hông muốn Ivors thấy mình bực mình, Gabriel giả vờ chú ý nghe nhạc và nhảy một cách thích thú, tránh đôi mắt soi mói của Ivors. Khi điệu nhạc đổi đoàn người khiêu vũ nắm tay nhau thành một vòng tròn Ivors nắm chặt bàn tay Gabriel và nhìn chàng đấu dịu cho đến khi Gabriel hiểu ý mĩm cười. Nhạc lại đổi, vòng tròn trở thành từng cặp trên sàn, Ivors nhón chân nói nhỏ vào tai Gabriel

- Anh chỉ là một người Anh trên đất Ái nhĩ lan! Bản nhạc dứt, Gabriel bước đến nói chuyện với mẹ Freddy Malins đang ngồi ở một góc phòng. Bà đã già, người nhỏ con, thân hình chắc chắn, mái tóc trắng như tuyết. Khi bà nói, lời chập vào nhau giọng khàn khàn như Freddy. Có người cho bà biết hôm nay Freddy có mặt và không say lắm. Gabriel hỏi thăm bà đi qua eo biển có say sóng không.

Bà ở với gia đình cô con gái tại Glasgow, mỗi năm về Dublin thăm một lần. Bà nói biển đẹp và ông thuyền trưởng đối đãi rất lịch sự với bà. Bà tả ngôi nhà xinh đẹp của con gái ở Glagow và các bạn của con bà. Bà vui miệng kể chuyện này sang chuyện khác không ngừng làm Gabriel thấy vui lây quên sự bực mình với cô Ivors mấy phút trước. Ivors vốn là một phụ nữ dễ thương, nhưng cái gì cũng có lúc.

Gabriel nghĩ, đáng ra chàng không nên trả lời cô như vậy. Nhưng cô ta đâu có quyền xem mình là "Một người Anh trên đất Ái nhĩ lan" trước mặt người khác dù là nói đùa. Cô không coi mình ra gì, cật vấn và nhìn mình bằng đôi mắt xoi mói. Gabriel thấy vợ lách giữa mấy cặp đang nhảy vanxơ tiến về phía chàng. Đến gần nàng nói khẻ.

- Gabriel, dì Kate hỏi anh có muốn cắt thịt ngỗng như thường lệ không. Cô Daly cắt đùi thịt lợn ướp khô, còn em cắt bánh putđinh.

- Được, được, Gabriel trả lời.

- Sau bản vanxơ này dì Kate sẽ nhờ mấy người trẻ tuổéi chuẩn bị phòng ăn.

- Em có nhảy không?

Gabriel hỏi

- Có. Anh không thấy em nhảy sao?

Anh trao đổi gì có vẻ gay cấn với Molly Ivors vậy?

- Có gì gay cấn đâu. Sao em hỏi vậy?

Ivors có nói gì với em hả?

- Đại ý như vậy, Gretta lảng sang chuyện khác, em đang thuyết phục ông D'Arcy hát. Em nghĩ ông ta quá tự hào giọng hát của mình.

- Anh không tranh luận gì với cô ta cả, Gabriel trở lại câu chuyện, cô ta mời chúng ta về miền tây Ái nhĩ lan chơi và anh cho biết anh không đi được. Gretta vỗ tay thích thú.

- Đi đi anh. Em muốn có dịp về thăm Galway.

- Em muốn đi thì đi, anh không đi được, Gabriel lạnh nhạt trả lời Gretta nhìn chồng một giây, rồi quay qua nói với bà Malins

- Thôi, tôi xin để ông chồng yêu quí của tôi hầu chuyện bà. Nói xong Gretta lách qua sàn nhảy đầy người bước ra khỏi phòng. Bà Marlins không tỏ ý quan tâm đến Gretta, tiếp tục nói về cảnh đẹp ở Scotland cho Gabriel nghe. Năm nào con rễ bà cũng mời gia đình bà lên Scotland nghỉ hè và đi câu cá. Rễ bà câu cá rất giỏi. Có hôm ảnh câu được một con cá lớn mấy người đàn ông ở cùng khách sạn đã nấu một bữa ăn rất ngon.

