hàng tì tay trên thành phà, ngó ra mặt sông đầy sóng. Gió thắt lại, đẩy đám mây lên cao. Không gian mênh mông, rộng. Nàng thu mình bên đống hành lý giữa đám người chen chúc, bất động thành những đường nét, những hình khối. Nắng kéo dài qua những ô cửa, chảy trên mái tóc, những khuôn mặt, những sắc màu lộn xộn.

Chàng nói:

“Nhớ lại lúc, tiếng súng nổ ròn rã.”

“Quá khứ. Đến bao giờ mới nguôi ngoai... để thắp đốm hạnh phúc.”

“Không có gì thật. Ngay cả khi chiến tranh tái diễn.”

Nàng im lặng, ném đôi mắt trên đáy một dòng sông nhẫy bóng, cạn khô, không nước chảy, không rêu rong. Con phà nhẹ nhàng lay trong quãng không. Gió hoãn lại đôi chút khi những ranh giới của trời đất, những vết khắc của cảnh vật đột nhiên bị nhòa đi bởi một mặt phẳng xanh biếc, trong. Nàng bước chậm rãi tới bên thành phà, lắng nghe âm thanh của vật gì chạm phải cái đắm đuối của bụi sắc rung lên như một cơn địa chấn nhẹ.

Chàng lơ đãng:

“Những con đường, thành phố... Chiến trận làm ta mù lòa”.

“Và đã chấm dứt.”

“Chưa.”

“Thế còn tin tức về cuộc chuyển quân?”

“Nước mắt đã khô cạn. Và có điềm báo về cảnh ly tán.”

“Ôi chao.”

Chàng chỉ xa xa.

“Em không thấy, những con đò đang trôi tới bến chim chóc.”

Con phà cặp bờ, nổi lên những tiếng kêu ầm ĩ giữa đám người nhốn nháo, dồn cục bên những lườn xe, trên bàn tàu. Chàng chợt nhận ra một phần của dòng sông bị mất biến vào một nơi không thấy được. Nước đầy và rộng giữa đường ranh mà ở phía bên kia hoàn toàn trần trụi. Con phà trống dần lúc chiếc xe cuối cùng rồ máy, và đám người đang bương bả lên chiếc cầu sơn đen dẫn xuống bãi. Nàng mải đưa mắt theo con thuyền câu thả trên mặt nước ánh xanh, một ngư dân đang tung lưới, những cử động nhịp nhàng và đều đặn, thực chậm như con thuyền đang tan vào khoảng mờ nhạt.

Chàng nhắc:

“Lên bờ thôi. Chúng ta phải tới nơi trước lúc trời tối. Đừng dấy lên nỗi nghi hoặc khi những bất trắc...”

“Không có gì... Ngoài bước phiêu dạt. Anh cứ bị ám ảnh bởi những trại tù trong rừng thẳm.”

Chàng lẳng lặng:

“Có hay không, cũng chỉ là chút viễn vông... Những cánh đồng như da trời.”

“Ta chẳng giữ được gì, ngoài nỗi lầm than.”

“Mẫu thuốc cháy, chắc hẳn.”

“Ờ, nhưng anh quên... Bó truyền đơn trong giấc mơ.”

“Chà, chà.”

Chàng ngập ngừng một lát rồi cùng nàng băng qua thềm xi măng đi lên nhịp cầu ghép bởi những khúc ván đầy và bằng nhau. Gió quấn ở dưới chân, thổi từ những lùm cây dại. Nắng tái của buổi mai in bóng chập choạng với những tiếng chân vang mong manh. Chàng ngoái nhìn con phà nhấp nhô trên mặt sóng đã sánh lại. Con đường cong lên và những chuyến xe từng chiếc một bay vút vào cùng với những âm thanh hút dần rồi tắt. Đám người chậm chạp, lẩn vào một giải bụi. Chàng và nàng dừng ở đầu cầu giữa một không gian ngừng trôi và những sinh hoạt, chỉ một thoát thôi đã ngưng lại.

