hính Bộ trưởng là người đề nghị. Nhìn theo cách nào đi nữa thì đó cũng là một ý kiến may mắn nếu không nói là hoàn hảo, cả từ quan điểm liên quan tới khía cạnh vệ sinh thuần túy của tình thế lẫn quan điểm mang hàm ý xã hội và hậu quả chính trị. Cho tới khi tìm được căn nguyên, hay nếu dùng từ thích hợp là mầm bệnh của thảm họa trắng, như cách người ta đã gọi bệnh mù này một cách không thuận nhĩ theo cảm hứng của một thẩm định viên giàu tưởng tượng, cho tới khi tìm ra được phép điều trị và cách chữa, và có lẽ một loại thuốc chùng ngừa có thể ngăn chặn chứng bệnh tái diễn trong tương lai, tất cả những ai đã hóa mù, cũng như những ai đã tiếp xúc hay gần gũi cách nào đó với các bệnh nhân này, đều cần được gom lại và cô lập để tránh lây lan thêm, mà một khi đã lây thì ít hay nhiều sẽ tăng gấp bội, dựa theo một tỉ lệ đa hợp trong phép tính. Bộ trưởng kết luận, “đã được chứng minh”

Theo cách đối phó cổ điển thừa hưởng từ thời dịch tả và bệnh sốt vàng, các chiếc tàu nhiễm bệnh hay ngờ là mang bệnh phải ở ngoài biển bốn mươi ngày, và để dùng chữ cho công chúng hiểu thì đây là vấn đề cách ly tất cả mấy người đó cho tới khi có thông báo thêm. Những từ này, Cho tới khi có thông báo thêm, được Bộ trưởng tuyên bố, rõ ràng có cân nhắc kỹ, nhưng thật ra mù mờ vì ông chẳng nghĩ được chữ nào khác, về sau ông nói rõ thêm ý nghĩ của mình, Tôi muốn nói rất có thế là bốn mươi ngày hay bốn mươi tuần, hay bốn mươi tháng, hay bốn mươi năm, điều quan trọng là họ phải ở trong khu cách ly. Bây giờ chúng ta phải quyết định giữ họ ở đâu, thưa Bộ trưởng, ông Chủ tịch Ủy ban nói, ủy ban Tiếp liệu và An ninh được thành lập nhanh chóng cho mục đích này, chịu trách nhiệm chuyên chở, cô lập và quản lý các bệnh nhân, Các cơ sở hiện có sẵn trong tay là gì, ông Bộ trưởng muốn biết, Chúng ta có một nhà thương điên để trống chưa định làm gì, vài căn cứ quân sự hết sử dụng vì vụ tái cấu trúc quân đội mới đây, một tòa nhà được thiết kế làm hội chợ thương mại sắp xây xong, và thậm chí có một siêu thị sắp dẹp tiệm mặc dù chẳng ai có thể giải thích tại sao, Theo ý ông thì cơ sở nào thích hợp nhất cho mục đích của chúng ta, Trại lính có an ninh tốt nhất, Tất nhiên, Nhưng có một trở ngại là chỗ đó rất rộng làm cho việc trông coi người bị nhốt vừa khó khăn vừa tốn kém, ừ, tôi hiểu, Còn siêu thị thì chúng ta có thể gặp rất nhiều trở ngại về pháp lý, phải xét tới các vấn đề pháp lý, Còn tòa nhà dùng làm hội chợ thương mại thì sao, Chỗ đó theo tôi nghĩ thì chúng ta nên bỏ qua, thưa Bộ trưởng, Tại sao, Bộ Kỹ nghệ sẽ không chịu, hàng triệu đồng đã đầu tư vào dự án, Vậy thì còn lại nhà thương điên, Vâng, thưa Bộ trưởng, nhà thương điên, Thế thì chúng ta chọn nhà thương điên, Dù vậy, xét theo mọi mặt thì nó là chỗ có điều kiện thuận lợi nhất vì chẳng những có tường bao quanh, nó còn có lợi điểm là có hai cánh riêng biệt, một cánh cho người thực sự mù, cánh kia cho những ai bị ngờ là có bệnh, và còn một khu trung tâm sẽ dùng làm vành đai trắng, đúng vậy, để ai mới mù sẽ đi qua đó để tới gia nhập với người đã bị mù, Có thể có vấn đề, Vấn đề gì, thưa Bộ trưởng, Chúng ta sẽ phải đặt nhân viên ở đó để giám sát việc đổi chỗ, và tôi nghĩ chúng ta không thể trông cậy vào người tình nguyện, Tôi không nghĩ việc ấy là cần thiết, thưa Bộ trưởng, Tại sao, Nếu người nào ngờ là lây mà bỗng hóa mù, tất nhiên chẳng chóng thì chầy sẽ xảy ra, chắc chắn như vậy, thưa Bộ trưởng, thì sẽ bị mấy người còn thấy đuổi đi lập tức, Ông nói đúng, Cũng như họ sẽ không cho phép bất kỳ người mù nào bỗng dưng muốn đổi chỗ qua ở với họ, Ý kiến tốt lắm, Cảm ơn Bộ trưởng, tôi có thể ra lệnh tiến hành được chứ, Ừ, ông được toàn quyền hành động.

