nuôi nấng và chăm sóc chúng tôi trong lúc cha vắng nhà; điều

lo lắng duy nhất của mẹ là cha mà thôi. Mẹ đã giữ những câu hỏi đó

lâu đến mức lúc này đây chúng ồ ạt tuôn ra: Anh có an toàn không,

Sayyid? Đồ ăn có đủ cho anh không? Ở đây còn có những người Hồi

giáo khác phải không? Quản giáo cho phép anh cầu nguyện chứ? Em

có thể mang cho anh những gì? Em có thể nói với anh điều gì đây,

ngoài câu em yêu anh, em yêu anh, em yêu anh?

***

Chúng tôi đã không trở lại căn hộ ở Cliffside Park kể từ khi vụ

bắn súng xảy ra, đúng như mẹ tôi dự liệu khi bà trải tấm ga trắng trên

sàn nhà và bảo tôi gói ghém đồ đạc của mình. Chúng tôi tạm thời

sống tại nhà của chú Ibrahim ở Brooklyn, ba người lớn và sáu đứa trẻ

sống trong căn hộ một phòng ngủ, từng chút một cố gắng trở về cuộc

sống bình thường.

Cảnh sát New York bất ngờ khám xét nhà của chúng tôi chỉ vài

giờ sau khi chúng tôi rời đi. Mất nhiều năm sau tôi mới đủ lớn để tiếp

cận những tài liệu chi tiết, và biết rằng cha đã nói dối chúng tôi rằng

ông không phải là kẻ giết người. Cảnh sát mang đi bốn mươi bảy

chiếc hộp chứa những tang vật nghi ngờ liên quan đến một âm mưu

quốc tế. Chúng bao gồm những hướng dẫn chế tạo bom, một danh

sách những mục tiêu cần tiêu diệt gồm những giáo sĩ Do Thái, và các

tài liệu về việc tấn công vào “những tòa nhà cao tầng của thế giới.”

Song hầu hết những tài liệu này đều được viết bằng tiếng Ả Rập, và

giới chức trách bỏ qua một số tài liệu vì cho rằng đó chỉ là “những bài

thơ Hồi giáo.” Không một ai rảnh rỗi để dịch một đống những tài liệu

đó cho đến gần ba năm sau, khi vụ tấn công đầu tiên nhằm vào Trung

tâm Thương mại Thế giới xảy ra. (Cùng khoảng thời gian đó, Cục

Điều tra Liên bang bắt giữ chú Ibrahim và trong khi lục soát căn hộ

của chú, họ tìm được một cuốn hộ chiếu Nicaragua giả mang tên họ

của gia đình tôi. Nếu kế hoạch giết Kahane của cha tôi thất bại trong

im lặng, có lẽ tôi sẽ trở thành một thanh niên lớn lên ở Trung Mỹ với

một cái tên Tây Ban Nha.) Giới chức trách không chỉ phớt lờ bốn

mươi bảy hộp tang vật thu được từ căn hộ của chúng tôi. FBI cũng có

đoạn băng ghi cảnh cha tôi và những người đã cùng ông luyện tập tại

bãi bắn Calverton Shooting Range - song không ai hiểu được mối liên

hệ giữa họ. Người đứng đầu nhóm các thám tử thuộc Sở Cảnh sát

New York (NYPD) khăng khăng rằng cha tôi là một tên cướp có vũ khí

hành động độc lập. Nhiều năm sau, nhà báo điều tra Peter Lance và

Chính phủ Mỹ đã phủ nhận cái ý tưởng ngớ ngẩn này.

Hàng năm trời, những giả thuyết được đặt ra hết sức phong phú.

Họ cho rằng cha tôi đã trà trộn vào khách sạn Marriott cùng với ít

nhất một, có lẽ hai, kẻ đồng phạm khác, mặc dù không ai trong số họ

bị buộc tội. Cha tôi đội chiếc mũ đặc trưng của đàn ông Do Thái khi

cầu nguyện, để trà trộn vào đám đông những người Do Thái siêu

chính thống. Cha tôi tiếp cận bục diễn thuyết nơi Kahane đang mạnh

mẽ lên án mối đe dọa từ Ả Rập. Cha tôi dừng lại, và bất chợt hét to,

“Đến lúc rồi!” Sau đó, cha tôi bắn vị diễn giả, và nhanh chóng rời khỏi

khán phòng. Một trong những người ủng hộ Kahane, một người đàn

ông bảy mươi ba tuổi, cố gắng chặn đường cha tôi và nhận một phát

đạn vào chân, trong khi cha tôi tiếp tục chạy xuống phố. Theo những

báo cáo ghi lại, một người bạn của cha tôi, tay tài xế taxi đã gọi điện

cho mẹ tôi tối đó, nói sẽ đợi cha tôi bên ngoài khách sạn trên xe theo

kế hoạch. Tuy nhiên, trong lúc hỗn loạn, cha tôi đã lên nhầm xe. Chiếc

xe vừa di chuyển được một tòa nhà, một người ủng hộ Kahane khác

đã đứng chặn trước xe để ngăn cha tôi chạy trốn. Cha tôi dí súng vào

đầu người tài xế. Người này nhảy ra khỏi xe. Cha tôi sau đó cũng nhảy

ra và chạy xuống đường Lexington, đấu súng với viên cảnh sát hỗ trợ

tư pháp của bưu điện, người có mặc áo chống đạn và bị bắn gục

xuống trên phố. Theo một số giả thuyết, những kẻ đồng phạm của cha

tôi đã chạy thoát bằng tàu điện ngầm.