Nàng bâng khuâng:

“Chúng ta đã sống với nhau bao nhiêu năm rồi... Mà mộng mị và tù tội... Anh còn nhớ những ngày khổ sai?”

“Đừng nhắc nhở.”

“Rừng ráng và sình lầy.”

“Đừng khơi lên và hãy chôn vùi. Chúng ta đang đi ngược lại con đường cũ.”

Chàng thoáng nhìn người kiểm soát già ngồi dựa vào hàng song sắt chắn dọc một lối đi nhỏ, khuôn mặt xạm nắng. Khúc đường rộng, vắng lặng, lác đác vài dúm người xuôi ngược, tự nhiên biến thành những hình tượng vô tri, những động tác dở dang, không thật. Rồi đột ngột, một chuỗi rền âm ỉ ở cuối đường làm sống lại những chuyển động chưa hoàn tất với những tiếng ồn ào, râm ran như ong vỡ.

Chàng hốt hoảng:

“Chừng như có mầm loạn.”

“Ôi, tai ách.”

“...Rồi mọi sự lại im vắng. Cái khoảnh khắc dễ sợ này làm ta bị thui chột mất.”

“Không có con đường nào dẫn tới nơi bình an ư?”

“Chúng ta cứ mãi như dòng sông không định hướng.”

“Đừng nhiều lời.”

Chàng kéo nàng dợm bước, nhìn những mái nghiêng không đều, những phên liếp, những quán lá mập mờ. Không gian bị đẩy lùi làm hiện ra những đám mây, cây xanh, nhà cửa. Chàng xoải nhanh, mắt đăm đăm, chậm lại. Bến phà đã bị xóa mất, chỉ còn thấy trạm kiểm soát và một vài người đứng rải rác, bất động trước dãy nhà đợi.

Chàng lẩm bẩm.

“Cái cảnh đời dâu bể.”

”...Thời ta yêu nhau. Con chim sơn ca cất tiếng hót. Những nụ hoa bắt đầu nỡ... Và ta hôn nhau.”

“Đừng gợi lại... Thời khắc đã làm khô héo... Cái mảnh đất ôn dịch này.”

Con đường tự nhiên gấp thành những nếp nhăn khi một bóng rợp bất thần quét sạch những tia nắng mảnh mai. Mặt đất hạ xuống làm cho những dãy nhà, cây cối, cảnh vật như được nâng lên. Những đường cắt mái, vách, những hình khối đồng loạt bị xô dập bởi những đợt sóng đều đặn. Con đường chìm vào một bể đáy mù mịt, chỉ còn thấy những hình người uốn cong, lẩy bẩy, đạp lên trên một khoảng trống không. Chàng và nàng kinh hoàng khi nhận ra chân tay và một phần thân mềm nhũn với những chuyển động kỳ ảo. Đám người nộm vật vờ theo cùng một kiểu cách, đôi lúc bất ưng ngưng lại, đôi lúc tưởng là những con rối ngộ nghĩnh trong một cảnh tuồng lạ... Chàng và nàng đến một lúc sinh lực đã dần cạn, thì đôi mắt cũng sẫm lại và tuột vào một bờ dốc thăm thẳm. Một sức mạnh xô hai người ngã xuống, tiếp theo đó là tiếng rít ghê người như một chuyến tàu đỗ gấp. Tất cả bị xáo trộn đến tận cùng cho tới khi, một chút sống rất yếu ngoi lên.

Chàng và nàng cố gắng gượng dậy, té xuống rồi gượng dậy, mệt nhoài trên bãi đất trống. Phía trước là căn nhà dài, thấp; lố nhố ngoài hành lang, một lớp người đứng ngồi lộn xộn, hứng hết ánh sáng của ngày, và bên trong, qua khoang cửa, chỉ còn lờ mờ sáng.

