ôi sẽ phải làm gì trước một sự rộng lượng bao dung choáng ngợp hồn người như thế? Đôi chân tôi không còn đặt trên mặt đất, tôi đang bước giữa không trung, đầu tôi quay cuồng chao đảo. Thật khó mà tự chủ bản thân vào đúng lúc này. Ngày hôm nay vinh hạnh và tiền tài ập xuống người tôi. Tôi vẫn chính là tôi, nhưng tôi không còn đứng vững bởi tặng vật dành cho quê mẹ của tôi, bởi những giai điệu trong bài quốc ca cách đây một phút đã vang dội khắp sảnh đường này.

Cũng có lẽ đây không phải là lần đầu tôi không đứng vững trên đôi chân. Vào những ngày trẻ trung hạnh phúc của tôi đã từng có những lần như thế; có cuộc đời của một gã trẻ tuổi nào mà những sự kiện như thế lại không xảy ra? Không, những người tuổi trẻ duy nhất mà với họ đây là một cảm giác lạ lùng là những thanh niên bảo thủ, những người già trước tuổi bẩm sinh, những người không biết ý nghĩa của việc bị cuốn trôi đi. Không định mệnh tệ hại nhất nào có thể ập xuống một thanh niên hay thiếu nữ hơn việc trở nên cố thủ một cách vội vã trong sự cẩn trọng và sự phủ nhận. Trời đất cũng biết rằng có nhiều cơ hội ở chặng cuối đời để được cuốn trôi đi. Đó là gì? Chúng ta vẫn là chính chúng ta, không còn ngờ gì nữa, và tất cả những điều đó rất tốt lành đối với chúng ta!

Tuy nhiên, tôi không được tự cho phép mình hân thưởng cái trí khôn chất phác tại đây trước một hội đồng lỗi lạc thế này, đặc biệt là khi tiếp theo sau tôi sẽ là một vị đại biểu của nền khoa học. Tôi sẽ sớm ngồi xuống lại, nhưng hôm nay là một ngày trọng đại của tôi.

Tôi đã được chọn ra do lòng rộng lượng của quý vị, được chọn ra trong số nhiều ngàn người khác, và được đội vòng nguyệt quế lên đầu! Nhân danh quê hương tôi, tôi xin cám ơn Viện Hàn lâm Thụy Điển và tất cả mọi công dân Thụy Điển về niềm vinh dự mà họ đã ban tặng cho tôi.

Với tư cách cá nhân, tôi cúi đầu dưới sức nặng của những vinh hạnh lớn lao như thế. Nhưng tôi cũng tự hào rằng các quý vị trong Viện Hàn lâm đã đánh giá đôi vai của tôi còn đủ vững để gánh chịu chúng.

Lúc nãy, một diễn giả lỗi lạc đã nói rằng tôi có cách viết của riêng tôi [2], và điều tôi sắp nói là có lẽ tôi chỉ có thể khẳng định điều này, không còn gì hơn nữa. Tuy nhiên, tôi đã học được đôi điều gì đó từ mọi người, và có người nào lại không học được chút gì từ tất cả mọi người? Tôi đã học được rất nhiều điều từ thi ca Thụy Điển, và, đặc biệt hơn nữa, từ những bài thơ trữ tình của thế hệ vừa qua. Giá như tôi thông thạo về văn học và những cái tên vĩ đại của nó hơn, tôi có thể tiếp tục trích dẫn chúng tràng giang đại hải và bày tỏ lòng tri ân cho cái phẩm chất mà quí vị đã quá rộng lượng tìm thấy trong tác phẩm của tôi. Tuy nhiên, thốt ra từ một cá nhân như tôi, điều này sẽ chỉ là một sự phô trương, là những ấn tượng âm thanh nông cạn không có một nốt trầm nào để hỗ trợ cho chúng. Tôi không còn đủ trẻ đối với việc này; tôi không còn sức mạnh.

Không, điều tôi thật sự muốn làm ngay lúc này, dưới ánh đèn rực rỡ, trước mặt hội đồng lẫy lừng này, là rắc tung cho mỗi một người trong số quí vị những món quà, những đóa hoa, những quà tặng thi ca – để trẻ thêm lần nữa, để cưỡi trên đầu ngọn sóng. Đó là điều mà tôi ao ước muốn làm trong dịp trọng đại này, cơ may cuối cùng này đối với tôi. Tôi không dám thực hiện nó, vì tôi sẽ không khỏi tỏ ra lố bịch. Hôm nay tiền tài vinh hạnh đã trút xuống người tôi, nhưng còn thiếu một món quà, thứ quan trọng nhất trong tất cả, thứ duy nhất có ý nghĩa, món quà của tuổi trẻ. Không ai trong số chúng ta già tới mức không nhớ tới nó. Đúng là chúng ta, những người đang trở về già, nên lui lại một bước, và làm điều đó với phẩm cách và sự khoan dung.

Tôi không biết mình nên làm gì – tôi không biết đâu là điều đúng đắn để làm, nhưng tôi xin nâng ly chúc mừng tuổi trẻ của nước Thụy Điển, chúc mừng những người trẻ tuổi ở khắp mọi nơi, chúc mừng tất cả những gì trẻ trung trong cuộc sống.

(*) Nguồn: http://www.hamsun.dk/uk/hamsun_citat.html

[1] Thần điền dã trong thần thoại Hy Lạp.

[2] Trước khi Hamsun đọc diễn từ nhận giải, Giáo sư Oscar Montelius đã nói với ông: “Tôi biết ông thích được nói tới càng ít càng tốt, nhưng tôi không thể kềm lòng để đoan chắc với ông rằng tất cả chúng tôi, những người hâm mộ quyển Phúc lành của đất, đều hân hoan được diện kiến ông.”