Ủy ban hành động nhanh và hiệu quả. Trước khi trời tối, mọi người được biết là người mù đã bị gom lại, cũng như một số khá lớn những ai bị coi là lây nhiễm, nhất là mấy người đã có thể biết tên và tìm thấy trong một chiến dịch truy lùng chớp nhoáng, trước tiên trong giới chuyên môn và gia đình của người bị mất thị lực. Người đầu tiên bị đưa tới nhà thương điên bỏ trống là bác sĩ và vợ ông. Ở đó có lính gác. Cổng chính mở chỉ đủ cho họ lách qua rồi đóng lại ngay. Một sợi thừng lớn dùng làm tay vịn căng từ cổng vào tới cửa chính của tòa nhà, Đi hơi xéo về bên phải, ở đó ông bà sẽ thấy một sợi dây thừng, dùng tay nắm lấy rồi đi thẳng tới, thẳng tới cho đến khi ông bà đụng mấy bậc thang, tổng cộng có sáu bậc, viên trung sĩ dặn họ. Khi tới bên trong, sợi dây chia làm hai, một nhánh qua bên trái, nhánh kia qua bên phải, viên trung sĩ gọi lớn, Giữ bên phải. Người đàn bà vừa kéo va li vừa hướng dẫn chồng tới phòng bệnh gần lối vào nhất. Đó là một phòng dài, như phòng cho người bệnh trong nhà thương kiểu cũ, với hai dãy giường sơn xám, dù sơn đã bị tróc từ khá lâu. Các tấm phủ, vải trải giường và chăn có cùng màu. Người đàn bà dẫn chồng tới cuối phòng, giúp ông ngồi xuống giường và bảo ông, Ở yên đây, em sẽ đi xem chung quanh. Có nhiều phòng bệnh, nhiều hành lang dài và hẹp, vài phòng chắc là văn phòng bác sĩ, nhà xí bẩn thiu, một gian bếp còn nồng nặc mùi nấu nướng hôi hám, một phòng ăn mênh mông có nhiều bàn mặt thiếc, ba buồng nhỏ lót đệm, hai thước dưới chân tường bọc đệm, còn lại lót bẩn. Sau tòa nhà có một sân bỏ hoang, cây cối thiếu chăm sóc, thân cây trông như bị lột vỏ. Rác rưởi khắp nơi. Vợ bác sĩ quay vào. Trong một tủ áo mở hé bà tìm thấy mấy bộ áo trói tay chân. Khi gặp lại chồng, bà hỏi ông, Anh có tưởng tượng được họ đưa mình vào đâu không, Không, bà định nói, Vào nhà thương điên, nhưng ông nói trước, Em không bị mù, anh không thể để em ở lại đây, Đúng, anh nói đúng, em không bị mù, Vậy anh sẽ yêu cầu họ đưa em về, bảo họ là em đã nói dối để ở lại với anh, Vô ích, ngoài đó họ không nghe thấy anh, ngay cả nếu họ nghe được, họ sẽ không thèm chú ý, Nhưng em có thể thấy, thấy lúc này, gần như chắc chắn em sẽ bị mù vài hôm nữa, hay ngay phút này, Em về đi, Đừng khăng khăng, vả lại em đánh cuộc là lính gác sẽ không để em đi quá mấy bậc thang, Anh không thể ép buộc em, Không đâu cưng, em ở đây để giúp anh và những người phải đến đây, nhưng đừng bảo với họ là em có thể thấy, Người nào, Anh đừng nghĩ là mình sẽ ở đây một mình, Điên khùng, Thì anh trông đợi gì, mình đang ở trong nhà thương điên.

Những người mù khác đến cùng lúc. Từng người một, họ bị bắt ở nhà, trước tiên là người đàn ông lái chiếc ô tô, rồi gã ăn cắp chiếc xe đó, cô gái đeo kính đen, đứa bé mắt lác mà họ truy theo tới bệnh viện nơi mẹ nó đưa nó đến. Mẹ nó không vào với nó, bà thiếu khôn khéo không tự khai mình bị mù như vợ bác sĩ khi thị lực của bà vẫn tốt, bà là một người giản dị, không biết nói dối, ngay cả cho lợi ích của chính mình. Họ lảo đảo vào phòng, tay quơ quào không khí, ở đây không có sợi dây hướng dẫn họ, họ sẽ phải học kinh nghiệm đau đớn, thằng bé khóc gọi mẹ, và cô gái đeo kính đen là người cố dỗ nó, Mẹ sắp đến, mẹ sắp đến, cô bảo nó, và vì cô đeo kính đen nên cô có thể mù và cũng có thể không, mấy người kia đảo mắt qua lại và chẳng thấy gì, trong khi cô gái đeo kính nói, Mẹ sắp đến, mẹ sắp đến, như thể cô thực sự nhìn thấy bà mẹ tuyệt vọng của đứa bé đang đi vào cửa. Vợ bác sĩ nghiêng người thì thầm vào tai chồng, Thêm bốn người mới đến, một cô, hai ông và một đứa bé, Mấy người đàn ông nom ra sao, bác sĩ thấp giọng hỏi. Bà tả họ, và ông bảo bà, Anh không biết ông sau, ông kia theo em tả rất có thể là người đàn ông mù đến gặp anh tại phòng mạch. Có đứa bé mắt lác và cô gái đeo kính đen, cô ấy có vẻ hấp dẫn, Cả hai đều đã tới phòng mạch. Vì họ làm ầm ĩ khi tìm một chỗ để họ có thể cảm thấy an toàn, những người mới đến không nghe cuộc đối thoại này, chắc họ nghĩ ở đó chẳng có ai ngoài họ ra, và họ mù chưa đủ lâu để thính giác trở nên bén nhạy hơn bình thường. Cuối cùng, như thể họ đi đến kết luận là không đáng để hoài nghi mãi, từng người ngồi xuống cái giường mà họ vấp phải đầu tiên, đại khái như thế, vì vậy hai người đàn ông rốt cuộc ở cạnh nhau mà không biết. Cô gái tiếp tục thấp giọng dỗ đứa bé, Đừng khóc, mẹ cháu sắp đến rồi kìa. Im lặng, rồi vợ bác sĩ nói để suốt tới tận cửa phòng đều nghe được, Chúng tôi có hai người ở đây, các anh chị bao nhiêu người. Tiếng nói bất ngờ làm những người mới tới sửng sốt, nhưng hai người đàn ông vẫn im, và cô gái là người trả lời, Tôi nghĩ chúng tôi có bốn người, tôi và đứa bé này, Ai nữa, sao mấy người kia không nói, vợ bác sĩ hỏi, Tôi đây, giọng một người đàn ông thì thào, như thể ông phát âm một cách khó nhọc, Tôi nữa, một giọng nam khác càu nhàu theo với vẻ khó chịu hiện rõ. Vợ bác sĩ nghĩ thầm, Họ cư xử như họ sợ làm quen nhau. Bà nhìn họ co rúm, căng thẳng, cổ họ vươn cao như đang đánh hơi, nhưng thật lạ, điệu bộ họ đều giống nhau, vừa dọa nạt vừa sợ hãi, nhưng sự sợ hãi của người này khác với sự sợ hãi của người kia, và vẻ đe dọa của họ cũng không hẳn giống nhau. Giữa họ có thể đã xảy ra chuyện gì, bà nhủ thầm.

