hì ra sự việc vừa xảy ra như thế này: một anh lính của trung đoàn I-dơ-mai-lốp tên là Pôt-ni-côp đứng gác ở cổng I-oóc-đan bỗng nghe thấy tiếng kêu cứu tuyệt vọng của người nào đó ngã xuống dòng sông Nê-va, chỗ băng đang tan ngay trước trạm gác của anh ta.

Anh lính Pôt-ni-côp, ngày trước là nông nô, vốn dễ xúc động và có tính thương người. Anh ta lắng nghe rất lâu tiếng thét cầu cứu và tiếng rên rỉ của người bất hạnh và anh thấy tim mình quặn đau. Hoảng sợ, anh nhìn phía bên này rồi nhìn phía bên kia, dọc theo bờ kè, nhưng phải chăng do số kiếp anh như vậy, khắp dọc bờ sông Nê-va tịnh không có một bóng người.

Không có ai xuống cứu cái người nào dưới kia, mà ông ta thì sắp chết đến nơi rồi.

Trong lúc đó, kẻ bất hạnh vẫn cố vùng vẫy dưới nước.

Tưởng như thằng cha cứ việc thả cho dòng nước đưa đi, việc gì phải giãy giụa cho mệt. Nhưng không! Hắn kêu thét một lúc rồi ngừng, nhưng chỉ lát sau lại tiếp tục gào to hơn, thảm thiết hơn, cố nhoài về phía bờ sông gần Cung điện. Chắc hắn ta vẫn còn tỉnh táo và vẫn định hướng được bằng cách nhằm phía những ngọn đèn dọc theo bờ kè. Nhưng làm cách ấy càng thêm nguy hiềm, bởi vì hắn ta sẽ sa vào chỗ nước sâu ở trước cổng I-oóc-đan. Hắn sẽ chìm nghỉm và thế là xong đời... Thằng cha bất hạnh kia ngừng một lát rồi lại vùng vẫy miệng gào "Ai cứu tôi với! Ai cứu tôi với!I' Lúc nay kẻ bất hạnh đã ở rất gần khiến anh lính Pôt-ni-côp nghe thấy cả tiếng nước do thằng cha kia đập tay đập chân tạo thành.

Pôt-ni-côp cân nhắc. Việc cứu kẻ bất hạnh kia thật dễ. Anh chỉ việc bước xuống sông rồi chạy trên lớp băng... Thằng cha kia đang ở ngay gần, tìm hắn rất dễ. Anh chi cần quăng một mẩu thừng, một cái sào, thậm chí đưa khẩu súng ra cho hắn túm vào. Thế là hắn sẽ thoát chết.

Nhưng Pôt-ni-côp lại nhớ đến lời thề của người lính. Nếu vi phạm anh sẽ bị trừng phạt như thế nào. Anh biết anh đang đứng ở vị trí canh gác. Mà người đứng gác bất cứ hoàn cảnh nào cũng không được rời khỏi vị trí.

Nhưng mặt khác con tim của Pôt-ni-côp lại không ngoan ngoãn. Nó cứ đập dồn dập, lúc lại bóp mạnh khiến anh không chịu nổi... Tiếng kêu cứu thảm thiết dưới sông vọng lên làm anh đau đớn đến nỗi anh muốn thọc tay vào lồng ngực lôi quả tim ra, quẳng đi đâu cho nó đỡ hành hạ mình. Nỗi đau thật là khủng khiếp: nghe rõ tiếng kêu cứu của đồng loại mà không được phép chạy đến giúp đỡ. Mà việc ấy hoàn toàn trong tầm tay. Cái bót gác này có chạy đi đâu mà lo, và đêm yên tĩnh thế này, chắc chắn cũng chẳng thể xây ra chuyện gì. "Hay mình xuống cứu người ta nhỉ?"... "Không ai nhìn thấy mình bỏ vị trí đâu ôi, lạy Chúa? Mong cho chóng qua cái chuyện này... Nhưng kìa, người ta lại kêu cứu!..."

Suốt trong nửa giờ đồng hồ day dứt, trái tim Pôt-ni-côp như rớm máu. Óc anh mụ đi. Anh là một người lính mẫn cán, thông minh đầu óc sáng suốt Anh hiểu rất rõ rằng việc rời khỏi vị trí đối với một người đứng gác là tội rất lớn, nhất định sẽ dẫn đến toà án binh. Sau đó là hình phạt bị đánh bằng roi sắt, rồi nhà tù và thậm chí có thề bị tử hình nữa.

Nhưng tiếng gào kêu cứu cứ mỗi lúc một gần, từ phía sông nước chảy xiết vọng lại. Pôt-ni-côp đã nghe rõ tiếng sóng vỗ xung quanh con người sắp chết đuối đang giãy giụa kia.

- Tôi chết đuối!... ai cứu tôi với, tôi chết mất!

Chỗ nước sâu đã ngay kia rồi... Trôi đến chỗ ấy thì không còn hy vọng gì nữa.

Pôt-ni-côp quan sát các phía thêm lần nữa, rồi lại lần nữa. Tịnh không một bóng người. Chỉ có những ngọn đèn bập bùng đung đưa theo gió và tiếng kêu cứu đứt quãng... có lẽ là tiếng kêu cuối cùng...

Một tiếng nước ì-oạp, một tiếng sao động và rồi tiếng ùng ục nho nhỏ.

Người lính không chịu nổi nữa. Anh rời khỏi vị trí.