Gabriel chỉ nghe bà nói cho có chuyện. Khách sắp dùng cơm tối, chàng nghĩ đến bài nói chuyện, nói gì và trích dẫn gì. Thấy Freddy Malins đến nói chuyện với mẹ Gabriel nhường ghế cho Freddy, bước đến khung cửa sổ, nhìn ra bên ngoài. Sàn nhảy đã vắng, một số khách nhảy đã thấm mệt đứng thành từng nhóm nói chuyện với nhau. Phòng giải khát bên cạnh đang được dọn dẹp, tiếng bát đĩa dao nghe lách cách sau lưng.

Gabriel đưa ngón tay gõ gõ vào kính cửa sổ. Bên ngoài trời lạnh, yên tĩnh, thật nên thơ. Ước gì lúc này được tự do thả bộ dọc bờ sông, ra phía công viên nhìn tuyết phủ trên cành cây và nhìn chiếc mũ tuyết trắng lớn trên pho tượng tướng Wellington. Được ở ngoài đó lúc này thích hơn ở đây ăn cơm nhiều.

Gabriel nghĩ đến mấy điểm chính của bài nói chuyện: Tính hiếu khách của người Ái nhĩ lan, những kỷ niệm đau buồn của đất nước, trích dẫn Browning... Gabriel lẩm bẩm câu văn chàng viết trong mục phê bình văn học mới đây:

"Đọc thơ ông như nghe một điệu nhạc bi hùng làm tâm hồn người nghe trăn trở." Ivors khen hay. Cô ta khen thật không?

Ivors có một đời sống cho riêng cô không hay chỉ sống để rao giảng điều cô ta tin tưởng?

Giữa hai người chưa hề có chuyện bất hòa cho đến hôm nay. Gabriel thấy khó chịu khi nghĩ đến chốc nữa đây Ivors sẽ nhìn chàng chòng chọc với đôi mắt nghi ngờ khi chàng nói. Có thể cô ta mong chàng làm cho cử tọa thất vọng. Một ý nghĩ thoáng qua làm Gabriel can đảm.

Chàng sẽ gián tiếp nhắc đến dì Kate và dì Julia, thí dụ như: Thưa quí vị, không phải thế hệ trước chúng ta lúc nào cũng hoàn hảo nhưng theo tôi họ có một số đức tính như hiếu khách, trào phúng và nhân bản mà thế hệ trẻ chúng ta hôm nay thiếu. Câu đó dành cho Ivors, nghĩ đến đó Gabriel thấy khoái trá, chàng không quan tâm đến việc hai bà dì của chàng chỉ là hai người đàn bà tầm thường thôi.

Gabriel chú ý đến tiếng rì rào quanh mình. Ông Browne đang đưa dì Julia bước vào phòng. Tay dì dựa vào cánh tay của ông Browne, miệng mĩm cười, đầu ngẩng cao tự tin. Cử tọa vỗ tay khuyến khích cho đến khi dì Julia đến gần bên cây đàn piano.

Mary Jane ngồi vào chiếc ghế trước cây đàn, dì Julia nghiêm trang quay về phía cử tọa bắt đầu thử giọng trong khi tiếng rì rào trong phòng tắt dần chờ đợi. Gabriel nhận ra điệu nhạc. Đó là bài Arrayed for the Bridal rất ưa thích của dì Julia.

Giọng hát của dì âm vang trong căn phòng mang sức sống đến cho bài hát ngay từ lúc bắt đầu với giọng hát mạnh mẽ trong trẻo, và mặc dù dì hát nhanh dì không nuốt một âm nhỏ nào. Không nhìn dì, chỉ nghe giọng hát người nghe có cảm tưởng như đang bay bổng giữa từng mây một cách an toàn đầy khoái cảm. Gabriel nhiệt liệt vỗ tay tán thưởng cùng với cử tọa khi bài hát vừa dứt.