Ngay lúc ấy, một giọng oang oang cộc lốc của một kẻ có vẻ đã quen ra lệnh vang lên. Giọng phát ra từ loa phóng thanh gắn trên cửa họ đã vào. Tiếng “Chú ý” thốt lên ba lần, rồi giọng nói bắt đầu, “Chính phủ rất tiếc đã phải thi hành tối khẩn nhiệm vụ đúng đắn của mình để bảo vệ dân chúng bằng mọi biện pháp khả thi trong cuộc khủng hoảng hiện nay, mọi biểu hiện cho thấy đã có một dịch mù bộc phát, tạm thời được biết là bệnh trắng, và chúng tôi trông cậy vào nghị lực chung và sự cộng tác của mọi công dân để đừng lây lan thêm, giả định là chúng ta đang đối phó với một bệnh lây nhiễm và chúng ta không chỉ đang chứng kiến một loạt biến cố trùng hợp chưa giải thích được. Tập trung lại một chỗ tất cả những người mắc bệnh, và gom trong một khu kế cận nhưng tách biệt tất cả những ai đã có tiếp xúc với họ, là một quyết định đã được cân nhắc cẩn thận. Chính phủ hoàn toàn biết rõ trách nhiệm của mình và hy vọng những ai là đối tượng của thông báo này, hẳn nhiên họ đều là các công dân chính trực, cũng sẽ gánh vác trách nhiệm của mình, hãy nghĩ rằng sự cô lập của họ lúc này, vượt lên trên mọi suy tính vị kỷ, là biểu thị của hành động đoàn kết với toàn thể nhân dân cả nước. Vì thế, chúng tôi yêu cầu mọi người hãy lắng nghe chăm chú các chỉ dẫn sau đây, thứ nhất, đèn sẽ bật sáng ngày đêm, mọi ý định phá rối công tắc đèn đều vô ích, công tắc vô hiệu, thứ hai, ra khỏi tòa nhà mà không được phép sẽ chết tức khắc, thứ ba, trong mỗi phòng có một điện thoại chỉ được dùng để yêu cầu bên ngoài tiếp tế thêm các thứ dùng cho mục đích vệ sinh và sạch sẽ, thứ tư, người bên trong chịu trách nhiệm giặt áo quần của mình bằng tay, thứ năm, mỗi phòng nên bầu người đại diện, đây là một khuyến cáo hơn là một lệnh, người bên trong phải tự tổ chức theo ý mình, miễn là tuân theo các luật lệ nói trên và các quy định chúng tôi sắp thông báo, thứ sáu, mỗi ngày ba lần các thùng thực phẩm sẽ được đặt ở cửa chính, bên phải và bên trái, bên phải cho bệnh nhân và bên trái cho những người bị ngờ lây nhiễm, thứ bảy, tất cả mọi thứ còn thừa đều phải thiêu hủy, và điều này không những bao gồm thực phẩm, mà cả các thùng chứa, bát đĩa và dao muỗng đều được làm bằng vật liệu cháy được, thứ tám, việc thiêu hủy phải làm ở sân trong của tòa nhà hay trên sân tập thể dục, thứ chín, những người bên trong chịu trách nhiệm về các thiệt hại do việc thiêu hủy này gây ra, thứ mười, trong trường hợp cháy ngoài tầm kiểm soát, vì tai nạn hay cố ý, nhân viên cứu hỏa sẽ không can thiệp, mười một, tương tự, những người bên trong không thể trông cậy vào bất kỳ sự can thiệp nào từ bên ngoài nếu bệnh tật bùng phát, hay trong trường hợp hỗn loạn hay xích mích, mười hai, trong trường hợp tử vong, bất kỳ nguyên do nào, những người bên trong sẽ chôn xác trong sân mà không cần bất kỳ lễ nghi thủ tục nào, mười ba, tiếp xúc giữa khu người bệnh và khu ngờ bị lây nhiễm phải thực hiện trong gian giữa của tòa nhà chỗ họ vào, mười bốn, những ai ngờ bị lây nhiễm mà bỗng dưng hóa mù sẽ được chuyển tức khắc sang khu bên kia, mười lăm, thông báo này sẽ được phát lại mỗi ngày vào cùng thời gian vì lợi ích của tất cả những người mới tới. Chính phủ và Tổ quốc trông đợi mọi người nam và nữ làm nhiệm vụ của mình. Chúc ngủ ngon.”

