hỉ vào một hay hai năm cuối cùng của tôi ở trường học, khi tất cả các bạn học tôi bắt đầu nói về các nghề nghiệp tương lai của họ, thì lúc đó tôi bắt đầu nghĩ đến nghề nghiệp của tôi. Điều có thể lấy âm nhạc làm nghề nghiệp và phương tiện sinh nhai của tôi thật ra còn xa vừa các ý nghĩ của tôi, song tôi không thể nghĩ đến bất kỳ nghề nghiệp nào khác sẽ làm tôi hạnh phúc. Thực sự thì tôi không chống báng chi việc thương mãi hay các nghề nghiệp khác được đề nghị bởi thân phụ tôi, tôi chỉ cảm thấy lãnh đạm với chúng mà thôi. Có lẽ vì các bạn học của tôi lấy làm hãnh diện về các nghề nghiệp do họ chọn lựa mà một giọng nói bên trong cũng đã nói với tôi rằng cũng tốt đẹp và chính đáng là kiếm ra một nghề nghiệp thoả mãn những ý nghĩ của tôi và chỉ nội điêu ấy cũng đủ đem đến cho tôi thực sự hạnh phúc rồi. Điều chứng tỏ ích lợi là việc tôi đã học đàn vĩ cầm vào năm mười hai tuổi và đã thu đạt một vài tiến bộ dưới một thầy giáo giỏi. Cha tôi càng phản đối và bứt rứt ở cái ý nghĩ đứa con trai duy nhất của ông dấn mình vào cái nghề nghiệp bấp bênh của một nghệ sĩ bao nhiêu thì ý chí chống đối lại ông càng nảy nở mạnh hơn trong tôi bấy nhiêu, và thầy giáo, người đã thích tôi, đã mạnh mẽ ủng hộ ước vọng của tôi. Sau cùng cha tôi đành nhượng bộ, nhưng để thử quyết tâm của tôi và với hy vọng rằng tôi sẽ thay đổi ý kiến, ông yêu cầu tôi ở lại trường học một năm nữa. Tôi chấp nhận yêu cầu này với sự kiên nhẫn phải chăng và trong thời gian này ước vọng của tôi trở nên mạnh mẽ hơn nữa.

Vào năm cuối cùng ở trường học lần đầu tiên tôi đâm ra yêu một cô gái trẻ đẹp mà nàng ở trong giới bạn bè của chúng tôi. Không được thấy mặt nàng thường xuyên và cũng không tìm kiếm sự đồng hành của nàng một cách mạnh mẽ, tôi đã khốn khổ và thưởng thức những xúc động của mối tình đầu như trong một giấc mơ. Vào thời kỳ này khi tôi nghĩ đến âm nhạc của tôi cũng như người yêu dấu của tôi và về đêm không tài nào ngủ được vì sự hết sức kích thích của tôi, lần đầu tiên một cách có ý thức tôi đã giữ lại những giai điệu xuất hiện với tôi. Chúng là hai bài hát ngắn và tôi đã gắng chép ra. Việc này làm tôi cảm thấy mắc cỡ nhưng cũng đem đến cho tôi một thích thú sâu xa, và tôi gần như quên bẵng những vết thương tình của tuổi trẻ của tôi. Giữa khi ấy, tôi hay rằng người yêu của tôi đã học hát, và rất đỗi mong muốn nghe được giọng hát của nàng. Sau một vài tháng ước mơ của tôi đã thành đạt vào một buổi chiều tụ họp tại nhà song thân tôi. Cô gái kiều mị đó được yêu cầu hát. Nàng chống chết một cách mạnh mẽ nhưng sau cùng phải chịu thua và tôi đã chờ đợi với một sự hết sức kích thích. Một vị tân khách đệm nhạc cho nàng trên cái dương cầm khiêm tốn của chúng tôi, ông dạo một vài nốt và nàng bắt đầu hát. Nàng hát dở, rất dở, và trong khi nàng còn đang hát, sự mất tinh thần và nỗi thống khổ của tôi thành ra giao cảm, rồi hài hước, và từ lúc đó tôi không còn yêu nàng nữa.

Tôi kiên nhẫn và không hẳn là vô tư lự, nhưng tôi không phải là một học trò giỏi và trong năm cuối cùng của tôi ở trường học, tôi rất ít cố gắng. Điều này không do ở sự lười biếng và sự say mê cuồng loạn của tôi, nhưng làm một trạng thái lãnh đạm và mơ mộng hão huyền của tuổi trẻ, một sự cùn mằn của các giác quan và trí năng chỉ thỉnh thoảng bất thần mới chọc thủng một cách mạnh bạo khi một trong những giờ khát vọng sáng tạo tới sớm lạ lùng đã bao bọc lấy tôi như chất ether. Lúc bấy giờ tôi cảm thấy mình bị vây quanh bởi một không khí trong vắt như thuỷ tinh, mà trong ấy mơ mộng và tối tăm không thể có và nơi mà tất cả các cảm quan của tôi đều tinh xảo và minh mẫn. ít có xuất phẩm trong những giờ đó, có lẽ mười giai điệu và nhiều sắp xếp hoà âm thô sơ, song tôi sẽ chẳng bao giờ quên được cái không khí trong suốt gần như lạnh lẽo vào lúc đó và sự đòi hỏi tập trung tinh thần dữ dội để đưa ra một giai điệu thích đáng, độc đáo, không còn là cái nhịp độ tình cờ và giải pháp nữa. Tôi không thoả mãn với những thành đạt ít ỏi này và không bao giờ coi chúng như là vững chắc hoặc tốt đẹp, nhưng nó trở nên rõ ràng với tôi là sẽ chẳng bao giờ có bất kỳ điều gì thoả thích và quan trọng trong đời tôi như quay trở lại những giờ của sự sáng tạo và trọn vẹn như thế cả.

Đồng thời tôi cũng có những thời kỳ mơ mộng hão huyền khi tôi ngẫu tác trên đàn vĩ cầm và thưởng thức cái chuếnh choáng của những ấn tượng qua mau và những sắc thái cao quý. Chẳng bao lâu tôi đã biết rằng đây không phải là sự sáng tạo, nhưng chỉ là trò đùa, và làm mất trật tự, chống lại cái điều mà tôi phải bảo vệ mà thôi. Tôi nhận ra rằng đấy là một điều để dung túng sự mơ mộng hão huyền và những giờ chuếnh choáng và điều khác nữa là để vật lộn một cách cam go và quả quyết với những bí mật của hình thức như thể vật lộn với ma quỷ. Tôi cũng đã nhận ra vào lúc đó, từng phần một, rằng sự sáng tạo đích thực biệt lập ta và đòi hỏi một cái gì phải giảm thiểu từ sự thoả mãn của đời sống.

Sau cùng tôi được tự do. Những ngày học hành đã để lại đàng sau tôi. Tôi đã ngỏ lời tạm biệt với song thân tôi và bắt đầu một đời sống như một sinh viên tại trường Âm nhạc ở thủ đô. Tôi khởi sự giai đoạn mới mẻ này với những kỳ vọng lx lao và quả quyết rằng tôi sẽ là một sinh viên giỏi ở trường Âm nhạc. Tuy nhiên, với sự ngạc nhiên bối rối của tôi, điều này không chứng tỏ đúng như vậy. Tôi đã khó khăn để theo kịp những bài học rất nhiều khác biệt nhau mà tôi bắt buộc phải học. tôi nhận thấy những bài học dương cầm chẳng có gì và ngoại trừ là một thử thách lớn lao, và chẳng bao lâu tôi thấy toàn thể khoá học của tôi ẩn hiện chập chờn trước mắt tôi giống như một quả núi không thể leo lên được. Dĩ nhiên tôi cũng không nghĩ đến việc từ bỏ, nhưng tôi đã vỡ mộng và hoang mang. Hiện tại tôi đã thấy với tất cả sự khiêm tốn của tôi, tôi đã cho mình một loại là thiên tài nào đó và đã coi thường những vất vả và khó khăn to lớn gặp phải trên con đường tiến đến nghệ thuật. Song le, việc soạn nhạc của tôi đã có hiệu quả quan trọng, bởi vì nay tôi đã thấy những rặng núi và những luật lệ khó khăn trong các bài tập nhỏ nhất. Tôi đã được học hỏi để bất tín nhiệm hoàn toàn tính nhạy cảm của tôi và không biết liệu tôi có sở hữu bất cứ tài năng nào không. Thế nên tôi đã trở nên tỏ ra nhẫn nại, khiêm tốn và buồn rầu. Tôi làm công việc của tôi rất nhiều cũng như tôi sẽ phải làm trong một văn phòng hoặc trong một phạm vi khác, chăm chỉ nhưng không thích thú. Tôi chẳng dám than van, càng chẳng dám than van trong các thư từ của tôi gửi về nhà, nhưng tiếp tục trong sự vỡ mộng kín đáo trên con đường tôi đã khởi hành và hy vọng để trở thành ít ra cũng là một tay vĩ cầm giỏi giang.