Một chiếc xe đậu bên đường gờ, cắt đôi khu bến, đang lao xao bởi một đám đông bu quanh. Một người lơ đứng án trước cửa và đám đông bị đẩy lùi, sấn tới theo một tốc độ đều, kéo dài dằng dai mãi cho đến một lúc bất ngờ, đám người bị rót vào và mất biến trong lòng xe. Chàng và nàng bước khấp khễnh, mắt chăm chú theo chiếc xe không người, những hàng ghế trống trơn đang ì ạch rời bến.

Căn phòng đầy người và hành lý, mùi ẩm mốc bốc lên cùng với gió và bụi thốc vào gây ra đây đó một vài cử động rời rạc. Chàng đứng ở ngưỡng cửa, giữa một đám đông không hề biểu lộ một cảm xúc nhỏ, ngầm ngừ một lát rồi kéo nàng đến đứng đằng sau dãy người nối đuôi nhau đến tận sát một bức tường xây lưng chừng, phía trên bít kín bởi một khung lưới sắt, chỉ chừa một ô vuông nhỏ ở trước quầy vé.

“Phải đợi thôi”.

“Chừng bao lâu?”

“Biết đâu được. Có thể hôm nay, ngày mai hay mãi mãi.”

“Không có cách nào khác ư?”

“Thật ra, chúng ta chẳng cần nôn nóng. Ở đâu cũng đầy ắp khí trời... và chúng ta chỉ có hai lá phổi.”

Nàng giận dữ:

“Dù thế nào thì chúng ta cũng phải cất tiếng nói.”

Thanh vang dội lại. Những khuôn mặt ngóng về một hướng rồi từ từ quay lại khi những âm cuối cùng chấm dứt. Không khí nằng nặng, bóng tối từ những khối hình bất động tỏa ra làm mờ những viên gạch, chân tường, những kẽ nét. Một giọng khàn, nhỏ đột ngột vang lên:

“Dù thế nào thì chúng ta cũng phải cất tiếng nói.”

Tức thì rất nhiều giọng phụ họa, chồng chất lên nhau, được khuếch đại để chỉ còn nghe những tiếng u, a chói tai giữa đám người thất sắc, bị cuốn vào một tình huống không cưỡng nổi. Căn phòng sáng hơn một chút, lửng lơ giữa khoảng không đáy. Nâng thõng tay, tức thở. Từ bên trong phòng vé, có tiếng chân bước, và một người đàn bà đi ra, ngồi sau chiếc quầy dài, đối diện với đám đông; những khuôn mặt không ngớt động đậy trên những bờ vai, và những cánh tay, ngực, bụng cơ hồ như cứng lại. Căn phòng ồn ào từng chập một, những bàn chân chi chích nhích tới, thối lui làm cho hàng người giống con rết quằn trên bãi đất trơ tráo.

Người đàn bà đứng dậy, áp vào mặt lưới:

“Vé có hạn. Ưu tiên cho...”

Chừng một giây trôi qua, bất thình lình đám người trở nên hỗn loạn, xô đẩy, cấu xé nhau dữ dội. Hàng người tản đều ra khắp phòng nhập vào cơn huyên náo. Chàng và nàng ngờ nghệch giữa những điệu bộ quay cuồng, những gót chân giơ lên, ấn xuống cùng một nhịp độ tạo thành một âm khan u uất.

Nàng nép người vào chàng, sợ hãi:

“Có thật, chúng ta không còn thấy được bình minh.”

“Và những mồi lửa.”

“Ở bên kia trái đất?”

”...Chỉ có tình yêu và lời báng bổ. Những chiến tích và mộ phần.”

“Suỵt.”

“Chúng ta vẫn tỉnh táo chứ?”

“Hãy để tâm vào thực tại.”

Người đàn bà đột nhiên gõ lóc cóc trên mặt quầy, và một thoáng rất nhanh, đám người bị ném về chỗ cũ. Đâu đó chỉ còn vài hơi thở dồn dập, cố nén để khỏi thoát ra nỗi ấm ức. Chàng và nàng vẫn không thể bước thêm, trong khi hàng người dồn lên, dừng lại bên quầy vé rồi lần lượt tuôn ra ngoài khung cửa.

