hi cơn mưa chiều đổ ập xuống, trời tối sầm lại. Nhà đèn lại cúp điện khiến nơi bàn thờ gia tiên gia đình con, ánh sáng ngọn đèn dầu nhỏ thật lung linh, mờ ảo. Nhưng cũng tốt. Càng tăng thêm vẻ trang nghiêm cho buổi lễ.

Mọi người trong thân tộc đã về đông đủ. Hai bà cô, một ông chú cùng gia đình. Mười mấy người vừa lớn, vừa nhỏ xúm xít nhau vừa làm việc, vừa chuyện trò thật vui vẻ. Con thấy lòng rộn lên niềm sung sướng trong cảnh sum họp này, buổi họp mặt gia đình đông đủ nhất trong năm: ngày giỗ nội con. Ba con là trưởng nam, do đó, anh An là cháu đích tôn. Cả hai người hôm nay cùng thật bận rộn. Anh An thì hết bà cô rồi ông chú hỏi han này nọ. Ở trên Sàigòn ra sao? Sống được chứ? Có cực lắm không? Đi học bằng xe gì? Trường học chắc lớn bộn? Anh tíu tít mà trả lời.

Tiếng mưa rơi ào ào đập mạnh trên mái ngói. Thỉnh thoảng là tiếng sấm, ánh chớp loé lên. Lúc còn sống, ông nội con rất thích món chả giò, cho nên, không ngày giỗ nào thiếu món này cả. Con ngồi cuốn chả giò với hai đứa em con ông chú. Đứa con gái luôn miệng chuyện trò trong lúc thằng con trai lúc nào như cũng muốn gây hấn. Dưới bếp, tiếng dao chặt thịt lụp cụp trên thớt. Tiếng má con thỉnh thoảng vang lên. Đôi lúc là tiếng cười của bà cô.

Ba con lo coi sóc bàn thờ. Ba tìm quanh quất một chút rồi hỏi anh An con:

- Có đứa nào mua xị đế chưa?

- Có lẽ chưa đâu ba.

- Trời mưa lớn quá. Mà thiếu món đó thì không thể được rồi, ông nội mày mà quở thì làm ăn có nước mạt.

- Để con khoác áo mưa đi mua cho, ba.

- Thôi, ướt hết quần áo, chút còn lễ nội.

Con chen vào:

- Để con đi được rồi ba.

Ba con gật đầu:

- Phải đó, con Trân lấy áo đi mua đi con.

Anh An ngồi xuống chỗ con:

- Rồi, đi thì đi đi, để tao cuốn chả giò cho.

Con ra khỏi nhà đúng lúc mưa ào mạnh. Vài giọt nước mưa đập vào mặt con nghe rát. Một luồng gió mạnh tạt ngang làm con rùng mình. Con hình dung ra quang cảnh lớp học giờ này. Trời mưa, chắc thế nào thầy cũng cho lớp nghỉ. Thầy già rồi, nói lớn không được mà cơn mưa thì lại quá ồn ào. Không biết thầy có ngồi hút thuốc -- chắc không, vì con nghĩ là thầy đã hết buồn trước kết quả chia rẽ giữa các học sinh thuộc hai liên danh tranh cử -- Hay là thầy xuống dưới lớp, chuyện trò với nhỏ nào đó. Trời mưa xem ra cũng dễ gây thân mật, ấm cúng…

Từ nhà con ra đến tiệm tạp hoá khá xa, trời lại mưa lớn, đường trong ngõ trơn trợt, khó đi. Lúc con mua rượu về thì mọi việc đã gần xong xuôi. Đĩa chả giò mới chiên còn bốc khói, những món khác cũng vậy, nóng hổi. Anh An đón con từ trước cửa:

- Sao lâu vậy?

- Trời mưa, đường trơn quá, anh à.

- Thôi vào thay đồ đi rồi ra lễ nội.

- Anh lễ nội chưa?

- Sắp rồi…

Con đứng nơi mép cửa buồng trong, nhìn anh An xì xụp lễ. Cái áo dài the anh mặc làm con muốn mỉm cười khi nghĩ đến hình ảnh ông lý, ông xã ngày xưa. Mỗi lần anh mặc áo dài, con hay trêu “trông anh chẳng khác nào chú rể”. Rồi cười hóm hỉnh nói như tự hỏi: “Nhưng không hiểu chị ấy có chịu mặc đồ xưa không kìa?”. Mặt anh An cứ đỏ au lên như những lần bị ép rượu. Chị ấy. Chị ấy. Chị nào? Anh An con đã mười chín rồi, cái tuổi mà thầy vẫn nói “ghê gớm lắm”. Riêng con, con vẫn chưa thấy cái “ghê gớm” của anh con bao giờ cả. Ngay từ thuở nhỏ, con đã thấy anh con như bị một cái gì quyến rũ lắm. Và chính cái đó đã khiến anh con làm ngơ mọi chuyện. Cái lý tưởng – có lẽ chính là lý tưởng -- của anh ra sao? Cho đến bây giờ, con vẫn chưa hiểu rõ. Nhưng con nghĩ rằng chính vì nhắm đến con đường sẽ đi mà suốt mấy năm liền ở bậc trung học, anh hăng say hoạt động như để tự đào luyện khả năng và tìm thêm kinh nghiệm. Chị ấy. Tự nhiên con nghĩ đến mấy nhỏ bạn, nhất là Thủy và những vụ cáp đôi. Anh An con vẫn như một người Ăng Lê chính hiệu…

- Con Trân đâu rồi?