Tôi tiếp tục thực hành và chịu đựng những lời lẽ nặng nề và châm biếm chua cay từ các thầy giáo. Tôi thấy nhiều kẻ khác, những kẻ mà tôi sẽ không tin được là có khả năng, đã tiến bộ dễ dàng và nhận được sự khen ngợi, và tiêu đích của tôi càng trở nên khiêm mọn hơn nữa. Bởi vì, ngay cả đàn vĩ cầm, sự việc cũng không tiến triển tốt đẹp đến nỗi tôi có thể cảm thấy hãnh diện và có lẽ nghĩ đến việc trở thành một tay diệu thủ. Nếu tôi làm việc khó nhọc, thì điều đó trông như thể ít ra tôi cũng có thể trở thành một vĩ cầm thủ tài giỏi, một kẻ có thể đóng góp một phần khiêm cung trong một ban nhạc nhỏ, mà không mất mặt cũng chẳng vinh dự gì, và làm kế sinh nhai của tôi bằng việc ấy.

Cho nên đây là cái thời kỳ mà tôi đã quá đỗi khát khao và đã hứa hẹn nhiều điều với tôi lại chỉ là một thời kỳ trong đời sống của tôi khi tôi lãng du qua những con đường tẻ nhạt mà cái tinh thần âm nhạc đã bị ngăn trở và sống qua những ngày chẳng có ý nghĩa và âm điệu nào cả. Tôi phải tìm kiếm niềm vui nơi nào, sự phấn khích, sự rực rỡ và cái đẹp, tôi chỉ nhận thấy có những đòi hỏi, luật lệ, khó khăn, bổn phận và những thử thách mà thôi. Nếu có một ý tưởng âm nhạc xuất hiện với tôi thì nó hoặc là tầm thường và lập lại, hoặc nó cho thấy tương phản với các luật lệ âm nhạc và như vậy chắc chắn là vô giá trị. Cho nên tôi đã ngỏ lời tạ từ với tất cả những hoài vọng lớn lao của tôi. Tôi là một trong hàng ngàn người đi đến với âm nhạc bằng cả tấm lòng tự tin nồng nàn của tuổi trẻ và những nhiệt tình của họ đã chóng vánh bỏ rơi những hoài vọng của họ.

Cái ngõ cụt này đã kéo dài khoảng ba năm. Lúc bấy giờ tôi hơn hai mươi tuổi. Tôi hiện cho thấy đã thất bại trong chí hướng của tôi và tiếp tục đi theo con đường mà tôi chỉ mới bắt đầu ra khỏi cái cảm giác hổ thẹn và bổn phận. Tôi chẳng biết gì về âm nhạc nữa, chỉ biết đến các bài tập ngón tay, những bài khó khăn, những tương phản trong lý thuyết hoà âm, và những bài học dương cầm tẻ nhạt ở một thầy giáo châm biếm mỉa mai, ông thấy những cố gắng ở tôi là một phí phạm thời giờ mà thôi.

Nếu cái lý tưởng xưa cũ một cách bí mật đã không còn tồn tại trong người tôi, thì tôi cũng có thể vui vẻ với mình vào những năm đó. Tôi được tự do và có bè bạn. Tôi là một thanh niên trông ưa nhìn và khoẻ mạnh, con tai của mẹ cha giàu có. Bởi vì trong những thời kỳ ngắn ngủi tôi đã ưa thích tất cả những điều đó, có những ngày thú vị, những tán tỉnh ve vãn, những ngày nghỉ học và nhậu nhẹt tưng bừng. Nhưng việc đó không thể khiến tôi tự an ủi mình theo cách này, là buôn xuôi những nghĩa vụ bắt buộc một thời gian ngắn và trên hết là tận hưởng tuổi thanh xuân của tôi. Không thực sự hiểu biết nó, trong những giờ buông thả tôi vẫn còn nhìn một cách đầy thèm khát đến cái vì sao rơi rụng của nghệ thuật sáng tạo, và điều đó không thể nào làm cho tôi quên được và cái cảm giác nghẹn ngào của sự vỡ mộng của tôi. Chỉ một lần tôi thực sự thành công trong việc làm như vậy.

Đấy là cái ngày rồ dại nhất trong tuổi trẻ rồ dại của tôi. Lúc bấy giờ tôi đang theo đuổi một cô gái, cô theo học dưới sự chỉ dạy của một giáo sư ca sĩ nổi tiếng, giáo sư H. Cả nàng và tôi hình như cùng chia sẻ một sự bất mãn như nhau, nàng đến với những hy vọng lớn lao, đã nhận thấy những giáo sư nghiêm cách, việc làm không quen, và sau hết nghĩ rằng nàng đi đến chỗ đánh mất giọng hát của nàng. Nàng bắt lấy một lối thoát dễ dàng, là giả vờ ve vãn các bạn học của nàng và biết cách làm thế nào cho tất cả chúng tôi săn đuổi nàng. Nàng có cái nhanh nhảu, một mẫu người đẹp kiểu cách chẳng mấy chốc tan biến ngay.

Cô gái kiều diễm này, Liddy, đã quyến rũ tôi với cái đỏm dáng ngây thơ của nàng bất cứ lúc nào tôi gặp nàng. Tôi không bao giờ yêu nàng quá lâu. Thường khi tôi hoàn toàn quên hẳn nàng. Nhưng hễ bất kỳ lần nào tôi gặp nàng, thì sự say mê điên cuồng của tôi đã trở lại. Nàng đã trêu chọc tôi cũng như nàng từng trêu chọc những người khác, kích động tôi và thưởng thức cái uy lực của nàng, nhưng nàng chỉ thoả mãn cái sở thích tò mò nhục thể tuổi trẻ của nàng mà thôi. Nàng rất đẹp nhưng chỉ khi nàng nói và cử động, hoặc khi khiêu vũ hoặc trêu đùa ở sự ghen tức của những kẻ ái mộ nàng. Bất cứ lần nào tôi về nhà từ một cuộc họp mặt nơi tôi gặp gỡ nàng, thì tôi thường cười mình và nhận ra rằng thật không thể cho mọi người có cái bản chất như tôi mà lại yêu đương nghiêm trọng cái cô gái thú vị, nhẹ dạ này. Tuy nhiên, một đôi khi, với một cử chỉ hoặc một lời thì thầm thân mật, nàng đã thành công trong việc kích thích tôi đến nỗi rằng suốt cả nửa đêm tôi sẽ lang thang với những cảm giác cuồng nhiệt ở gần căn nhà nơi nàng trú ngụ.

Rồi tôi trải qua một giai đọan điên rồ và phá phách lối càn rỡ. Sau những ngày chán nản và khô khan, tuổi trẻ của tôi đòi hỏi đến cơn bão tố cảm xúc và kích thích và tôi đã đến với các bạn đồng hành khác lứa tuổi tôi để tìm kiếm trò tiêu khiển. Chúng tôi đã bị hiểu lầm là những kẻ phá phách, chịu chơi, bất trị và cả đến nguy hiểm nữa, mà điều đó không đúng cho tôi, và chúng tôi đã thưởng thức một niềm vui mơ hồ ngoại trừ cái tiếng tăm hào hùng với Liddy và nhóm bạn bè nhỏ của nàng. Biết bao những thôi thúc này có thể góp phần vào cái tuổi trẻ đích thực bị bỏ rơi, và biết bao khát vọng bị quên lãng, hiện tại tôi không thể quyết định được, bởi vì trước đây đã lâu tôi hoàn toàn thoát ra ngoài những giai đoạn phô trương tuổi trẻ này. Nếu tôi đã thoả mãn sở thích thái quá, thì kể từ đó tôi đã đền bù cho chúng vậy.

Một ngày mùa đông khi chúng tôi được rỗi rảnh, chúng tôi nhàn tản bách bộ ra ngoại ô thành phố. Có tám hay mười tên trẻ tuổi, trong số đó có Liddy và ba cô bạn của nàng. Chúng tôi có những chiếc xe trượt tuyết, vốn được coi là vui thú độc hữu của trẻ con vào thời đó. Và chúng tôi đi tìm những chỗ xuôi dốc thuận tiện ở những vùng đồi bên ngoài thành phố, trên các con đường và trên các cánh đồng thoai thoải. Tôi nhớ lại cái ngày hôm đó rất rõ ràng. Đó là một ngày trời lạnh phải chăng, có những lúc mặt trời đã biến mất khoảng mười lăm phút và có cái hương vị tuyệt diệu của tuyết trong không khí gay gắt. Các cô gái trông đáng yêu trong những bộ y phục sáng chói của họ đối lại cái nền trời trắng xoá, cái không khí trong suốt thì chuếnh choáng và sự vận động mạnh bạo này trong không khí tươi mát đó thật là thích thú. Cái nhỏm nhỏ bọn tôi rất đỗi cao hứng, có nhiều cử chỉ suồng sã và chuyện vụn vặt bá láp, được đáp lại bằng những quả bóng tuyết và đưa đến những trận chiến ngắn ngủi cho đến khi tất cả chúng tôi đều nóng bức và mình mẩy đầy tuyết. Bấy giờ chúng tôi phải ngừng lại một lúc để kịp thở trước khi chúng tôi lại bắt đầu nữa. Một toà lâu đài tuyết to lớn được đắp lên và đạp đổ, và mỗi lần như vậy chúng tôi lao xe trượt tuyết vù vù xuống những triền đồi.

