hi còn nhỏ nên không nghĩ nhiều đến nỗi cực nhọc của mẹ, mặc dù Nhi cảm nhận được sự lo toan tất bật của mẹ từ ngày ba qua đời. Chỉ có Thường là lộ vẻ lo âu trước công việc ngập đầu và sức khỏe ngày càng suy yếu của bà Tuệ.

Anh biết sức mẹ vốn yếu, lại bị viêm phế quản kinh niên, để đeo bám nghề dạy học mẹ phải cố gắng rất nhiều. Nhưng trước đây mẹ chỉ dạy một buổi, mọi việc dù sao cũng chưa đến nỗi nào. Chỉ từ khi mẹ phải dạy thêm buổi chiều rồi buổi tối, tình trạng sức khỏe của mẹ ngày càng xấu đi.

Những tối bà Tuệ phải thức khuya chấm bài, Thường trằn trọc không sao ngủ được. Anh leo lên giường giả vờ nhắm mắt để mẹ khỏi lo. Nhưng khi đèn tắt, cặp mắt Thường lại mở thao láo. Anh nằm lắng tai nghe ngóng và mỗi tiếng ho khúc khắc của mẹ từ nhà ngoài vọng vào đều khiến anh bồn chồn lo lắng.

Bà Tuệ dạy môn toán nên phần bài tập khá nhiều. Dạo này, tối nào bà cũng thức chấm bài đến khuya. Sáng, năm giờ bà lại phải thức dậy chấm tiếp để kịp trả bài cho học trò. Thường lặng lẽ theo dõi công việc nặng nhọc của mẹ với một tâm trạng bất lực.

Đã nhiều lần Thường muốn làm một điều gì đó để giúp đỡ mẹ. Ba mất, Thường là người đàn ông duy nhất trong gia đình, anh cảm thấy phải có bổn phận chia sớt một phần gánh nặng với mẹ. Nhưng anh lại chẳng thể làm gì.

Thường đã đến những trung tâm dịch vụ, những nơi giới thiệu việc làm. Nhưng anh lẳng lặng đến để rồi lẳng lặng ra về. Không có nghề chuyên môn, Thường chẳng thể xin việc bất cứ nơi đâu. Vả lại, nếu một nơi nào đó đồng ý nhận một người không nghề nghiệp, họ lại chọn những cô gái "có ngoại hình đẹp" thay vì chọn Thường.

Không nản, Thường lại tiếp tục dò tìm ở những mục "rao vặt, cần người" trên các báo. Anh hớn hở và vội vã chạy như bay đến những điạ chỉ cần người dạy kèm. Nhưng lần nào cũng như lần nào, những lời từ chối lịch sự của chủ nhà buộc Thường đành lủi thủi ra về. Những bậc cha mẹ thường tin tưởng vào trình độ của một sinh viên hơn là một học sinh lớp mười một như Thường.

Trong lúc hoàn toàn tuyệt vọng với ý định giúp đỡ mẹ, Thường bỗng sực nhớ đến câu chuyện về chú bé viết thuê xứ Florence trong cuốn "Tâm hồn cao thượng". Tuy đọc đã khá lâu, đến bây giờ Thường vẫn nhớ như in những chi tiết cảm động của câu chuyện. Một người cha già, để kiếm thêm tiền nuôi gia đình, phải nhận việc chép tên và địa chỉ những người mua sách báo dài hạn cho một nhà xuất bản nọ. Đêm đêm phải thức viết, sức khỏe ông càng ngày càng mòn mỏi. Người con muốn giúp đỡ cha, cứ đợi đến khuya khi cha đã mệt mỏi lê bước vào phòng ngủ, liền rón rén leo xuống khỏi giường và lần vào phòng làm việc của cha để lặng lẽ viết thay cho cha bằng những nét chữ bắt chước y hệt. Ngày tháng trôi qua, trong lúc người cha vui mừng vì tốc độ công việc tăng lên, tiền kiếm được khá hơn thì người con lại đâm ra uể oải, lơ đễnh trong học tập vì thiếu ngủ. Và tất nhiên, cậu thoạt tiên bị cha trách móc, sau đó là quở mắng và cuối cùng bị cha thờ ơ ghẻ lạnh. Tuy rất đau khổ, cậu bé vẫn âm thầm chịu đựng và tự an ủi dù sao hành động bí mật của mình cũng giúp cha cậu vui thích với ý nghĩ rằng ông vẫn còn khỏe mạnh. Chỉ đến khi, vào một đêm nọ, cậu sơ ý chạm tay vào một cuốn sách làm nó rơi xuống đất khiến cha cậu giật mình tỉnh giấc và tò mò vào phòng, chỉ đến lúc đó, bắt gặp cậu đang tập trung đầu óc say sưa viết hết mảnh giấy này đến mảnh giấy khác, ông mới chợt hiểu tấm lòng đẹp đẽ và nỗi oan ức đáng thương của con mình...