Từ phòng giải khát tiếng vỗ tay tiếp sức nổ như pháo ran. Sự tán thưởng của cử tọa làm khuôn mặt dì Julia ửng hồng khi dì cúi xuống khép tập nhạc bìa da đã cũ trên có khắc hai chữ đầu tên dì. Freddy Malins nghiêng nghiêng đầu thưởng thức khi nghe hát vẫn còn vỗ tay một mình khi tiếng vỗ tay trong phòng đã tắt vừa bày tỏ sự thán phục với mẹ trong khi bà Malins gật gật đầu đồng ý. Sau cùng, Freddy thôi vỗ tay tiến đến bên dì Julia hai tay cầm đôi tay dì và lắp bắp nói không thành lời.

- Tôi vừa nói với mẹ tôi tôi chưa bao giờ nghe dì hát hay như hôm nay, chưa bao giờ! Dì có tin tôi không?

Đó là sự thật. Tôi nói với danh dư, ĩ đó là sự thật. Tôi chưa bao giờ nghe giọng của dì có hồn và trong trẻo như hôm nay, chưa bao giờ!

- Dì Julia cười thỏa mãn, nói vài lời cám ơn và rút đôi bàn tay ra khỏi đôi bàn tay của Freddy. Ông Browne đến gần dì Julia, khoác cánh tay phải qua lưng dì như cung cách của một người trình hàng cho khách.

- Xin giới thiệu, Julia Morkan, một khám phá mới của tôi. Nói xong, ông Browne thích thú cười một mình. Freddy ngoảnh nhìn ông Browne nói,

- Anh Browne, công bình mà nói khám phá của anh không có gì đặc sắc. Từ trước đến nay tôi chưa nghe dì Julia hát hay bằng một nửa hôm nay. Và đó là một sự thật không ai có thể chối cãi.

- Tôi đồng ý, ông Browne nói, giọng hát của dì Julia càng ngày càng có sức lôi hút. Dì Julia nhún vai, nói một cách tự hào

- Nếu nói về giọng hát, ba mươi năm trước cũng chưa có ai chê giọng tôi.

- Tôi thường nói với Julia, dì Kate lên tiếng một cách dứt khoát, Julia đã phí phạm quá nhiều thì giờ với ca đoàn. Dì Kate nhìn mọi người tìm sự đồng tình trong khi dì Julia nhìn phía trước một cách bâng quơ, môi hé cười như nhớ lại những năm tháng cũ.

- Dì Kate nói tiếp, đáng ra người ta không nên khai thác Julia như vậy, hát cho ca đoàn ngày này qua ngày khác, đêm này qua đêm khác. Ngày lễ Giáng sinh hát từ sáu giờ sáng. Và để làm gì?

- Không phải để vinh danh Chúa sao Cô Kate?

Mary Jane hỏi, quay mình trên chiếc ghế đang ngồi, nhỏ nhẹ mĩm cười.

- Cô biết vì nhân danh Chúa, nhưng cô thấy phụ nữ hát suốt đời sau cùng đức Giáo hoàng vẫn trọng phái nam hơn. Cứ cho rằng đức Giáo hoàng làm theo luật giáo hội, nhưng không công bằng, Mary Jane, không đúng.

Dì Kate còn muốn bênh em vì đó là chuyện dì ấm ức từ lâu, nhưng Mary Jane dịu dàng nói lảng sang chuyện khác khi thấy mấy người vừa nhảy xong bước vào phòng.

- Dì Kate, dì có biết dì làm phật lòng ông Browne không?

Ông ta tin khác. Dì Kate quay lại nhìn ông Browne đang cười ngất vì nghe người ta bàn đến cách tổ chức tôn giáo của mình, vội vàng nói

- Tôi không muốn nói đức Giáo hoàng sai. Tôi là một phụ nữ tầm thường không có quyền nghĩ vậy. Nhưng trong đời sự biết ơn và sự lịch sự tối thiểu là điều cần phải giữ. Nếu tôi là Julia tôi sẽ nói thẳng với các Cha như vậy.

- Thôi, dì Kate! Mary Jane nói, ai cũng đang đói bụng, và khi đói người ta dễ nổi cáu.

- Và khi khát người ta cũng dễ nổi cáu như đói, ông Browne chêm vào.