Vào giữa ngày, khi chúng tôi đã đói kinh khủng vì cuộc chạy nhảy tứ tung đó, chúng tôi đã đi tìm và kiếm ra một ngôi làng với cái quán tốt đẹp, chúng tôi tươi tỉnh lại, tiếp nhận chiếc đàn dương cầm, ca hát, la hét, và kêu nào là rượu vang và bia. Thức ăn mang đến và đã được ăn thật lực, và cũng có vô số những rượu vang ngon nữa. Sau đó các cô gái yêu cầu cà phê trong khi chúng tôi nhâm nhi rượu mạnh. Trong căn phòng nhỏ đó như là một đại hội náo nhiệt tưng bừng, tất cả chúng tôi đều vui say chuếnh choáng. Suốt lúc đó tôi ngồi với Liddy, mà nàng, trong một trạng thái nhã nhặn, đã chọn tôi cho sự niềm nở đặc biệt vào ngày hôm đó. Nàng thật tuyệt vời trong cái không khí chuếnh choáng và vui vẻ này, cặp mắt tình tứ của nàng lấp lánh và nàng đã cho phép tôi làm nhiều cử chỉ âu yếm nửa bạo dạn nửa nhút nhát. Chúng tôi đã chơi trò chút bắt, và những kẻ bị bắt được thả ra sau khi phải làm trò nhái lại một trong các thầy giáo của chúng tôi trước đàn dương cầm, hoặc sau khi một số và trọng lượng của những cái hôn của bọn chúng có thể chấp nhận là đã được xét xử.

Khi chúng tôi rời quán và khởi sự về nhà, trong sự cao hứng và với nhiều ồn ào, buổi chiều vẫn còn sớm, nhưng trời đã hơi sẫm màu. Chúng tôi lại tung tăng trên tuyết y như những đứa bé vô tư lự, trở lại thành phố không vội vàng trong bóng chiều dần xuống. Tôi sắp xếp vẫn ở bên cạnh Liddy như một người đồng hành với nàng mà không bị các tên khác chống đối. Tôi lôi cái cáng chiếc xe trượt tuyết với nàng như là người cưỡi, và che chở cho nàng tốt nhất theo khả năng của tôi để chống lại những quả bóng tuyết tấn công trở lại. Sau cùng, chúng tôi được bỏ lại một mình, mỗi cô đã tìm ra một bạn trai đồng hành, và hai chàng thanh niên còn lại không có cô nào bách bộ dọc theo đường, đá vào mỗi vật gì trên đường và dự vào một cuộc chế giễu ồn ào hỗn loạn. Tôi chưa bao giờ có kích thích và yêu đương điên cuồng như tôi có vào lúc đó. Liddy nắm lấy tay tôi và cho phép tôi kéo nàng sát vào với tôi khi chúng tôi đi dọc theo dó. Chẳng mấy chốc sự rối rít líu lo của nàng đã biến mất, bấy giờ nàng trở nên im lặng và, đã cho tôi thấy rằng, đã bằng lòng ở bên cạnh tôi. Tôi cảm thấy rất rạo rực nôn nao và quyết định bắt lấy cái dịp may nhất này và duy trì mối thân hữu này, cái trạng thái thích thú càng lâu bao nhiêu thì càng tốt bấy nhiêu.

Không ai có bất kỳ sự chống báng nào, khi tôi đề nghị đi một vòng ngắn nữa trước khi về thành phố. Chúng tôi quay lại con đường thơ mộng dẫn lên cao phía trên thung lũng trong một vòng bán nguyệt, phong nhiêu trong tầm mắt trải dài trên thung lũng, con sông và thành phố, mà, ở đàng xa, đã chồng chất hàng dãy các ngọn đèn màu đỏ hồng. Liddy vẫn còn nắm chặt tay tôi và để tôi nói chuyện, tiếp nhận sự cất bước hăng hái của tôi với niềm vui của nàng và tuy vậy hình như chính nàng cũng bị kích thích. Nhưng khi tôi cố kéo nhẹ nàng sát vào tôi và hôn nàng, thì nàng buông tay và chạy đi.

- Xem kìa, nàng kêu lên, thở mạnh ra – chúng ta nên lao xe trượt tuyết xuống cánh đồng đó! Hay là anh sợ, hỡi người anh hùng của tôi?

Tôi nhìn xuống và đã sững sờ, vì triền dốc xuôi tuột đến nỗi trong một khoảnh khắc tôi đã thực sự sợ khi nghĩ đến có một cuộc trượt tuyết cả gan như vậy.

- Ồ không – tôi hờ hững nói – Trời tối quá rồi.

Lập tức nàng bắt đầu chế giễu và chọc tức tôi, gọi tôi là một tên chết nhát và nói nàng sẽ lao xuống triền đồi một mình nếu tôi quá nhát gan để đi với nàng.

- Dĩ nhiên là chúng ta sẽ bị lật úp – nàng nói, cười lên – nhưng đó là cái phần vui vẻ nhất của việc lao xe trượt tuyết.

Nàng chọc tức tôi quá đến nỗi tôi có một ý tưởng.

- Liddy – tôi nói nhỏ nhẹ - Chúng ta sẽ lao xuống. Nếu chúng ta bị lật úp, cô có thể bôi tuyết trên người tôi, nhưng chúng ta xuống tới dưới vô sự, thì tôi muốn có cái phần thưởng của tôi.

Nàng chỉ cười và ngồi xuống xe trượt. Tôi nhìn vào mặt nàng, khuôn mặt rạng rờ và lóng lánh. Tôi ngồi vào phía trước bảo nàng giữ chặt lấy tôi, và khi chúng tôi khởi sự lao xe, cảm thấy nàng ôm chặt tôi và hai tay nàng ở trên ngực tôi. Tôi muốn la lên một cái gì đó cho nàng nhưng tôi không thể còn làm được như vậy nữa. Triền dốc xuôi tuột đến nỗi tôi cảm thấy như thể bay vù qua không khí. Tôi lập tức cố đặt hai chân xuống đất để kéo nó lên hoặc ngay cả khi đã bị lật úp rồi, vì bất thần tôi cảm thấy lo lắng kinh khủng cho Liddy. Tuy nhiên, sự thể đã quá muộn. Chiếc xe trượt tuyết lao vù vù không thể kiểm soát được xuống ngọn đồi. Tôi ý thức đến cái lạnh, một đống tuyết vỡ vụn đập mạnh vào mặt tôi. Tôi nghe Liddy kêu lên, giọng hồi hộp – rồi không có gì nữa cả. Có một cái đập cực mạnh vào đầu tôi như thể từ một cái búa tạ, ở một nơi nào đó có sự đau đớn kinh khủng. Cảm giác cuối cùng của tôi là lạnh.

Với việc cưỡi xe trượt tuyết ngắn ngủi và cuồng nhiệt này, tôi đã đền bù cho tất cả sự quá dồi dào của tuổi trẻ và sự liều lĩnh dại dột của tôi. Sau đó câu chuyện đã kết thúc, giữa nhiều điều khác nữa thì tình yêu của tôi đối với Liddy cũng đã tan thành mây khói.

Tôi đã được tha thứ cho cái cơn kích động và sự rối loạn tinh thần đã xảy ra tai nạn đó. Vì với những kẻ khác thì đó là một thời gian đau đớn. Họ đã nghe Liddy la lên và họ đã cười và trêu chọc từ bên trong bóng tối. Sau cùng họ nhận ra có một cái gì sai lầm và cẩn thận bò xuống chỗ chúng tôi. Cần một lúc cho họ tỉnh lại và thực sự hiểu biết cái tình cảnh đích thực. Liddy xanh xao và hơi bất tỉnh, nhưng hoàn toàn vô hại, chỉ có cặp bao tay của nàng bị rách và đôi tay mỏng manh của nàng bị xây xát và chảy máu. Họ mang tôi đi cho rằng tôi đã chết. Vào hạn kỳ sau này tôi đã tìm kiếm trong vô vọng cái cây táo hoặc cây lê mà chiếc xe trượt tuyết đã đâm vào và làm gẫy xương tôi đó.

Người ta cho rằng tôi bị não chấn nghiêm trọng nhưng vấn đề không hoàn toàn tệ hại như vậy. Đầu và não tôi quả thật có ảnh hưởng và đấy là một thời gian dài trước khi tôi hồi tỉnh lại ở bệnh viện, nhưng vết thương đã lành và óc tôi vô hại. Mặt khác, chân trái tôi, bị gãy nhiều chỗ, đã không hoàn toàn khỏi hẳn. Từ lúc đó tôi là một anh què chỉ có thể bách bộ với một cây gậy, mà cũng không thể sải bước hoặc chạy và khiêu vũ nữa. Tuổi trẻ của tôi như thế bất ngờ hướng đến con đường đưa đến những vùng yên lặng hơn, mà dọc theo đó tôi đã hành trình không có cái cảm giác hổ thẹn và chống đối. Nhưng tôi đã đi dọc theo đó và một đôi khi đối với tôi có vẻ như tôi sẽ không sẵn sàng bỏ sót cái vụ cưỡi xe trượt tuyết và kết quả của nó trong đời tôi.