Giữa lúc im lặng sau đó, ta có thể nghe rõ tiếng của đứa bé, Con muốn gặp mẹ con, nhưng câu nói này phát ra vô hồn, như cái máy lặp lại tự động đã để lại trước đó một câu lửng lơ rồi bây giờ bật ra không đúng lúc. Bác sĩ nói, Các chỉ thị vừa đưa ra cho chúng ta không có chỗ nào mơ hồ, chúng ta bị cô lập, có lẽ cô lập nhất từ trước tới nay và không có hy vọng gì ra khỏi nơi đây cho tới khi tìm được thuốc chữa cho bệnh này, Tôi nhận ra giọng ông, cô gái đeo kính đen nói, Tôi là bác sĩ, bác sĩ nhãn khoa, Ông hẳn là bác sĩ tôi đã đến khám hôm qua, tôi nhận ra giọng ông, Đúng, còn cô là ai, Tôi bị viêm màng kết và chắc là chữa khỏi, nhưng bây giờ tôi hoàn toàn mù vì thế chả quan trọng nữa, Còn đứa bé đi với cô là ai, Nó không phải con tôi, tôi không có con, Hôm qua tôi khám một em bé bị mắt lác, phải là em không, bác sĩ hỏi, Phải, chính cháu, câu trả lời của đứa bé thốt ra với giọng uất ức có lý do chính đáng của kẻ không thích thiên hạ nhắc tới dị tật của mình, vì các dị tật đó cũng như bất cứ tật nào khác vừa bị nhắc tới là lập tức trở thành hoàn toàn quá hiển nhiên thay vì khó nhận thấy. Còn ai khác ở đây mà tôi biết nữa không, bác sĩ hỏi, ông đi cùng với vợ đến gặp tôi ở phòng mạch hôm qua có tình cờ cũng ở đây không, cái ông thình lình hóa mù lúc đang lái xe ngoài phố ấy mà, Chính tôi, người đàn ông mù đầu tiên đáp, Còn ai nữa không, xin nói ra, chúng ta phải sống chung ở đây chẳng biết bao lâu nữa, vì thế chúng ta rất cần hiểu nhau. Tên trộm xe lẩm bẩm giữa hai hàm răng, Đúng, đúng, hắn nghĩ thế là đủ để xác nhận sự hiện diện của hắn, nhưng bác sĩ cố nài, Giọng ai tương đối trẻ, chắc anh không phải là bệnh nhân lớn tuổi bị bệnh đục nhãn cầu, Không, bác sĩ, không phải tôi, Làm sao anh bị mù, Tôi mù lúc đang đi bộ trên đường, rồi sao nữa, Thế thôi, tôi đang đi bộ trên đường rồi bỗng dưng hóa mù. Bác sĩ định hỏi có phải chứng mù của anh ta cũng trắng, nhưng dừng lại kịp lúc, để ý làm gì, bất kể anh ta trả lời thế nào, bất kể chứng mù của anh ta trắng hay đen thì họ cũng không ra khỏi chỗ này. Ông ngập ngừng đưa tay về phía vợ và gặp bàn tay bà giữa chừng. Bà hôn lên má ông, không ai thấy vầng trán nhăn đó, cái miệng mím đó, đôi mắt chết đó, như thủy tinh, đang hoảng sợ vì chúng có vẻ như thấy mà không thấy, rồi sẽ tới lượt mình, bà nghĩ, có lẽ ngay khoảnh khắc này, không để mình nói hết câu, bất kỳ lúc nào, như đã xảy ra cho họ, hay có lẽ mình sẽ mù lúc thức dậy, hay mù khi mình nhắm mắt ngủ mà nghĩ mình chỉ thiếp đi.

Bà nhìn bốn người mù, họ đang ngồi trên giường, hành lý nhỏ họ có thể mang theo để dưới chân, đứa bé có cái cặp đi học, mấy người kia đem va li nhỏ, như thể họ mang cho chuyến đi cuối tuần. Cô gái đeo kính đen đang thấp giọng trò chuyện với đứa bé. Bên kia dãy đối diện, sát bên nhau, giữa họ chỉ có một cái giường trống, người đàn ông mù đầu tiên và gã trộm xe ngồi đối diện nhau mà không biết. Bác sĩ nói, Chúng ta đều đã nghe chỉ thị, bây giờ dù chuyện gì xảy ra, chúng ta biết chắc một điều là sẽ không có ai tới giúp mình, vì vậy chúng ta nên bắt đầu tổ chức ngay, vì chẳng bao lâu phòng này sẽ đầy người, phòng này và các phòng khác, Làm sao ông biết ở đây còn phòng khác, cô gái hỏi, Chúng tôi đi khắp nơi trước khi quyết định ở phòng này, chỗ này gần lối vào chính hơn, vợ bác sĩ giải thích trong lúc bóp cánh tay chồng như để nhắc nhở ông phải cẩn thận. Cô gái nói, Thưa bác sĩ, tốt nhất là ông nên đảm đương phòng này, dù sao ông cũng là bác sĩ. Bác sĩ không mắt, không thuốc men thì được tích sự gì, Nhưng ông có thẩm quyền. Vợ bác sĩ mỉm cười, Em nghĩ anh nên nhận, tất nhiên nếu mấy người kia đồng ý, Anh không nghĩ đó là ý hay, Tại sao không, Lúc này ở đây mình chỉ có sáu người, nhưng ngày mai chắc chắn mình sẽ đông hơn, mỗi ngày sẽ có người tới, muốn họ sẵn sàng chấp nhận quyền của một người mà họ không chọn là quá đáng, hơn nữa lại là người chả giúp gì được cho họ để họ phải kính trọng trong khi đòi họ phải tự nguyện chấp nhận quyền của anh và luật lệ của anh, Thế thì sống ở đây sẽ vất vả, Nếu chỉ vất vả thôi là còn may lắm. Cô gái đeo kính đen nói, Tôi không có ý xấu, nhưng nói thật, thưa bác sĩ, ông nói đúng, tình thế này sẽ là thân ai nấy lo.

