ọi chuyện đã sẵn sàng cho chuyến bay khỏi Trái Đất. Nhưng hai ngày tiếp sau, Los và Guxev gần như không được ngủ để sắp xếp nhiều thứ lặt vặt vào trong con tàu. Họ dỡ khung gỗ ra, dỡ cả một phần mái nhà.

Los giới thiệu cho Guxev cơ cấu chuyển động và những dụng cụ quan trọng nhất, - Guxev tỏ ra là một người khéo léo và sáng dạ.

Los quyết định con tàu sẽ xuất phát vào sáu giờ chiều ngày hôm sau.

Tới khuya hôm ấy, Los cho hai người công nhân và Guxev ra về.

Anh tắt điện, chỉ để chiếc đèn con trên bàn rồi không cởi quần áo ngoài, anh ngả lưng xuống chiếc giường sắt ở góc nhà kho, đằng sau giá đặt kính viễn vọng.

Đêm hôm ấy yên tĩnh, bầu trời đầy sao. Los không ngủ. Đưa hai tay ra sau gáy, anh nhìn vào bóng tối. Đã lâu, anh không buông thả mình theo các ý nghĩ triền miên. Giờ đây, vào đêm cuối cùng trên Trái Đất, anh để mặc cho trái tim anh dằn vặt, than khóc.

Anh nhớ lại... căn phòng trong bóng tối lờ mờ... cây nến được che bằng một cuốn sách. Mùi thuốc men ngột ngạt. Trên chiếc thảm dưới sàn là cái chậu. Khi anh dậy và đi ngang qua cái chậu, có những cái bóng chập chờn trên lớp giấy bồi tường buồn bã. Thật là mệt mỏi!

Nằm trên giường, là Catia, vợ anh, người anh quý hơn cả thế gian này - đang khe khẽ thở gấp. Trên gối là mái tóc dày rối bời. Hai đầu gối nhô lên dưới tấm chăn, Catia sắp vĩnh biệt anh. Gương mặt hiền hậu mới đây còn xinh đẹp biết bao, nay đã thay đổi hẳn. Gương mặt ấy đang đỏ rực trong cơn sốt. Catia thò tay ra giật giật mép chăn. Los lại cầm lấy tay vợ đặt vào trong chăn.

“Em ơi, mở mắt ra đi, nào hãy nhìn anh một cái để chia tay cùng anh”. Catia nói bằng một giọng yếu ớt, ai oán: “Mở cở, mở cở”. Giọng nói thều thào, rầu rĩ của cô muốn bảo: “Mở cửa sổ ra”. Đáng sợ hơn mọi nỗi sợ là lòng thương xót Catia, thương xót giọng nói ấy. “Catia, Catia, em hãy nhìn anh đi”. Anh hôn Catia vào má, vào trán, vào đôi mắt nhắm nghiền. Cổ họng cô run run, ngực chốc chốc lại giật lên, các ngón tay cứ bám chặt lấy mép chăn. “Catia, Catia, em sao thế?” Cô không trả lời, cô đang vĩnh biệt anh... Cô chống khuỷu tay lên, ngực vồng lên như bị ai đẩy từ bên dưới, như bị ai hành hạ. Cái đầu đáng yêu hất ngửa ra... Cô buông người xuống, như chìm vào trong giường. Cằm cô gục xuống. Los run lên tuyệt vọng, cứ ôm cô mà siết chặt lấy.

... Không, không, không, - không thể nào hòa giải được với cái chết...

Los đứng dậy, lấy hộp thuốc lá trên bàn, châm thuốc hút và đi đi lại lại một lát trong nhà kho tối om. Sau đó, anh leo lên giá đặt kính viễn vọng, tìm Sao Hỏa bấy giờ đã mọc cao trên thành phố Pet’rograd, và anh nhìn mãi quả cầu bé nhỏ, sáng rõ và ấm áp ấy. Nó như hơi run run trong hai nét chữ thập của mặt kính.