Tôi thú thật rằng tôi ít nghĩ đến cái chân bị gãy hơn là về những hậu quả khác của tai nạn, mà nó là một hạnh phúc xa vời hơn. Liệu phải chăng nó có thể góp phần vào tai nạn, cái giật mình và sự thoáng nhìn vào bóng tối, hoặc cái thời gian dài nằm trên giường, yên lặng hàng tháng trời và nghĩ ngợi đến những việc đã qua, thời gian chữa trị đã chứng tỏ là đặc ân cho tôi.

Sự bắt đầu của cái thời kỳ nằm lâu dài trên giường đó – nói rõ ra, tuần lễ đầu tiên – đã hoàn toàn biến mất khỏi ký ức tôi. Tôi đã hôn mê phần lớn thời gian ấy, và ngay cả khi sau cùng tôi hoàn toàn phục hồi tỉnh táo, tôi cũng yếu đuối và uể oải. Mẹ tôi đã đến và mỗi ngày không saichạy đều ngồi bên cạnh tôi trong bệnh viện. Khi tôi nhìn thấy bà và nói một vài lời, bà có vẻ yên lòng và gần như vui vẻ, dẫu rằng sau này tôi biết rằng bà rất lo lắng về tôi, không phải cho đời sống của tôi nhưng cho cái lý do đó của tôi. Một đôi khi chúng tôi chuyện trò một lúc lâu trong căn phòng nhỏ lặng lẽ của bệnh viện. Song se mối tương giao của chúng tôi chẳng bao giờ rất là đầm ấm cả. tôi luôn luôn gần gũi với cha tôi hơn. Mối giao cảm về phần bà và lòng biết ơn ở nơi tôi làm cho chúng tôi hiểu nhau hơn, và có khuynh hướng lôi kéo về gần nhau hơn, nhưng cả hai chúng tôi đã chờ đợi quá lâu và đã trở nên quá quen với một sự hỗ tương laisser faire (xin để tôi làm, để mặc xác tôi) cho việc đánh thức dậy tình cảm để chính nó chứng tỏ trong cuộc đàm thoại của chúng tôi. Chúng tôi hài lòng cùng có bên nhau và đã để lại một đôi điều không nói ra. Bà lại là mẹ tôi, người đã thấy tôi thương tật đang nằm đó và có thể săn sóc tôi, và một lần nữa tôi thấy bà qua cặp mắt trẻ con của tôi, và trong thời gian đã quên hết mọi điều khác nữa. Để chắc chắn, mối tương giao cũ kỹ sau này đã phục hồi và chúng tôi thường lẩn tránh nói nhiều đến cái thời kỳ thương tật này, vì nó lmà cho cả hai chúng tôi bối rối.

Dần dà tôi bắt đầu nhận ra cái vị thế của tôi, và khi tôi đã hồi phục khỏi chứng sốt và có vẻ yên tĩnh, viên bác sĩ không còn che giấu các tin tức với tôi rằng tôi sẽ có một kỷ niệm khôn nguôi như cái kết quả của việc ngã té của tôi. Tôi đã thấy tuổi trẻ của tôi, mà tôi hầu như đã bắt đầu thưởng thức một cách ý thức, mối thương tâm bị cắt đứt và cùng kiệt. Tôi đã có nhiều thì giờ để nhận chân hoàn cảnh, khi tôi đã nằm liệt giường trong ba tháng khác nữa.

Rồi tôi đã cố gắng khó nhọc để hiểu biết tình thế và gợi lại hình dáng của đời sống tương lai của tôi, nhưng tôi làm không tiến bộ mấy. Nghĩ ngợi quá nhiều vẫn không phải là điều tốt cho tôi. Chẳng bao lâu tôi cảm thấy mệt mỏi và đắm mình vào cơn mộng tưởng yên lặng, mà bởi đó tạo hoá đã che chở tôi từ sự băn khoăn áy náy và thất vọng và đã cưỡng bách tôi nghỉ ngơi để phục hồi sức khoẻ của tôi. Cái ý nghĩ về sự bất hạnh của tôi đã hành hạ tôi thường xuyên, thường khi qua cả nửa đêm mà không tìm ra bất cứ điều gì trong sự bất mãn của tôi để an ủi tôi cả.

Rồi một đêm tôi thức giấc sau một ít giờ ngủ thật yên giấc. Đối với tôi thì hình như tôi đã có một giấc mơ kỳ thú và đã cố gắng trong vô vọng để hồi tưởng lại nó. Tôi cảm thấy sự tốt đẹp đáng kể và thanh tĩnh, như thể tất cả những điều khó chịu đã bị chế ngự và bỏ lại đàng sau tôi. Và khi tôi nằm đó nghĩ ngợi và cảm thấy làn ánh sáng của sức khoẻ và sự thuyên giảm thâm nhập trong người tôi, thì một giai điệu đã đến trên môi tôi gần như không có bất cứ âm vang nào. Tôi bắt đầu hát ư ử trong họng và bất ngờ, âm nhạc, vốn là một kẻ xa lạ từ lâu, đã trở lại với tôi giống như một vì sao bất thần hiển hiện, và tim tôi đập nhịp với âm điệu của nó, và toàn thể con người bừng nở và hít thở cái không khí mới mẻ, trinh tuyền đó. Nó không đạt đến ý thức tôi, tôi chỉ cảm thấy nó hiện diện và nó thấm nhập vào hữu thể tôi một cách nhẹ nhàng, như thể các giai điệu hoà âm đó ca hát cho tôi ở chốn xa vời.

Với cái cảm giác khoẻ khoắn nội tại này, tôi cảm thấy giấc ngủ trở lại. Vào buổi sáng tôi ở trong trạng thái vui vẻ và thoát khỏi sự chán nản, một điều mà tôi đã không có được trong một thời gian dài. Mẹ tôi đã chú ý và hỏi tôi chuyện gì làm tôi cảm thấy sung sướng. Tôi nghĩ ngợi một chút và rồi nói, đã một thời gian lâu dài tôi không nghĩ đến vĩ cầm của tôi, nhưng nay bỗng nhiên nghĩ đến nó và điều ấy đem đến cho tôi thích thú.

- Dầu vậy, con sẽ không thể đàn một thời gian dài mà – bà nói trong một giọng hơi có phần ái ngại.

- Không thành vấn đề. Cũng không thành vấn đề nếu con chẳng bao giờ đàn lại.

Bà không hiểu và tôi cũng không thể giải thích cho bà. Nhưng bà đã chú ý những điều sẽ tốt đẹp hơn cho tôi và điều đó không có gì là cái điềm gở rình mò ở dưới sự vui vẻ vô căn cứ này. Sau một ít ngày một cách thận trọng, bà đề cập đến vấn đề trở lại.

- Con tiến bộ ra sao với âm nhạc của con? Ba má hầu như tin rằng con đã mệt mỏi rồi và ba con đã nói chuyện với các thầy giáo con về việc đó. Ba má không muốn bắt buộc con, không có chút nào cả, ngay cả hiện giờ...nhưng ba má cảm thấy rằng nếu con đã lầm lẫn thì tốt hơn nên từ bỏ nó đi, con sẽ làm như vậy và không tiếp tục vì cái cảm giác bất chấp hoặc hổ thẹn. Con nghĩ sao?

Tôi lại nghĩ đến cái thời kỳ dằng dặc của sự tha hoá và vỡ mộng với âm nhạc. Tôi đã cố gắng nói với mẹ tôi những gì như thế và bà có vẻ hiểu. Tôi nghĩ rằng hiện tại tôi đã thấy lại cái tiêu đích của tôi rõ ràng và tôi sẽ không, dù có thế nào đi nữa, bỏ chạy khỏi nó nhưng sẽ hoàn tất việc học của tôi. Đấy là sự việc còn lại hiện thời như thế nào. Trong những chiều sâu của linh hồn, nơi mà bà mẹ tôi không thể thâm nhập, đã có cái âm nhạc dịu dàng. Dù hiện nay tôi sẽ có được bất cứ may mắn nào với vĩ cầm hay không, tôi cũng có thể lại nghe vũ trụ vang lừng như thể đấy là một tác phẩm nghệ thuật và tôi cũng đã biết rằng bên ngoài âm nhạc không hề có sự giải thoát nào cho tôi cả. nếu tình cảnh không bao giờ cho phép tôi chơi đàn vĩ cầm trở lại, tôi sẽ chịu đựng điều đó, có lẽ xem xét một nghề nghiệp nào khác hoặc ngay cả việc trở thành một tay thương gia, việc đó không quan trọng lắm đâu. Như một tay thương gia, hay bất kỳ nghề nghiệp nào khác, tôi sẽ không hề ít xúc động với âm nhạc đi hoặc sống và thở ít đi qua âm nhạc. tôi sẽ soạn nhạc trở lại! Không phải là, như tôi đã nói với mẹ tôi, cái ý nghĩ đàn vĩ cầm của tôi làm tôi hạnh phúc, nhưng cái khát vọng dữ dội để làm nên âm nhạc, là sáng tạo. Tôi lại thường hay cảm thấy sự rung rinh rõ ràng của một không khí tan loãng, sự tập trung những ý tưởng, như tôi đã làm trước đây trong những giờ tuyệt vời nhất của tôi, và tôi cũng cảm thấy nỗi bất hạnh của cái cẳnG què ít quan trọng bên cạnh việc đó.