Vì bị những lời nói này làm xúc động hay vì không kiềm chế được giận dữ của mình nữa, một trong hai người đàn ông đứng bật dậy, Thằng này là cớ sự cho bất hạnh của bọn mình, nếu bây giờ tôi thấy thì tôi sẽ cho nó một trận, gã vừa gầm lên, vừa chỉ về phía gã nghĩ là chỗ của người đàn ông kia. Gã không lệch bao nhiêu, nhưng cử chỉ cường điệu của gã khôi hài vì ngón tay chỉ trỏ cáo buộc của gã chĩa vào cái bàn ngủ vô tội. Bình tĩnh, bác sĩ nói, chẳng ai có lỗi trong nạn dịch, mọi người đều là nạn nhân, Phải chỉ tôi đừng tử tế, phải chỉ tôi đừng giúp đưa hắn về nhà thì tôi vẫn còn cặp mắt quý báu của mình, Anh là ai, bác sĩ hỏi, nhưng kẻ phàn nàn không trả lời và lúc này có vẻ bực mình vì đã nói. Khi ấy người đàn ông kia nói, Đúng, hắn đưa tôi về nhà, nhưng rồi lợi dụng hoàn cảnh của tôi để ăn cắp xe tôi, Nói láo, tao không ăn cắp, Gần như chắc chắn là anh lấy, Nếu có ai cuỗm xe mày thì không phải là tao, phần thưởng cho hành động tử tế của tao là mù, vả lại, tao muốn biết nhân chứng đâu. Cãi nhau thế này chả giải quyết được gì, vợ bác sĩ nói, chiếc xe ở bên ngoài, hai ông ở đây, tốt hơn là nên hòa hoãn, đừng quên là chúng ta sẽ phải sống chung ở đây, Các ông bà bỏ tôi ra, người đàn ông mù đầu tiên nói, tôi qua phòng khác, càng xa càng tốt cái thằng lưu manh có thể ăn cướp của một người mù, hắn nói hắn bị mù vì tôi, ôi dào thì cứ để cho hắn mù, ít nhất cũng cho thấy thế gian này còn công lý. Ông xách va li lên, lết chân để khỏi vấp và bàn tay kia dò dẫm, ông tiến dọc theo lối đi giữa hai dãy giường, Mấy phòng kia ở đâu, ông hỏi, nhưng không nghe câu trả lời nào nếu có, vì ông bỗng thấy mình bị đấm đá dữ dội, gã ăn cắp xe đang ra sức thi hành lời đe dọa trả thù của hắn đối với người đàn ông đã gây nên mọi bất hạnh cho hắn. Phút đầu nằm trên, phút sau nằm dưới, họ lăn lộn trong chỗ chật hẹp, thỉnh thoảng va đụng chân giường, trong khi ấy đứa bé mắt lác lại hoảng sợ kêu khóc gọi mẹ. Vợ bác sĩ nắm cánh tay chồng, bà biết một mình bà sẽ không thể thuyết phục họ ngưng cãi nhau, bà dẫn ông ra lối đi tới chỗ hai đối thủ đang điên tiết thở hổn hển vật nhau dưới đất. Bà dắt tay chồng, chính bà nắm lấy người đàn ông mù mà bà thấy dễ đối phó hơn, và sau nhiều cố gắng, họ xoay xở tách rời hai gã này. Các ông cư xử ngu xuẩn, bác sĩ giận dữ nói, nếu các ông định biến chỗ này thành địa ngục thì các ông đang làm đúng cách đấy, nhưng nhớ là mình phải tự lo lấy thân ở đây, chúng ta không trông mong gì bên ngoài giúp, các ông nghe chưa, Hắn ăn cắp xe tôi, người đàn ông mù đầu tiên rên ri, ông ta bị đánh nặng hơn, Thôi đi, thì đã sao, vợ bác sĩ nói, ông đâu còn lái xe được nữa lúc chiếc xe bị mất, ừ đúng, nhưng xe của tôi, thằng đểu này lấy, nó để ở đâu ai mà biết được, Rất có thể chiếc xe được tìm thấy ở chỗ anh này hóa mù, bác sĩ nói, Ông ranh lắm, bác sĩ, dạ phải, chả ngờ gì nữa, tên trộm nói lanh lảnh. Người đàn ông mù đầu tiên làm một cử chỉ như để thoát khỏi bàn tay đang nắm ông nhưng không thật cố gắng, như biết rằng nỗi bực tức của ông dù chính đáng cũng chẳng lấy lại được chiếc xe cho ông và cũng chả phục hồi lại thị lực của ông. Nhưng tên trộm đe dọa, Nếu mày nghĩ mày sẽ được xí xóa là mày lầm lắm, ừ, tao ăn cắp xe mày, nhưng mày ăn cắp mắt của tao, vậy ai là thằng ăn cắp hơn, Đủ rồi, bác sĩ gạt đi, chúng tôi ở đây đều mù và chúng tôi không buộc tội hay trách cứ ai, Tôi chả để ý tới bất hạnh của thiên hạ, tên trộm khinh khinh đáp, Nếu ông muốn qua phòng khác, bác sĩ nói với người đàn ông mù đầu tiên, vợ tôi sẽ dắt ông qua đó, bà ấy biết đường rõ hơn tôi, Thôi, cảm ơn, tôi đổi ý, tôi muốn ở lại phòng này. Tên trộm chế nhạo ông, Thằng nhóc sợ ở