Khi những chuyến xe đồng loạt rồ máy, thì người đàn bà cũng vừa đứng dậy, tạm ngưng, ra khỏi phòng vé. Không khí dùng dằng trong một khoảng rất ngắn. Đám người mất bình tĩnh, trở nên nhốn nháo. Chàng và nàng bối rối giữa những hình ảnh đang vỡ ra. Căn phòng chừng như hơi nghiêng và những thân người lệch đi, những khuôn mặt bất thường thoắt biến dạng thành những tên hề nhố nhăng, nhảy nhót hỗn độn trong khung cảnh cùng quẫn. Một giọng trầm, không nghe rõ tiếng, làm mọi người giật mình và sững lại. Một làn hơi ngột ngạt lùa vào phòng, những bức tường căng và nức ra. Đám người dãn dần, một lớp sáng mờ bám trên quần áo, mắt mũi, làm tối thêm những hốc tối, những hố mắt, những vết khắc. Một cơn nắng bất chợt lướt qua quá mau để rơi lại những cử chỉ thảng thốt. Từ một chỗ mơ hồ nào đó, phản phất âm vang của bản đồng ca khó hiểu. Chàng và nàng đắm vào cái mông lung kỳ dị đó, có cảm giác những cánh tay, đôi chân, và một nửa thân đang bị thổi văng đi. Đám người trầm ngâm trong khoảng khắc heo hút, nhập nhòa giữa đường ranh không có; từng người, từng người, thoáng một chớp mắt đã đổi sắc thành một màu chàm xanh, đang run rẩy vì một mối đe dọa hoang đường. Âm thanh càng lúc càng lớn, xuất phát từ một nơi rất xa, là những khúc ca tuyệt cùng hóc hiểm. Đám người co giật với những cử động đồng bộ và cùng lúc, những cái miệng há hốc, mấp máy nói. Người đàn bà vẫn bặt tăm, và đám người rơi mãi, rơi mãi vào cảnh những người bị mộng du, những cử động không thể nào lường được, trượt lướt hỗn loạn trên nền nhà. Độ một khoảng rất lâu sau đó, khi những âm thanh trở nên chát chúa, những tiếng ca vỡ ra, lùng bùng rồi chấm dứt thì đám người bị rớt xuống, trên khuôn mặt nhăn nhó còn hằn những nét quái gỡ. Chàng và nàng nhợt nhạt, đứng ở sát tường, sau hàng người tuồng như vẫn kiên nhẫn chờ đợi.

Ngày đàn bà khép lại một khoảng mờ tối. Chàng và nàng đứng trước quầy vé, đắn đo. Căn phòng trống, không người. Đột nhiên, chàng kéo nàng, bỏ chạy hốt hoảng, bị đẩy ngược lại bởi một sức cản kỳ lạ cho đến khi rơi vào một tình thế khốn cùng, không thể nào thoát được.

Mặt đất cong, sẫm nâu. Con đường bẻ góc, hai đầu tan vào một dạng như khói non. Chàng và nàng đành đứng ở giữa sân, chơi vơi trên một bề mặt đang trôi đi. Gió đưa những tàn cây xanh, loang ra thành những mảng màu đẫm hạt. Và nắng hắt lên từ lòng đất, thổi về âm điệu của quỉ, làm cuống những bước chân. Nàng quay mặt vào phòng vé, bóng tối đầy nhóc trong ô cửa, làm rung những mái hiên. Chàng bước tới, chân vừa chạm đất đã cứng đơ, không rút lên được. Dãy nhà ở hai bên khúc đường tóp lại, hắt ra những mảnh bụi mờ xám. Không gian chầm chậm xóa mất những mái nhà, lùm bụi, cạnh góc. Chàng cảm thấy ngộp thở trước một khoảng trống đang ép lại. Mặt đất bồng bềnh, thu nhỏ. Chàng và nàng hoàn toàn không còn cử động được khi toàn cảnh chìm vào một nơi không có gì cả.