Từ lúc đó trở đi tôi là kẻ chiến thắng, và tuy rằng thường xuyên từ dạo đó các khát vọng của tôi đã lãng du vào những miền tráng kiện thể xác và những lạc thú thanh xuân, và dù rằng thường khi tôi đã thù ghét và nguyền rủa cái trạng thái què quặt của tôi với nỗi cay đắng và một ý thức hổ thẹn sâu xa, nó cũng không vượt quá khả năng tôi để cưu mang cái gánh nặng này, có một cái gì có đấy để an ủi và đền bù cho tôi.

Thỉnh thoảng cha tôi có đến thăm tôi và, một hôm khi tôi tiếp tục cải thiện, ông đưa mẹ tôi về lại quê nhà với ông. Trong một ít ngày đầu tiên tôi cảm thấy khá cô độc, và cũng có phần hổ thẹn rằng tôi đã không nói chuyện một cách thân mật hơn với mẹ tôi và chú ý nhiều hơn đến các ý nghĩ và sự lo lắng của bà. Nhưng mối xúc động khác của tôi linh động đến nỗi những ý nghĩ về thiện chí và cảm giác trắc ẩn này đã lùi dần vào hậu cảnh.

Rồi bất ngờ có một người nào đó đến thăm tôi mà kẻ ấy đã không dám làm như vậy trong khi mẹ tôi có mặt. Đấy là Liddy. Tôi rất đỗi ngạc nhiên khi thấy nàng. Bởi vì cái khoảnh khắc đầu tiên tôi hoàn toàn quên hết với tôi đã từng kề cận với nàng mới gần đây và việc tôi đã yêu nàng sâu đậm thế nào. Nàng bước vào trong một trạng thái hết sức bối rối, mà nàng che dậy rất tệ. Nàng đã sợ mẹ tôi và ngay cả còn sợ cả một vụ kiện tụng nữa, vì nàng biết là nàng chịu trách nhiệm về sự bất hạnh của tôi, và chỉ lần hồi mới nhận ra rằng sự việc không tệ hại đến như vậy và vấn đề thật ra không có can dự đến nàng. Nàng thở một cách tự do nhưng không thể che giấu, một cảm giác hơi thất vọng. Cô gái, bất kể cái lương tâm phiền muộn, đã có ở nàng cái tâm hồn phái nữ một cách sâu xa để đánh giá toàn bộ sự việc vì mối thương tâm và những hậu qủa thiệt hại của nó. Nàng còn dùng cả chữ "bi đát" nhiều lần, mà ở chữ ấy tôi khó có thể che giấu một cái mỉm cười. Thực ra thì nàng đã không dự định viếng thăm tôi mà vui đến như vậy. Nàng hẳn đã có trong đầu cái ý nghĩ yêu cầu tôi tha thứ, một sự thuận cho mà, nàng nghĩ, sẽ đem đến cho tôi, sự yêu quý nàng, sự thoả mãn dồi dào, đến nỗi rằng ở cái cực điểm của cái màn hấp dẫn này nàng sẽ, một cách đắc thắng, chinh phục con tim tôi một lần nữa.

Quả thật đối với tôi cô gái đần độn này thì không có sự giải toả nhỏ nhặt nào, để thấy tôi rất bằng lòng và nhận thấy nàng không dính dáng gì đến tất cả sự đổ lỗi và sự tố cáo. Tuy nhiên, điều giải toả này không làm cho nàng cảm thấy hạnh phúc, và lương tâm nàng càng được an ủi trấn an bao nhiêu thì tôi thấy nàng càng trở nên yên lặg hơn và điềm tĩnh hơn bấy nhiêu. Nhiên hậu, điều làm nàng tổn thương không phải là một ít điều tôi đã xem như một phần của nàng trong sự vụ như là rất nhẹ và thật thế cả đến còn có vẻ đã quên lãng, rằng tôi đã chặn đứng sự tạ lỗi của nàng và tất cả những xúc động và đã phá hỏng toàn bộ cái màn thú vị đó. Tuy nhiên, và bất chấp sự cực độ lịch sự của tôi, nàng đã nhận ra là tôi không còn yêu nàng nữa, và đó mới là điều tệ hại hơn cả. Dẫu cho tôi có mất tay hay mất chân của tôi đi nữa, tôi sẽ là một kẻ ngưỡng mộ nàng, kẻ mà quả thật nàng không yêu và kẻ chẳng bao giờ đem đến cho nàng bất kỳ lạc thú nào, nhưng nếu tôi đã tương tư một cách thảm hại thi việc đó hẳn là một nguồn thoả mãn lớn lao hơn cho nàng. Điều đó không thành vấn đề, khi mà nàng đã quan sát tường tận đến thế, và tôi đã nhìn thấy sự nồng nàn và chú tâm trên gương mặt xinh đẹp của người khác giao cảm đó dần dà trở nên ít đi và biến mất. Sau lời chia tay nồng nhiệt, cuối cùng nàng dông mất và chẳng bao giờ trở lại nữa, mặc dù nàng đã hứa một cách trung thành là sẽ làm như vậy.

Tuy điều đó làm tôi đau đớn và tuy nó phản ánh nhiều ở cái khả năng phán đóan của tôi, để thấy sự ngu dại điên cuồng của tôi trước đây chìm vào sự vô nghĩa và trở nên có thể cười cợt được, thật ra cuộc viếng thăm đó đã làm cho tôi dễ chịu. Tôi đã rất ngạc nhiên lần thứ nhất thấy cô gái hấp dẫn này mà không đam mê và không có cái cảnh tượng màu hồng, và để nhận ra rằng tôi đã không hiểu biết nàng gì cả. Nếu có một người nào đó chỉ tôi con búp bê mà tôi từng ôm ấp và yêu quý khi tôi lên ba, thì sự thiếu thốn sự chú ý và đổi thay cảm giác cũng không thể làm tôi ngạc nhiên hơn trong trường hợp này, khi tôi đã thấy cô gái này như một kẻ hoàn toàn xa lạ, một người mà tôi đã khát khao một cách mạnh mẽ đến như vậy mới vài tuần trước đây thôi.

Những kẻ đồng hành có mặt vào ngày chủ nhật ngoài trời mùa đông đó, có hai người đã viếng thăm tôi nhiều lần, nhưng chúng tôi nhận thấy có ít điều để nói với nhau. Tôi thấy họ đã được tống khứ như thế nào khi tôi cải thiện, và tôi đã yêu cầu họ đừng mang cho tôi bất kỳ quà tặng nào nữa. Sau đó chúng tôi không gặp nhau nữa. Đó là một công việc lạ lùng và nó gây nơi tôi cái ấn tượng tò mò và buồn bã, mọi sự thuộc về tôi trong những năm đầu tiên này của đời tôi đã đi khỏi người tôi và trở nên tha hoá và mất mát cho tôi. Bất thần tôi đã thấy đời tôi đã đi khỏi người tôi và trở nên tha hoá và mất mát cho tôi. Bất thần tôi đã thấy đời tôi trong cái thời kỳ này nó buồn bã và nhân tạo như thế nào, vì rằng tình yêu, bằng hữu, thói quen và lạc thú của những năm này đã bị phế bỏ như những áo quần vừa vặn một cách tệ hại. Tôi chia tay với chúng mà không đau đớn và tất cả vẫn còn đó để ngạc nhiên rằng tôi có thể chịu đựng chúng lâu đến như vậy.