một mình nhỡ ông ba bị tới bắt, Đủ rồi, bác sĩ mất kiên nhẫn quát, Ê, nghe tôi đây, bác sĩ, tên trộm cằn nhằn, mình ở đây đều bình đẳng, ông không được ra lệnh cho tôi, Chẳng ai ra lệnh cả, tôi chỉ yêu cầu anh để cho người đàn ông đáng thương này được yên, Được, được, nhưng coi chừng khi ông đối xử với tôi, tôi không dễ xử khi có ai kỳ đà cản mũi tôi đâu, tôi là bạn tốt mà ông muốn gặp, nhưng là kẻ thù tệ hại nhất mà ông có thể có. Với động tác và cử chỉ hùng hổ, tên trộm lần mò tìm cái giường hắn đã ngồi lúc nãy, đầy va li của hắn xuống gầm giường, rồi tuyên bố, Tôi đi ngủ, như thể cảnh cáo họ, Mấy người nên ngó chỗ khác, tôi sắp cởi quần áo. Cô gái đeo kính đen nói với đứa bé mắt lác, Cháu cũng nên đi ngủ đi, nằm bên này, ban đêm nếu cháu cần gì thì gọi cô, Cháu muốn đi đái, đứa bé nói. Nghe nó nói, mọi người chợt cảm thấy mót tiểu, và ý nghĩ của họ ít nhiều đều như sau, Bây giờ làm sao đối phó với vấn đề này, người đàn ông mù đầu tiên mò mẫm dưới gầm giường để tìm cái bô, nhưng đồng thời hy vọng đừng tìm thấy vì ông sẽ ngượng nếu phải đi tiểu trước mặt người khác, chả phái vì họ sẽ thấy ông, tất nhiên, nhưng tiếng một người đang đái là hớ hênh, không thể lầm, trong việc này đàn ông may mắn hơn, ít nhất họ có thể dùng một chiến lược mà đàn bà không có. Tên trộm đã ngồi xuống giường và lúc này hắn nói, Cứt thật, trong này phải đi đái ở đâu, Nói năng giữ mồm giữ miệng, ở đây có trẻ con, cô gái đeo kính đen phản đối, Phải rồi cưng, nhưng nếu cưng không tìm được cầu tiêu thì chả mấy chốc thằng bé của cưng sẽ tè ra quần. Vợ bác sĩ xen vào, Có lẽ tôi tìm được nhà vệ sinh, tôi nhớ đã ngửi thấy nó, Tôi sẽ đi với bà, cô gái đeo kính đen vừa nói vừa nắm tay đứa bé, Tôi nghĩ tốt nhất tất cả chúng ta cùng đi, bác sĩ nhận xét, khi ấy chúng ta sẽ biết đường khi cần đi, Tôi biết ông nghĩ gì, tên trộm xe nghĩ thầm mà không dám nói ra, ông đâu có muốn bà vợ nhỏ nhắn của ông phải dắt tôi đi đái mỗi lần tôi mót. Ngụ ý ngầm sau ý nghĩ này làm hắn hơi cương cứng khiến hắn ngạc nhiên, như thể bị mù lẽ ra đã làm mất hay giảm dục vọng. Tốt, hắn nghĩ, không mất hết, rốt cuộc giữa chết và bị thương vẫn có lối thoát, và lơ đãng ra khỏi cuộc đối thoại, hắn bắt đầu mơ màng. Hắn chẳng mơ được lâu, bác sĩ đã nói, Mình làm thành một hàng, vợ tôi sẽ dẫn đầu, mọi người đặt tay lên vai người phía trước thì sẽ không sợ lạc. Người đàn ông mù đầu tiên nói lớn, Tôi không đi bất kỳ đâu với hắn, hiển nhiên ám chỉ gã lưu manh đã ăn cắp của ông.

Tìm nhau hay tránh nhau, họ di chuyển một cách khó khăn trong lối đi hẹp giữa hai dãy giường, càng khó hơn vì vợ bác sĩ phải đi tới như thể bà bị mù. Cuối cùng, tất cả đã vào hàng, cô gái đeo kính đen dắt tay đứa bé mắt lác, rồi tới tên trộm mặc quần áo lót, bác sĩ đi sau hắn, và sau hết, lúc này yên tâm không sợ bị tấn công nữa, là người đàn ông mù đầu tiên. Họ tiến rất chậm, như không tin tưởng người đang dẫn họ, bàn tay để không dò dẫm vô ích, tìm chỗ vịn vững chắc, một bức tường, một khung cửa. Đi sau cô gái đeo kính đen, tên trộm bị kích thích vì mùi nước hoa cô tỏa ra và nhớ hắn vừa mới cương cứng, hắn quyết định sử dụng đôi tay, một tay mơn trớn gáy bên dưới mái tóc cô, tay kia công khai và thô bạo vuốt ve ngực cô. Cô vặn vẹo đầy hắn ra, nhưng hắn nắm chặt cô. Khi ấy cô gái đá ngược ra phía sau thật mạnh. Gót giày cô nhọn như cây dùi đâm thủng da đùi để trần của tên trộm khiến hắn kêu lên ngạc nhiên đau đớn. Chuyện gì vậy, vợ bác sĩ vừa hỏi vừa quay lại, Tôi vấp, cô gái đeo kính đen đáp, hình như tôi làm người phía sau bị thương. Máu đã thấm qua kẽ ngón tay tên trộm đang rên rỉ và chửi bới, hắn đang cố hiểu hậu quả hành động