... Anh lại nằm xuống... Kí ức mở ra bao hình ảnh. Catia ngồi trên bãi cỏ ở một cái gò. Xa xa sau những cánh đồng gợn sóng là những điểm vàng của thành phố Dvenigorod. Lũ diều hâu bay lượn trong bầu không khí mùa hè oi bức, trên những ruộng lúa mì, lúa mạch. Catia cảm thấy uể oải và nóng nực. Los ngồi bên cạnh vừa nhấm nhấm một nhánh cỏ; vừa nhìn mái tóc hung của Catia - lãnh đạm và tuyệt vời - trong đó cũng có bóng những còn diều hâu bay lượn. Catia mười tám tuổi. Cô ngồi im lặng. Los nghĩ: “Không, cô em đáng yêu ơi, anh có một việc quan trọng hơn là việc ngồi trên thảm cỏ này để mê đắm em. Anh không mắc cái lưỡi câu này đâu. Anh sẽ không đến nhà nghỉ ở ngoại ô này với em nữa”.

Trời ơi! Ta đã bỏ qua những ngày hè nóng bỏng ấy thật là uổng phí. Giá bây giờ ta giữ được cho thời gian ngừng trôi nhỉ! Không thể lấy lại những phút ấy được nữa! Không thể nào lấy lại được!...

Los lại đứng dậy, đánh diêm, hút thuốc, đi đi lại lại. Nhưng ngay việc đi qua đi lại dọc theo bức tường gỗ cũng thật nặng nề, chẳng khác gì con thú ở dưới cái hố.

Los mở cổng nhìn lên Sao Hỏa bây giờ đã khá cao.

“Cả ở trên đó, ta cũng không trốn thoát được bản thân ta, - ở bên ngoài Trái Đất, ở bên ngoài cái chết cũng vậy thôi. Sao ta lại uống cái chất độc yêu đương làm chi cho khổ! Ta cứ sống bình lặng có hơn không. Trong không trung, những mầm sống đông cứng, những tinh thể giá lạnh vẫn chẳng vẩn vơ bay mãi bay hoài đó sao? Không, phải rơi xuống và phải nở rộ - phải thức tỉnh dậy để mà ham muốn - phải yêu, hòa hợp, quên lãng, không còn là một cái mầm sống cô đơn nữa, và toàn bộ giấc mộng ngắn ngủi này, để rồi lại chết, lại chia ly, và lại một chuyến bay của những tinh thể giá lạnh”.

Los đứng hồi lâu ở ngoài cổng. Sao Hỏa khi thì xanh biếc, khi thì óng ánh như kim cương, nằm tít cao trên thành phố Pet rograd đang ngủ. “Một thế giới mới mẻ, kì lạ - Los nghĩ có lẽ đã tắt từ lâu hoặc, một thế giới huyền diệu, thịnh vượng và hoàn hảo... Một đêm sắp tới, cũng như thế này, ta sẽ ngắm nhìn ngôi sao thân thiết của ta giữa các vì sao... Ta sẽ nhớ lại - cái gò, rồi những con diều hâu, rồi ngôi mộ, nơi Catia yên nghỉ... Và nỗi buồn của ta sẽ nhẹ nhõm...” Tới gần sáng, Los đặt đầu lên gối và ngủ thiếp đi. Anh thức giấc bởi tiếng lộc cộc của một chiếc xe đi trên đường bờ sông. Los đưa tay lên vuốt mặt. Đôi mắt anh hãy còn lờ đờ sau những bóng hình hiện về ban đêm, giờ đây trông rõ các tấm bản đồ trên tường, đường nét của con tàu vũ trụ. Los buông một tiếng thở dài, và để tỉnh ngủ hẳn, anh ra vòi nước gội đầu bằng nước lạnh. Anh khoác áo bành tô lên, rồi cất bước về nhà mình, nơi cách đây nửa năm, Catia đã từ giã cõi đời.

Về đến nhà, anh tắm rửa, cạo râu, mặc quần áo sạch vào và xem tất cả các cửa sổ đã đóng kĩ chưa. Căn nhà không có ai ở nên chỗ nào cũng đầy bụi. Anh mở cửa vào phòng ngủ, nơi từ khi Catia qua đời, anh không ngủ một lần nào. Phòng ngủ lờ mờ tối vì các tấm rèm đều buông xuống, chỉ có ánh phản chiếu của chiếc gương ở tủ áo Catia, - cánh tủ gắn gương hơi hé mở. Los cau mày, nhón chân vào đóng chặt cánh tủ ấy lại. Rồi anh đóng cửa vào phòng ngủ. Anh ra khỏi căn nhà, đóng cửa ngoài và đút chiếc chìa khóa con vào túi áo gilê.

Thế là mọi công việc đã xong cả. Anh đã sẵn sàng bay.