Tôi đã ngạc nhên tiếp nhận một người khách khác mà tôi chẳng bao giờ nghĩ đến. Nhà quý phái nghiêm cách và chua chát đó, giáo sư dương cầm của tôi, một hôm đã đến thăm tôi. Tay đeo bao và cầm gậy, ông nói trong một giọng chát chúa thường khi, gần như những giọt cay đắng, đã gọi chuyện rủi ro của việc cưỡi xe trượt tuyết là "cái chuyện cưỡi đàn bà ấy mà", và bởi những lời lẽ của giọng ông hinh như cảm thấy rằng việc rủi ro của tôi là đáng bị. Đồng thời, điều đáng kể là ông đã đến, và ông cũng đã chứng tỏ, dù ông không thay đổi giọng nói của ông, rằng ông không đến với những ý định xấu, nhưng để nói với tôi rằng bất kể sự vụng về nói chúng của tôi, ông cũng đã nhìn nhận tôi là một sinh viên kha khá. Bạn đồng nghiệp với ông, giáo sư vĩ cầm cũng có ý kiến tương tự và do đó họ hy vọng tôi sẽ sớm trở về với sự thoả thuận và đem đến trong họ niềm vui. Mặc dù lời nói này đã vang lên gần như là một lời xin lỗi, về sự cư xử khắc nghiệt trước đó, nó cũng đã được tiếp nhận trong cái giọng chát chúa tương tự, mà đối với tôi nó cũng ngọt dịu như một sự công bố của tình yêu. Lòng đầy biết ơn tôi đưa tay ra cho vị giáo sư không được lòng đó và, để chứng tỏ sự tin cậy nơi ông, tôi đã cố gắng giải thích dòng đời của tôi trong những năm này và thái độ của tôi đối với âm nhạc đang bắt đầu như thế nào.

Vị giáo sư gật đầu và giọng ông rít lên với sự chế giễu khi ông nói "Thế ra nhà soạn nhạc là cái cậu muốn trở thành à?"

- Nếu có thể được – tôi nói, đã nản lòng.

- Tốt, tôi mong cậu được may mắn. Tôi nghĩ rằng, nay cậu sẽ tiếp tục thực hành với lòng nhiệt thành mới mẻ, nhưng nếu cậu muốn soạn nhạc, dĩ nhiên, cậu không cần phải llàm điều đó.

- Ồ, em không định làm thế.

- Thì làm gì nào? Em biết đó, khi một sinh viên âm nhạc lười biếng và không thích làm việc khó nhọc, hắn luôn luôn chọn việc soạn nhạc. bất kỳ ai cũng có thể làm điều đó, và mỗi người, dĩ nhiên, phải là một thiên tài.

- Thực ra thì em chưa định gì hết cả. Vậy thì em sẽ trở thành một dương cầm thủ được chứ?

- Không, ông bạn thân quý, cậu có thể chẳng bao giờ trở thành thế đâu, nhưng cậu có thể trở thành một vĩ cầm thủ giỏi phải chăng.

- Điều đó em cũng muốn đấy.

- Tôi hy vọng cậu có ý định đó. Thôi, tôi không được ở lâu hơn nữa. Hy vọng cậu sẽ chóng khỏi. Tạm biệt nhé.

Như vậy ông ta ra đi và để lại tôi một cảm giác sững sờ. Tôi đã nghĩ ngợi rất ít về việc trở lại học hành của tôi. Nay thì tôi đã sợ sự việc sẽ khó khăn và lại hư hỏng mất và mọi sự sẽ như nó đã từng có trước đó, song những ý nghĩ này không tồn tại với tôi lâu, và nó cũng có vẻ như là cuộc viếng thăm của ông giáo sư quạu quọ đó là ý định tốt và là một dấu hiệu của thiện chí chân thật.

Sau khi tôi phục hồi đầy đủ sức khoẻ của tôi, đã có dự tính là tôi sẽ đi nghỉ dưỡng sức đã xa một thời gian, nhưng tôi thích đợi cho đến kỳ nghỉ hè thường lệ. Tôi ao ước trở lại với công việc ngay lập tức. Lúc bấy giờ lần thứ nhất tôi đã kinh nghiệm cái gì là kết quả đáng ngạc nhiên của một thời kỳ nghỉ ngơi có thể có, đặc biệt là một thời kỳ nghỉ bắt buộc. Tôi bắt đầu sự học và thực hành của tôi với lòng thiếu tin tưởng, nhưng nay thì mọi sự tiến triển tốt đẹp hơn trước. Chắc chắn rằng, hiện giờ tôi đã nhận ra một cách trọn vẹn rằng tôi sẽ chẳng bao giờ trở thành một tay diệu thủ nhưng trong trạng thái hiện giờ của tôi thì điều này đã không phiền hà chi tôi. Vả lại công việc vẫn tốt đẹp. Đặc biệt là, cái bụi gai không xuyên qua được của lý thuyết âm nhạc, hoà âm và sự nghiên cứu việc soạn nhạc đã chuyển hoá vào trong một khu vườn hấp dẫn, mời mọc. tôi cảm thấy rằng những làn chớp bất thần của minh trí và những phác hoạ âm nhạc mà tôi đã làm trong những giờ tuyệt nhất của tôi không còn thách thức tất cả quy luật và ký âm pháp nữa, nhưng qua một con đường nghiên cứu chật hẹp đều đều nhưng là con đường, một cách rõ ràng có thể thấy rõ được dẫn đến tự do. Quả thật từng có những giờ, những ngày và những đêm khi tôi vẫn còn có vẻ như bị đặt trước bởi một chướng ngại vật không thể vượt qua được với một đầu óc mệt mỏi, tôi đã phấn đấu một cách vô vọng để chống lại những mâu thuẫn và những nguy hiểm không ngờ, nhưng tôi không thất vọng nữa và tôi đã nhìn thấy con đường chật hẹp trở thành quang đãng hơn và có thể ân cần mời mọc hơn.

Khi nhà trường đóng cửa vào cuối niên học, giáo sư dạy môn lý thuyết đã nói với tôi, tôi đã ngạc nhiên nhiều "Cậu là sinh viên duy nhất năm nay thực sự có vẻ hiểu biết một cái gì về âm nhạc. Nếu khi nào cậu có soạn bất cứ bản nhạc nào, tôi sẽ thích được xem qua."

Với những lời an ủi này, rung vang trong tai tôi, tôi đã khởi sự cho những ngày nghỉ của tôi. Một thời gian lâu tôi đã không có mặt ở nhà, và trong cuộc du hành xe lửa tôi lại hình dung đến quê hương, với tấm lòng trìu mến, và đã gợi nhớ lại hàng loạt những hoài niệm dường như quên lãng của thời thơ ấu và thời thanh niên của tôi. Cha tôi đợi ở nhà ga và chúng tôi đi về nhà trên một chiếc xe tắc xi. Sáng hôm nsau tôi đã sẵn sàng cảm thấy một thôi thúc giục giã cho việc bách bộ qua những đường phố xưa cũ. Vì rằng lần đầu tiên tôi đã tràn ngập với một cảm giác bi thảm ở chỗ đánh mất đi sự tráng kiện trẻ trung của tôi. Điều đau đớn cho tôi là phải tựa mình vào một cây gậy và đi khập khiễng với cây gậy bá, cẳng chân cứng ngắc dọc theo các con đường hẻm này, nơi mà mỗi góc phố đều nhắc gợi lại những trò chơi con trẻ và những niềm vui xa xưa. Tôi trở về nhà cảm thấy ủ dột, và không có vấn đề tôi đã thấy ai hoặc nghe giọng nói của ai hoặc những gì tôi nghĩ đến mọi sự đều nhắc gợi tôi nhớ lại quá khứ một cách đắng cay và cái trạng thái què quặt của tôi. Đồng thời, tôi cũng bất hạnh vì mẹ tôi ít nhiệt thành hơn bao giờ hết về việc chọn lựa nghề nghiệp của tôi, dù rằng hiện tại bà không nói với tôi như vậy. Một nhạc sĩ là một người có thể cho thấy như là một kẻ mảnh mai, nhà diệu thủ đứng thẳng hay nhà nhạc trưởng trông dễ cảm thì bà có thể chấp nhận, nhưng với một kẻ nửa thân què quặt với cái tài năng trung bình và một tính tình cả thẹn chỉ có thể đem mình tiếp tục như là một vĩ cầm thủ, và đó là điều không thể quan niệm được với bà. Trong mối liên hệ này bà được ủng hộ bởi một người bạn cũ có họ hàng xa xa. Cha tôi đã một lần cấm mụ không được tới nhà, việc ấy đã khiến mụ có cái ý nghĩ quyết liệt không ưa ông, dù rằng việc này không tống mụ ra khỏi nhà, vì lẽ mụ thường đến thăm mẹ tôi trong khi cha tôi ở sở làm. Mụ không bao giờ ưa tôi và gần như chẳng bao giờ nói với tôi từ khi tôi là một thằng bé. Mụ thấy ở sự lựa chọn nghề nghiệp của tôi là một dấu hiệu không may của sự suy vong và thấy ở tai nạn tôi là một sự trừng phạt hiển nhiên và bàn tay của Thiên Hựu.

Để đem đến cho tôi niềm vui, cha tôi đã thu xếp cho tôi được mời độc tấu trong một cuộc hoà tấu được tổ chức bởi Hội âm nhạc thành phố. Nhưng tôi cảm thấy rằng tôi không thể làm như vậy. Tôi từ chối và nghỉ ngơi nhiều ngày trong căn phòng nhỏ, nơi tôi đã ở khi còn là một đứa bé. Đặc biệt tôi đã bị quấy rầy, bởi tất cả những câu hỏi tôi phải trả lời và bởi việc mình phải giải thích suốt buổi, đến nỗi tôi khó lòng đi ra ngoài được. Lúc bấy giờ tôi nhận thấy mình nhìn ra ngoài cửa sổ ở cuộc sống trên đường phố và các em bé học sinh, và trên hết là tôi đã nhìn thấy các cô gái trẻ với một tấm lòng khát khao bất hạnh.