Con giật mình, dạ to một tiếng. Má con đưa trăm bạc ra:

- Chạy ra ngoài ngõ mua ít đậu phọng rang để chút nữa ba với chú mày nhậu coi.

- Má để con ra ngoài lễ nội chút rồi con đi liền.

- Không, đi ngay.

Con đón lấy tờ giấy trăm với ánh mắt đầu hàng. Anh An con đã lễ xong và nơi bàn thờ, bà cô đang xì xụp lạy. Anh hỏi má:

- Gì đó má?

- Đâu có gì. Tao sai con Trân đi mua ít đồ.

- Má cho nó lên vái ông nội mấy cái rồi đi…

- Con gái mà cần gì con. Rồi nay mai xách gói theo người ta chớ có ở nhà hoài đâu.

- Má kỳ quá.

Rồi anh quay sang con:

- Thôi Trân, nghe lời má đi, chạy ù đi mua rồi về lễ.

Con khoác áo mưa ra đi. Và cố đi cho nhanh. Nhưng lúc vừa quay vào ngõ, con nghe tiếng xe gắn máy trờ tới rồi có tiếng hỏi:

- Cô ơi, cho tôi hỏi thăm…

Con nhận ra người ngồi trên xe gắn máy:

- Kìa, anh Vượng.

Vượng có vẻ mừng rỡ:

- May quá, gặp cô Trân ở đây rồi. An nó mời tôi tới dự đám giỗ mà chỉ đường không rành làm tôi kiếm nãy giờ muốn hụt hơi luôn…

Con nói:

- Vậy thì anh dắt xe theo Trân về nhà luôn nghe.

Tiếng Vượng trong tiếng mưa:

- Cám ơn cô.

Về đến nhà, anh An con reo lên:

- Thằng quỷ, tới giờ này mới thấy mày tới.

Vượng chào mọi người rồi quay sang phân bua với anh con:

- Mày chỉ đường điệu đó thì chết người ta rồi. Quẹo ngõ trái tìm căn nhà có nhiều người tụ họp. Mầy có biết đường này về bên trái có mấy cái ngõ không?

Không muốn phiền người lớn, con vào trong nhà thay đồ để sửa soạn ra lễ nội. Nhưng lúc con ra đến nơi, má con đã đang dọn mâm đồ ăn nơi bàn thờ. Con đứng sững, má con nhìn con rồi cúi xuống tiếp tục công việc. Con nói:

- Để con lễ nội một chút, má.

Má con vừa bưng mâm đồ ăn đi, vừa nói:

- Thôi, bỏ đi, lễ với lộc gì. Lo phụ tao dọn đồ…

Con rưng rưng nước mắt. Má con quay trở lại, thấy con vẫn đứng chỗ cũ, má con la:

- Rồi bây giờ mày đứng đó mà khóc đó phải không?

Con đành nuốt lệ làm việc. Bữa ăn đó, con không sao nuốt được. Con nghe hồn trống rỗng. Con nghe buồn nản vô cùng. Con vào phòng nằm vật xuống giường, con nức nở khóc vì tủi thân quá.

° ° °

Để rồi sau đó, con hiểu hết mọi chuyện. Con hiểu vì sao ba má con đối xử với con quá lạnh nhạt. Con hiểu vì sao con như cái gai trước mắt má con. Có lẽ suốt đời con, sẽ không bao giờ con quên được mẩu đối thoại giữa má con và anh An con lúc con giật mình tỉnh giấc. Anh An con:

- Má thiệt kỳ, má làm nó tủi thân rồi đó.

- Tủi thân thì mặc kệ nó chứ.

- Má bất công quá, mất mát gì mấy cái vái.

- Mầy thì lúc nào cũng bênh vực nó.

- Con thấy nó khổ, con không đành lòng.

- Mầy nói mà không chịu nghĩ. Đành lòng gì? Máu mủ gì với tao? Huyết thống gì cái thứ con hoang ấy?

° ° °

Con thấy mình đã mất tất cả. Mất hết với cái gật đầu xác nhận của anh An: “Năm tao lên hai thì ba có vợ bé. Má biết được làm lớn chuyện nên dì ấy phải bỏ đi và đến nay không ai nghe tin tức gì cả. Đứa con gái của dì ấy với ba là mày…”

Bầu không gian chợt rạn vỡ, bắn tung thật nhiều lửa thiêu đốt hồn con. Nhưng đồng thời, những tia lửa ấy cũng soi sáng những thắc mắc thân phận con bấy lâu nay. Thầy ơi, Nguyễn Huyền Trân, học trò của thầy là một đứa con vô phước. Vô cùng vô phước!