Lịch sử chứng minh rằng cha tôi không hành động độc lập.

Nhưng đó là chuyện sau này, còn bấy giờ là năm 1990, và NYPD vẫn

chưa thể tưởng tượng đến khái niệm một nhánh khủng bố toàn cầu -

thực sự thì không ai có thể tưởng tượng được - và họ không hề hứng

thú với việc nỗ lực truy tố một cá nhân riêng lẻ.

***

Chúng tôi cũng không trở lại trường học ở Cliffside Park. Ngay

buổi sáng sau vụ ám sát, giới truyền thông đã túc trực ở trường học,

điều này khiến chúng tôi không còn cảm thấy an toàn và được chào

đón ở đó. Biết rằng chúng tôi không có nơi nào để đi, Al-Ghazaly, một

trường học Hồi giáo ở Jersey, cấp học bổng cho chúng tôi. Tôi chợt

nghĩ rằng hóa ra câu khẩu hiệu trên chiếc áo phông của chú Ammu –

GIÚP ĐỠ LẪN NHAU BẰNG THIỆN CHÍ VÀ LÒNG TRUNG THÀNH

– còn có thể khơi gợi đến lòng tốt nữa, chứ không chỉ bạo lực.

Mẹ tôi nhận những suất học bổng ấy một cách đầy biết ơn và

chúng tôi chuyển về lại Jersey. Tất cả những gì chúng tôi có thể xoay

xở được là một căn phòng nhỏ còn trống nằm trên đại lộ Reservoir.

Mặc dù mẹ đã yêu cầu chủ nhà lắp thêm những thanh chắn phía trên

cửa sổ, nhưng vẫn không thể ngăn cản những gã say quấy rầy ba anh

chị em chúng tôi khi chúng tôi chơi trên phố. Vì thế chúng tôi lại

chuyển đi, lần này chúng tôi kiếm được một căn phòng sơ sài tương

tự như vậy ở đại lộ Saint Paul. Một ngày nọ, khi mẹ đến đón chúng

tôi, một kẻ nào đó đã đột nhập vào nhà và lấy cắp tất cả những gì mà

hắn có thể mang đi, chỉ bỏ lại một con dao trên bàn phím máy tính

của chúng tôi. Giữa những hỗn độn này, chúng tôi vẫn trở lại trường

học. Tôi đang học lớp Một. Lúc đó đang vào giữa năm học, là khoảng

thời gian tồi tệ nhất để chuyển trường, cho dù giả như tôi không phải

là một đứa trẻ ưa xấu hổ và gia đình tôi không chịu bất cứ tai tiếng gì.

Buổi sáng đầu tiên đến Al-Ghazaly, tôi thận trọng đi đến cửa

phòng học. Đó là một căn phòng lớn hình vòng cung, khiến tôi có cảm

giác mình đang bước vào cái miệng khổng lồ của một con cá voi vậy.

Khoảnh khắc tôi xuất hiện, tất cả mọi cái đầu đều quay về phía tôi. Tất

cả mọi hoạt động đều ngừng lại. Sự yên lặng kéo dài khoảng hai giây.

Một Mississippi, hai Mississippi. Tôi đếm. Và sau đó, tất cả những

đứa trẻ dường như nhảy vọt ra khỏi chỗ ngồi. Chúng đẩy những chiếc

ghế lùi lại, tạo ra những tiếng rít khi ma sát với sàn nhà, và nhanh

chóng lao về phía tôi. Việc này xảy ra nhanh đến nỗi tôi không thể

nhận biết được thái độ của chúng. Đó là thái độ thù địch? Hay vui

sướng quá đỗi? Liệu tôi đã làm điều gì không thể tha thứ, hay giành

chiến thắng trong một trận bóng chày? Giờ đây những đứa trẻ bắt

đầu la hét, những tiếng la hét to dần. Chúng đều hỏi cùng một câu

hỏi: Có phải bố mày giết Giáo sĩ Kahane không? Dường như câu trả

lời chúng muốn là có, và hẳn chúng sẽ thất vọng lắm nếu tôi trả lời

không. Cô giáo cố gắng chạy về phía tôi. Cô gạt những đứa trẻ khác

sang một bên, bảo chúng ngồi xuống, ngồi xuống, ngồi xuống. Trong

cơn bấn loạn, tất cả những hành động tôi có thể nghĩ tới – hơn hai

mươi năm sau, khi nghĩ lại, tôi vẫn co rúm lại vì sợ hãi – chỉ là khẽ

nhún vai và mỉm cười.