Làm sao mà có bao giờ, tôi có thể hy vọng ngỏ lời yêu đương của tôi với cô gái, tôi nghĩ thế! Tôi sẽ phải luôn luôn đứng ở bên ngoài, cũng như tại cuộc khiêu vũ, và nhìn vào, và chẳng bao giờ được bắt lấy một cách đứng đắn bởi các cô gái, và nếu có bất kỳ ai rất là thân hữu với cô, thì người đó sẽ ở bên ngoài lòng giao cảm. Ôi, tôi thà bệnh tật hơn là lòng giao cảm đó!

Thực ra, tôi không thể ở lại nhà. Song thân tôi cũng đã khốn khổ một cách đáng kể như là cái kết quả của sự cô đơn cùng cực của tôi và hầu như không đưa ra bất cứ chống chế nào, khi tôi hỏi xin phép khởi sự ngay lập tức một cuộc du hành đã dự định lâu dài mà cha tôi đã hứa cho tôi. Suốt đời tôi, sự tàn tật đã gây phiền muộn cho tôi và đã huỷ diệt những khát khao và hy vọng của tâm hồn tôi, nhưng tôi chưa bao giờ cảm thấy sự yếu đuối và biến dạng của tôi lại sâu đậm như tôi đã cảm thấy lúc bấy giờ, khi mà việc nhìn thấy mỗi người thanh niên khoẻ mạnh và mỗi người đàn bà kiều diễm đã làm tôi tổn thương và ngã lòng. Lần hồi tôi quen với sự sử dụng cây gậy của tôi và bước đi khập khễnh của tôi cho đến khi nó khó lòng mà làm tôi khó chịu nữa, đến nỗi rằng với những năm qua đi, tôi đã tập cho mình quen với sự chịu đựng cái trực hướng về thương tật của tôi mà không hề đắng cay chua chát, nhưng với lòng cam phận và mỉa mai.

May mắn thay, tôi có thể du hành một mình và không đợi chờ bất cứ điều chi. Cái ý nghĩ có bất kỳ người đồng hành nào hẳn sẽ làm tôi ngán ngẩm và hẳn quấy rầy cái nhu cầu cho sự thanh tĩnh nội tâm của tôi. Tôi đã cảm thấy tốt hơn khi tôi ngồi trên chiếc xe lửa và ở đấy không ai nhìn tôi một cách tò mò hay ái ngại. Tôi đã hành trình một ngày một đêm không ngừng nghỉ, với một cảm giác thực sự bay bổng, và thở ra nhẹ nhõm khi mà vào ngày hôm sau, tôi bắt gặp những mỏm núi cao qua những cánh cửa sổ bốc hơi. Tôi đã đến nhà ga cuối cùng khi trời dần tối. Mỏi mệt song khoan khoái tôi bước theo những con đường hẹp tối tăm đến chiếc quán đầu tiên của một thị trấn nhỏ chật ních. Sau một ly rượu vang đỏ đậm đà tôi ngủ suốt mười giờ đồng hồ, vứt bỏ sự mệt mỏi của cuộc hành trình và cũng vứt bỏ rất nhiều sự quẫn bách của tư tưởng mà với nó tôi đã đến.

Sáng hôm sau, tôi lấy một chỗ ngồi trên chuyến xe lửa leo núi du hành qua những thung lũng hẹp và qau những dòng suối lấp lánh trắng xoá hướng về rặng núi. Rồi thì từ một nhà ga nhỏ khuất tịch, tôi du hành bằng xe ngựa bốn bánh, vào giữa ngày tôi đã ở tại một trong những ngôi làng cao nhất trong vùng.

Tôi đã ở lại đúng ngay vào mùa thu trong một tiểu quán của ngôi làng nhỏ lặng lờ, hiện thời là người khách duy nhất. Tôi đã từng có trong đầu óc việc đi đến nghỉ ở đây một thời gian ngắn và rồi du hành qua Thuỵ sĩ và để viếng thăm một số những phần ở ngoại quốc và thế giới nữa. Nhưng ở tại đỉnh cao đó, có cơn gió mạnh và mát mẻ thổi qua bầu trời đến nỗi tôi cảm thấy không biết muốn rời đi. Một bên dốc đứng của thung lũng được bao phủ gần như tới đỉnh với những cây tùng, bên triền khác thì toàn là đá. Tôi lưu lại những ngày của tôi ở đây, cạnh những mỏm đá đầy ánh dương ấm áp, hoặc cạnh bên một trong những dòng suối hoang lương cuốn xiết, mà âm nhạc của nó có thể nghe thấy trong đêm suốt cả ngôi làng. Vào lúc đầu, tôi thưởng thức sự tịch liêu giống như uống thứ nước mát mẻ chữa lành bệnh. Không ai quấy rầy tôi, không ai chứng tỏ bất kỳ sự tò mò hay lòng trắc ẩn nào đối với tôi. Tôi cô đơn và tự do hệt như một con chim trên không và chẳng bao lâu quên cả sự đau đớn của tôi và những cảm giác không khoẻ mạnh của lòng ghen tị. Có lúc tôi lấy làm hối tiếc, là không thể đi sâu vào những rặng núi để nhìn thấy những thung lũng và những mỏm núi tớ lạ và leo lên dọc trên các con đường mòn nguy hiểm. Song tôi không phải là bất hạnh. Sau những biến cố và sự kích thích của những tháng đã qua, sự đơn độc yên tĩnh đã vây quanh tôi y như một trường thành. Tôi cảm thấy thanh bình và đã học hỏi để chấp nhận sự khiếm khuyết của thân thể tôi với sự cam phận, dẫu rằng có lẽ không chấp nhận với sự vui vẻ.

Những tuần lễ ở đấy gần như là những tuần lễ hạnh phúc, diễm tuyệt nhất trong đời tôi. Tôi thở làn không khí trong sạch, thuần khiết, uống thứ nước lạnh buốt từ các dòng suối và đã tìm thấy những đàn dê gặm cỏ trên những triền dốc thoai thoải, được chăn giữ bởi những gã chăn dê tóc đen trầm mặc. Có lúc tôi nghe cơn bão gầm vang qua thung lũng và đã thấy sa mù và những đám mây ở sát ngay bên cạnh một cách khác thường. Ở những đường nứt của các mỏm đá, tôi ngắm nghía những đóa hoa li tuổi màu sắc rực rỡ, thanh tú và vô số rong rêu lạ lùng, và vào những ngày quang đãng, tôi thường thích bách bộ lên đỉnh đồi hàng giờ cho đến khi tôi có thể thấy rõ ràng đường viền những mỏm núi đá của những rặng núi cao, ở xa tít, cái màu xanh sẫm của chúng và những cánh đồng tuyết trắng xoá, lấp lánh ngang qua một phía khác của ngọn đồi. Trong một phần của đọan đường đi bộ nơi một dòng nước nhỏ từ một con suối nhỏ giữ cho nó ẩm ướt, vào mỗi ngày đẹp trời tôi nhận thấy một bầy hàng trăm con bướm nhỏ, xanh rờn uống nước. Chúng gần như không nhúc nhích khi tôi tiến đến và nếu tôi có phá chúng thì chúng bèn xoaytròn với cái quạt quạt của đôi cánh li ti như lụa của chúng. Sau khi khám phá ra chỗ này, tôi chỉ đi đến đó vào những ngày nắng, và mỗi lần đều có cái đàn bướm xanh rờn lúc nhúc ở đó, và mỗi lần như thế đều là vào ngày nghỉ.

Khi tôi xem xét kỹ lưỡng hơn thì thời gian đó không thực sự là hiểu thanh bình và đầy nắng và vui thú cũng như nó có vẻ trong hồi niệm. Không chỉ có những ngày khi có sa mù hoặc mưa gió, và ngay cả những ngày khi trời bão tố và độc địa bên trong người tôi.

