a ngày trôi qua như một biến cố trong giấc mơ, và bây giờ phán quyết của các nhà thông thái đã được công bố. Không phải chết nữa. Ðúng ra nàng cũng cảm thấy đôi chút dễ chịu trước quyết định này; tuy thế nàng không vui sướng chút nào. Nàng cảm thấy thân thể già đi, nặng nề và vô cùng mệt mỏi, và tinh thần nàng hoàn toàn tan nát -- tan nát không phải bất cứ điều gì đã nói về nàng, đã xảy đến với nàng, cũng không phải nỗi buồn chua chát trong đôi mắt của bà mẹ. Ðó chính là sự kiện một mình nàng phải chịu tất cả trách nhiệm, và tư cách hèn nhát của gã con trai, người tình của nàng.

Ngay trước khi các khách đàn ông uống cạn chút rượu cuối cùng thì khách đàn bà tới ăn phần của họ, và trong lúc ấy A Múi vẫn tiếp tục chúi sát vào chân bức tường, lục đục trong chỗ ẩn núp, đói và run rẩy, không phải vì trời lạnh, không phải vì nàng không còn cảm thấy sợ chết, nhưng vì một cơn bệnh không tên đang chiếm trọn nội tâm nàng. Các người đàn bà ăn uống mạnh bạo không kém gì khách đàn ông. Khi người khách cuối cùng ăn xong thì trời đã khuya, và từng người một ra về. Giống khách đàn ông, trong lúc họ ăn uống từng đống đồ ăn trước mặt một cách rất thèm thuồng, họ cũng đưa ra những lời phẩm bình gay gắt và chế nhạo, với ý định đâm thêm cho bà mẹ và người con gái một cách tàn nhẫn.

Không khí bữa tiệc bỗng căng thẳng khi bà Lý, mẹ của gã A Tiến, bất ngờ xuất hiện trước bữa tiệc. Bà ta tới, không phải là để xin lỗi về phần con trai của bà ta, mà trái lại, đến để nguyền rủa góa phụ Vương đã để cho con gái dụ dỗ con trai của bà ta phạm tội tà dâm. Bà ta bắt đầu bài chửi ngay trước khi bước vào nhà. Khi trông thấy thân hình mập phì của bà ta đi núng na núng nính từ đằng xa, người góa phụ đã vội chạy lại chào đón bằng một trái tim đã chìm xuống. Bà Lý lạch bạch đi qua cây cầu uốn cong trên dòng suối, và đi thẳng tới cửa nhà họ Vương. Khi trông thấy người mẹ đau khổ, mụ ta thụt lui lại vài bước, chỉ tay vào mặt bà Vương và lớn tiếng mắng chửi, "Con đàn bà khốn nạn! Con nào mẹ đó! Vậy mà mụ còn mặt mũi nào ra đây gặp ta? Thực không? Con trai ta trong sạch, không tà dâm, đàng hoàng tử tế; nó đã quỳ gối trước bàn thờ Khổng Tử; nó đã thông hiểu những lời dạy dỗ của vị đại thánh. Thế mà mụ, người mẹ không biết xấu hổ, và đứa con gái vô luân lý đã định quyến rũ nó và làm hại đời nó! Ta quyết định cùng chết với mụ ngay bây giờ.”

Và nói thế xong, mụ quả thực định xông về phía góa phụ Vương, và có vẻ quyết định ăn thua đủ với người đàn bà khốn khổ. Các khách đàn bà khác vây quanh hai người, làm thành một vòng tròn nhỏ, và an ủi vỗ về cơn giận của bà Lý bị xúc phạm. Thực ra, mụ đàn bà mập quên đi ý định đầu tiên, nên mụ để cho các thực khách đàn bà dẫn mụ vào nhà. Mụ cũng tham dự bữa tiệc một cách thực tình, và thỉnh thoảng vẫn lải nhải, "Con bé đã quyến rũ con trai tôi... Từ nay trở đi con trai tôi sẽ không thể ngẩng mặt lên được.”

Khi người khách cuối cùng đã về rồi, bà góa phụ già chậm chạp bước vào trong chỗ tối tăm, cầm theo cây đèn dầu. Bà gọi A Múi ra để ăn. A Múi từ từ chui ra, nhưng cả một ngày ẩn nấp, nằm thu mình vào một chỗ chật chội, đã làm nàng mệt mỏi đến nỗi bây giờ nàng không còn sức đứng thẳng được. Ngay trước đó, nàng tưởng nàng đói đến chết, nhưng bây giờ nàng không thể nuốt được một miếng nhỏ.

Nửa đêm. Góa phụ Vương vẫn chưa đi ngủ. Bà đi lại trong căn phòng nhỏ, nhặt những món đồ chỗ này chỗ kia, bận rộn sắp xếp vào hành lý mà A Múi sẽ đem theo, khi nàng ra đi vào sáng sớm ngày hôm sau. Cuối cùng bà buộc chặt túi hành lý, rồi lại mở ra lần nữa, bỏ thêm hai đôi vớ nữa. Bà đứng im lặng một lát; rồi từ một chiếc tủ cũ đã gẫy, bà lấy ra một chiếc váy vải, và cái váy dường như hoàn tất số quần áo của người ra đi.

Ðêm mùa xuân thực là ngắn, và một lát sau những con gà trống bắt đầu gáy. Người góa phụ đánh thức con trai và con gái dậy, thắp ngọn đèn lồng, cho hai đứa con ăn sáng, và rồi đi theo A Múi tới chiếc xe cút kít ngay ngoài cửa.

"Con ơi, con hiểu không, không phải là mẹ muốn bỏ con -- con đã tự làm hỏng đời con --".

Nhưng chiếc bóng của một người lưng đã còng bỗng xúc động tràn đầy nước mắt. Bà dường như ôm lấy không khí, và tiếp tục nói, cố gắng mỉm cười dịu hiền, "A Múi, con cần phải thận trọng. Từ nay trở đi con phải đứng một mình, và mẹ sẽ không còn phải lo lắng nữa. Về phần mẹ, con nên nghĩ rằng mẹ đã chết, không còn trên cõi đời này nữa. Nếu mẹ con ta không còn gặp nhau tại đây nữa, thì có lẽ là sau khi chết... dẫu sao, cũng nên hy vọng.”

Bà ngồi bên cạnh A Múi trên chiếc xe cút kít do đứa con trai đẩy, cho tới khi họ đi đến một cây sồi cổ thụ, ngay tại đường lộ lớn, khoảng nửa dậm từ nhà bà. Bà bước xuống tại đó, từ giã con gái, và đứng nhìn theo chiếc đèn lồng xa dần, giống như tia sáng cuối cùng của đời sống trong cõi chết mênh mông, tia sáng lờ mờ của chiếc đèn chìm vào một vùng tối đen thăm thẳm.