***

Trong những tháng ngày lạnh giá đầu tiên của năm 1991, truyền

thông và gần như toàn bộ thế giới này tin rằng cha tôi là một con quái

vật, và mẹ tôi nghe phong thanh rằng Liên minh Quốc phòng Do Thái

đã tuyên bố một fatwa của riêng họ: “Giết những đứa con trai của

Nosair.” Nhưng đối với những người theo đạo Hồi, cha tôi là một anh

hùng và là một người hy sinh vì nghĩa lớn. Và theo dòng suy luận này

thì Kahane là một tín đồ mù quáng, là kẻ khởi xướng bạo lực và thù

hằn, một kẻ cực đoan bị lên án bởi ngay cả những người có chung

đức tin với ông ta. Ông ta coi những người Ả Rập như những con chó.

Ông ta mong muốn Israel quét sạch người Ả Rập khỏi nước này và

khuyến khích sử dụng vũ lực trấn áp nếu cần thiết. Vì vậy, trong khi

cha tôi trở thành ác quỷ ở rất nhiều nơi, thì trên phố chúng tôi luôn

nhận được những lời cảm ơn từ những gia đình Hồi giáo và họ còn

kêu gọi quyên góp từ khắp nơi trên thế giới. Số tiền quyên góp này

cho chúng tôi cơm ăn và cho anh chị em tôi một khoản dư dả suốt

thời thơ ấu. Một buổi tối nọ, mẹ mang đến cho chúng tôi một quyển

danh mục của Sears và bảo chúng tôi có thể chọn bất cứ thứ gì mình

muốn. Tôi chọn tất cả những sản phẩm của Thiếu niên Ninja Rùa Đột

biến mà tôi có thể tìm được. Hồi đó, khi đến trường, tôi phát hiện

rằng cha của một người bạn cùng lớp vô cùng phấn chấn bởi cái chết

của Kahane đến mức ông luôn dừng tôi lại mỗi lần thấy tôi và đưa cho

tôi một trăm đô la. Thế là tôi luôn cố gắng chạy đến mỗi lần nhìn thấy

ông. Với số tiền của ông, tôi mua cho mình máy điện tử Game Boy

đầu tiên. Thế giới này có thể gửi đến tôi nhiều thông điệp lẫn lộn,

song Game Boy vẫn là thứ đồ chơi mà mọi đứa bé trai đều ao ước.

Một luật sư kiêm nhà hoạt động chính trị, Michael Tarif Warren,

nhận đại diện cho cha tôi. Là một đảng viên Cấp tiến không nao núng

và đồng thời là nhà ủng hộ quyền công dân danh tiếng, William

Kunstler đột nhiên cũng muốn trở thành người bào chữa cho cha tôi,

Warren chấp nhận một cách lịch sự. Kunstler có gương mặt dài và

buồn rầu, với cặp kính luôn treo lơ lửng trên trán, và một mái tóc

xám bù xù. Ông ta rất sôi nổi và ấm áp đối với chúng tôi, và ông ta tin

rằng cha tôi có quyền được xét xử công bằng. Đôi lúc, Kunstler và

nhóm làm việc của ông thường cắm trại bên ngoài căn hộ của chúng

tôi và vạch ra một số kế hoạch cùng với mẹ tôi suốt nhiều giờ liền.

Những lúc khác, chúng tôi đến gặp ông tại văn phòng của ông ở làng

Greenwich. Ông đặt trên bàn làm việc một bức tượng David của

Michelangelo. Mỗi lần chúng tôi ghé thăm, để thể hiện sự tôn trọng

mẹ và chị gái tôi, ông luôn dùng một chiếc cà vạt quấn quanh cổ bức

tượng nhỏ để che đi những phần nhạy cảm của bức tượng.

Kunstler hi vọng có thể thuyết phục bồi thẩm đoàn rằng Kahane

bị giết bởi một số người trong một vụ tranh chấp tài sản, sau đó

chúng dàn xếp đổ tội cho cha tôi. Mẹ tôi tự huyễn hoặc mình tin

tưởng vào câu chuyện này, bởi chồng bà đã đảm bảo với bà rằng ông

vô tội, cho nên chắc chắn phải có lời giải thích nào đó cho vụ ám sát,

và tất cả chúng tôi đều bị cuốn vào vụ kiện của cha. Chúng tôi đã nhận

được 163.000 đô la quyên góp cho phiên biện hộ của cha. Ammu

Ibrahim đã đến tìm Osama bin Laden, người đã tự mình quyên góp

20.000 đô la.

Chúng tôi đến thăm cha tại Rikers nhiều lần nữa. Tôi nhìn thấy

ông trong bộ quần áo tù nhân nhiều đến mức nó trở thành màu sắc

chủ đạo trong toàn bộ kí ức của tôi về ông. Hơn hai mươi năm sau đó,

tôi khi hình dung về cảnh gia đình khi mọi người đang quây quần bên

bàn ăn tối tại căn hộ Cliffside Park, tầm khoảng một năm trước khi

cha tôi bị bắt giữ. Tôi có lẽ sẽ tưởng tượng ra cảnh cha đang khích lệ

chúng tôi, đưa cho chúng tôi những chiếc đĩa đựng đầy thịt cừu, và

ông mặc một bộ quần áo liền thân màu cam.