- Vậy nên đi ăn cái đã, Mary Jane nói, sau sẽ tranh luận tiếp. Trước cửa phòng giải khát đã dọn thành phòng ăn Gabriel thấy vợ và Mary Jane đang thuyết phục cô Ivors ở lại dùng cơm. Nhưng Ivors đã đội mũ và đang gài nút áo choàng không muốn ở lại. Cô không thấy đói và đã trễ đối với cô.

- Chỉ mười phút thôi, Molly, bà Conroy nói, không trễ giờ của cô đâu.

- Ăn một cái gì đi, Mary Jane nói, sau khi đã nhảy nhiều như vậy.

- Tôi xin lỗi, cô Ivors nói, tôi không ở lại được.

- Tôi nghĩ cô không được vui hôm nay, Mary Jane nói một cách thất vọng.

- Vui hơn thường lệ là đằng khác, Ivors nói, nhưng tôi phải đi thôi.

- Nhưng cô về bằng gì?

Bà Conroy hỏi.

- Chỉ đi hai bước dọc bờ sông là tới. Do dự một chút, Gabriel nói,

- Cô Ivors, nếu cô phải về, tôi xin phép được đưa cô về nhà.

- Xem như tôi không nghe đề nghị của anh, Ivors nói lớn, nửa đùa nửa nghiêm trang. Xin quí vị dùng cơm ngon miệng và đừng quan tâm tới tôi. Tôi tự lo được.

- Cô thật là một người phụ nữ khó hiểu, Molly, bà Conroy thẳng thắng nói.

- Xin chào tất cả mọi người, cô Ivors bật cười thốt lên lời chào bằng tiếng Ái nhĩ lan và chạy nhanh xuống thang lầu. Mary Jane nhìn theo Ivors hơi thắc mắc, trong khi bà Conroy nghiêng mình trên tay dựa cầu thang chờ nghe tiếng cửa mở. Gabriel tự hỏi không biết có phải vì chàng đề nghị đưa về mà Ivors vội vàng như vậy. Nhưng Ivors không tỏ vẻ bực mình, cô cười vui vẻ khi ra về đôi mắt nhìn thẳng vào các bậc thang như chẳng bận tâm điều gì. Vào lúc đó đì Kate từ phòng ăn bước ra khoát tay hỏi một cách vội vàng.

- Gabriel đâu rồi?

Thực khách chờ mà không thấy ai cắt ngỗng cả.

- Tôi đây! Gabriel hăng hái lên tiếng tưởng chừng sẵn sàng cắt bao nhiêu con ngỗng cũng được. Nói xong, Gabriel nhanh nhẹn buớc vào phòng ăn.

Một con ngỗng nướng vàng rực nằm ở một đầu bàn, đầu kia một đùi lợn muối đã bóc da, phía dưới còn dính giấy đặt trên một cái rá, trên rắc rau thơm, hạt tiêu nghiền nhỏ và các mẫu bánh mì dòn, bên cạnh là một đĩa lớn thịt bò ướp cay hình tròn đã được cắt thánh từng lát. Trên bàn giữa hai thức ăn chính là các thức phụ: Hai tảng thạch, một đỏ một vàng đúc hình dáng một tu viện, một đĩa lớn đựng nhiều miếng bánh plan, một hũ mức mầu đỏ, một đĩa hình lá cây mầu xanh trên có nhiều chùm nho tím và hột hạnh đào lột vỏ.

Gabriel mạnh dạn ngồi xuống ở đầu bàn, một tay đặt lưỡi dao đúng vị trí, tay kia đẩy mạnh nĩa để giữ con ngỗng quay không di chuyển được, và cắt từng lát thịt thơm phức. Gabriel thấy hứng thú làm một việc chàng quen làm, trước chiếc bàn đầy thức ăn và mọi người đang chờ đợi.

- Cô Furlong, Gabriel hỏi, cô muốn cánh hay thân.

- Cho tôi một lát nhỏ nơi thân.

- Còn cô Higgins?

- Cám ơn ông Conroy, tôi không ăn thịt ngỗng.