hung hãn của cô, Tôi bị thương, con chó cái này không ngó chỗ đặt chân của nó, Còn mày không nhìn chỗ đặt tay của mày, cô gái đáp xẵng. Vợ bác sĩ hiểu chuyện, thoạt tiên bà mỉm cười, nhưng rồi bà thấy vết thương gớm ghiếc, máu nhỏ xuống chân tên gian ác tội nghiệp, và họ không có peroxide, iodine, thuốc bột, băng, thuốc sát trùng, không có gì cả. Hàng người bây giờ rối loạn, bác sĩ hỏi, vết thương ở đâu, Đây, Đây là đâu, Trên chân tôi, ông không thấy à, con chó cái này lụi gót giày của nó vào tôi, Tôi vấp, không sao gượng được, cô gái lặp lại trước khi bực tức thốt ra, Thằng côn đồ rờ rẫm tôi, nó nghĩ tôi là hạng đàn bà gì chứ. Vợ bác sĩ xen vào, vết thương này cần được rửa sạch và băng lại ngay, Ở đâu có nước, tên trộm hỏi, Trong bếp, trong bếp có nước, nhưng mình không phải đi hết cả, chồng tôi và tôi sẽ đưa anh ta tới đó, người khác đợi ở đây, chúng tôi sẽ trở lại ngay, Cháu muốn đi đái, đứa bé nói, Cố nhịn một tí, các bác sẽ quay lại ngay. Vợ bác sĩ biết bà phải rẽ sang bên phải, rồi sang bên trái, rồi theo một hành lang hẹp tạo thành góc vuông, bếp ở phía cuối. Sau vài bước bà giả vờ mình lầm, ngừng lại, lùi bước, rồi nói, À, bây giờ tôi nhớ rồi, và từ đó họ đi thẳng tới bếp, không nên mất thì giờ thêm nữa, vết thương đang chảy nhiều máu. Thoạt tiên, nước bẩn trong vòi chảy ra, một lúc sau nước mới trong. Nước ấm và tanh, như đã hôi thối từ trong ống, nhưng gã bị thương thở phào nhận lấy. Vết thương nom ghê tởm. Bây giờ làm sao mình băng chân anh ta, vợ bác sĩ hỏi. Dưới bàn có mấy miếng giẻ bẩn chắc dùng để lau sàn nhà, dùng nó làm băng là dại, ở đây hình như chẳng có gì, bà vừa nói vừa giả vờ cố tìm kiếm, Nhưng để tôi như thế này đâu có được, bác sĩ, máu sẽ không ngưng chảy, làm ơn giúp tôi, và tha lỗi cho tôi nếu lúc nãy tôi thô bỉ với ông, tên trộm rên rỉ, Chúng tôi đang cố giúp anh, nếu không chúng tôi đã chẳng tới đây, bác sĩ nói, rồi ông ra lệnh cho hắn, Cởi áo lót anh ra, chả còn cách nào khác. Gã bị thương lẩm bẩm hắn cần áo lót, nhưng đành cởi ra. Vợ bác sĩ lập tức làm thành băng quấn quanh đùi hắn, kéo chặt và cố dùng vai áo và đuôi áo để buộc thành một cái nút thô sơ. Một người mù không dễ dàng thực hiện động tác đó, nhưng bà không còn tâm trạng nào để phí thời giờ giả vờ nữa, già vờ lạc là đủ rồi. Tên trộm cảm thấy có điều gì bất thường, đúng ra bác sĩ phải băng vết thương, dù ông chỉ là bác sĩ nhãn khoa, nhưng nỗi an ủi biết được băng bó đã xua tan đi mối nghi ngờ mơ hồ vừa thoáng qua đầu hắn. Hắn khập khiễng theo họ quay lại nhập với mấy người kia, và khi tới nơi, vợ bác sĩ thấy ngay rằng đứa bé mắt lác không nín được lâu hơn và đã đái ra quần. Người đàn ông mù đầu tiên cũng như cô gái đeo kính đều không biết. Một vũng nước tiểu loang dưới chân đứa bé, gấu quần nó vẫn còn nhỏ giọt. Nhưng làm như chẳng có chuyện gì xảy ra, vợ bác sĩ nói, Nào mình đi tìm nhà vệ sinh. Người mù đưa tay ra tìm nhau, trừ cô gái đeo kính đen tỏ ý rõ là cô không có ý định đi trước thằng vô liêm sỉ đã rờ rẫm cô, cuối cùng họ xếp thành hàng, tên trộm đổi chỗ với người đàn ông mù đầu tiên, bác sĩ đi giữa họ. Tên trộm khập khiễng nặng hơn và hắn kéo lết chân. Băng chặt làm hắn khó chịu, và vết thương đập rộn lên như thể tim hắn đã đổi chỗ và nằm dưới đáy một cái hố nào đó. Cô gái đeo kính đen một lần nữa dắt tay đứa bé, nhưng nó cố dang xa, sợ có ai khám phá ra tai nạn của nó, như bác sĩ lẩm bẩm, Có mùi nước tiểu ở đây, và vợ ông cảm thấy nên xác nhận cảm giác của ông, Đúng, có mùi, bà không thể nói mùi bay ra từ nhà vệ sinh vì họ vẫn còn khá xa, và vì phải cư xử như bà bị mù, bà không thể tiết lộ mùi khai phát ra từ quần ướt của đứa bé.