Tôi đã không thường là một mình, và sau những ngày đầu tiên của sự nghỉ ngơi và thích thú đã qua, tôi lại cảm thấy sự đau đớn mà từ đó tôi phải chạy trốn đã bất thần trở lại, có lúc với cái cường độ đáng sợ. Có nhiều buổi chiều lạnh lẽo, tôi ngồi trong căn phòng nhỏ xíu của tôi với chiếc chăn phủ đắp trên đầu gối tôi, một cách uể oải và buông xuôi nhượng bộ trước những ý nghĩ vớ vẩn rồ dại. Mọi sự mà dòng máu trẻ trung đã khao khát và kỳ vọng, những cuộc họp mặt và sự náo nhiệt tưng bừng của khiêu vũ, tình yêu của đàn bà và cuộc phiêu lãng, sự đắc thắng của sức mạnh và tình yêu, nằm ở một bến bờ nào khác xa xôi, đã rời xa biền biệt và không thể gần gũi được với tôi mãi mãi. Dù rằng cái thời kỳ thách thức hỗn loạn của sự vui vẻ miễn cưỡng ấy đã chấm dứt trong cái tai nạn cưỡi xe trượt tuyết của tôi, hình như trong ký ức của tôi lúc bấy giờ cũng có một con đường đẹp đẽ đầy màu sắc trong thiên giới, hệt như một mất mát mảnh đất lạc thú, mà hồi thanh của nó tôi vẫn còn bất ngờ tìm thấy với cái chuếnh choáng của thần Lưu Linh từ chốn xa vời. Và thảng hoặc khi những cơn bão thổi qua về đêm, khi cái thanh âm đều đặn không ngớt của cơn mưa ào ạt lạnh lẽo trút xuống đã bị nhận chìm bởi tiếng rên rỉ xào xạc mạnh mẽ qua sự cuốn xoáy của cơn bão qua rừng tùng, và khi hàng ngàn âm thanh không thể tả xiết của một đêm hè thao thức đã vang vọng trên nóc nhà của căn nhà mong manh, tôi nằm mơ mộng một cách vô vọng và bồn chồn bứt rứt về đời sống và xôn xao của tình yêu, phẫn hận và oán than Thượng Đế. Tôi cảm thấy hệt như một thi sĩ và kẻ mơ mộng khốn khổ và giấc mơ diễm lệ nhất chỉ là cái bọt xà phòng mong manh đầy màu sắc, trong khi hàng ngàn kẻ khác trên thế giới, hạnh phúc trong sức mạnh thanh xuân của họ, đã chia ra cái đôi tay đầy vui sướng cho tất cả những phần thưởng của cuộc sống.

Hình như cũng giống hệt như việc tôi nhìn thấy cái đẹp huy hoàng của rặng núi, và mọi sự mà các giác quan tôi thụ hưởng, như qua một tấm màn và từ một nơi rất xa vời, cũng như nó đã nổi lên giữa tôi và những bộc phát hỗn loạn thường xuyên của một tấm màn khốn khổ và một cảm giác nhẹ nhàng của sự xa lạ, và chẳng mấy chốc sự rực rỡ của những ngày và sự khốn khổ của những đêm hệt như những âm thanh bên ngoài mà tôi có thể nghe được với một con tim tự do với sự đau đớn. Tôi đã thấy và cảm thấy mình hệt như một đám mây di động, hệt như một chiến trường đầy những nhóm chiến đấu với nhau, và hoặc tôi đã kinh nghiệm lạc thú và niềm vui, hoặc khốn khổ và chán nản, cả hai trạng thái ấy hình như rõ ràng và cô t hiểu biết được hơn đối với tôi. Chúng đã tự giải thoát chúng từ linh hồn tôi và đã tiến đến tôi từ bên ngoài trong một hình thức các hoà âm và những loạt âm thanh mà tôi nghe thấy như thể trong giấc ngủ của tôi và do đó đã chiếm hữu tôi để chống lại ý chí tôi.

Đấy là vào một buổi chiều yên tĩnh khi tôi trở về từ bên cạnh mỏm đá của thung lũng mà lần đầu tiên tôi đã biết hết cả một cách rõ ràng, và khi tôi trầm tư việc đó và nhận thấy mình là một cái sàng, thì bỗng nhiên tôi chợt nghĩ đến tất cả những gì đã biểu thị - đấy là sự trở về của những giờ khuất tịch lạ lùng nọ, những giờ mà tôi có cái linh cảm trọn vẹn đã từng nếm trải khi tôi còn trẻ hơn. Và với ký ức này, sự tỏ rõ tuyệt vời đó đã trở lại, sự rực rỡ gần như là thuỷ tinh đó và những cảm giác trong suốt nơi mà mọi sự xuất hiện không giấu giếm, nơi mà sự việc không còn dán lên cái nhãn buồn sầu hay hạnh phúc, nhưng mọi sự đã biểu thị sức mạnh và âm thanh và tự do sáng tạo. Âm thanh đã nổi lên từ sự hỗn loạn, long lanh ngũ sắc và sự tranh chấp của những cảm quan đã thức tỉnh của tôi.

Hiện tôi đã xem xét những ngày rực rỡ ấy, ánh dương quang và khu rừng, các mỏm đá màu nâu và những rặng núi xa xôi phủ tuyết với những cảm giác đã nâng cao của hạnh phúc và niềm vui, và với một quan niệm mới mẻ. Trong những giờ tối tăm, tôi cảm thấy con tim bệnh hoạn của tôi căng phồng và đập dữ dội hơn, và không còn làm bất cứ sự phân biệt nào giữa lạc thú và đau đớn, nhưng cái này tương tự với cái kia, cả hai đều tổn thương và cả hai đều quý giá. Dù tôi cảm thấy đau đớn hoặc vui vẻ, thì sự khám phá ra sức mạnh của tôi đó đã đứng một cách thanh thản bên ngoài nhìn vào và đã biết rằng ánh sáng và bóng tối đều có liên quan mật thiết với nhau và nỗi buồn và niềm thanh thản đó là âm điệu, một phần và là tinh thần của cái âm nhạc vĩ đại tương tự.

Tôi không thể viết âm nhạc này ra, nó vẫn còn xa lạ với tôi và lãnh địa của nó thì chưa quen thuộc. Sng tôi có thể nghe nó. Tôi có thể cảm thấy thế giới trong sự toàn hảo của nó có ở trong tôi, và tôi cũng có thể giữ lại một cái gì của nó, là một bộ phận nhỏ và hồi thanh của nó, đã được phân giải và diễn dịch. Trong nhiều ngày tôi đã nghĩ ngợi và tập trung vào nó. Tôi nhận ra rằng nó có thể diễn tả với hai vĩ cầm và bắt đầu trong sự ngây thơ hoàn toàn, hệt như con chim mới ra ràng cố sử dụng đôi cánh của nó, để viết ra cầm tấu khúc đầu tiên của tôi.

Khi tôi đàn nhịp độ đầu tiên trong vĩ cầm tại căn phòng tôi vào một buổi sáng, tôi đã ý thức đến sự yếu đuối của nó, sự bất toàn và những khiếm khuyết, nhưng mỗi phách đã thấu suốt qua người tôi hệt như một con tim run rẩy. Tôi không biết âm nhạc này có hay hay không, nhưng tôi biết rằng đó là âm nhạc riêng biệt của tôi, phát sinh và kinh nghiệm trong người tôi và chẳng bao giờ được nghe ở bất cứ nơi nào khác nữa trước đó cả.

Dưới thang gác trong phòng cà phê, bất động và với một mái tóc trắng xóa như tuyết, đó là thân phụ của người chủ quán ngồi tại đó từ năm này đến năm nọ, đã hơn tám mươi tuổi đời. Cụ không bao giờ nói bất kỳ điều gì và chỉ đăm đăm nhìn quanh cụ một cách chú tâm qua cặp mắt trông thanh thản. Đấy là một huyền nhiệm không biết con người lặng lẽ nghiêm trang đó có sở hữu cái gì hơn sự minh triết của con người và sự tĩnh lặng của tinh thần hay không, hoặc không biết những quan năng tâm thần của ông có bỏ rơi ông không. Một buổi sáng tôi đã đi xuống với ông cụ ấy, chiếc vĩ cầm của tôi dưới tay tôi, vì lẽ tôi đã quan sát rằng ông cụ luôn luôn lắng nghe một cách chú tâm ở cuộc dạo đàn của tôi, và thật vậy với tất cả âm nhạc. Ki tôi nhận thấy có một mình cụ, tôi đã đứng trước mặt cụ, lên dây đàn vĩ cầm của tôi đã dạo cho cụ nghe nhịp độ đầu tiên của tôi. Ông cụ hướng cặp mắt trông thanh thản và tròn trắng đã ngả vàng và mí mắt đã đỏ hoe về phía tôi mà lắng nghe. Hễ khi nào tôi nghĩ đến bản nhạc đó, thì tôi lại thấy hình ảnh ông cụ, cái gương mặt bất động và cặp mắt thanh thản đó của cụ đang nhìn tôi. Khi tôi đàn xong, tôi gật đầu với cụ. Cụ nháy mắt tỏ dấu hiểu biết và hình như đã hiểu tất cả. Cp mắt vàng bệch của cụ quay lại cái nhìn của tôi, rồi cái nhìn chăm chú của cụ ngoảnh đi, đầu cụ hơi cúi xuống một chút và trở về trạng thái bất động của cụ trước đó.

Mùa thu khởi đầu sớm sủa ở đỉnh cao đó, và khi tôi lên đường vào một sớm mai, có từng đám sa mù dày đặc rơi từng giọt mỹ miều như một cơn mưa lạnh, nhưng tôi đã đem theo với tôi ánh dương quang của những ngày tốt đẹp, cũng như một hoài niệm biết ơnó, lòng can đảm cho lộ trình kế đó trong cuộc sống của tôi.