uít đang ngồi trong buồng giam ngậm mẩu bánh mì nguội mà một nữ du đãng cùng buồng giam với nó được người nhà gởi quà biếu vào, ăn không hết biếu lại nó, thì có lịnh gọi lên phòng điều tra.

Nó ngạc nhiên hết sức mà thấy hai Tâm đang đứng trước bàn giấy của người điều tra.

Ban đầu nó nghĩ rằng thằng ngốc nầy đã sống thêm năm năm rồi mà chưa hết ngốc nên nhìn hắn mà mỉm cười một cách hóm hỉnh, hơi hơi ngạc nhiên vì sự có mặt không trông đợi của hắn, sau lời xin xỏ cà rỡn đêm rồi.

Nó mỉm cười, chờ xem thằng ngốc sẽ bịa ra câu chuyện ngốc nào để thi hành mạng lệnh mà nó đã ra.

Điều tra viên hỏi hai Tâm:

- Anh bảo rằng vợ chồng anh không có hôn thơ hôn thú gì với nhau hết thì cũng được đi vì trong xã hội ta, có rất nhiều cặp vợ chồng không chánh thức như vậy, mặc dầu họ đã có với nhau năm bảy mặt con rồi. Nhưng sao lại không có tên anh trong tờ khai gia đình của cô nầy thì khó hiểu quá!

- Dạ thưa vì tôi mắc đi làm xa, lâu lắm mới về nhà một lần.

- Làm gì, ở đâu?

- Tôi chụm lửa phụ các đầu máy xe lửa của sở Hỏa Xa chạy đường miền Trung, thường thì ban đêm tôi ở trên xe.

- Có giấy chứng minh nghề nghiệp hay không đưa ra xem.

- Dạ có.

Hai Tâm lấy giấy ấy ở túi sơ mi mà trao cho người điều tra. Người nầy xem giấy rồi gật đầu mà rằng:

- Khá ổn. Nhưng tôi cần thêm bằng cớ cụ thể nó chứng tỏ tình trạng vợ chồng của hai người. Cô Quít nầy không có bị bắt tại trận, không thuộc tổ chức mãi dâm nào cả, thì nếu có một tí bằng cớ tốt nào là tôi sẵn sàng thả ngay.

Mặt mày hai Tâm khó đăm đăm. Anh còn biết lôi bằng cớ nào nữa để chứng tỏ một điều không có thật.

Nhưng bỗng nghĩ ra được cái gì, mắt anh sáng lên, thò tay vào túi quần sau, rút từ trong ấy ra một chiếc bóp-phơi bằng nhựa giả da trăn, rách teng beng và láng ướt mồ hôi lâu năm, đoạn moi trong bóp lấy ra một bức ảnh vàng khè.

Quít vội chồm tới để xem cho biết ảnh của ai, trước khi thằng ngốc trao ảnh cho điều tra viên thì nó rụng rời mà thấy đó là chính ảnh của nó, chụp cách đây sáu năm, hồi còn cha mẹ ở xóm Bến Cỏ, còn là một cô gái quê và ngây thơ.

Cô gái Bến Cỏ, làm nghề gánh nước mướn, lại mặc áo đầm; đứng trước một ngôi lâu đài đồ sộ, ngôi đền đài nầy chỉ là bức tranh dùng làm nền của các hiệu nhiếp ảnh ngoại ô. Tay cô ta cầm một bó hoa giả, cô nghẽo đầu, vừa cười duyên vừa hôn bó hoa ấy.

Nàng đã tặng Tâm một bức ảnh đó vào một ngày kia trong những tháng mà nàng chinh phục Tâm. Không chiếm lòng Tâm được, nàng đi theo trai mà quên đòi lại cái món quà mà hắn bo bo cất kỹ sáu năm nay.

Về sau, sành đời hơn, Quít mới thấy tất cả sự quê mùa của người trong ảnh, nên đã thủ tiêu hết sạch mấy bản rửa còn sót lại, và bức ảnh xuống màu vàng mà viên điều tra vừa rước lấy là di tích duy nhứt của một đoạn đời của nàng.

Không còn tin tưởng nơi tình yêu nữa, Quít kinh ngạc đến chết lặng đi trước một điều kỳ dị hết sức: thì ra tình yêu có thật, và có một mối tình câm lặng nhưng kiên cố như cây cổ thụ trong rừng sâu.

Trong khi nó rưng rưng nước mắt thì điều tra viên bật cười mà rằng:

- Bất kỳ ai cũng có được bức ảnh nầy cả. Cho đến ảnh hai người chụp chung mà còn không chứng tỏ được gì huống hồ là.. Nhưng thôi, tôi tin là anh không thể nói dối và với tinh thần hiểu biết rộng rãi, tôi trả tự do lại cho cô nầy.