Khi tới nhà vệ sinh, cả đàn ông lẫn đàn bà đều đồng ý đứa bé nên là người đi tiểu trước tiên, nhưng rốt cuộc đàn ông vào cùng một lúc mà không phân biệt tuổi tác hay ai mót hơn, chỗ đi tiểu là chung, phải có một chỗ như vậy, ngay cả là nhà vệ sinh. Phụ nữ vẫn ở ngoài cửa, họ được biết là có sức chịu đựng hơn, nhưng chuyện gì cũng có giới hạn, và vợ bác sĩ gợi ý ngay, Có lẽ còn phòng vệ sinh khác, nhưng cô gái đeo kính đen nói, Phần tôi thì tôi đợi được, Tôi cũng vậy, người đàn bà kia nói, rồi im lặng, rồi họ bắt đầu nói, Làm sao cô bị mù, Như mọi người, bỗng dưng tôi không thấy, Lúc đó cô ở nhà, Không, Vậy nó xảy ra lúc cô rời phòng mạch của chồng tôi, Gần như vậy, Cô nói gần như vậy nghĩa là sao, Nó không xảy ra tức khắc, Cô có thấy đau không, Không, không đau nhưng khi tôi mở mắt thì tôi mù, Với tôi thì khác, Bà nói khác là thế nào, Mắt tôi không nhắm, tôi hóa mù lúc chồng tôi lên xe cứu thương, May quá, May cho ai, Cho chồng bà, như vậy ông bà có thế ở gần nhau, Như vậy thì tôi cũng may, Vâng, Cô có gia đình chưa, Chưa, tôi không nghĩ bây giờ sẽ có cưới hỏi gì nữa, Nhưng chứng mù này rất bất thường, rất lạ đối với kiến thức khoa học tới nỗi nó không thể kéo dài mãi được. Còn giả sử chúng ta sẽ như thế này suốt đời, Chúng ta, Mọi người, Như thế thì thật kinh khủng, một thế giới đầy người mù, Nghĩ tới chịu không nổi.

Đứa bé mắt lác là người đầu tiên ra khỏi phòng vệ sinh, thậm chí nó chẳng cần đi vào đó. Nó đã vén quần lên giữa đùi và cởi vớ. Nó nói, Cháu đây, khi ấy cô gái đeo kính đen đi tới hướng tiếng nói, một, hai lần không thành công, nhưng tới lần thứ ba tìm thấy bàn tay quờ quàng của đứa bé. Không lâu sau, bác sĩ xuất hiện, rồi người đàn ông mù đầu tiên, một người trong bọn họ hỏi, Mọi người khác đâu, vợ bác sĩ đã cầm cánh tay chồng, cô gái đeo kính đen sờ và nắm lấy cánh tay kia của ông. Trong khoảnh khắc, người đàn ông mù đầu tiên không có ai bảo vệ, rồi có người đặt tay lên vai ông. Chúng ta có đây cả chứ, vợ bác sĩ hỏi, Anh chàng bị thương ở chân đã ở lại để thỏa mãn nhu cầu khác, chồng bà đáp. Khi ấy cô gái đeo kính đen nói, Có lẽ có phòng vệ sinh khác, tôi nhịn không được, xin thứ lỗi, Mình đi tìm, vợ bác sĩ nói, và họ nắm tay nhau đi. Trong vòng mười phút họ quay lại, họ đã tìm thấy một phòng khám bệnh có buồng vệ sinh riêng. Tên trộm đã xuất hiện, than vãn là lạnh và đau ở chân. Họ lại sắp hàng cũng theo thứ tự như khi họ đến, ít khó khăn hơn trước và không gặp rắc rối nào, họ trở về khu bệnh nhân. Khéo léo nhưng không tỏ ra, vợ bác sĩ giúp từng người tới giường họ đã chiếm trước đó. Trước khi vào phòng, như thể hiển nhiên đối với mọi người, bà đề nghị cách dễ nhất cho mỗi người để tìm chỗ của họ là đếm số giường từ lối vào, bà nói, Giường chúng tôi là hai giường cuối bên tay phải, giường mười chín và hai mươi. Người đầu tiên tiến xuống lối đi là tên trộm. Hầu như trần truồng, hắn run rẩy khắp người và nôn nóng muốn giảm bớt đau ở chân, đủ lý do cho hắn được đi trước. Hắn đi từ giường này tới giường khác, mò mẫm trên sàn để tìm va li của hắn, và khi nhận ra, hắn nói lớn, Đây rồi, rồi nói thêm, Mười bốn, Bên nào, vợ bác sĩ hỏi, Bên trái, hắn đáp, một lần nữa ngạc nhiên một cách mơ hồ, như thể bà lẽ ra nên biết mà không phải hỏi. Người đàn ông mù đầu tiên đi kế tiếp. Ông biết giường ông cách tên trộm một giường và cùng bên. Ông không sợ ngủ gần hắn nữa, chân hắn trong tình trạng tồi tệ như thế, và xét theo tiếng rên rỉ và thở dài của hắn, ông thấy khó lòng đổi chỗ. Khi tới nơi, ông nói, Mười sáu, bên trái, rồi nằm xuống mặc nguyên quần áo. Khi ấy cô gái đeo kính đen thấp giọng năn nỉ, Chúng tôi có thể ở cạnh ông bà phía bên kia được không, ở đó chúng tôi cảm thấy yên tâm hơn. Bốn người cùng tiến tới và chẳng bao lâu yên chỗ. Vài phút sau, đứa bé mắt lác nói, Cháu đói, và cô gái đeo kính đen thì thào, Ngày mai, ngày mai mình sẽ tìm thấy thức ăn, bây giờ đi ngủ. rồi cô mở túi xách của mình, tìm cái chai nhỏ cô đã mua ở hiệu thuốc. Cô gỡ kính, ngửa đầu ra sau và cứ mở to mắt, tay này giữ tay kia, cô nhỏ thuốc tra mắt. Không phải giọt thuốc nào cũng đều vào mắt cô cả, nhưng bệnh viêm màng kết chẳng mấy chốc sẽ khỏi nhờ cách điều trị cẩn thận đó.