Cậu chuyện đột nhiên trở về trong trí nhớ khiến Thường suy nghĩ miên man. Hay là mình bắt chước cậu bé nọ âm thầm giúp đỡ mẹ, Thường nhủ bụng. Nhưng khác với nhân vật trong truyện, mình sẽ cố gắng học tập tốt để mẹ khỏi buồn phiền, lo lắng. Tất nhiên mẹ sẽ không hay biết. Sau những lúc thức khuya chấm bài, bao giờ mẹ cũng ngủ rất say. Mẹ sẽ không biết gì hết.

Ý định thoạt đầu còn phân vân, nhưng những tiếng ho húng hắng của mẹ đã nhanh chóng thôi thúc Thường hành động. Tối đó, anh nằm thao thức, dỏng tai nghe ngóng. Đợi cho bà Tuệ mệt mỏi rời bàn vào phòng ngủ, anh sè sẹ leo xuống khỏi giường và lần bước ra phòng ngoài. Không dám bật điện vì sợ gây chú ý, Thường lặng lẽ thắp cây đèn dầu đặt trên đầu tủ rồi cầm cây đèn tù mù trên tay, anh hồi hộp tiến lại bàn làm việc của mẹ.

Thường rón rén ngồi vào bàn và bắt đầu xem xét xấp bài truớc mặt một cách thận trọng. Đọc qua đề toán, Thường thở phào khi nhận ra đó là bài tập đại số lớp mười. Anh nhanh chóng hình dung ra cách giải và cẩn thận lần giở những bài tập mẹ đã chấm, xem xét và ghi nhớ kỹ lưỡng cách cho điểm và sửa lỗi trên từng bài.

Sau đó, Thường thu hết can đảm cầm lên cây viết đỏ trên bàn và bắt đầu chấm tiếp xấp bài dang dở của mẹ. Anh nhủ bụng: cũng may là mẹ dạy toán, chứ nếu mẹ dạy văn, hẳn mình sẽ không dám bịa ra những lời phê trên bài tập của học sinh!

Bà Tuệ đem về nhà hai xấp bài của hai lớp khác nhau. Một xấp chấm dở, xấp kia bà chưa đụng tới. Dĩ nhiên Thường không dám rớ vào xấp bài còn để trắng. Ngay xấp bài bà Tuệ đang chấm dở, Thường cũng không dám chấm hết. Làm như vậy, bà Tuệ sẽ phát hiện ngay. Chấm khoảng gần hai mươi bài, khi xấp bài đã vơi hơn phân nửa, Thường thở phào buông viết và loay hoay xếp tất cả lại cho ngay ngắn và đặt vào đúng vị trí cũ. Xong, anh tắt đèn, đem cất trên đầu tủ và nhón gót lần vào phòng ngủ.

Thường đặt lưng xuống giường, người mệt mỏi, mắt díp lại nhưng chưa bao giờ anh thấy lòng thanh thản đến thế.